مرتضي مجدفر
«ممد آراز» ، شاعر بزرگ، صاحب سبك و نوپرداز جمهوري آذربايجان، كه از آخرين بازماندگان نسل اول شاعران اين جمهوري بود، در واپسين روزهاي هفته گذشته، دار فاني را وداع گفت. از اين شاعر توانمند، آثار فراواني در كشورش به چاپ رسيده و در ايران نيز چند مجموعه از اشعار تركي وي و نيز ترجمه هايي به فارسي منتشر شده است. با بزرگداشت ياد اين شاعر، ترجمه شعري از او را كه وصف كوچ اهل قلمي از دنياست، در پي مي آوريم و اميدواريم در آينده اي نزديك، اشعار و آثار وي را به صورت تحليلي در صفحه شعر همشهري مرور كنيم.
اگر من بروم...
دره ها و كوه ها خواهد ماند، اگر من بروم
بيشه ها و چمن ها و باغ ها، خواهد ماند
و ابرهاي گريان در سينه آسمان، اگر من بروم.
اي تنها هوس زندگي ام، اي خواهش نوشتن
تنها تو را با خود، ببايدم بردن.
بر بال باد و در مسير قله ها
در امواج سيل روان به سوي دريا
در ترنم «آغي» و «باياتي» ها*
لانه اي اگر نسازي اي صداي خشك و خش ام
تو را با خود، به يقين ببايدم بردن.
اكنون آشناي بناهاي خراب شده ام
و صخره هاي دل شكسته را پينه زده ام
و غروري ندارم كه چنين بگويم:
آه اي عكس بازتاب نيافته برسنگ وطن.
و تو را اي عكس، با خود، به يقين ببايدم بردن.
راست نگفته اي، راستش را بگو
و بگذار خاك سياه، روسفيدت كند
و آخرين سخنت را به دنيا بگو
اي برادرم قلم!، بگويم يا كه نگويم:
تو را با خود، به يقين ببايدم بردن.
* «باياتي» به دوبيتي هاي هفت هجايي فولكلوريك و معروفي گفته مي شود كه آذربايجاني ها در عروسي، عزا، شادي، حين كار، در هنگام دلتنگي و...با آواز و موسيقي و يا به طور ساده آن ها را مي خوانند. باياتي انواع متنوعي دارد كه به فراخور وصف حال خوانندگان آن به كار برده مي شود. «آغي» ، باياتي هايي است كه در عزا خوانده مي شود. آفرينندگان باياتي ها، عمدتا مردماني بي نام و نشان هستند.