شنبه ۳ مرداد ۱۳۸۳ - شماره ۳۴۴۵
ادبيات
Front Page

گفت وگو با منصوره شريف زاده داستان نويس و مترجم
بازگشت به لحظه هاي گذشته
011418.jpg
فرشاد شيرزادي
اشاره: منصوره شريف زاده، شانزدهم دي ماه ۱۳۳۲ در تهران متولد شد. نخستين مجموعه داستان خود را در سال ۱۳۶۳ با عنوان «مولود ششم» به چاپ رساند. «اطلسي هاي لگد مال شده و پيروزي تخم مرغ» نام دو نمايشنامه از «اندرسن» و «ويليامز» است كه وي، سال ۱۳۶۹ آنها را به فارسي برگرداند. او، مجموعه داستان ديگر خود را به اسم «سرمه دان ميناكاري» در ۱۳۷۴ از سوي نشر «روشنگران» روانه بازار كتاب كرد. «بيست داستان از بيست نويسنده زن ايراني» حاصل تلاش اين داستان نويس در سال ۱۳۷۸ بود و «داستان هاي اشباح» نيز نام كتابي است كه شريف زاده، حدود سه سال پيش آن را ترجمه و از سوي انتشارات «نگاه سبز» به ادب  دوستان عرضه كرد.
«عطر نسكافه» محصول كار وي در سال ۱۳۸۰ است و «چنار دالبتي» هم نخستين رمان و واپسين اثري است كه چندي پيش، از خالق «مولود ششم» توسط نشر همراه بر دستان مخاطبان قرار گرفت. نخستين رمان شريف زاده از سوي روشنفكران و اهالي قلم مورد توجه خاصي قرار گرفت و نهايت خوانندگان را به تعريف و تمجيد برانگيخت. گفت وگوي ما با شريف زاده صرفاً پيرامون «چنار دالبتي» نيست بلكه به شكلي بيوگرافي وار سير تلاش او را در زمينه ادبيات دنبال مي كنيم.
* اگر بخواهيد به شكل جدي بر كارهاي خود نظري بيندازيد، از كجا آغاز مي كنيد؟
- به گمانم نخستين مجموعه داستان جدي ام «سرمه دان ميناكاري» بود كه نشر روشنگران درسال ۱۳۷۴ به چاپ رساند. اين كتاب به واقع با استقبال خوبي روبه رو شد اما «عطر نسكافه» استقبال گسترده تري را دربرداشت. طوري كه طي مدت كوتاهي به چاپ دوم رسيد. مي دانيد كه اولين رمانم نيز،  با عنوان «چنار دالبتي» سال ۸۱ از سوي ناشر مجموعه داستان  «عطر نسكافه» منتشر شد و آن هم خوب فروش رفت.
مجموعه اي هم با نام «بيست داستان از بيست نويسنده زن ايراني»  فراهم كردم كه درواقع همين مجموعه از مجموع داستان هايي بود كه استقبال بي نظيري داشت، در مدت كوتاهي چاپ نخستش ناياب شد و اكنون هم به چاپ سوم رسيده. اين كتاب در آمريكا افست و به عنوان كتاب درسي ادبيات مدرن فارسي تدريس مي شود.
* از نخستين ترجمه هايتان برايمان بگوييد؟
- اولين كتاب ترجمه من، دو نمايشنامه با نام هاي «اطلسي لگد مال شده» و «پيروزي تخم مرغ» اثر «تنسي ويليامز» و «شر اندرسون» بود كه سال ۱۳۶۳ توسط نشر نمايش در دسترس علاقه مندان قرار گرفت ولي متأسفانه ديگر، تجديد چاپ نشد.
دومين مجموعه داستاني هم كه آن را به فارسي برگرداندم، آثاري بود از نويسندگان بزرگ جهان ازجمله و. اج. لارن، سامرست موام، نجيب محفوظ و... كه با عنوان اشباح به چاپ رسيد.
سومين كتابي هم كه همين اواخر ترجمه كردم، «فرهنگ اصطلاحات ادبي»  اثر «مارتين گري» بود كه پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي به تازگي منتشر كرد. اين كتاب حدود دو هزار مدخل دارد كه اصطلاح هاي تعريف شده و با مثال و نمونه ارائه مي شود.
* قياس خودتان از نخستين و واپسين كارتان چگونه است؟
- نخستين كارم، به واقع همان اولين تجربه هايم بود. ولي فكر مي كنم داستان هاي «عطر نسكافه» پخته تر است. نقدهاي زيادي هم بر اين مجموعه نوشته اند كه از آن جمله مي توان به نقد دكتر فرزاد در روزنامه ايران، نقد آقاي حسن ميرعابديني در سايت سخن كه روزنامه همشهري هم آن را چاپ كرده بود، نقد دكتر «شهره انصاري» در «جهان كتاب» و خانم ميترا داور در «كتاب هفته» اشاره داشت.
آخرين كار داستاني ام «چنار دالبتي» است كه به واقع نخستين رمان من محسوب مي شود. اين رمان به شكل خطي نوشته شده، البته با بازگشت هايي به گذشته. از «چنار دالبتي» هم خوب استقبال شد و نقدهاي متعددي بر آن نوشتند كه ازجمله نقد «بي نياز»  در روزنامه ايران، «حسن ميرعابديني» در كتاب ماه ادبيات و فلسفه و احمد غلامي در روزنامه همشهري و چند تن ديگر در مطبوعات داخلي، آنها را به چاپ رساندند.
* هنگامي كه ترجمه مي كنيد چه سيري بر شما مي گذرد تا در برگردان اثر به زبان ذهني خود برسيد؟
- اول از هر كار، چند مرتبه آن اثر را به زبان اصلي مي خوانم. سپس ترجمه مي كنم و بعد هم يكي دو بار ترجمه متن را بازنگري و ويرايش مي كنم. ضمناً تا رضايت كامل حاصل نشود دست بردار نيستم. به شيوا و روان بودن متن هم اهميت مي دهم.
* چرا شعر ترجمه نمي كنيد؟
- البته در كتاب فرهنگ اصطلاحات ادبي، اشعار بسياري ترجمه كرده ام كه اهل شعر هم در متن آمده است. اين شعرها، زير نويس هم دارند... در مورد ترجمه شعر، آن هم به شكل مستقل، تا حال فكر نكرده ام... شايد در آينده چنين كاري انجام دهم.
* يكي از موضوع هايي كه اين روزها، لابه لاي گفت و گوهاي ادبي، با شاعران و نويسندگان و منتقدان مطرح مي كنند قياس ادبيات يكي- دو دهه اخير با ادبيات قبل از انقلاب است. به گمانم ادبيات امروز ما نسبت به ادبيات دهه سي و چهل رشد چشم گيري داشته. رويكرد شما نسبت به اين مقوله چگونه است؟
- در اين يكي، دو دهه اخير، داستان نويسي مان، تنوع و رويكردهايش گسترده تر از ادبيات داستاني قبل از انقلاب بوده و در پاره اي موارد نيز آثار موفقي ارائه شده است.
اگر بخواهيم نگاهي كلي به اين موضوع بيندازيم، بي شك نبايد نام رمان «هيس» نوشته محمدرضا كاتب و «همنوايي اركستر چوب ها» از رضا قاسمي را فراموش كرد.
همچنين طي سال هاي اخير خانم ها به شكل جدي تري ادبيات داستاني را دنبال مي كنند و موفقيت هايي هم كسب كرده اند. در همين راستا هم به سادگي نمي توان از كنار رمان «انگار گفته بودي ليلي» از سپيده شاملو گذشت.
دليل چنين چيزهايي هم اين است كه انقلاب حامي تكثر و تنوع بود و نيز عرصه ادبيات را عام و انواعش را گونه گون كرد. به هر حال قبلاً روشنفكران به شكلي، «خاص» بودند ولي امروز به ميان مردم رفته اند و كاري مي كنند.

عبدالجبار كاكايي:
مردم نيازهاي خود را در شعر امروز نمي بينند
نگاه

عبدالجبار كاكايي مي گويد: مردم مطالبات و نيازهاي خود را در شعرهاي امروزي نمي بينند.
اين شاعر معاصر كه درصدد چاپ ترانه هاي خود است و از يك سال پيش به سرايش شعر محاوره اي روي آورده، به خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: مردم نسبت به شعر بي مهر شده اند؛ چراكه خواسته هاي خود را در شعرهاي رسمي امروز نمي بينند و به خصوص با شعرهاي پست مدرني كه به تبعيت از موج نو رواج پيدا كرده است، ارتباط برقرار نمي كنند.
وي با بيان اينكه اين سوء تفاهم از شعر بايد برطرف شود يادآور شد: شعر هم مي تواند بيان تفكرات و انديشه هاي مردم باشد و من تلاش دارم تا با صيقل از ژست هاي روشنفكرانه شعرم را به سمت زبان محاوره و زبان مردم حركت دهم.
كاكايي افزود: با فاصله گرفتن از غزل و رفتن به سمت شعر محاوره قصد دارم تفكر و موضوعات اجتماعي - سياسي را به اين نوع شعر وارد كنم.
وي با تاكيد بر اينكه فضاي ترانه سرايي جاي كار بسياري دارد، عنوان كرد: پيش از انقلاب هم تنها چند نفر مثل سرفراز، جنتي عطايي و قنبري عنصر تفكر را وارد ترانه مي كردند و بقيه ترانه ها عموماً به احساسات آني و سطحي و غيرواقعي محدود مي شد.
كاكايي با اشاره به اينكه در كشور ما از زبان محاوره به درستي استفاده نشده است، گفت: با اينكه چهره هاي مطرحي مثل شاملو، شهرتشان را مديون استفاده از زبان محاوره هستند، ولي روشنفكران - چه مذهبي و چه غيرمذهبي - به زبان محاوره نزديك نمي شوند و فكر مي كنند اين زبان سطحي است و بار انديشه اي كمتري دارد، در صورتي كه در كشورهاي عربي، به خصوص عراق، با زبان محاوره بهتر برخورد شده و بهتر از آن بهره برده اند.
كاكايي با يادآوري اينكه قصدش از رفتن به سمت اين شعر و زبان، ترانه سرايي نبوده است، گفت: دوست داشتم به اين زبان با استفاده از عنصر تخيل، تصويرسازي و انديشه كسوت شعر بپوشانم و هرچند اين شعرها وارد كانال خواننده هاي پاپ مي شود، ولي به تنهايي مي تواند به عنوان شعر ايفاي وظيفه كند.
به گزارش ايسنا، ترانه «كبوتر» عبدالجبار كاكايي در كاستي به نام «غريبه» و با صداي فريدون آسرايي به بازار وارد  شده است. اين ترانه با الهام از فيلم «آژانس شيشه اي» ابراهيم حاتمي كيا سروده شده و به جانبازي  با عصا مي پردازد:
«آسمون بغضشو خالي مي كنه / آدمو حالي به حالي مي كنه»
شعر «بوي سيب» كاكايي نيز كه درباره تابوت هاي شهداست، توسط همين خواننده اجرا شده و غزل «قاب عكس شهيد»  اين شعر را هم محمد اصفهاني خوانده است كه هنوز عرضه نشده است.

سايه روشن

در نشست حافظ شناسي فرهنگسراي انقلاب
ساختار در شعر حافظ بحث مي شود

در نشست حافظ شناسي فرهنگسراي انقلاب، از سلسله نشست هاي تخصصي ادبيات، اين بار با حضور كارشناسان و علاقه مندان ادب كهن، ساختار در شعر حافظ مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد.
به گزارش خبرنگار ادبي مهر، عبدالرضا رادفر كرمانشاهي يكي از كارشناساني است كه در اين نشست، ساختار را در شعر حافظ مورد بحث و بررسي قرار مي دهد.
نشست ساختار در شعر حافظ، امروز سوم مردادماه از ساعت ۱۸ تا ۲۰ در فرهنگسراي انقلاب برگزار مي شود. اين فرهنگسرا، تقاطع خيابان هاي كميل شرقي و نواب واقع شده است.
پاييزان
011421.jpg

مجموعه شعر از سيروس نيرو/ ناشر: نقش و نگار/ چاپ اول، ۱۳۸۳/ ۱۶۸ صفحه، رقعي/ ۱۵۰۰ تومان.
همين خود من پس از هفتاد سال
و به خاك سپردن سه برادر، هنوز
چنان به لاشه ساعات و آنات آويزانم
كه رقاصك بر ساعت!!
واي! باز نسيمي از شكاف در، بر من راه گشود.
تا مبادا صداي مرگ را از پس پشت
از سينه و پهلو، بشنوم،
بارالها پناه بر تو!!
كتاب حاضر دربرگيرنده مجموعه اشعار سيروس نيرو طي دوره ۱۳۸۰-۱۳۷۵ است. اين مجموعه داراي سه بخش: شعر آزاد نيمايي(سپيد ۱۳۸۰-۱۳۷۵)، سه مرثيه  براي دوست از دست رفته ام محمدعلي(حميد) رفيعي، شعرهاي تازه است.
از اين نويسنده پيشتر چندين عنوان كتاب به چاپ رسيده است كه از جمله آنها مي توان به: سحر(مجموعه شعر- ۱۳۳۴)، شاهكارهاي شعر معاصر با همكاري فريدون كار(۱۳۳۷)، رود(مجموعه شعر- ۱۳۳۹)، جاده(مجموعه شعر- ۱۳۵۰)؛ بهار از پنجره(مجموعه شعر- ۱۳۵۶)، از كودتا تاانقلاب (مجموعه شعر- ۱۳۵۸)، گنج مراد(تفسير غزل هاي حافظ- ۱۳۶۲)، با تهاجم باد(مجموعه شعر- ۱۳۷۸)، عشق ات رسد به فرياد(مجموعه شعر- ۱۳۸۰)، رد پا(مجموعه شعر- ۱۳۸۱) اشاره كرد.
مجموعه اشعار نيمايوشيج (دنياي شجاع نو)، گنج مراد(چاپ دوم، با تجديد نظر كلي و چل تيكه(مجموعه شعر)، عناوين كتاب هايي است از وي كه به زودي منتشر مي شود.

|  ادبيات  |   اقتصاد  |   انديشه  |   سياست  |   فرهنگ   |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |