يكشنبه ۱۰ آبان ۱۳۸۳
اقتصاد
Front Page

خون براي نفت
ترجمه: امير بهادري نژاد
005442.jpg
در پايان جنگ جهاني دوم، فرانكلين روزولت رييس جمهور آمريكا در اجلاسي حضور يافت كه مسير تاريخ جهان را تغيير داد. اين اجلاس در يالتا ميان استالين، چرچيل و روزولت برگزار شد وروزولت بلافاصله پس از پايان اجلاس يالتا به صورت مخفيانه به ناو جنگي كوئينزي كه در نزديكي كانال سوئز لنگر انداخته بود سفر كرد. مردي كه در ناو انتظار روزولت را مي كشيد، پادشاه عربستان بود.
در سال هاي پيش از جنگ، عربستان از يك كشور بياباني و خاموش به يكي از بزرگترين كشورهاي توليدكننده نفت در جهان تبديل شده بود. از قضا در همان زمان، كارشناسان آمريكايي خطر كاهش ذخاير نفتي كشورشان را احساس كرده و دولت را از اين موضوع مطلع ساخته بودند.
همين موضوع باعث شد تا آمريكا در ازاي دسترسي به منابع عظيم نفت عربستان،  اين كشور را از لحاظ نظامي مورد حمايت همه جانبه قرار بدهد. از آن زمان تاكنون، اين قول و قرار حفظ شده و البته مشخص نيست تا چه زماني ادامه داشته باشد.
ارتباط نظامي بسيار نزديك آمريكا و عربستان باعث تقويت بخشيدن تئوري «خون براي نفت» شده است.
به عبارتي ديگر افرادي كه اين تئوري را مطرح كرده اند معتقدند درحال حاضر خون سربازان آمريكايي به خاطر حفظ منافع نفتي اين كشور در عراق ريخته مي شود.
تئوري ديگري مي گويد ذخاير نفتي جهان درحال اتمام است.
به هرحال هم دمكرات ها و هم جمهوري خواهان با هردو تئوري مطرح شده موافق هستند، به همين دليل معتقدند تنها راه گريز از اين دو تئوري استقلال انرژي آمريكا و به عبارتي ديگر وابسته نبودن به نفت است.
برخي از كارشناسان معتقدند كه ذخاير نفت و گاز جهان در آينده اي نزديك به پايان خواهد رسيد و بحران هاي دهه ۱۹۷۰ و اوايل دهه ۱۹۸۰ در ابعادگسترده تر تكرار خواهد شد. درواقع آنها عبور قيمت نفت از مرز ۵۰ دلار را پيش زمينه اي براي اين بحران مي دانند.
اما برخي ديگر از كارشناسان ضمن رد تئوري به پايان رسيدن ذخاير نفتي جهان مي گويند، روند توليد نفت در جهان پس از يك دوره ركود به تدريج به اوج خواهد رسيد.
تجربه نشان داده تكنولوژي اكتشاف و توليد نفت هر روز درحال پيشرفت است. با توسل به همين تكنولوژي اين روزها از مناطقي در جهان نفت استخراج مي شود كه در دهه ۱۹۷۰ حتي احتمال اكتشاف و استخراج نفت از اين مناطق وجود نداشت.
در نتيجه حجم ذخاير نفتي اثبات شده در جهان نسبت به سه دهه پيش بسيار بيشتر شده است.
درحال حاضر مشكل موجود در بازارهاي نفتي، كمبود اين محصول در جهان نيست بلكه نوع تمركز ذخاير نفتي است.
مايكل كلر يكي از مورخان برجسته در حوزه نفت و ژئوپلتيك در كتاب خود با عنوان خون و نفت از سياست هاي دولت آمريكا به شدت انتقاد كرده است. وي معتقد است كه دولت آمريكا حاضر است با بدترين رژيم هايي كه صاحب ذخاير عظيم نفتي هستند كنار بيايد. وي همچنين معتقد است كه تنها علت اشغال عراق، نفت بود. به اعتقاد اين مورخ، آمريكا درحال حاضر دكترين جيمي كارتر را اجرا مي كند. كارتر معتقد بود كه بايد به هر قيمتي دسترسي آمريكا به ذخاير نفتي خليج فارس را تضمين كرد.
در يك كلام، مايكل كلر،  نظامي كردن سياست انرژي آمريكا را اشتباه بزرگ جورج بوش مي داند و پيش بيني مي كند كه در آينده اين اقدام بوش برايش دردسرساز شود. به گفته اين محقق، دوسوم ذخاير نفتي اثبات شده جهان دراختيار ۵ كشور در خليج فارس است كه عربستان به تنهايي صاحب يك چهارم ذخاير نفتي جهان مي باشد، باتوجه به اينكه ذخاير نفتي ساير كشورهاي جهان رو به اتمام است. كشورهاي غربي مجبور هستند بيشتر به اين ۳ كشور نزديك بشوند.
در چنين شرايطي، برخي از نمايندگان كنگره آمريكا شعار استقلال انرژي آمريكا را سر مي دهند و به همين دليل است كه در مناطق بكر آلاسكا،  حفاري براي استخراج نفت آغاز شده است. البته شايد آنها فراموش كرده اند كه كشورشان يك چهارم نفت توليدشده در جهان را مصرف مي كند درحالي كه تنها سه درصد از منابع نفتي به اثبات رسيده در جهان متعلق به آمريكا است. به اين ترتيب استقلال انرژي آمريكا زماني تحقق خواهد يافت كه اين كشور حتي يك قطره نفت نيز مصرف نكند.
اما آمريكا چگونه مي تواند به استقلال انرژي دست يابد؟
اين كشور ابتدا بايد ميزان بهره وري از نفت را افزايش بدهد و به عنوان مثال از خودروهاي سبك تر و كم  مصرف تر استفاده بكند. راه حل ديگر استفاده از سوخت هاي ديگر براي جايگزيني بنزين است. اقدام بهتر مي بايد استفاده از سوخت هاي هيدروژني باشد.
باتوجه به اينكه هيدروژن را در همه شرايط مي توان توليد كرد، به همين دليل ديگر نيازي به كارهايي چون اوپك و يا جنگ هايي با هدف «خون براي هيدروژن» نخواهد بود.
منبع: اكونوميست

اقتصاد انرژي
اميد به آينده رئيس بي. پي

رئيس  شركت  نفت  انگليس  بريتيش  پتروليوم  آينده  صنعت  نفت  را اميدواركننده  توصيف  كرد.
«لرد جان  براون» در سخناني  در همايش  نفت  و پول  درلندن  به  تحليل  آينده  بازار نفت  در جهان  پرداخت ، و گفت : نقش  نفت  در جهان  همچنان  تا پيدا نشدن  يك  ماده  جايگزين  براي  آن از اهميت  خاصي  برخورداراست .
وي  با تحليل  تحولات  صورت  گرفته  در پنج  سال  گذشته  در صنعت  نفت ، تأكيد كردكه  اين  تحولات  سبب  شده  است  تا نگرانيهاي  پيشين  در مورد صنعت  نفت  بي موردجلوه  كند.
به  گزارش  خبرنگار ايرنا در لندن ، براون  يكي  از تحولات  عمده  در اين  زمينه را قدرت گيري  شركتهاي  خصوصي  بين المللي  در زمينه  سرمايه گذاري  در بخش  نفت و گاز دانست .
وي  گفت : شركتهاي  بين المللي  خصوصي  در حال  حاضر سالانه  صد ميليارد دلار درتوسعه  و اكتشاف  نفت  سرمايه گذاري  مي كنند.
رئيس  شركت  بي . پي  علت  قدرت گيري  اين  شركتها را مديريت  موفق  بازار نفت توسط اوپك  پس  از سقوط قيمت  نفت  به  ۱۰ دلار در اواخر دهه  ۹۰ دانست .
وي  گفت : تا اواخر دهه  ۱۹۹۰ بازار نفت  تقريبا به  قيمتهايي  در حد متوسط۱۸ دلار در هر بشكه  عادت  كرده  بود، اما ناگهان  در پايان  اين  دهه  قيمتها به حد ۱۰ دلار در هر بشكه  سقوط كرد و اين  امر موجب  شد تا توليدكنندگان  به فكر مديريت  بازار جهت  حفظ قيمت ها بيافتند.
اوپك  در اين  مقطع  احساس  كرد مي تواند با استفاده  از سهم  عمده اي  كه دوباره  در توليد جهاني  پيدا كرده  بازار را كنترل  كرده  و قيمتها را در محدوده  ۲۵ تا ۲۸ دلار ثابت  نگه  دارد و همين  مديريت  خوب  بازار موجب  شد تاشركتهاي  خصوصي  بين المللي  توان  و انگيزه  سرمايه گذاري  پيدا كنند.
رئيس  شركت  نفت  انگليس  از ادغام  شركتهاي  بزرگ  نفتي  جهان  و ايجاد شركتهاي عظيم  به  عنوان  يك  تحول  مهم  و اميدواركننده  ديگر براي  آينده  صنعت  نفت  يادكرد.
براون  در اين  زمينه  به  ادغام  دو شركت  بزرگ  نفتي  در آمريكا، دو شركت بزرگ  در فرانسه  و همچنين  تملك  تعدادي  از شركتهاي  كوچكتر توسط شركت  نفت انگليس  اشاره  كرد.
وي ، تغيير جهت  بازار نفت  به  سوي  كشورهايي  همچون  چين ، روسيه  و كشورهاي آسيايي  را سومين  تحول  مهم  و اميدواركننده  براي  صنعت  نفت  در جهان  درپنج  سال  گذشته  برشمرد.
رئيس  شركت  نفت  انگليس  همچنين  در سخنراني  خود قيمت  بالاي  كنوني  نفت  در بازارهاي  جهاني  را موقتي  دانست  و علت  عمده  آن را افزايش  تقاضا به ويژه  از سوي  چين  و وجود نگراني  در زمينه  امنيت  جا به  جايي  محموله هاي  نفتي  ذكر كرد.

سايه روشن اقتصاد
احداث راه ابريشم جديد
005445.jpg

كشورهاي  شركت كننده  در سومين  همايش  بين المللي «راه  ابريشم» كه  در چين  آغاز شده ، در بيانيه اي  خواستار تقويت  همكاري  فيمابين  براي  احداث  راه  ابريشم  جديد شدند.
به  گزارش  خبرگزاري  شين  هوا، در اين  بيانيه  كه  از سوي  وزيران  راه  و نمايندگان  ۱۲ كشور آسيايي  و اروپايي  منتشرشد، ايجاد راه  نوين جاده  ابريشم  به  نفع  توسعه  اقتصادي  كشورهاي  مسير اين  جاده  دانسته  شده  است .
در اين  بيانيه  جاده  ابريشم  كهنه  كه  از چين  آغاز و آسيا و اروپا را به  يكديگر متصل  مي كرد، به  عنوان  مهمترين  پل  ارتباطي  ميان  تمدن  شرق  و غرب عنوان  شده  و خاطرنشان  شده  است  كه  اين  جاده  بدليل  نيازهاي  روزافزون  تجارت  زميني  آسيا و اروپا بايستي  احيا شود.
در بيانيه  سومين  همايش  بين المللي  راه  ابريشم ، ضمن  حمايت  از پيشنهاد فدراسيون  بين المللي  راه  براي  ايجاد جاده  ابريشم  جديد كه  آسيا و اروپا را به يكديگر متصل  مي كند، احداث  جاده  جديد از بندر ليان  يون  گان  در شرق  به «خرگوش» در غرب  چين  سرآغاز مهمي  براي  اتصال  شرق  به  اروپا از راه  زميني ذكر شده است .
در اين  بيانيه ، نمايندگان  ۱۲ كشور مسير راه  جديد ابريشم  و نيز كشورهاي  همسايه  چين ، خواستار بهره گيري  از منابع  مالي  بين المللي  و مساعدت  ارگان هاي  مالي  سازمان  ملل  براي  احداث  اين  جاده  مهم  كه  مي تواند فضاي  مناسبي  را در جهت  حمل  و نقل  بين المللي  فراهم  آورد، شدند.
ايجاد شرايط مناسب  و از ميان  بردن  موانع  حمل  و نقل  در مسير اين  جاده ، ايجاد مكانيسم  مطلوب  براي  ارايه  خدمات  حمل  و نقلي  و مسافري  مطمئن  و امن در اين  مسير، بهره گيري  از فن آوري  پيشرفته  مواصلاتي ، آموزش  نيروي  انساني ، تضمين  امنيت  افراد و خودروها، نصب  علايم  عمومي  بين المللي  و همكاري هاي  ارتباطاتي  منطقه اي  براي  ايجاد شبكه  جاده اي  آسيايي  از ديگر موارد بيانيه  مشترك  صادره  كشورهاي  شركت كننده  در سومين  همايش  بين المللي  راه  ابريشم است .

|  ادبيات  |   اقتصاد  |    اجتماعي  |   انديشه  |   سياست  |   ورزش  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |