رضا خسروي
يادگار آن روزهاي پرهياهوي بم، با آن ارگ زيبا و خانه هاي گلي ماندگار! زمين خاكي فوتبال بودكه به دور از جاذبه هاي جهانگردي بخود مشغول بود. نيمي از دوندگان به دنبال توپ، ديگر در بين ما نيستند. هنوز خورشيد بيرون نيامده بود كه ضجه هاي دلخراش فضاي بم را پر كرد.اين فاجعه تا بيكرانها رفت از قلب افريقا تا سردترين نقطه شرق اروپا و اينسوي آسيا. حمايت ها و كمكهاي انساني آغاز شد و ورزش نيز براي حركت انساني طلايه دار كارواني شد كه بسوي بم و ايران سرازير مي شدند. فدراسيون فوتبال آلمان زودتر از بقيه اعلام حمايت كرد و براي ديدار دوستانه و باهدف كمك به بم به ايران آمد. ديداري كه از فضاي آن رايحه خوشبوي انسان دوستي حس مي شد. در آن روز ورزش حكايت انساني خود را بازگفت، ايراني ها نيز با حضور خود اين همبستگي را احترام گذاشتند. بزرگان فوتبال آلمان در ادوار گذشته و حال در ورزشگاه آزادي گرد آمدند و با ايراني ها با زبان شيوا و بين المللي فوتبال همآواز شدند و جماعت چون همسرايان سوگ دار براي كودكان بم مرثيه خواندند. آلمانها با فوتبال خود با تنها وسيله اي كه مي توانستند با ما و مردم بم احساس همدردي كنند به ايران آمدند. از اين رويداد و در ارتباط با زلزله بم همكاران ورزشي مطالبي آورده اند كه در صفحه ۱۳ مي خوانيد.
همانقدر كه مسائل اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي بم مهم است قطعاً ورزش اين شهر ويران شده نيز داراي اهميت است و بايد به اين امر مهم نيز توجه ويژه شود. پس از وقوع زلزله ويرانگر بم كه هيچ اثري از زندگي در اين شهر تاريخي باقي نگذاشت جامعه ورزش نيز همراه با ساير اقشار جامعه به تكاپو افتاد تا سهمي در احياي دوباره اماكن ورزشي و ورزش بم داشته باشد. اين در حالي بود كه قبل از وقوع زلزله هيچ خبري از ورزش شهر بم منعكس نمي شد و خيلي ها تصور مي كردند اين شهر دورافتاده از پايتخت صرفاً يك شهر اقتصادي و تاريخي است و توجهي به ورزش ندارد اما زماني كه اعلام شده خسارت وارده بر اماكن و تأسيسات ورزشي بم بالغ بر ۵/۵تا ۶ميليارد تومان است آن وقت بود كه همگان متوجه شدند ورزش در بم هم زنده است. شهري كه تا قبل از زلزله تصور مي شد فضاي آن چناني براي ورزش ندارد و بيش از ۹۰هزار شهروند تنها به امور اقتصادي مشغولند، نزديك به ۸۴هزار و پانصد متر مربع فضاي ورزشي دارد كه از اين ميزان ۷۵۰۰مترمربع شامل فضاهاي ورزشي سربسته و سرپوشيده و ۷۷هزار مترمربع نيز شامل فضاهاي روباز مي شود. براساس برآوردي كه از سوي مديركل فني و اجرايي معاونت طرح و توسعه سازمان تربيت بدني صورت گرفته است احياي اماكن ورزشي از دست رفته شهر بم به ۸ تا ۹هزار مترمربع زمين براي فضاي سرپوشيده و ۷۷هزار مترمربع براي احداث فضاي روباز نياز است، اين فضاها در كل به رقمي بالغ بر ۵/۶تا ۷ميليارد تومان اعتبار نياز دارند.
بدون شك پس از وقوع زلزله و خسارات جاني و مالي فراواني كه از خود برجاي گذاشت مهمتر از هر چيز ارائه كمترين تسهيلات ممكن براي گذراندن يك زندگي معمولي توسط بازماندگان اين فاجعه انساني بود. به همين خاطر تمام ارگانها و سازمانهاي داخلي براي بازگرداندن زندگي به بم بسيج شدند و در طول يك سال گذشته توانسته اند تا حدود بسيار زيادي مشكلات مردم را حل كنند. در اين مدت نمي شد انتظار داشت ساخت و احياي مجدد اماكن ورزشي همپاي ساير نيازهاي شهروندان بمي پيش برود، اما پس از گذشت يك سال از آن واقعه تلخ حالا زمان آن رسيده كه مسئولان ورزش به فكر احياي مجدد ورزش بم باشند.
جامعه ورزش از همان روزهاي ابتدايي وقوع زلزله در بم تلاش خود را آغاز كرد و بارها و بارها با برگزاري مراسم هاي مختلف گلريزان كمك هاي ويژه اي را براي سازندگي در بم جمع آوري كرد. اما آيا اين كمك ها توانست مشكلات ورزش اين شهر را حل كند؟ زماني مديركل تربيت بدني استان كرمان در گفت وگويي از ميزان پيشرفت كار ورزشي در بم اظهار نارضايتي مي كند. او مي گويد: «تا اين لحظه بنده از كل اقدامات ساخت و ساز در شهر بم (ورزشي و غيرورزشي) رضايت ندارم. واقعاً وجدان مردم به ما فشار مي آورد. اي كاش امكان داشت سرعت انجام كار بيشتر مي شد.» اما چرا سرعت كار پائين است و ساخت و ساز در شهر بم كند صورت مي گيرد. زماني مي گويد: «بي ترديد اين قضيه به دليل رعايت كردن مسايل قانوني است. براي ساخت يك پروژه بايد پيمانكاري را به مناقصه گذاشت و عمليات قانوني زمان زيادي را مي طلبد.»
 

عكس: مهر

در مراسم هاي گلريزاني كه براي كمك به شهر بم برگزار شد اقشار مختلف مردم همراه با ورزشكاران و مسئولان ورزش كمك هايي را گردآوري كردند. حتي برخي از ورزشكاران ما با فروش مدال هاي آسيايي و جهاني خود سعي كردند كمكي هرچند ناچيز به مردم بم داشته باشند. فدراسيون كشتي، سازمان تربيت بدني، كميته ملي المپيك، فدراسيون فوتبال و ساير ارگانهاي ورزشي هر كدام به نوبه خود كمك هاي مالي قابل توجهي را به بم جمع آوري كردند. اما آيا اين كمك ها توانست نقشي در احياي اماكن ورزشي اين شهر داشته باشد؟ مديركل تربيت بدني استان كرمان در اين مورد مي گويد: «جامعه ورزش به وعده هايي كه داده بود عمل كرد، اما مسئولان ديگري كه وعده دادند براي ورزش اعتباراتي را صرف مي كنند، به وعده خود عمل نكردند.»
زماني، در مورد چگونگي ساخت و سازهاي ورزشي بم در طول يك سال گذشته مي گويد: «عمليات اجرايي استاديوم فجر۲ بم با اعتباري بالغ بر ۶ ميليارد تومان شروع شده و به پيمانكار تحويل داده شده است. كار با شدت هرچه تمام تر در حال انجام است تا ظرف يكسال آينده، استاديوم، استخر و سالن هاي موردنظر ساخته شود. اين در حالي است كه اداره تربيت بدني بم نيز به محل جديد منتقل شده است. استاديوم بروات بم نيز با اعتباري بالغ بر ۲ ميليارد تومان عمليات اجرايي آن آغاز شده است.»
فدراسيون فوتبال كشورمان يكي از فدراسيونهايي بود كه با برگزاري ديدار تيم هاي ملي ايران و آلمان مبلغي حدود ۵۰۰ ميليون تومان به ورزش بم كمك كرد. زماني اين خبر را تأئيد مي كند و از چگونگي هزينه آن مي گويد: «كمكي كه فدراسيون به ما كرد را صرف بازسازي سرويس هاي بهداشتي، جايگاه تماشاچيان، چمن مصنوعي، حصاركشي و... در استاديوم شهيد بيگلري بم خواهيم كرد.» ضمن اينكه كمك هاي سفارت آلمان در ايران را هم با همت كميته ملي المپيك و شهرداري بم به ساخت دو زمين چمن مصنوعي اختصاص داده ايم كه با اعتباري معادل ۲۰هزار يورو به دو زمين چمن مصنوعي استاندارد تبديل خواهد شد.»
مديركل تربيت بدني استان كرمان از كمك سازمان تربيت بدني هم سخن مي گويد:«يك سالن چندمنظوره از سوي شهرستان كرج در حال احداث است. ضمن اينكه سازمان تربيت بدني نيز با اعتباري بالغ به ۴۰۰ميليون تومان در حال بستن قرارداد براي احداث استخر روباز است.»
يك سال پس از وقوع زلزله ويرانگر بم هنوز هيچ سالن ورزشي در اين شهر افتتاح نشده است. در حال حاضر مردم بم زير چادرهايي تمرين و ورزش مي كنند كه توسط تربيت بدني اين شهر تعبيه شده است. به گفته زندي اين سالن هاي كوچك فلزي كه با چادر احداث شده در پنج مكان پرجمعيت شهر بم تعبيه شده است و از كليه ملزومات ورزشي برخوردار است.
سازمان تربيت بدني كه در اين يك سال توانسته تأثيري در ورزش بم داشته باشد، به هر يك از خانواده هاي كاركنان اداره تربيت بدني بم يك ميليون تومان كمك نقدي كرده است.
اما براي سازمان تربيت بدني كه متولي اصلي ورزش كشور است اين اقدام كافي نيست و حالا كه آرامش نسبي به زندگي مردم بم بازگشته بر عهده سازمان تربيت بدني است كه كار ساخت و ساز و احياي اماكن و فضاهاي ورزشي اين شهر را جدي تر از گذشته پيگيري كند و با برنامه اي مدون و صد البته پشتوانه دار ورزش بم را دوباره از صفر بسازد.
حالا كه اين اتفاق ناخواسته پيش آمده و فضاهاي كهنه و قديمي شهر بم نيز از بين رفته است،بهترين زمان براي ساخت مجموعه هايي مجهز با امكانات براي ورزش اين شهر است تا شايد از اين پس شاهد شكوفايي بيشتر ورزش اين منطقه و بروز استعدادهاي جوانان و نوجوانان اين شهر باشيم.
علاوه بر سازمان تربيت بدني اداره كل تربيت بدني استان كرمان نيز بايد براي احياي ورزش در بم تلاشش را دو چندان كند تا هر چه سريع تر شاهد بازگشت نشاط و شادي در بين مردم و جوانان و نوجوانان اين شهر باشيم.

جهانگير كوثري
واقعيت زندگي را در معناي انسان زيستن و در آينه انسان بودن بايد جست وجو كرد. بم لرزيد و آن بلاي خانمانسوز يكبار ديگر تل هاي خاك را در كوير نيمه سوخته بالاتر برد. انبوهي از آوار، از خاك و انسان ها از لابلاي آن بيرون آورده مي شدند.
خاك، خاك بود. خاك بم. غمناك تر از خاك هم چيزي مي شناسيد. از خاك بيرون آورده مي شوند و در خاك فرومي روند و خاك بر آنها مي ريزند و سرانجام بر خاك مي روند.يكسال است بم فروريخته و ديوارها شكسته، خانه ها ويران شده و مدرسه ها بدون سقف مانده است. آن كودكان حسرت مادران مرده، پدران آرزو بر دل مانده. ما رفته بوديم تا در سالگرد كودكان بم، آنها كه دست خداوند بر بالاي سرشان بود را با خود كنيم. سي وهشت سال پيش، جهان پهلوان تختي در هر كوي و برزني جار مي زند تا بتواند بازماندگان بوئين زهرا را نجات دهد. پهلوان ايستاده بود، اشك مي ريخت و مردم به بلنداي سايه بعدازظهر به او كمك مي كردند. پهلوان بغض كرده، كمك ها را بر كاميوني محكم مي كرد تا به بوئين زهرا بفرستد. آن پهلوان ايران زمين بود. مردي از تبار پورياي ولي از خاك پاك گود پرصلوات زورخانه پولاد.
امروز اگرچه جاي خالي او را پهلوانان جوان تر پر كرده اند، اما آن خاك، آن خاك غمبار و اندوهگين بر آرامگاه او نيز مردانگي او را آواز مي دهد و ما هنوز در حسرت كمك به كودكان بم انگشت زخم برداشته خود را نمك مي زنيم تا خواب فراموشي به چشمانمان نرود. خدايا كودكان نبايد تنها بمانند، وقتي كه ايران پر از تختي است!
در لابلاي تاريخ اين مرز و بوم، قهرمانان پر مهر و عطوفتي زيسته اند كه قلبشان براي مردم به طپش در آمده و در تناوري ايمانش جهان به بهت مانده است. يكسال گذشت . بم با ويرانه هايش به فراموشي سپرده نشد.اندوه رخت بربسته و اميد بهار مي كند تا جوانه هاي بم ايران فردا را از نهالهاي بلند سبز كنند. زمين تشنه بم بارور مي شود، افق ديگري در پيش روي چشمان گريان ماست. به بم مي رويم با نگاه پر عطوفت و دست ياري براي آنانكه به اميد مانده اند تا بم ديگري را براي آيندگان بسازند، شهري سرشار از زندگي، اميد، سرود و شادي. ما هنوز نخلهاي ترا دوست داريم، ما هنوز كودكان بم را در تصوير و قاب هنر، در لرزش نواي موسيقي و جنبش ورزش دوست داريم.

امير بهادري نژاد
شايد زمان يك زلزله بيش از چند ثانيه به طول نينجامد اما تبعات منفي آن سالها بر جاي خواهد ماند. از جمله تبعات منفي زلزله مي توان به آلام روحي و جسماني بازماندگان اين بلاي طبيعي اشاره نمود. يكي از راهكارهاي برطرف كردن بخشي از اين آلام، ترغيب و تشويق زلزله زدگان به ورزش كردن است.
شايد عنوان شود كه اولويت  اول در مناطق زلزله زده بايد ايجاد سرپناه و خانه هاي دائمي براي مردم باشد اما نبايد فراموش كرد، به موازات فراهم نمودن مسكن، اشتغالزايي و مراكز درماني و آموزشي بايد به بازسازي روحي، جسماني بازماندگان زلزله نيز پرداخت.
به طور حتم گذر زمان براي فرد زلزله زده اي كه خانه و خانواده خود را در اين حادثه هولناك از دست داده بدون برخورداري از نشاط روحي و جسماني امكانپذير نخواهد بود.در عصري كه حداقل ۱۵ دقيقه ورزش در روز از ملزومات زندگي يك فرد عادي به شمار مي آيد، پس ورزش كردن براي زلزله زدگاني كه از لحاظ روحي و جسماني، شرايط مطلوبي در مقايسه با افراد عادي ندارند، بسيار واجب تر است.
هم اكنون يك سال از وقوع زلزله دلخراش بم مي گذرد و به جز چند مكان ورزشي موقت، امكانات ورزشي ديگري در اين شهر به چشم نمي خورد كه با در نظر گرفتن شدت وقوع زلزله و شرايط حاكم بر اين شهر نمي توان بيش از اين انتظار داشت.
اما با توجه به كمك هاي داخلي و خارجي از اين پس انتظار مي رود،  پروژه هاي ورزشي شهر بم با برطرف شدن مراحل قانوني با سرعت بيشتري پيش مي رود.البته نبايد فراموش كرد، كاركرد نخست بازسازي و ايجاد فضاهاي ورزشي در بم بايد توسعه ورزش همگاني باشد. اين شهر در شرايط كنوني به ورزشگاهي كه در آن به ورزش قهرماني پرداخته بشود، نياز ندارد. بلكه بايد امكاناتي مهيا شود تا تمام اقشار اين شهر به ورزش گرايش كرده و بخشي از اوقات روزانه خود را در اين فضا سپري كنند.بدون ترديد ورزش، مانعي مستحكم در برابر گرايش جوانها به اعتياد و بزهكاري است آن هم در شهري كه امكانات تفريحي استاندارد وجود ندارد.قطعاً زلزله زده با نشاط و ورزشكار بهتر از يك زلزله زده خموده و كسل مي تواند غم دوري خانواده و از دست دادن خانه و كاشانه اش را تحمل كند.