يكشنبه ۱۳ دي ۱۳۸۳ - سال سيزدهم - شماره - ۳۶۰۰
زلزله اقيانوس هند
قفلي كه با شدت شكست 
روز 26 دسامبر را بايد روز زلزله ناميد، سال گذشته هم در چنين روزي بود كه زلزله اي هولناك، شهر باستاني بم را به تاريخ سپرد.
026901.jpg
زلزله شايد جزو طبيعي ترين اتفاقات كره زمين باشد. پوسته زمين روي بخش دروني تر كره زمين، به نام گوشته كه حرارتي بسيار بالاتر دارد و سنگين تر است، قرار گرفته. به دليل فعل و انفعالات حرارتي گوشته، مواد مذاب آن پس از نفوذ در پوسته زمين، از نقاط يا مناطق ضعيف تر آن خارج مي شود كه با فعاليت هاي آتشفشاني همراه است.
گاهي ممكن است اين آتشفشاني ها به صورت رشته اي و نواري باشد و به دليل سنگين تر بودن مواد مذاب خروجي نسبت به پوسته مناطق قاره اي زمين، تدريجا نوار آتشفشاني ارتفاع خود را نسبت به سطح آب اقيانوس ها از دست بدهد و روند ادامه دار خروج مواد مذاب پوسته اي سنگين تر به وجود مي آورد كه به پوسته اقيانوسي معروف است و تدريجا به زير آب مي رود.
اين فرايند را اقيانوسي شدن مي گويند. اين امر باعث جدا شدن بخش هاي قاره اي پوسته زمين از هم مي شود، اتفاقي كه به عنوان مثال سبب جدايي قاره هاي آمريكا، آفريقا و به وجود آمدن اقيانوس اطلس ميان آن دو قاره شده است و رشته كوه آتشفشاني ميان اقيانوسي اطلس، همچنان فعال است و اين پديده در عمل موجب قطعه قطعه شدن پوسته زمين و تقسيم آن به چندين صفحه شده است.
نهاد ناآرام زمين 
صفحات مي توانند بخش هاي قاره اي و اقيانوسي داشته باشند كه بخش هاي اقيانوسي به دليل جرم حجمي بالاتر به زير آب مي روند و بخش هاي قاره اي كه سبك تر هستند خشكي ها را تشكيل مي دهند.
خروج مواد مذاب از محورهاي ميان اقيانوسي در يك طرف صفحه، باعث فشار آوردن طرف ديگر صفحه به صفحات مجاور مي شود.
مرز حركتي ميان صفحات به صورت شكستگي هاي بزرگي ظاهر مي شود كه گسل نام دارد. اين فشارها سبب چين خوردن و مرتفع شدن بخش هاي تحت فشار مي شود و گاه در اثر بر خورد بخش هاي قاره اي دو صفحه اين مرتفع شدن سبب ايجاد رشته كوه  مي شود. رشته كوه هايي مثل هيمالايا، زاگرس و هندوكش نيز از همين طريق به وجود آمده اند.
اين فشارها مي تواند هر صفحه را نيز به قطعات كوچك تري تقسيم كند كه گسل هاي كوچك تر، مرزهاي آنها هستند.
گاه ممكن است صفحات زمين در امتداد هم در دو جهت مخالف حركت كنند يا بلغزند، نظير آنچه در ايالت كاليفرنيا، در امتداد گسل سن اندرياس ديده مي شود. گاهي هم بخش اقيانوسي يك صفحه در تصادم با بخش قاره اي صفحه ديگر، به علت اختلاف وزني، به زير آن فرو رانده مي شود و به عبارتي بخش قاره اي يك طرف روي بخش اقيانوسي طرف ديگر رانده شده است. در مواردي هم پوسته اقيانوسي سنگين تر و قديمي تر يك صفحه در تصادم با پوسته اقيانوسي نسبتا سبك تر دچار پديده فرو- رانش مي شود.
حركت قطعات پوسته زمين، در امتداد گسل ها، با ايجاد لرزه هايي اكثرا كوچك همراه است، ولي وقتي مانعي در روند اين جابه جايي به وجود بيايد، فشار زيادي در دو طرف گسل جمع شده تا جايي كه اين قفل بشكند. شكسته شدن قفل با آزاد شدن انرژي زيادي همراه است كه به آن زلزله مي گويند.
هر قدر ميزان آزاد شدن انرژي بيشتر باشد، زلزله قدرتمندتر و بزرگ تر خواهد بود.
قدرت امواج آب و ارتفاع آن آنقدر زياد بوده كه جسد هاي بسياري را از روي درختان نخل درون خشكي جمع آوري كرده اند
نوع زلزله بستر اقيانوس هند
بسياري از زلزله هاي درون قاره ها ناشي از فعال شدن همين گسل هاي درون صفحه اي است. زلزله 26 دسامبر 2003 بم از همين نوع بود. زلزله 26 دسامبر 2004 اما از نوع ديگر يعني فرو- رانش است.
برخورد مداوم صفحات استراليا-هند با صفحه برمه، عامل ايجاد تنش بسيار بزرگي به صورت دايم در محدوده سوماترا شده است. صفحات كوچك برمه و سوندا ميان صفحات عظيم هند-استراليا و اوراسيا در فشاري هميشگي قرار دارند. اين فشارها با رانده شدن صفحه برمه روي بخش اقيانوسي صفحه هند-استراليا نمود پيدا مي كند. اين رانده شدن روندي ممتد است، ولي گاه قفل هايي مانع حركت روان و دايمي اين بخش از پوسته زمين مي شود.
سرعت حركت صفحه هند- استراليا به سمت شمال  شرق، 5 سانتيمتر در سال است. ميزان قفل شد گي در مرز اين صفحات در حدي بوده كه طي سالها فشار و تجمع تنش در آن، شكسته شدن آن امكان پذير نبوده است. ميزان انرژي آزاد شده ناشي از شكسته شدن قفل بزرگ، آنقدر بزرگ بوده كه با معيارهاي عادي نمي توان آن را سنجيد!
امواجي با سرعت جت 
اگر زمين لرزه اي با قدرتي كه در بستر اقيانوس هند رخ داد، در مناطق قاره اي و نزديك مناطق شهري رخ مي داد، آمار تلفات انساني بسيار بالاتر مي بود.
انرژي آزاد شده از اين حركت عظيم، منجر به جابه جا شدن ناگهاني حجم بسيار بزرگي از آب اقيانوس شده است. امواج آب با سرعتي باور نكردني از منطقه دور و تدريجا مرتفع مي شود. با كاهش عمق آب در مناطق ساحلي، ارتفاع موج بيشتر و ازسرعت آن كاسته مي شود.
سرعت حركت امواج زلزله در پوسته زمين، بسته به نوع آن متغير است، ولي تا 13 كيلومتر در ثانيه مي رسد، يعني چيزي كمتر از 800 كيلومتر در دقيقه كه بسيار بيشتر از امواج بزرگ آب ناشي از بروز زلزله است.
لرزه نگارها دستگاه هاي زلزله سنج خيلي زودتر از ساكنان سونامي - زده سواحل نزديك و دور حركات پوسته زمين را ثبت مي كنند. يافتن مركز زلزله نيز با در اختيار داشتن اطلاعات سه ايستگاه ميسر است. با توجه به اين مهم، مقامات محلي مي بايستي خيلي سريع تر ساكنان ساحل نشين را از خانه و كاشانه شان دور مي كردند.
فاصله زياد هند، سريلانكا و سومالي در عمل فرصتي چند ساعته براي تخليه سواحل از ساكنان آنها فراهم كرده بود. فقدان سيستم هاي هشدار دهنده كه ناشي از تجربه نكردن شرايط مشابه در تاريخ چند صد ساله اخير در اين مناطق بوده است، باعث شد امواج بزرگ و طولاني سونامي قربانيان بسياري از اين كشورها بگيرد.
از طرفي سبك بودن سازه هاي ساحلي و نبود موج شكن هاي قوي نيز بر آمار تلفات افزوده است. هر چقدر هم شيب منطقه ساحلي و نيز موانع ساختماني يا طبيعي كمتر بوده، حجم آب روان شده به مناطق دورتر از ساحل بيشتر بوده است.
قدرت امواج آب و ارتفاع آن آنقدر زياد بوده كه جسد هاي بسياري را از روي درختان نخل درون خشكي جمع آوري كرده اند. شايد تنها كساني كه بختي براي فرار از مهلكه نداشته اند، توريست ها و ماهيگيراني بوده اند كه در نزديكي ساحل قرار داشته اند.
اين زلزله پس لرزه هاي بزرگي هم داشت كه بزرگي قوي ترين آنها كمي بالاتر از 7 ريشتربوده است. اين لرزه ها همه ضعيف تر از زلزله اصلي هستند ولي نمي توان از آثار مخرب پس لرزه هاي قدرتمند چشم پوشيد.
خسارت هاي اين زلزله در دراز مدت سياستگذاران كشورهاي مختلفي كه در آينده مي توانند در معرض سونامي هاي مشابهي باشند به اين فكر وا خواهد داشت كه سامانه هاي هشدار دهنده را راه اندازي يا تقويت كنند.از طرفي كشورها را مجبور به بهسازي شبكه هاي لرزه نگاري شان خواهد كرد.
منبع: بي.بي.سي 

از زبان شاهدان پنجمين زمين لرزه بزرگ قرن
بزرگ و خيس به ارتفاع ...
026907.jpg
حسام گلبري- در حدود صدمتر با ساحل فاصله داشتم كه ناگهان موجي عظيم از ميان اقيانوس بلند شد و با سرعت هرچه تمامتر به طرف ساحل آمد. من از شدت ترس كاملا بهت زده شده بودم. نتوانستم از جايم تكان بخورم و تنها به آن موج عظيم كه به طرفم مي آمد نگاه مي كردم. وقتي به ساحل رسيد، همه را به اين سو و آن سو پرتاب كرد و من را هم به همچنين. وقتي به خود آمدم در جاده افتاده بودم. بلند شدم و ديوانه وار در جاده اي كه سراسر هرج و مرج بود مي دويدم. حدود 12 ساعت بعد به آنجا بازگشتم، گل ولاي و لجن همه جار ا فراگرفته بود. جسدي نديدم اما از شواهد كار كاملا پيدا بود كه اجساد زيادي در زير اين لجن زار بزرگ مدفونند. بعد از آن حادثه هنوز ترس در وجودم باقي است و نمي توانم بخوابم.
مالزي، پنانگ - موحد جوهر
نمي توانستم به چشم هايم اعتماد كنم، كاملا غيرقابل باور بود. من در لابي هتل كنار ساحل بودم كه ناگهان جريان شديد آن ماشين واژگون شده را با خود به داخل هتل آورد. آب تا سينه من بود و من دست دوستم را كه شنا بلد نبود، گرفته بودم.
تايلند، فاكت - بري كارلسون 
اگر در ساحل بوديد حتما سخت گرفتار مي شديد. وقتي آن موج غول پيكر به سمت ساحل و جاده حمله رو شد صداي جيغ و فرياد بود كه از هر طرف به گوش مي رسيد. جريان آب به همه جا سر كشيد و جزيره را جارو كرد. سايه بان هاي ساحل، ماشين ها و همه چيز مثل اسباب بازي هاي روي آب، شناور بودند و من از ديدن اين مناظر به شدت هراسان بودم و در آشفتگي مطلق به سر مي بردم.
تايلند، فاكت - مايك ويليامز
ساختمان هاي اطرافم همگي فرو ريختند. آن موج سهمگين مرا پرتاب كرد و من توانستم يك شاخه درخت را كه دم دستم بود بگيرم. آب مرا محكم به درختي كوبيده بود و اجساد زيادي دور و برم را گرفته بودند. داشتم زير آنها له مي شدم. بعد از آن، همه مثل هم، سرگردان و حيران به دنبال همراهان و خانواده هاي خود بودند.
جزاير آندامان - م.اس.روا
من به همراه همسر و دختر كوچكم در طبقه اول هتل بوديم كه به ناگاه آن هيولاي بزرگ از پنجره وارد اتاق شد. دو نفر از اهالي براي كمك به ما آمدند ولي اتاق دو نيم شده بود. يك پاي همسر در يك نيمه بود و پاي ديگرش در نيمه ديگر و او داخل حفره ايجاد شده افتاد.
تايلند، پانگ نگا - كوين آلدريش 
يك موج عظيم از اقيانوس به پا خواست و بعد از آن هم موج ديگري كه از موج قبلي سهمگين تر به نظر رسيد.
موجي بسيار بسيار نيرومند كه هرچه جلويش بود برمي داشت و با خود مي برد و به اطراف پرتاب مي كرد. هيچ فرقي نمي كرد آن چيز يك كاميون بزرگ باشد يا تكه اي كاغذ.
تايلند، فاكت - پائول رامسبوتون 
تاكنون چيزي به اين اندازه ترس در وجود من نينداخته بود. دكل هاي برق شروع به لرزيدن كردند. آخرين پس لرزه در حدود 10 دقيقه به طول انجاميد. به سرعت از ساحل دور شدم واقعا كه وحشت انگيز بود. همه گريان بودند، همه چيز به هم ريخته و هيچ چيز سرجايش نبود.
تايلند، فاكت - موريس جانگ 
موج بزرگ آمد و آنهايي را كه در ساحل مشغول حمام آفتاب بودند با خود به دريا كشيد. كساني هم كه مشغول غواصي بودند، توانستند به سختي خودشان را به ساحل برسانند.

باغ سيب مهرشهر
026910.jpg
عكس : هادي مختاريان 
مي  گويند باغ سيب مهرشهر به زودي بين چند نهاد دولتي تقسيم خواهد شد. چنين شنيده مي  شود كه بر سر باغ سيب مهرشهر نزاع درگرفته و هر كدام از اين نهادها كمر به تبديل و از بين بردن اين ثروت ملي بسته اند.صحبت از آن است كه براي ساختن اتوبان كرج- چالوس احتياج به پول دارند و به اين دليل ديواري كوتاه تر از ديوار باغ سيب مهرشهر پيدا نكرده اند. باز در اين زمينه شنيده ايم قسمتي از اين باغ قرار است براي ساختن اماكن دولتي و قسمت بزرگتر آن كه در جلوي اين باغ قرار دارد به فضاي سبز تبديل شود.
اين باغ از نظر علمي شش هاي شهر محسوب مي  شود، يعني بدون آن، اين شهر به تنگي نفس دچار خواهد شد و مردم آن قادر به ادامه زندگي نخواهند بود. باز لازم به تذكر است كه اين باغ علاوه بر اينكه ميوه چشمگيري به ما مي  دهد، تبادلات گازي بسيار مهمي دارد. برنامه تغيير شكل و تخريب اين باغ خيانت به مردم كرج به خصوص اهالي مهرشهر است.
درختان براي ايجاد ميوه و رشد و نمو شاخ و برگ مقدار زيادي از گاز۲ CO اتمسفر را مي  گيرند۲ CO امروزه در جهان معروف به يك عامل افزايش حرارت در سطح كره زمين است، گذشته از آن درختان مقدار زيادي اكسيژن به ما مي  دهند كه يكي از عوامل حيات موجودات زنده است، همينطور درختان از خود بخار آب متصاعد مي  كنند كه عامل بزرگي است در خنك كردن هواي اطراف خود و منطقه اي كه در آن قرار دارد.
دكتر كيوان رضواني

تشكيل جوخه هاي رم دادن فيل
كشتار فيل ها در سوماترا
چند وقت پيش خبرگزاري ها از كشته شدن 6 فيل خبر دادند. مقامات پارك ملي تسونيلو سوماترا اعلام كردند جسد اين فيل ها كه اغلب ماده بودند، نزديك پارك پيدا شد. يكي از فيل ها حامله بود و اجساد به فاصله 300 متر از يكديگر در يك نخلستان افتاده بودند.
تسونيلو يكي از آخرين پناهگاه هاي فيل سوماترا و يكي از بزرگترين مناطق جنگلي پست باقيمانده اندونزي است. تمامي نواحي اطراف تسونيلو در اثر بريدن درختان، به كلي پاك شده و جنگل باقيمانده نيز از آفت دست  درازي هاي بشر مصون نمانده و جابه جاي آن آثار كشاورزي از جمله كشت نخل هاي روغني به چشم مي خورد. به همين سبب اغلب فيل ها مجبورند براي كسب غذا به مزارع اطراف و درختكاري هاي تجاري خصوصي وارد شوند.
تام ديلون، مدير حفاظت گونه ها، به خبرنگار بي بي  سي وايلدلايف گفت: طبيعي است كه اين شرايط اغلب به انجامي شوم ختم شود. كشاورزاني كه گاه تمام يا بخش عمده محصولشان توسط فيل ها نابود مي شود، خشم و عصبانيت خود را بر سر اين موجودات نگونبخت خالي مي كنند و آنها را اسير كرده و مي كشند.
براي جلوگيري از تعرض فيل ها، سازمان جهاني حفاظت محيط زيست به كمك دولت اندونزي شتافته و جوخه هاي رم دادن فيل را براي اين كار تدارك ديده است. طرز عمل آنها بدينگونه است كه وقتي يك فيل وحشي به روستاهاي مجاور حمله مي كند، اعضاي جوخه يا اسكادران - كه متشكل از هماهنگ كنندگان مزارع و اهالي روستاهاست - ابتدا تلاش مي كنند با توليد سروصدا و آژير هاي بلند، حيوان را بترسانند و او را دور سازند. چنانچه اين روش موثر نيفتد و فيل دور نشود، با استفاده از فيل هاي اهلي كه فيلبان هاي ماهر سوار آنها هستند، فيل وحشي را به طرز ماهرانه اي به سمت جنگل و مناطق موردنظر هدايت مي كنند. اين روش تاكنون بسيار موثر بوده و در هر مورد توانسته فيل هاي وحشي را كه مي  توانند يك مزرعه را كاملا نابود و لگدمال كنند، از مايملك و زمين هاي زراعي روستاييان دور سازد.
در آوريل سال جاري 2004، يك جوخه رم دادن فيل  به روستايي در كناره جنگل تسونيلو اعزام شد. در اين روستا خسارت ماهانه وارده توسط فيل ها از 4800 دلار به 29 دلار كاهش يافته است.
ديلون گفت: نيازي به گفتن نيست كه مردم روستا تا چه حد خوشحال اند. آنها اكنون با امنيت كامل مشغول كار روي زمين هاي خود هستند و مكررا از ما خواسته اند يك جوخه فيل راني را به طور هميشگي در اين روستا مستقر سازيم. البته جوخه ها فقط راه حل كوتاه مدتي براي كاهش برخورد بين انسان ها و فيل ها در تسونيلو است. راه حل دراز مدت و واقعي حصول اطمينان از آينده فيل هاي سوماترا است؛ اطمينان از اينكه آنها زيستگاه  و غذاي كافي براي زندگي و رشد دارند.
كشته شدن 6 راس فيل در حاشيه پارك تسونيلو بار ديگر هشداري است براي همه طرفداران حفاظت و دوستداران وحش و نيز تاكيدي بر اين نكته كه هيچ راه حلي جز دادن سهم گونه ها در طبيعت وجود ندارد. فيل ها بايد سهم خود را داشته باشند و آدم ها نيز.
در حاشيه خبر، بي  بي  سي وايلدلايف گزارش داد كه فيل هاي كشته شده توسط متخصصان، كالبدشكافي شده و جسد آنان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته تا نوع سمي كه فيل ها به وسيله آن كشته شده اند مشخص و احتمالا عاملان كشتار شناسايي شوند.

زندگي اجتماعي در زنبور عسل
زنبور عسل به اوج زندگي خود، ساليان سال حتي قبل از آنكه بشر درصدد برآمدن تشكيل آن باشد رسيده است. اين موجودات به همكاري يكديگر از موادي كه ارزش اقتصادي ندارند همانند صنعتگران و آرشيتكت هاي ماهر قادر به ساخت سلول هاي شش ضلعي به شكل زيبا، منسجم ، محكم و قوي هستند آنان قادرند۵۰هزار مايل را به جهت جمع آوري شيره پرواز كنند. اين موجودات حرف نمي زنند، ولي به نحو اعجاب انگيزي با همنوعان خود ارتباط برقرار مي كنند. در كلوني زنبور عسل غذا در عين حال از كارگر به كارگري يا از كارگري به زنبور نر و ملكه جابه جا  شده، اطلاعات نيز جابه جا مي شود. گاهي اين ارتباط در قالب حركات خاص و موزوني به نام رقص زنبور بيان مي شود. حركات سريع و دايره وار 200 الي 300 دور در ثانيه زنبوران نگهبان معرف آن است كه منبع غذا در نزديكي كندو است در فاصله 50 الي۷۰متري. چنانچه اين حركات به شكل 8 و آن هم سمت راست شانه باشد بيانگر آن است كه غذا در فاصله دورتري بيش از 75 متر قرار دارد. هر زنبور كارگر وظيفه خود را به نحو احسن انجام مي دهد، كارگران جوان تميز كردن، مراقبت از لاروها و ساخت شانه را به عهده داشته، درحاليكه وظيفه كارگران مسن بيش از سه هفته نگهباني و جمع آوري غذا است.

جنگل هاي شمال سنددار مي شود
مديركل منابع طبيعي استان گيلان با اعلام اين مطلب گفت: اخذ سند مالكيت اراضي جنگلي به واقع مشخص شدن حد و مرز منابع ملي و اراضي مستثنيات اشخاص است و به ما اين امكان را مي دهد كه از محدوده قانون مشخص شده به طور دقيق حفظ و حراست كنيم. تصويب طرح ملي صيانت، نقطه عطفي در تاريخ سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور است كه با تصويب اين طرح، هم اعتبارات بسيار خوبي براي ادارات كل منابع طبيعي شمال اختصاص داده شده و هم برنامه ريزي مدوني براي پيشبرد طرح هاي ملي لحاظ شده تا به نحو مطلوبي از منابع طبيعي حفظ و حراست كنيم. به طوري كه در همين راستا ما متعهد شده ايم تا پايان سال جاري براي تمامي عرصه هاي جنگلي استان گيلان سند مالكيت به نام دولت اخذ كنيم. مهندس نصري با اشاره به اينكه اخذ سند مالكيت اراضي جنگلي يكي از برنامه هاي بسيار مهمي است كه در طرح ملي صيانت پيش بيني شده است، گفت: با گرفتن سند مي توانيم منابع طبيعي و مستثنيات مردم را از همديگر جدا كرده و اراضي مربوط به دولت را با علم و آگاهي دقيق تر حفاظت كنيم. وي با اشاره به مساحت 664 هزار هكتار جنگل هاي گيلان گفت: در استان براي 405 هزار هكتار از عرصه هاي جنگلي موجود سند مالكيت اخذ شده و براي 160 هزار هكتار باقيمانده نيز تا پايان سال جاري سند مالكيت اخذ خواهد شد. مديركل منابع طبيعي گيلان در خاتمه خاطر نشان كرد برحسب برنامه هاي مدون انجام شده تا حالا در راستاي اخذ سند مالكيت اراضي ملي اعم از جنگل و مرتع و اراضي ساحلي و مستحدثه و بيشه هاي طبيعي طبق برنامه حركت كرده و توانسته ايم براي 615 هزار هكتار از اراضي ملي استان گيلان سند مالكيت به نام دولت جمهوري اسلامي اخذ كنيم.

خانواده پورپويزها
افراد اين خانواده شباهت زيادي به دلفين ها دارند. جثه آنها كوچك است. طول بدن از 5/2 متر كوتاه تر است. بر خلاف اكثر دلفين ها، پوزه كوتاه و فاقد منقار يا داراي منقار كوتاهي است. باله پشتي كوچك و مثلثي شكل است، بعضي از گونه ها هم فاقد باله پشتي هستند. گوشت پورپويزها ارزش تجاري دارد. از خانواده پورپويزها فقط يك گونه در ايران وجود دارد.
026904.jpg
۱۰۷ پورپويز پوزه پهن 
گونهNeophocaena Phocaenoides:
خانواده پورپويزهاPHOCOENIDAE :
راسته نهنگ هاCETACEA :
رده پستاندارانMAMMALIA :
جثه كوچك، پوزه پهن و كوتاه است. باله پشتي ندارد. رنگ بدن سياه متمايل به خاكستري روشن، اطراف لب ها و زير گلو روشن تر است. طول متوسط 5/1 متر و وزن متوسط آن 30 كيلوگرم است.
در ايران، در آبهاي خليج فارس و درياي عمان ديده مي  شود. به صورت انفرادي، يا جفت و گاهي در گروه هاي كوچك ديده مي  شود.
از سخت پوستان، ماهي هاي كوچك، ميگو و سرپايان تغذيه مي  كند. از وضعيت توليد مثل اين حيوان اطلاعات دقيقي در دست نيست.

محيط زيست
ايرانشهر
تهرانشهر
خبرسازان
دخل و خرج
در شهر
زيبـاشـهر
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  خبرسازان   |  دخل و خرج  |  در شهر  |  زيبـاشـهر  |  محيط زيست  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |