شنبه ۷ شهريور ۱۳۸۳ - سال دوازدهم - شماره - ۳۴۸۰
اعتبار ۹۰۰ ميليارد ريالي حمل و نقل شهري
۹۰۰ ميليارد ريال اعتبار براي توسعه حمل و نقل شهري، جهت خريد اتوبوس، ميني بوس و ون در اختيار شهرهاي كشور قرار مي  گيرد.
مهندس محمد حسين مقيمي معاون امور عمراني سازمان شهرداري هاي كشور، همچنين از اختصاص ۲۳۰ ون براي حمل ونقل معلولان و جانبازان خبر داد و گفت: اين اتوبوس ها در اختيار ۷۹ شهري كه جمعيت بالاي ۱۰۰ هزار نفر دارند قرار مي  گيرد و به شهرهاي داراي ۳۰ هزار تا ۱۰۰ هزار نفر جمعيت، ميني بوس خواهيم داد.
گفتني است ۶۵ درصد هزينه خريد اين اتوبوس ها را دولت و ۳۵ درصد باقيمانده را شهرداري مي  پردازد. البته مطابق قانون، شهرداري ها بايد ۵۰ درصد اتوبوس ها را در اختيار بخش خصوصي قرار دهند.
به گفته مقيمي تمام اتوبوس هايي كه به تهران واگذار خواهد شد، بايد CNG سوز باشد كه البته تا پايان امسال يكهزار و۸۰۰ اتوبوس گازسوز وارد سيستم حمل و نقل عمومي تهران خواهد شد.
مقيمي در خصوص توسعه سيستم حمل و نقل ريلي در كشور گفت: قطار شهري ۶ شهر تبريز، اهواز، اصفهان، كرج، شيراز و مشهد بامشاركت دولت در حال راه اندازي است و قطار شهري مشهد، فقط نيازمند خريد واگن است.
گسترش خطوط مترو در تهران، موضوعي است كه مقيمي به آن اشاره مي  كند و مي  گويد: عمده مسير خط ۱ و ۲ متروي تهران راه اندازي شد كه اعتبار لازم ۵۰ درصد توسط شهرداري و ۵۰ درصد توسط دولت تامين شده است.
براي احداث خطوط ۳ و ۴ مترو تهران دولت ۲ ميليارد دلار ارز در اختيار دارد كه بايد طي ۸ سال اين پروژه به بهره برداري برسد.
همچنين احداث ۱۰۶ كيلومتر خط ويژه اتوبوس در سطح شهر بعد از اتمام مطالعات و در صورت موافقت معاونت حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران، نويد بخش كاهش زمان انتظار مسافران در اين خطوط است.
حسين تيموري معاون بهره برداري شركت اتوبوسراني تهران، به تاثير وجود خط ويژه  براي تردد آسان در سطح شهر و كاهش مدت زمان انتظار مسافر در ايستگاه ها آگاه است، از همين رو از گسترش اين خطوط خبر داده است.
در حال حاضر مدت زمان انتظار شهروندان در خطوط عادي اتوبوس حداكثر ۲۰ تا ۲۵ و در خطوط ويژه  حداكثر ۱۰ دقيقه است كه با توسعه خطوط ويژه مدت زمان انتظار مسافر در اين خطوط را مي  توان به كمتر از ۱۰ دقيقه رساند.
تيموري با اعلام خبر اتمام مطالعات برخي خطوط، مي  افزايد: احداث خطوط ويژه دو طرفه در خيابان هاي مولوي (بين ميادين قيام تا رازي) خيابان هلال احمر (بين ميادين رازي تا شمشيري)، كارگر جنوبي (بين ميادين راه آهن تا انقلاب و بلوار كشاورز) ميدان آزادي تا ميدان انقلاب (خط وسط) و احيا و بازسازي خط ويژه ۱۷ شهريور از جمله اين خطوط هستند.
وي علت مخالفت اداره راهنمايي و رانندگي با احداث خطوط ويژه دو طرفه را عدم ظرفيت و بازدهي خيابان هاي شهر براي اين كار عنوان كرد.

اصناف
بيمه اجباري رانندگان
014385.jpg
احتمالا در راستاي بيمه همگاني قرار است تمام اصنافي كه تاكنون مهجور مانده بودند، پيدا شده و بيمه شوند.اين بار هم نوبت رانندگان بين شهري و درون شهري است. مدير كل امور فني بيمه شدگان سازمان تامين اجتماعي گفته بيمه اجتماعي رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بين شهري در صورت تصويب مجلس به رانندگان درون شهري تسري مي يابد. يكي نيست بگويد هنوز رانندگان بيرون شهري به طور كامل تحت پوشش بيمه قرار نگرفته اند. كاظميان گفته، با پيگيري سازمان تامين اجتماعي سال۷۹، طرح بيمه اجباري رانندگان بيرون شهري به تصويب رسيد. به گفته كاظميان حسن اين قانون نسبت به قوانين قبلي محدود نبودن بيمه رانندگان به زمان سفر است. وي افزود: مهمترين انتقاد وارد به اين قانون تامين كل سهم حق بيمه يعني معادل۲۷ درصد از سوي راننده است كه پرداخت اين مبلغ از سوي رانندگان فاقد وسيله نقليه و به عبارتي مزدبگير بسيار دشوار است. مبناي كسر حق بيمه طبق اين قانون۳/۱ حداقل دستمزد براي رانندگان كاميون و اتوبوس و ۱/۱ حداقل دستمزد براي رانندگان سواري و ميني بوس است. با وجود تلاش هاي سازمان تامين اجتماعي، آنگونه كه خودشان مي گويند و با وجود پيگيري هاي پليس راه، كمتراز ۶۰ درصد از رانندگان واجد شرايط بيمه شده اند. كاظميان گفت: در حال حاضر حدود۲۲۰ هزار نفر از رانندگان بين شهري با ثبت نام در واحدهاي اجرايي سازمان تامين اجتماعي تحت پوشش اين سازمان قرار گرفته اند. به گفته وي: در حال حاضر رانندگان درون شهري فاقد كارفرما از طريق بيمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي قرار دارند.

كار
محدوديت كار
014397.jpg
شما هم آيا جزو آن دسته از افرادي هستيد كه در يك برهه از زمان به چند شغل متفاوت مي پردازيد. در عصر حاضر ديگر مشاغل حالت سنتي خودشان را از دست داده اند و به سرعت تغيير مي كنند. از اين رو ممكن است يك شخص علاوه بر اينكه در يك برهه به طور همزمان در چند زمينه متفاوت از هم اشتغال داشته باشد، در طول عمر خود بارها تغيير شغل دهد. به همين دليل براي شاغل ماندن در دنياي امروز نياز است كه فرد كارجو از انعطاف كافي برخوردار باشد.
به گفته محمدرضا سپهري، رئيس موسسه كار و تامين اجتماعي، در كشورهاي پيشرفته به جاي ثبت نام ساده و صدور كارت بيكاري، مشاور شغلي با اخذ آزمون هاي متعدد و متفاوت رغبت، استعداد و ميزان كارآفريني كارجو را مي سنجد و فرد را در گزينش شغلي مناسب ياري مي دهد.
راهنمايي شغلي از سياست هاي هماهنگ كننده بازار عرضه و تقاضا در ارتقاي قابليت هاي نيروي كار است كه تاكنون توجه چنداني به آن نشده است.
سپهري گفت: به سبب مطابق نبودن آموزش هاي آكادمي در داخل كشور، سابقه كار اهميت بالايي دارد، در حالي كه در خارج از كشور به سبب تطبيق آموزش با نيازهاي شغلي استخدام فارغ التحصيلان تازه نفس نسبت به فارغ التحصيلان قديمي اولويت بيشتري دارد. متاسفانه به علت محدود بودن امكانات كاريابي در ۵۰۰ شهر كشور تنها ۱۶۰ كاريابي مشغول به فعاليت است.
البته در خارج از كشور به نسبت بالارفتن سال هاي تحصيل، بر تعداد دروس عملي نيز افزوده مي شود. به طوري كه فارغ التحصيلان با محيط كار كاملا مانوس هستند.

شهري
پل عابر برقي
014376.jpg
اينكه اصولا پل هوايي در كشور ما مظلوم واقع شده است را اگر نتيجه تنبلي ذاتي بدانيم قاعدتا پل هاي عابر برقي مشكلمان را بايد حل كند.
شايد به همين دليل قرار است تا در ۱۰ نقطه ديگر تهران پل عابر برقي قرار گيرد. به گفته معاون آموزش و هماهنگي امور مناطق سازمان زيباسازي امنيت عابران پياده يكي از اولويت هاي مديريت شهري است و در همين راستا ايجاد انگيزه در عابران پياده درجهت استفاده از پل هاي عابر يكي از همين اهداف تلقي مي شود.
البته برقي شدن پل هاي عابر پياده به افرادي كه توان بالارفتن از پله را ندارند، مثل معلولان جسمي، اين امكان را مي دهد كه از اين وسيله براي عبور از خيابان استفاده كنند.
علت آنكه تاكنون پل هاي عابر برقي مورد استفاده قرار نمي گرفت به دليل هزينه بالاي تهيه و نصب آنهاست كه چند صد ميليون تومان هزينه دربردارد. اما در حال حاضر با امكان تبليغات گرفتن بر روي بدنه پل هاي هوايي برقي، تامين هزينه آن ميسر شده است.
مهندس مهرداد عرب، معاون آموزش و هماهنگي امور مناطق سازمان زيباسازي گفت: البته هدف سازمان زيباسازي اين است كه به صرف تامين و رفع يك نياز، بدنه پل را به مجموعه اي از تبليغات مغشوش و نامناسب تبديل نكنيم. در حال حاضر با همكاري حوزه حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران، درصدد هستيم در بيش از ۱۰ نقطه ديگر از شهر تهران پل هاي عابر پياده را مكانيزه كنيم.

آي تي
پاسخگويي به شبهات ديني در اينترنت
014379.jpg
اين دنياي مجازي هم عجب چيزي است. مي توان تمام كنش و واكنش هاي جامعه را در اين دنياي مجازي هم پيدا كرد. مثلا همين بحث هاي عقيدتي را درنظر بگيريد. در اينترنت در كنار وبلاگ هاي ضد دين اكنون وبلاگ هايي نيز براي تبليغ دين راه اندازي شده. وبلاگ هايي كه به شبهات ديني پاسخ مي گويد. حجت السلام رمضان محمدي، مسوول واحد پاسخگويي به شبهات پايگاه اطلاع رساني «رسا» گفت: مركز فرهنگ و معارف قرآن در نخستين سال فعاليت خود به ده ها شبهه قرآني پاسخ گفته و با شناسايي شبهات اينترنتي، وبلاگ هاي ويژه پاسخگويي به شبهات، دامنه تلاش خود را به شبكه جهاني گسترش داده است. محمدي، پاسخگويي به شبهات قرآني را يك ضرورت دانسته.
اما مساله اين است كه چه سوالاتي شبهات ديني به حساب مي آيند. به گفته محمدي، شبهات، پرسش هاي عميق و داراي يك دستگاه استدلالي است كه يكي از مسايل اصول اعتقادي با مسايل فقهي را زيرسوال مي برد. به خاطر همين بايد هرچه سريع تر به آنها پاسخ داده شود. مسوول واحد پاسخگويي به شبهات قرآني افزود: چون اين روزها وبلاگ هايي در فضاي اينترنتي راه اندازي شده كه انگيزه شبهه افكني و طرح مطالب انحرافي و ضد ديني دارد، درصدد برآمديم تا با استفاده از امكانات بالقوه موجود در اين تكنولوژي حضوري فعال در عرصه پاسخگويي به شبهات داشته باشيم.
سيستم پاسخگويي به اين شبهات هم به اين شكل است كه گروهي از متخصصان در وبلاگ ها به جست وجوي شبهات قرآني مي پردازند و پس از تهيه پاسخ هاي مختصر و قانع كننده، نسخه اي از آن را در وبلاگي كه متناسب با موضوع آن است درج كرده و يك نسخه نيز به آدرس شبهه كننده ارسال مي شود. همچنين با قراردادن بخشي از پاسخ در كامنت وبلاگ شبهه كننده، امكان دسترسي و مطالعه آن براي ديگران نيز فراهم مي شود.

خارجي
پيرهاي خوش شانس كره اي
014382.jpg
حالا ديگر جواني و شادابي مزيت نيست، حتي انرژي فراوان جواني. هيجان زده نشويد. كاهش مقبوليت جوانان در عرصه شغل و اشتغال در كره اتفاق افتاده نه در ايران. ماجرا از اين قرار است كه در كره واقعا دود از كنده بر مي خيزد. چه مردان بالاي ۵۰ سال كره جنوبي به مراتب راحت تر و بهتر از جوانان فعال و پر انرژي آنجا كار پيدا مي كنند. روزنامه تايمز نوشته در كره جنوبي كمتر مردي است كه در سن كهنسالي و زمان استراحت و بازنشستگي نتواند كار مناسبي پيدا كند. درست حدس زده ايد. كارفرمايان كره براي تجربه و تخصص ارزش بيشتري قايلند چه اين تخصص بيشتر مورد توجه كارفرماها قرار مي گيرد. مساله دوم به دست آوردن همين تجربيات كاري است كه هزينه بسياري بر مي دارد. گزارش تايمز افزوده جوانان كره اي اغلب براي شروع به كار نياز به گذراندن دوره هاي آموزشي -تخصصي دارند كه برگزاري اين دوره ها به لحاظ مالي بسيار پرهزينه است و به اين لحاظ كارفرمايان ترجيح مي دهند از نيروي كار كم هزينه استفاده بيشتري كنند. اگر درايران مشكلات بيمه كردن كارگر، كارفرمايان را به استخدام كهنسالان بازنشسته راغب تر كرده، در كره مي توان حدس زد مشاغل كاملا تخصصي شده، چه در هزاره سوم پشت رايانه نشستن و استفاده از تخصص، كارآمد است نه بيل زدن.

شهرستان
تصفيه فاضلاب در ماهدشت
014394.jpg
مناطقي از شهرها كه اصولا محل دفن زباله يا فاضلاب محسوب مي شوند، يكي از مناطق پرخطر به لحاظ زيستي براي مردم محسوب مي شوند. حال اين خطر را مردم ماهدشت كرج احساس كرده اند چرا كه تصفيه  خانه فاضلابي در اين شهر احداث شده است و موجب نگراني مردم شد. تعدادي از مردم اين منطقه مي گويند: «آب شرب ساكنان اين منطقه سالهاست غير قابل استفاده است و علت آلودگي آبهاي زيرزميني ماهدشت عنوان مي شود و اكنون با احداث اين تصفيه خانه اين نگراني به وجود آمده است كه با سرازير شدن فاضلاب كرج به اين شهر آلودگي هاي آب اين شهر افزايش يابد و محيط زيست ماهدشت آلوده شود.» اين افراد گفتند: «چرا فقط در اين منطقه، تصفيه خانه اي با اين حجم و عظمت ساخته شده و ساكنان ماهدشت بايد پذيراي فاضلاب كرج باشند؟!»
مدير شركت آب و فاضلاب غرب استان تهران هم در اين خصوص گفته است:«تصفيه خانه فاضلاب ماهدشت به آخرين تكنولوژي هاي روز دنيا مجهز خواهد شد و بسيار مدرن خواهد بود. اين تصفيه خانه كه تا پايان سال جاري مورد بهره برداري قرار مي گيرد و مسوولان قول داده اند براي مردم منطقه موردي در پي ندارد بلكه علاوه بر سالم سازي محيط زيست اين شهر، اين تصفيه خانه پساب فاضلاب را به زمين هاي كشاورزي ماهدشت خواهد فرستاد و مشكل كم آبي كشاورزان منطقه را از بين خواهد برد.
اين مسوول تاكيد كرده است كه هيچ گونه جاي نگراني براي ساكنان وجود ندارد

جوان
هنرمندان ؛ الگوي ۲۸ درصد جوانان
014388.jpg
از قديم قديم ها گفته اند، جوانان عاشق الگوبرداري هستند. بعضي وقت ها اين الگوي جواني آينده شخص را شكل مي دهد. با اين اوصاف شما فكر مي كنيد، الگوبرداري از چه كساني براي جوانان بهتر است؟ يا اصلا جوانان بيشتر از چه كساني الگوبرداري مي كنند؟ تحقيقاتي انجام شده كه به اين سوال تاحدي پاسخ مي گويد. براساس اين تحقيقات ۲۸ درصد جوانان از هنرمندان الگوبرداري رفتاري مي كنند. اين جوانان چون چهره مورد علاقه خود را در ميان هنرمندان يافته اند، در همه موارد از آنان الگوبرداري مي كنند. به گفته خسروآبادي كارشناس امور جوانان، بايد الگوها تقسيم بندي شوند. ما از يك فرد نمي توانيم در تمام موارد الگوپذيري داشته باشيم. مثلا ممكن است هنرمندان در يك مورد الگوي قابل قبولي باشند، اما در تمام موارد نتوان از زندگي آنها الگوبرداري كرد. وي با تقسيم جوانان به دو دسته افرادي كه به سمت الگوسازي مي روند و افرادي كه براي آنها الگوسازي مي شود، گفت: صداوسيما سهم بيشتري در الگوسازي جوانان داشته و بيشتر افرادي كه در اين رسانه مطرح مي شوند، از سوي جوانان به عنوان الگو پذيرفته مي شوند. گاهي اوقات نيز صداوسيما با ساختن فيلمي نادانسته، عملي را كه نمي خواهد انجام شود، تبليغ مي كند. مثلا وقتي فيلمي خنده دار برمبناي دروغگويي ساخته مي شود، در حال الگوسازي براي انجام دروغگويي هستيم.
خسروآبادي گفت: الگوپذيري كودكان در سنين ۱۰ تا ۱۵ سالگي كم عمق است. اما با افزايش سن، قدرت تشخيص بچه ها در الگوبرداري افزايش مي يابد. همچنين الگوپذيري بعد از سن ۴۰ سالگي نيز بسيار ناپايدار است.

آموزش
نارضايتي اكثر كنكوري ها
014391.jpg
كنكور هر سال مثل يك بلاي آسماني بر سر يك عده خراب مي شود و مثل يك نعمت الهي يك عده را به زعم خودشان به ساحل نجات مي رساند.
اما در اين ميان هم به عدالت زميني كنكور اعتقاد زيادي ندارند و بعضي معتقدند كه اجحاف در كنكور فراوان است.
به طوري كه بر اساس نظرسنجي كه توسط مركز افكار سنجي دانشجويان ايران صورت گرفته است بيش از۷۵درصد داوطلبان كنكور لو رفتن سوالات كنكور را باور دارند و تنها ۴/۲۴ درصد داوطلبان كنكور به فاش نشدن سوال ها قبل از برگزاري كنكور اعتقاد دارند و بقيه داوطلبان به درجات مختلف معتقدند كه سوال هاي كنكور قبل از برگزاري جلسه آزمون فاش شده است.
براساس اين نظرسنجي ۳۱ درصد از داوطلبان در كلاس كنكور شركت كرده اند و متوسط هزينه كلاس كنكور ۴۸۰ هزار و ۴۹۰ تومان بوده و بدين ترتيب اگر ۳۰ درصد۵/۱ ميليون نفر داوطلب كنكور سالانه چنين مبلغي را در آموزشگاه ها هزينه كنند، سالانه مبلغي بيش از ۲۰۰ ميليارد تومان نصيب اين قبيل آموزشگاه ها مي شود.
والدين يك سوم داوطلبان كنكور بدون آنكه از نتيجه سرمايه گذاري خود مطمئن باشند، اين رقم را براي ثبت نام فرزندان خود در آموزشگاه ها هزينه مي كنند.
بنا به نتيجه اين نظرسنجي فقط ۷/۳۴ درصد داوطلبان معتقدند كه سوالات كنكور قادر است سواد و شايستگي واقعي افراد را بسنجد و از ديد ساير افراد نمونه، كنكور ابزار مناسبي براي سنجش شايستگي ها نيست.
در ميان اهداف افراد نمونه نيز از قبول شدن در كنكور، كسب جايگاه و منزلت اجتماعي در درجه اول، افزايش شانس ورود به بازار كار در درجه دوم و گرفتن مدرك در درجه سوم است.

با وجود هشدار كارشناسان بازار، تهران همچنان در كانون بحران است
ارثيه پدري نابسامان مانده است
در حال حاضر موضوع نابودي هويت تاريخي بازار تهران يك معضل است و بحث آسيب پذيري و بحران هاي ايمني در اين منطقه مساله ديگري است كه هر يك در جاي خود مي توانند منشا آسيب هاي جدي به منافع عمومي شهروندان باشند
بازار تهران يكي از مهم ترين مناطق جاذب گردشگر در پايتخت است كه ادامه تخريب و فرسودگي ها در اين منطقه ارزش هاي تاريخي، فرهنگي آن را نيز دگرگون خواهد كرد
014400.jpg
وقوع چندين فقره آتش سوزي در بازار تهران در يك ماه اخير اگر چه هشداري جدي براي مسوولان است اما خطر بزرگي تماميت بازار تهران را تهديد مي كند و آن ايمن نبودن بازار در برابر زلزله است.
به دنبال آتش سوزي هاي اخير بازار تاريخي تهران و ادامه بي توجهي هاي مسوولان نسبت به سامان دهي اين مجموعه تاريخي، فرهنگي و اقتصادي، كارشناسان شهري و معماري بار ديگر نسبت به ضرورت ايمن سازي بازار تهران و احتمال آسيب پذيري شديد اين منطقه در برابر زلزله و آتش سوزي هشدار دادند.
كارشناسان شهري و همچنين صاحبنظران در حوزه بافت هاي تاريخي معتقدند متراكم شدن بافت تجاري بازار تهران تا اندازه اي پيش رفته است كه اكنون بيش از سه برابر ظرفيت اصلي بازار از اين منطقه بهره برداري مي شود و اين در حالي است كه هنوز براي ايمن سازي و ارتقاي كيفي فضاهاي بازار بزرگ تهران اقدام قابل توجهي انجام نشده و منطقه بازار به رغم دارا بودن ارزش هاي تاريخي و نقش بارزي كه در اقتصاد كشور دارد، هر لحظه در خطر نابودي و حريق هاي گسترده قرار دارد.
«محمد سلطان زاده»، استاد معماري يكي از دانشگاه هاي كشور و محقق و پژوهشگر در اين باره به خبرگزاري ميراث گفت: «بازار تهران از ظرفيت و امكانات محدودي برخوردار است و بر همين اساس مجموعه فعاليت هايي كه در آن صورت مي گيرد بايد كنترل شده و متناسب با ظرفيت هاي كالبدي آن باشد اما وضعيت فعلي نشان مي دهد كه در سال هاي گذشته بدون برنامه ريزي و ترسيم چشم انداز آينده در مورد اين منطقه تصميم گيري شده و به طور عمده بازار در خلال اين بي برنامگي ها با رشدي خود به خودي توسعه يافته است.»
وي با انتقاد از تمركز تمام فعاليت هاي عمده تجاري و اقتصادي در بازار تهران، ادامه داد: «بسياري از فعاليت هاي تجاري مي توانست در نقاط ديگري از تهران متمركز شود اما به دليل نبود برنامه ريزي صحيح در بازار تهران شكل گرفت. براي مثال فعاليت كارگاه هاي توليد كفش يا راسته هاي فرش فروشان اكنون بيش از حد توان و امكانات بازار اشباع شده اند و توسعه فعاليت هاي تجاري در بازار شرايطي را فراهم كرده است كه بافت تاريخي اين منطقه تحت تاثير اين موضوع قرار گرفته و بناهاي ارزشمند آن به انبارهاي كالا تبديل شوند. بر همين اساس اقدام براي خروج برخي از اصناف در بازار، مهم ترين اقدامي است كه بايد در وهله نخست انجام شود.»
به گفته سلطان زاده وقوع چندين فقره آتش سوزي در بازار تهران در يك ماه اخير اگر چه هشداري جدي براي مسوولان است اما خطر بزرگي تماميت بازار تهران را تهديد مي كند و آن ايمن نبودن بازار در برابر زلزله است.
سلطان زاده افزود: «ممكن است كه تمام بازار تهران در يك آتش سوزي گسترده نابود نشود، اما به طور حتم در صورت وقوع يك زلزله بالاتر از ۶ ريشتر تمام راسته ها، حجره ها و بناهاي ارزنده بازار ويران خواهد شد.»
رشد مخرب و خود به خودي بازار تهران در طول سه دهه گذشته نه تنها موجب افزايش بار ترافيك در منطقه بازار تهران شده است، بلكه مجموعه بافت بازار را به شدت آسيب پذير كرده است. به اعتقاد بسياري از كارشناسان بافت هاي تاريخي، دخل و تصرف در كليت يك بافت تاريخي و تخريب تعدادي از بناهاي آن بدون در نظر گرفتن اصول كارشناسي ميزان آسيب پذيري آن بافت را در برابر زلزله و نيروهاي جانبي به شدت افزايش مي دهد. بخش عمده اي از تخريب هاي بافت تاريخي شهر بم در اثر زلزله پنجم دي ماه سال گذشته ناشي از ساخت و سازهاي جديدي بود كه بدون توجه به اين نكته انجام شده بود.
«رضا كاردان فر»، كارشناس معماري و شهرسازي در اين باره گفت: «در حال حاضر موضوع نابودي هويت تاريخي بازار تهران يك معضل است و بحث آسيب پذيري و بحران هاي ايمني در اين منطقه مساله ديگري است كه هر يك در جاي خود مي توانند منشا آسيب هاي جدي به منافع عمومي شهروندان باشند. بازار تهران اكنون با هزاران پلاك فرسوده مواجه است كه از يك سو به بهانه تاريخي بودن، امكان نوسازي آنها وجود ندارد و از سوي ديگر هيچ سازماني مسووليتي براي سامان دهي آنها بر عهده نمي گيرد. شهرداري معتقد است اين مسووليت در زمره وظايف سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است و مسوولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز مي گويند كه اين سازمان تنها نقش سياستگذاري در اين زمينه را بر عهده دارد و وارد مراحل اجرايي نمي شود.»
بازار تهران يكي از مهم ترين مناطق جاذب گردشگر در پايتخت است كه به رغم تغييرات گستره در سيماي معماري آن در چند دهه اخير، هنوز جزو ديدني هاي مهم تهران به شمار مي رود و ادامه تخريب و فرسودگي ها در اين منطقه ارزش هاي تاريخي، فرهنگي آن را نيز دگرگون خواهد كرد. با اين همه هنوز اقدام اجرايي قابل توجه يا طرح سامان يافته اي براي كاهش معضلات اين منطقه بزرگ تاريخي اقتصادي فرهنگي از سوي مسوولان ارايه نشده است.
مجموعه بازار تاريخي تهران در ضلع جنوبي خيابان ۱۵ خرداد و حد فاصل آن با خيابان هاي مولوي، خيام و ۱۷ شهريور، در بافت قديمي و تاريخي شهر واقع شده و چون گذشته مهم ترين مركز تجاري و بازرگاني است. بازار تهران همراه ديگر بناهاي تاريخي محدوده خود مانند مسجد امام، مسجد جامع و ... از مجموعه هاي مهم تاريخي و هنري شهر تهران محسوب مي شود.
با توجه به مدارك و شواهد موجود، بناي اوليه بازار به دوره شاه طهماسب صفوي و هم زمان با ساخت برج و بارو و دروازه هاي شهر تهران در حدود سال هاي ۹۴۸- ۹۳۰ ه.ق تعلق دارد. ظاهرا چهار بازار لباف ها، كرجي دوزها، سراج ها و نعل چي ها، قديمي ترين بخش بازار تهران است.
به نوشته صنيع الدوله، چهار سوي بزرگ و كوچك بازار در زمان فتحعلي شاه قاجار ساخته شد. در اين زمان مجموعه بازار به طرف شمال غرب و غرب توسعه يافت، به طوريكه به تدريج حد فاصل بين ارك و مسجد جامع به بخش پر رونق بازار تبديل شد و معروف ترين و معتبرترين سراها و تيمچه ها در اين محدوده فعال شدند.
در دوره ناصرالدين شاه بر تعداد راسته ها و رسته هاي بازار افزوده شد و تعدادي سرا و تيمچه معتبر ساخته شد. مانند ديگر مجموعه بازارهاي تاريخي، هر كدام از راسته ها، رسته ها، سراها و تيمچه هاي بازار تهران به صنف و فعاليت خاصي اختصاص داشت. اكنون اين راسته ها تغيير شكل داده اند.
در اين دوره بخش هاي اصلي عبارت بود از: بازار كفاشان، بازار فرش فروشان، بازار عباس آباد، بازار امير، بازار زرگرها، بازار ساعت فروشان، بازار بين الحرمين (سلطاني جعفري)، بازار چهارسوق بزرگ، مسجد جامع، بازار چهارسوق كوچك، بازار چهل تن (كه از قديمي ترين بخش هاي بازار و مربوط به دوره فتحعلي شاه است)، بازار آهنگران، بازار مسگران و بازار پاچنار.
علاوه بر اين در نقاط دور و نزديك بازار، بازارچه هايي ساخته شد كه محلات مختلف شهر را تغذيه مي كرد از جمله بازارچه معير و قوام الدوله كه به بازارچه دوقلو مشهور بودند. از بازار كربلايي عباس علي كمرگچي، بازارچه نايب السلطنه و ... فقط نامي باقي مانده است.
رشد و گسترش و پيشرفت سريع تهران معماري سنتي بازار را دچار آشفتگي بسيار كرد. به طوريكه بخش هاي زيادي از بازار نوسازي يا بازسازي شد و تناسب موجود ميان بخش هاي مختلف آن از ميان رفت. در حال حاضر بخش هاي قديمي و جالب توجه بازار عبارتند از سردر بازار در سمت سبزه ميدان، بازار امير، چهارسوق بزرگ، تيمچه هاي حاجب الدوله، علاءالدوله، قيصريه و مهديه و همچنين بخش هايي از بازار كه در ارتباط با مسجد امام، مسجد جامع و بناهاي تاريخي ديگر قرار دارد.
بناي اوليه سبزه ميدان در سمت شمالي مجموعه بازار مربوط به اوايل دوره صفويه است اما در دوره قاجاريه و سال ۱۲۶۸ ه.ق به دستور اميركبير، حاج علي خان مقدم مراغه اي (حاجب الدوله) تغييرات عمده اي در وضع سبزه ميدان داد. اين ميدان در دوره هاي مختلف يكي از مراكز مهم مذهبي، اجتماعي و سياسي تهران بود و در آن انواع مراسم مذهبي و سياسي اجرا مي شد.
در ضلع جنوبي سبزه ميدان، سردر زيبايي وجود دارد كه به راسته هاي مختلف بازار راه مي يابد. اين سردر از دهانه هاي اطراف كه به مغازه ها اختصاص دارد، وسيع تر و پركارتر است.
بخش هاي قديم بازار تهران با پوشش طاق و گنبد مسقف شده و روشنايي آنها از روزنه هاي تعبيه شده در گنبدهاي آجري آن تامين مي شود. اما بخش هاي صدمه ديده يا جديد بازار با مصالح جديد و موقتي پوشش يافته و فاقد معماري در خور توجهي است.
چهارسوق بزرگ كه در بازاري به همين نام قرار گرفته فضاي هشت ضلعي است كه با گنبد مدور نسبتا كوتاهي پوشش شده و سطح داخل آن داراي گچكاري است. اين بنا در سال ۱۲۲۲ ه.ق ساخته شده است.
تيمچه معروف حاجب الدوله در كنار مسجد امام قرار دارد و از باارزش ترين بناهاي بازار است كه در دوره ناصرالدين شاه توسط «حاج علي خان حاجب الدوله» ساخته شده است. در دوره اخير در فضاي داخلي اين بنا، مجموعه تجاري جديدي ساخته اند كه اصالت و صورت قديمي بنا را دگرگون كرده است.

در شهر
ايرانشهر
تهرانشهر
خبرسازان
دخل و خرج
درمانگاه
يك شهروند
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  خبرسازان   |  دخل و خرج  |  در شهر  |  درمانگاه  |  يك شهروند  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |