|
به بهانه افزايش مستمري معلولان توسط سازمان بهزيستي
رو به جلو ، اما فقط يك گام
نكته اي كه اكثر معلولان مورد اشاره قرار مي دهند فراهم كردن زمينه اي است كه ورودشان به بازار كار را مهيا كند. آن چه كه افق اين زمينه را به كلي دگرگون كرده و آن را از قواره و توانايي هاي سازمان بهزيستي درميآورد مقوله كار و بيكاري است كه در حال حاضر مشكل عميق اجتماعي به شمار مي رود و بيكاري ميليون ها جوان كه شامل متخصصان هم مي شوند، عملا ًنتيجه نگرفتن معلولان براي يافتن كار و كسب درآمد را طبيعي نشان مي دهد
|
|
|
مستمري معلولان تحت پوشش سازمان بهزيستي تا سقف ۵۰ هزار تومان افزايش خواهد يافت. اما اين مبلغ تا چه حد راهگشاي معيشت معلولان تحت پوشش اين سازمان خواهد بود؟
در شرايطي كه معلولان از دشواري هاي اداره زندگي روزمره خويش سخن مي گويند آمار و ارقام شرايط پيش رو براي آن ها را دشوارتر ترسيم مي كند.
***
نزديك به سه ميليون معلول
براساس برآوردهاي انجام شده ۲ ميليون و ۷۰۰ هزار نفر در كشور دچار انواع معلوليت ها هستند كه به دليل مسائل و دشواري هاي اعتباري، سازمان بهزيستي فقط ۵۰۰ هزار معلول را تحت پوشش قرار داده.
باتوجه به نبودن افزايش مناسب بودجه امسال نسبت به سال گذشته، امكان پذيرش افراد پشت نوبتي در سال ۸۳ وجود ندارد و سازمان بهزيستي تنها مي تواند سطح كيفي خدمات ارائه شده به معلولان فعلي تحت پوشش را ارتقا بخشد.
نبود افزايش يارانه هاي مراكز غيردولتي نگهداري معلولان كمبودها را حل نمي كند و مشكلات معلولين نه تنها كاهش نيافته بلكه تشديد هم مي شود. در حال حاضر ۶۰ هزار معلول در مراكز شبانه روزي دولتي و غيردولتي بهزيستي نگهداري مي شوند و محدوديت هاي مربوط به افزايش تعداد آن ها خودنمايي مي كند.
معاون توانبخشي اين سازمان مي گويد: ميزان يارانه پرداختي به اين مراكز تكاپوي هزينه اين معلولان را نكرده و در صورتي كه ميزان يارانه مربوط به اين مراكز حداقل تا دو برابر ميزان فعلي افزايش نيابد، اكثر آن ها در آستانه تعطيلي قرار مي گيرند و يا براي دوام مركز سطح كيفي خدمات خود را كاهش خواهند داد كه در هر دو صورت معلولان بيشترين آسيب را در اين زمينه متحمل مي شوند.
آن چه در اين زمينه توسط معاون توانبخشي سازمان ذكر شده نمايانگر شرايط پيچيده تر معلولان است و لزوم بازنگري برنامه هاي مربوط به آنان را گوشزد مي كند. در حقيقت افزايش نيافتن يارانه ها و حفظ نشدن سطح كيفي خدمات مراكز مربوطه در زندگي معلولان و خانوارهاي آن ها مترادف با فشار مالي بيشتر خواهد بود.
هزينه هاي متداول
مراكز توانبخشي خصوصي معلولين جسمي - حركتي در دو گروه روزانه و شبانه روزي فعاليت مي كنند. معلوليني كه در مراكز شبانه روزي نگهداري مي شوند بايد تحت شرايط خاص قرار بگيرند و نياز به نگهداري بيشتري با حضور كارشناسان دارند. هزينه اي كه در قبال نگهداري از اين معلولين دريافت مي شود باتوجه به شرايط جسمي معلول از ۱۰۰ تا بيش از ۲۰۰ هزار تومان است.
مراكزي كه به صورت روزانه از معلولين جسمي نگهداري مي كنند مبلغي حدود ۷۰ تا ۱۷۰ هزار تومان از بيماران دريافت مي كنند. بنابراين افرادي كه تحت پوشش سازمان بهزيستي هستند و يا در پوشش بيمه تأمين اجتماعي قرار دارند در صورت خروج از اين پوشش با هزينه هايي روبه رو مي شوند كه پرداخت آن ها براي اكثرشان ميسر نيست.خصوصاً آن كه اكثر معلولاني كه به خدمات ناشي از بيمه اجتماعي و سازمان بهزيستي دل بسته اند در صف اقشار كم درآمد ايستاده اند و توانايي پرداخت هزينه هاي مربوطه را از جيب خويش ندارند.
در اين زمينه تورم فزاينده در جامعه سايه خويش بر وسايل مورد نياز معلولان را هم گسترده و آن ها چاره اي جز پرداختن هزينه هاي ويژه ندارند. به عنوان مثال در حال حاضر قيمت عصاي ويژه معلولين (زير بغل و مچي) به مبلغ ۴ تا ۱۸ هزار تومان به فروش مي رود كه در سياهه وسايل ارزان قيمت قرار مي گيرد، در شرايطي كه قيمت ويلچر ايراني (دستي) رقمي بالغ بر ۱۵۰ تا ۴۵۰ هزار تومان است. نمونه هاي آلماني و سوئيسي (دستي) آن در بازار تا ۶۰۰ هزار تومان قيمت دارند و نمونه هاي برقي كه آلماني و آمريكايي هستند حداقل ۵/۲ ميليون تومان و حداكثر ۲۵ ميليون تومان به فروش مي روند و فاصله نجومي مستمري ۵۰ هزار تومان و اين ارقام نمايانگر هرچه نباشد، نشان دهنده ناچيز بودن آن مستمري كه هست.
افزايش مستمري كم ثمر
معاون توانبخشي سازمان بهزيستي دو هفته پيش بود كه از افزايش پنج برابري مستمري پرداختي به معلولان تحت پوشش سازمان بهزيستي تا سقف ۵۰ هزار تومان معادل ۴۰ درصد حقوق و دستمزد كاركنان دولت از سال آينده خبر داد. اين قانون قطعي اعلام شده و اين مبلغ با تأمين اعتبارات لازم از سوي دولت به معلولان تحت پوشش سازمان بهزيستي پرداخت خواهد شد. اما آيا سقف مستمري ۵۰ هزار توماني دشواري هاي روزمره معلولان را حل مي كند؟
پاسخ به اين پرسش منفي است و بي ترديد مسؤولان و برنامه ريزان مربوط به اين امر اشراف دارند. اما به هر حال در نظر داشته اند رقم بسيار اندك پيشين افزايش يابد، چنان كه دكتر علي اصغر مكارم در اين زمينه افزود: پرداخت يازده هزار تومان مستمري به معلولان تحت پوشش هيچ باري از دوش اين قشر نيازمند برنداشته و دردي از آن ها را درمان نمي كند.در حال حاضر رقم ۵۰ هزار تومان نيز باري از دوش اين قشر نيازمند برنمي دارد.
معلولين معمولا ً با دشواري يافتن شغل مواجه هستند و عده كمي از آن ها به حرفه ثابتي كه با درآمدي كه درخور رفع نيازهاي آنان باشد، مشغول هستند.
در حقيقت بازتاب حرفه اي شرايط معلولين در «دشواري يافتن كار» و در نهايت سوق داده شدن به سوي صنف بيكاران تجلي مي كند. به همين دليل آن ها با مسائل بسيار جدي معيشتي روبه رو هستند و انتظار برنامه ريزي هاي مفصل تر و كارساز تري را مي كشند.
‡«علي.الف» يكي از معلولان تهراني كه قادر به راه رفتن نيست و با صندلي چرخدار حركت مي كند در اين زمينه مي گويد: افزايش مستمري ماهيانه توسط سازمان بهزيستي نشان مي دهد مسؤولين امر با بودجه تعيين شده براي آن ها به منظور كمك به معلولان تلاش مي كنند، اما مشكل معيشتي ما با تمهيد افزايش مستمري كه رقم آن بسيار ناچيز بود به نتيجه نمي رسد. دليل آن روشن است: حتي مستمري بگيران و بازنشستگان عادي كه با مشكلات ما دست به گريبان نيستند و در شرايط جسمي متعارفي به سر مي برند، نمي توانند زندگي روزمره خويش را به مدد آن مستمري اداره كنند. بنابراين هرچند افزايش پنج برابري مستمري پرداختي كه واژه پنج برابر در آن خودنمايي مي كند، باتوجه به سقفي كه معادل ۴۰ درصد حقوق و دستمزد كاركنان دولت است و در مرز ۵۰ هزار تومان متوقف مي شود، كارساز نخواهد بود.
او مي افزايد: در حقيقت چارچوبي كه پيش روي ما گشوده شده و آن را حقوق و دستمزد كارمندان دولت تشكيل مي دهد، باتوجه به تورم فزاينده قيمت ها و سقوط دائمي ارزش پول، هرگونه تمهيدي در باب افزايش مستمري را بي اثر مي كند، خصوصاً آن كه مبلغ اضافه شده بسيار اندك باشد. رقم يازده هزار تومان اوليه به حدي ناچيز بوده كه پنج يا حتي ده برابر شدنش گره اي از كلاف پيچيده زندگي ما را باز نمي كند.نكته اي كه اكثر معلولان مورد اشاره قرار مي دهند فراهم كردن زمينه اي است كه ورودشان به بازار كار را مهيا كند. آن چه كه افق اين زمينه را به كلي دگرگون كرده و آن را از قواره و توانايي هاي سازمان بهزيستي درميآورد مقوله كار و بيكاري است كه در حال حاضر مشكل عميق اجتماعي به شمار مي رود و بيكاري ميليون ها جوان كه شامل متخصصان هم مي شوند، عملا ًنتيجه نگرفتن معلولان براي يافتن كار و كسب درآمد را طبيعي نشان مي دهد. به همين دليل سازمان بهزيستي توانايي انجام معجزه ندارد و جايگاه معلولا ن و خانوارهاي آن ها در زمينه هاي مالي و معيشتي آشكارا تحت تأثير بازار كار و ميزان درآمد متوسط در ايران است.
قدم هاي ديگر
در حال حاضر بخشي از خدمات و كمك هاي ارائه شده به معلولان از سوي نيكوكاراني كه معمولا ً نمي خواهند نامي از خويش ببرند، عرضه مي شود.در جشنواره تجليل از خيرين و نيكوكاران نمونه بهزيستي كشور كه هفته گذشته برگزار شد و رئيس جمهور هم در آن شركت كرد دكتر راه چمني، رئيس سازمان بهزيستي كشور تعداد مؤسسات خيريه بهزيستي فعال در عرصه هاي توانبخشي، اجتماعي و پيشگيري را ۱۳۰۰ مؤسسه ذكر كرد. او از تأسيس «خانه خيرين ايران» به عنوان يك نهاد مدني مستقل دولتي خبر داد و گفت: خانه خيرين ايران با هدف توانمند سازي مؤسسه هاي خيريه و حل مشكلا ت آنان آغاز به فعاليت كرده است.
انجام چنين طرح هاي مردمي قابل توجه است؛ اما ابعاد كمك ها در مقايسه با تعداد معلولان و شرايط نامناسب مالي آن ها و خانوارهايشان ناچيز است و شايد تركيب نويني از برنامه هاي دولتي و حضور مؤسسات خيريه غيردولتي تا حدي كارساز باشد.
در جشنواره تجليل از خيرين و نيكوكاران نمونه بهزيستي بود كه رئيس سازمان بهزيستي شمار معلولان فاقد مسكن را ۸۰ هزار نفر اعلا م كرد و از فعاليت «جامعه نيكوكاران مسكن ساز» خبر داد.سازمان بهزيستي پيشنهاد كرده دولت ۵۰ درصد هزينه هاي مربوط به ساخت مسكن براي معلولان كشور را تأمين كند و مابقي از سوي افراد نيكوكار تأمين شود. اما بايد براي اجراي اين طرح هم منتظر ماند و ديد تركيب بخش دولتي و غيردولتي كه در بلندمدت معمولا ً با دشواري همراه بوده به كجا مي رسد.
|
