|
د لگشايي ايران در موزه هنرهاي معاصر
باغ ايراني به روايت هنرمندان
عباس كياروستمي چند روزپيش ازافتتاح نمايشگاه اوشايدمهمترين اسم اين روزهاي موزه باشد.
|
|
|
امير موسي كاظمي
همه تلاش ما اين بودكه موضوع هاي مهمي كه ريشه در فرهنگ و اصالت هاي ايراني داشته باشد به هنرمندان پيشنهاد و بعد آن را در نمايشگاه ارايه كنيم
نشست خبري نمايشگاهباغ ايراني، حكمت كهن، منظر جديد به نيمه رسيده است كه به كتابخانه موزه هنرهاي معاصر تهران مي رسيم. دقيقا از آن جايي كه دكتر محيط طباطبايي رئيس ميراث فرهنگي از تقابل حضور باغ ايراني در معماري ايراني مي گويد:باغ ايراني فقط جنبه تاريخي ندارد. يك عنصر حقيقي و زنده است. يك ركن اساسي در فرهنگ ومعماري معاصر.
يك جاي خالي پيدا مي كنيم و مي نشينيم اما به قول عليرضا سميعي آذر، رئيس موزه هنرهاي معاصر، هنوز توي باغ نيستيم. پس سريع خودمان را به دكتر طباطبايي مي رسانيم:در كنار اين نمايشگاه كه در موزه هنرهاي معاصر برگزار مي شود، نمايشگاهي از تجلي باغ ايراني در فرش در موزه فرش وتجلي باغ ايراني در مينياتور در موزه رضا عباسي نيز برگزار مي شود.
ادامه صحبت هاي او به جاي خالي هنر باغ ايراني به عنوان يك ارزش اختصاص دارد:در اين نمايشگاه 17 باغ كه مورد حفاظت ميراث فرهنگي قرار دارند به طور ويژه معرفي مي شوند. باغ هاي فرح آباد، چهلستون، هشت بهشت اصفهان، باغ ارم، دلگشا، قوام، جهان نما، نظر شيراز باغ شاهزادهماهان كرمان، باغ دولت آباد يزد، باغ فين كاشان، باغ مصلي نائين، باغ چهلستون و چشمه بهشهر، باغ گلشن طبس، باغ قدمگاه نيشابور و باغ شاهگلي تبريز باغ هايي هستند كه در طول اين نمايشگاه به وسيله ترسيمات معماري و عكس هاي هوايي و هنري و اسناد تاريخي به نمايش درمي آيند.
ظاهرا عليرضا سميعي آذر، رئيس موزه هنرهاي معاصر نقش مجري جلسه را هم به عهده دارد، چرا كه بعد از اتمام صحبت هاي دكتر، كمال تشكر را از او كرده و از خبرنگاران مي خواهد كه سوالاتشان را مطرح كنند.
اين سوال در مورد تاخير در اجراي پروژه است و جواب هم روشن:علت تاخير پروژه، بزرگي آن بود. اين نمايشگاه بزرگترين نمايشگاه و پروژه هنري است كه تاكنون برگزار شده. ضمن اينكه در بعد كار علمي هم بي سابقه بوده و از بعد دربرگيري هنرهاي بسيار مهم، پروژه بي همتايي به شمار مي رود.
و بعد بدون اينكه كسي سوال كرده باشد، مي گويد:شما ببينيد چه هنرمنداني در اين نمايشگاه حضور دارند. عباس كيارستمي، داريوش مهرجويي، آتيلا پسياني، يعقوب امداديان، شيرين نشاط، فريده لاشايي، ابوالقاسم سعيدي، سهراب سپهري ! و همچنين سيا ارمجاني، خانم منير فرما فرماييان، آويش خبره تازه و....
خب طبيعي بود كه اين پروژه هاي بزرگ از اين افراد با تاخير همراه باشد.
سميعي آذر اعتراف مي كند كه پيش بيني اين حجم وسيع از كارها را نداشته و اين پروژه رفته رفته بزرگ شده:مي خواستيم صرفا يك نمايشگاه صوري نباشد، بلكه از زيرساخت محكمي از مطالعات علمي استوار باشد. به همين دليل هم دست ياري به سوي دوستان عزيزمان در ميراث فرهنگي و گردشگري دراز كرديم. اين نمايشگاه ابتدا قرار بود در ارديبهشت ماه برگزار شود كه به دليل برگزاري نمايشگاه مجسمه سازان انگلستان به تاخير افتاد و چون لازمه برپايي آن، يكي ازدو ماه ارديبهشت و مهربود، به ناچار مهر را انتخاب كرديم.
اما حتما مي خواهيد از چگونگي راهيابي آثار به نمايشگاه هم بدانيد:ما موضوع را به جمع وسيعي از هنرمندان ايراني سفارش داديم و تقريبا همه استقبال كردند وطرح هاي خود را ارايه دادند كه اين طرح ها در شوراي هنري كه متشكل از 6 نفر بود مطرح شدو طرح هايي كه به تصويب رسيد طي قراردادي با موزه به اجرا درآمد.
از لابه لاي صحبت هاي سميعي آذر حرف هاي به درد بخور ديگري هم شنيده شد. مثلا اينكه:با موزه هايي در انگلستان، فرانسه، ايتاليا و آمريكا مذاكراتي داشته ايم تا بعد از پايان اين نمايشگاه، آثار را در آن كشورها به نمايش بگذاريم. يا اينكه:<همه تلاش ما اين بودكه موضوع هاي مهمي كه ريشه در فرهنگ و اصالت هاي ايراني داشته باشد به هنرمندان پيشنهاد و بعد آن را در نمايشگاه ارايه كنيم.
مي گويد:اصلا به دنبال تقارن 17 باغ با 17 هنرمند نبوديم و همان طور كه مي بينيد الان تعداد هنرمندان به بيش از 30 نفر رسيده. هر كس مي خواسته شركت كند مورد بررسي قرار گرفته و اصلا تبعيض در كار نبوده است. ما همه هنرمنداني كه به شيوه نو و جديد و مفهومي كار مي كردند دعوت كرديم تا طرح هاي خود را ارايه كنند.
آخرين حرف هاي رئيس موزه هنرهاي معاصر كه پايان بخش نشست مطبوعاتي بود راهم بخوانيد:<باغ به تعبير يونسكو تنها اثر معماري زنده است. در سال 1982 در سميناري كه در فلورانس برگزار شد، منشور جهاني باغ ها به تصويب رسيد و از همان سال باغ ها به عنوان بخشي از ميراث جهاني به ثبت رسيدند. باغ ها تنها بازماندگان زنده ميراث بشري هستند و هميشه به عنوان مستمسكي براي آفرينندگان هنرهاي ديگر به كار گرفته شده اند.حرف آخر اينكه باغ ها منبع الهام هنرهاي بشري اند.
گشتي در باغ ايراني
در بروشور نمايشگاه باغ ايراني و به قلم فريار جواهريان، دبير نمايشگاه اينگونه مي خوانيم:<باغ ايراني، تجلي تصوير مثالي بهشت است كه در روح و خاطره هاي ازلي قوم ايراني، هميشه وجود داشته است. به قول آرتور اپهام پوپ، در گوشه ذهن هر ايراني، باغي نهفته است...
با اين پيش زمينه گشت و گذار در نمايشگاه را دو روز پيش از افتتاح آغاز مي كنيم. اولين جلوه باغ ايراني را در بدو ورود به موزه هنرهاي معاصر مي توان ديد. جايي كهفرشيد مثقالي چيدماني از مجسمه هاي رنگ شده گچي را از ارتفاع 10 متري مقابل چشمان بيننده به نمايش گذاشته است. از بالا به پايين و در كف نيز حوضي سياه فام با قايقي نمادين بر آن. اثري كه در بدو ورود ذهنيت بازديدكننده را نسبت به آنچه در اين نمايشگاه خواهد ديد آماده مي سازد.
در همين سالن اثر زيبايي است ازكامبيز صبري به نامبرنج كه آيينه وار ذهن را به تكاپو دعوت مي كند. ضمنا آثارآنه محمد تاتاري با نامچهار فصل نيز در همين سالن انتظار شما را مي كشد.
گالري 2 با ارايه آثاربهروز دارش با نامشبي در باغ هاي ايران تزئين شده است. چيدماني از فضا، نور، فوم و سيم هاي نازك آهني كه با موسيقي ازآنكيه و دارش همراه است.
گالري 3 هنوز خالي است و درگالري 4 اثري به نامباغ ايراني از گروه+30 عرضه شده است. مجموعه اي از 24 مجسمه گچي انسان كه به طور وارونه از سقف آويزان شده اند، اين گالري را در كل نمايشگاه متمايز ساخته است.
مهمترين اثر گالري 5، كاري است ازعباس كيارستمي به نامباغ بي برگي كه بدون اغراق بايد گفت بيننده را لحظاتي ميخكوب مي كند. چيدماني مركب از پي وي سي و عكس پوسته درخت روي ستون هاي وسط گالري 5، اين عناصر ساختماني را آنقدر طبيعي جلوه داده كه گويي هيچ وقت چنين ستون هايي در اين گالري بنا نشده بود و اينها تنه هاي درختي بوده اند كه سر به سقف گذاشته اند. در زير پا نيز چيدن چمن طبيعي بر اصالت اثر افزوده است.
در گالري 6، چهار استوانه با پوشش توري فلزي به همراه طلق هاي معلقي كه نقش و رنگ هماهنگي دارند قرار گرفته اند و اثري را شكل داده اند به نامنه هر درخت تحمل كند جفاي خزان. خانمفريده لاشايي اين استوانه ها را در ارتفاع 280 سانتي متري و با تركيب خاصي در گالري ارايه كرده است.
در گالري 7، ترسيمات معماري، عكس هاي هوايي و هنري و اسناد تاريخي چند باغ از مجموع 17 باغ ايراني به نمايش گذاشته شده است. باغ هاي نارنجستان قوام و باغ نظر شيراز، باغ گلشن طبس، باغ فرح آباد اصفهان و باغ شاهزاده ماهان كرمان، پنج باغي هستند كه در روزهاي نخستين نمايشگاه ارايه شده اند.
گالري 8 با 3 خمره كه به شيوه شهرفرنگ هاي سابق طراحي شده اند، خودنمايي مي كند.هر كه در اين حلقه نيست، فارغ از اين ماجراست نام اين اثر است كه توسط يك گروه 7 نفره طراحي و اجرا شده است. مريم اميني، نرگس هاشمي، عليرضا معصومي، ركن الدين حائري زاده، رامين حائري زاده، سوفي باسقي و رت ويد فارل۷، نفري هستند كه سعي دارند با يك لوكيشن ثابت به يك ناخودآگاه جمعي مشترك برسند.
ناخود آگاه جمعي اين گروه در اين نمايشگاه در مورد اسطوره پري است كه قبل از دوران زرتشت جزو فرشته ها بوده و بعد از اين دوران حالت زميني به خود گرفته است.
اما گالري 9 موزه هنرهاي معاصرباغ سيمرغ نام دارد كه اثر زيبايي از پرويز تناولي است. مجموعه اي از قفس هاي كوچك ساخته شده با نئون به همراه نمايش فيلم روي يك پرده، تمام آن چيزي است كه به عنوان آخرين اثر اين نمايشگاه در معرض ديد علاقه مندان قرار مي گيرد. اما قبل از اتمام بازديدتان بايد سري هم به حياط موزه بزنيد. چرا كهليدا قدسي با چيدماني از حدود 2 هزار سازه سفالي با نامرويش در آنجا انتظار شمار را مي كشد.
به هر حال از امروز تا 13 آبان فرصت داريد تا به دعوت موزه هنرهاي معاصر براي گردش شادمانه در باغ هاي هميشه سبز خيال كه يادآور صورت ازلي بهشت در روح هنرمند ايراني است، پاسخ دهيد. ضمن اينكه نمايشگاه تجلي باغ ايراني در هنر فرش درموزه فرش ايران و نمايشگاه تجلي باغ ايراني در هنر مينياتور در موزه رضا عباسي را نيز فراموش نكنيد.
|
