با اين همه، ما به اين جهان نيامده ايم
كه بميريم.
آن هم در سپيده دمي كه 
بوي ليمو مي  آيد...
يانيس ريتسوس
سون هدين هنگامي كه مي  خواسته طبس را ترك كند، جمله اي را ذكر مي  كند كه خود، از سياح ديگري درباره شيراز شنيده  بود:اي شهر، هنگامي كه تو را ترك مي  گفتم، لحظه اي را به خاطر آوردم كه آدم و هوا بايد بهشت را ترك مي  گفتند. بعد كه سون هدين به بم مي  رسد، دوباره همين جمله را به خاطر مي  آورد. اينكه چرا مردي كه از اروپا آمده طبس و بم را تالي بهشت دانسته است، نكته اي است كه خود به آن اشاره مي  كند: فقط وقتي شما روزهاي طولاني در بيابان هاي تفتيده و بي  آب و علف رهسپار و سرگردان باشيد، مي  فهميد يك واحه سرسبز يعني چه، آب يعني چه، درخت يعني چه، سايه سار يك ديوار بلند يعني چه، سلام يعني چه و زندگي يعني چه. از بيابان هاي بي  انتها كه بگذريم طبس و بم در چشم شما بهشت به نظر مي  آيد... بهشتي كه هيچ جاي ديگري در زمين نمي  تواند شوق ديدن برج و باروهاي آن از دور، اين چنين آدمي را پروبال دهد، براي رسيدن. اين طبس كه حالا هست، البته آن طبسي نيست كه سون هدين توصيف كرده است. آن طبس در زلزله ويران شد و بر خرابه هاي آن شهري ساختند با كمترين شباهت به آن واحه رويايي.
دريغ... دريغ... بم هم ديگر نيست.
***
۲۵ سده پيشتر بر كتيبه اي حك شده بود كه خدايا، اين سرزمين را از گزند دروغ، خشكسالي و دشمن محافظت كن. از آن هنگام تا حالا هر 10 سال دست كم يك زلزله خونبار هزاران نفر از هم ميهنان ما را به خاك و خون كشانده است. هيچ دشمني، خشكسالي و خدعه و فريبي تا بدين پايه به ما گزند نرسانده است. اي كاش در آن كتيبه، نگهداشت ما از وقوع زلزله نيز استدعا مي  شد.
***
ارگ بم قديمي ترين و بزرگ ترين بناي خشت و گل جهان بود. براي ديدار از آن، جهانگردان اروپا حتي بيشتر از اصفهان و شيراز رغبت داشتند. ارگ بم، نمايه طلايي تمدن كويري ايران بود كه خود بزرگترين نمايه خرد ايران در طول قرون و اعصار به شمار مي  آيد. اين نمايه اكنون با خاك يكسان شده است. سحرگاه 5 دي بخشي از تاريخ و هويت ايران زمين از دست رفت.
***
سوگ در سوگ و اندوه از پس اندوه. زلزله بعدي چه وقت و در كجا خواهد آمد؟ اي كاش نيايد، هرگز نيايد... اما در همه اين سده ها، هر ده سال. دست كم يك بار آمده، پس مجالي براي اميد نمي     ماند و پنجه هاي هراس حلقوم را مي     فشارد كه... خواهد آمد... دوباره در جايي خواهد آمد...
چه مي  توانيم بكنيم با اين زادبوم لرزان؟فخر طبيعت ما بلنداي فلاتي است كه به آن فرصت برخورداري از عنوان يكي از پنج طبيعت اول غني و متنوع در جهان را داده است. اگر چين خوردگي هاي البرز و زاگرس نبودنددر جوار كمربند پرفشار جنب حاره، ايران هم سرزمين كم برگ و باريكي بود مثل عربستان، كويت، سوريه، جنوب پاكستان، شرق و جنوب افغانستان و... اما همين چين خوردگي ها، سرباز ايستادن ندارد و هر از چندي در جايي انبوهي خانمان  ها را بر سر هزاران انسان  فرو مي         ريزد... اي زيستبوم خوش برگ و بار اما لرزان، ستايشت كنيم يا نفرين؟
***
سال ها پيش وقتي قرار بود به كرمان بروم براي ديدن ارگ بم، دوستي به من گفته بود، طوري برو كه سپيده سحر به نزديكي بم بررسي، در آن وقت، بوي ليمو بيابان را پر كرده است...
تجربه اي كه هيچ جاي ديگر نمي  تواني پيدا كني... زلزله  5 دي، در سپيده سحر رخ داد. هنگامي كه لابد بوي ليمو بيابان را پر كرده بود... حيف نبودكه بميريد، آن هم در سپيده دمي كه اين چنين بوي ليمو مي   آمد؟
اين نوشته، سرمقاله ايرانشهر در هفتم دي ماه سال 1382 است. هنوز هم مي توان تلخي آن روزها را در ميان آوار كلمات ديد و احساس كرد.براي ما كه اينجا در تهران از حس و حال آن روزها دور شده ايم و شايد در نمي يابيم حال بازماندگاني را كه با چشم هاي خون فشان در سوز بادهاي زمستان جنوب بر خود مي لرزند، گمان برديم مرور دوباره اين نوشته شايد قدري از شرط همدلي را از نو ادا كند.
عكس : ساتيار

از اواخر هفته گذشته تالار قشقايي تئاتر شهر، ميزبان دو نمايش جديد شده است، يكي از اين نمايش ها تياتر اجباري نام دارد. اين نمايش توسط حسن كياني نوشته و اجرا مي شود. نمايش تياتر اجباري همانند نمايش قبلي كياني، كمدي است و به برپايي يك تياتر در عصر مشروطه مي پردازد. قرار بود اين نمايش 24 شب روي صحنه برود كه به خاطر همزماني با جشنواره فجر، مدت آن كوتاهتر خواهد بود. حرفه اي ها، يك كمدي غمگين ديگرنمايشي است كه روي صحنه رفته. اين نمايش توسط يك نويسنده يوگسلاويايي نوشته شده و رضا كيانيان، مريم سعادت و احمد ساعتچيان در آن ايفاي نقش مي كنند. اما خبر ديگر ما مربوط به روخواني نمايشنامه اتاق انتظاراثر آندره پراگا است. امروز و فردا مي توانيد به بنياد آفرينش هاي هنري نياوران برويد و ساعت 18 اين كار را به كارگرداني داوود بني  اردلان تماشا كنيد. آخرين خبر ما هم در خصوص راهيابي نمايش تنها يك گلوله به بيست و يكمين جشنواره تئاتر فجر است. اين نمايش كاري از واحد نمايش حوزه هنري آبادان است و پس از جشنواره منطقه يك كشور، به همراه دو اثر ديگر به اين جشنواره راه يافتند.

همزمان با ميلاد امام رضا ع و حضرت مسيحع جشنواره هنري از طوس تا جلجتا در فرهنگسراي دانشجو در حال برگزاري است.
در اين جشنواره نمايشگاه نقاشي و حجم هنرمندان مسلمان ، آشوري و مسيحي به معرض تماشا گذاشته شده است. اين نمايشگاه از پنج شنبه آغاز به كار كرده و تا 15 دي ماه از 9صبح تا 6بعدازظهر پذيراي علاقه مندان است. خيابان سيد جمال الدين اسدآبادي ، خيابان 21، پارك شفق، فرهنگسراي دانشجو هم آدرس برپايي اين نمايشگاه است.
فرهنگسراي اقوام به منظور بالا بردن سطح آگاهي هاي مردم به ويژه جوانان با معضلات استعمال دخانيات اقدام به برپايي نمايشگاه عكس و پوستر تحت عنوان تولدي دوباره كرده است. دوستداران مي توانند تا پانزدهم دي ماه همه روزه از ساعت 8 تا۱۹ به ميدان ابوذر، خيابان سجاد جنوبي، ميدان بهاران، فرهنگسراي اقوام، نگارخانه اقوام مراجعه كنند.

در مورد بازديد از اسطوره هاي ادبي ايران چه نظري داريد؟ فرهنگسراي هنر برا ي اول تا هفتم دي ماه يك نمايشگاه تصويرسازي از اسطوره هاي ايران برپا كرده است. در اين نمايشگاه آزاده جوان 17اثر خود با ابعاد گوناگون را بر ديوارهاي گالري شماره 2 فرهنگسراي هنر آويخته. او در آثارش از تكنيك اكريليك استفاده كرده است. رفتن به فرهنگسراي هنر زياد مشكل نيست، چون نزديك به كلاس هاي كنكور پل سيدخندان است. براي بازديد از نمايشگاه كافيست طي اين روزها از ساعت 9صبح تا 6 بعد از ظهربه خيابان جلفا مراجعه كنيد. غير از اين نمايشگاه نقاشي هاي انتزاعي ماشاءالله محمدي در گالري الهه را پيشنهاد مي كنيم.
او از دانشجويان روبين پاكباز بوده و با تاثير از او با رنگ ها به بازي پرداخته و آثارش از دوم تا نهم دي ماه از ساعت 16 تا۲۰ ميهمان گالري الهه است. محمدي كرد است و تاكنون نمايشگاه هاي انفرادي و گروهي زيادي در تهران، سنندج، تبريز، كردستان عراق، اربيل و دهوك برپا كرده است.

اكثر علاقه مندان به سينما مي دانند كه بعضي فيلم ها كه قابليت هاي هنري فراواني دارند تحت عنوان فيلم هاي خاص در هنگام اكران عمومي با مشكلي به نام اكران محدود مواجهند. يكي از اين فيلم ها كه در اين زمره قرار داشت فيلم ايرج كريمي به نام چند تارمو بود. پس از اكران محدود چند تار مو كه بعد از فيلم از كنار هم مي گذريم ساخته شده، حالا نوبت به يك فيلم مهجور ديگر مي رسد كه البته نظر بسياري از منتقدان را در جشنواره فليم فجر به خود جلب كرد. البته ايرج كريمي كه دو فيلم اخيرش از كنار هم مي گذريم و چند تار مو فروش قابل توجهي نداشته، تمام تلاشش را براي رساندن فيلم جديدش به جشنواره فيلم فجر به كار بسته است. باغ هاي كندلوس با بازي محمدرضا فروتن شايد بتواند تلافي شكست هاي مالي كريمي را درآورد. به هر حال ديگر ديدن چند تارمو ممكن نيست چون به جاي آن فيلم سينمايي قدمگاه به كارگرداني معاونت سينمايي سابق وزارت ارشاد اكران را تجربه خواهد كرد. قدمگاه، داستان پسري است كه در روز عيد نيمه شعبان به واقعيت هاي زندگي خود كه سالها از آن بي خبر بود پي مي برد. در فيلم قدمگاه رضا كيانيان، فرامرز صديقي، بابك حميديان و عليرضا اوسيوند به ايفاي نقش پرداخته و تمام همت خود را براي موفقيت محمد مهدي عسگرپور به عنوان كارگردان به كار بسته اند. عسگرپور با ساختن قدمگاه اولين تجربه فيلم سينمايي بلندش را پشت سر گذاشت.

هنوز خاطره يلداي سرد و استخوان شكن از ذهن پاك نشده بود كه آمد. هنوز مزه هندوانه خورده يا نخورده يلدا زير دندان هاي غني و فقير باقي بود. تا حوالي صبح بيدار بودن و گفتن و خنديدن خستگي اش را تازه از تن برپا داده بود كه آمد.
آن شب ها البته كمتر كسي به فكر شب نشيني بود و سحرخيزي مگر دانشجوها و بچه درسخوان ها كه بايد زمان را قاب طلا مي گرفتند، آمد. حوالي صبح بود كه آمد و همه چيز را برد. خانواده، جان، شوق، محبت، مهرباني و البته زندگي را. چند لحظه كوتاه بود كه سرنوشت را با سكه خطش، نشان جماعتي داد كه خواب را در آغوش گرفته بودند و بي خبري را خرناس مي كشيدند. آمد ورفت. زلزله رفت، مرگ آمد و همه چيز خراب شد. اين قصه پرغصه مردم شهري بود كه گويي تمام خشم زمين را به ناگاه بر خود هموار ديدند. خشمي هولناك و مرگبار. داستان قبرستان، آوار خانه ها، يتيمي كودكان، تنهايي پدران و مادران، كمبود آب، غذا و خانه ابدي و غربت نخل هاي اين شهر خشت آلود ديگر تكراري شده است. مانند يك ويروس مقاوم كه سر رفتن از جان مريض ندارد. امروز فقط يك دقيقه فكر كنيد به فاجعه و به مرگي كه از فاصله يك دم و بازدم به ما نزديكتر است. يك دقيقه خيلي طولاني است، براي چنين امر زجر آوري. فكر كنيد...

اولين روز از هفته. پنجمين روز از زمستان. براي نوشتن هواي چنين روزي لازم نيست كه توضيح بدهيم هوا سرد شده، قرار است رو به سردي برود و ... در اولين شنبه از آخرين فصل سال، قرار است آسمان تهران را ابرهاي سياه زمستاني بپوشانند و شايد باران و برف را هم در دستور كار قرار دهند. اما درجه حرارت امروز تهران هم در گرمترين ساعت به 6 درجه سانتيگراد بالاي صفر خواهد رسيد و در سردترين ساعات هم هواي تهران در نقطه صفر درجه خواهد بود.
اگر باران و برف ببارد كه بسيار عالي است، اما اگر برفي نباريد و باراني نيامد لااقل اميدواريم هوا مملو از دود نباشد كه به نظر بعيد مي رسد.

برسد به دست ...
اولين نامه متعلق است به يك بازنشسته فرهنگي كه در آن تا دلتان بخواهد گلايه ريخته شده است. اين فرهنگي نوشته: من با داشتن زن و سه فرزند هنوز از داشتن يك وجب ملك در اين كشور محرومم. جالب اينجاست كه بخش هايي از اين نامه خطاب به رئيس جمهوري است.
شما بگوييد آيا كسي هست كه مرا و حرف هايم را درك كند و پاسخگو باشد؟
- آقاي بازنشسته عزيز كه به جاي نامتان شماره پرسنلي و كد بازنشستگي تان را نوشته ايد، بدانيد كه بسياري از فرهنگيان اين كشور درگير چنين مشكلاتي هستند. نامه به رئيس جمهوري هم كه مي دانيد چه فايده اي دارد!
باز هم برسد به ...
دكتر محمد ترقي نامه اي قلمي فرموده اند كه در آن خطاب به جناب آقاي حداد عادل نوشته شده، با احترام و با كمال تاسف و با اتكا به دستورالعمل بزرگ مرد جهان ادب كه گفته است دو چيز طيره عقل است، دم فرو بستن به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشي.
لازم است به عرض شما و نمايندگان محترم مجلس برسانم كه در مذاكرات امور هسته اي، ما را به بازي گرفته اند و با چهره دوست نما هدف هاي خود را دنبال مي كنند. مگر يادتان نيست كه جنتلمن ها چگونه سالها ما را از دسترسي به فولاد ريزي و ذوب آهن محروم كردند و تجهيزات خريداري شده را در دريا غرق كردند؟
- دكتر تا جايي كه ما مي دانيم داستان به آن وحشتناكي كه شما مي گوييد نيست.
مقايسه كنيد
احمد آقابيگي در مورد يكي از مطالب ايرانشهر راجع به گراني بنزين نامه اي نوشته است با اين مضمون: افزايش نرخ بنزين سالها است آزمايش شده است. قيمت بنزين هشت ريالي به 800 ريال ارتقا پيدا كرده و روز به روز هم گرانتر مي شود.
او در نامه اش نكاتي در مورد مشكلات استفاده از وسايل نقليه عمومي نوشته و خواستار رفع مشكلات حمل و نقل شهر تهران شده است.
- خواننده عزيز اين درست كه قيمت بنزين افزايش يافته، ولي زحمت كشيده و فيش حقوقي چندين سال پيش را با فيش حقوق امسالتان مقايسه كنيد. در مورد مشكلات حمل و نقل با شما هم عقيده ايم.

خبر امروز ستون جعبه اختصاص به ساخت مجموعه اي جديد در شبكه چهارم سيما دارد. مجموعه تلويزيونياز ديروز تا امروز با پرداختن به موضوعات اجتماعي در حال توليد است. موضوعات اين برنامه صددرصد اجتماعي هستند. در هر برنامه دو نفر از استادان مطرح در حوزه تخصصي موضوعي كه در برنامه مطرح است به بحث خواهند پرداخت. در حال حاضر سري نخست مجموعه، در قالب 26 قسمت 43 دقيقه اي ساخته مي شود. تهيه كنندگي اين برنامه را محمد قيدي به عهده دارد. اما نگاهي مي كنيم به برنامه هاي پنجمين روز از زمستان 83:
ساعت 13 مي توانيد معماي بروتاين را از شبكه دوم تماشا كنيد. مجموعه حكيم عمر خيام امروز ساعت 40:13 از شبكه سوم سيما تكرار مي شود. ساعت 10:15 مي توانيد سريال تولد شوم را از شبكه اول ببينيد. ليگ برتر كشورمان امروز با انجام چند مسابقه، هفته چهاردهم خود را به پايان مي برد. سا عت 15 و در استاديوم آزادي ديدار تيم هاي استقلال و سايپا انجام مي شود . در تعطيلي مسابقات فوتبال در سراسركشورهاي اروپايي  امروز ليگ برتر انگليس داير خواهد بود.
ساعت 30:18 مي توانيد شاهد مسابقه منچستر يونايتد و بولتون به طور زنده از شبكه سوم سيما باشيد. ساعت 19 از شبكه تهران سريال تكراري خانه پدري پخش مي شود. 30:20 مي توانيد مجموعه عشق گمشده را تماشا كنيد، از شبكه سوم. امپراتوري عقاب ها هم مانند دوشنبه شب ها ساعت 21 از شبكه دوم پخش مي شود.
آهوي ماه نهم را مي توانيد 10:22 از شبكه اول ببينيد و آخرين برنامه قابل عرض براي امروز و امشب سريال قهر و آشتي است كه ساعت 23 از شبكه تهران پخش مي شود.

ممكن است بهترين بذرها را داشته باشيد، اما تا زماني كه بستر مناسب براي كشت نداشته باشيد، گياهي رشد نمي كند.
پرمود بترا
تا زماني كه قلم يك اديب در دست من است، از اينكه تاج پادشاهي بر سر ندارم، رنج نمي برم.
ولتر
جديت، مقصد را نزديك مي كند.
شيللر
اهدافي روياهايي هستند كه به نقشه و برنامه تبديل شده باشند و سپس در جهت تحقق شان، اقدامي صورت گرفته باشد.
زيگ زيگلار