چهارشنبه ۵ اسفند ۱۳۸۳ - سال سيزدهم - شماره - ۳۶۴۴
نماد هويت تجريش به زودي در اين ميدان نصب مي شود
شميران ماندگار در كتيبه اي سمبليك 
اين اثر هنري پس از اتمام به مدت يك ماه به تدريج خشك و 3بار در كوره با درجه حرارت هاي مختلف پخته مي شود تا لعاب آبي رنگ و رنگ هاي ملايم طلايي و لاجوردي آن پخته شود
030150.jpg
نمادهاي شهري تقويت كننده رابطه بين مردم و محيط اطراف، هويت بخش محيط هاي شهري، ايجاد كننده حس تعلق به مكان و نشانه اي از وجود عقيده اي مشترك و همگاني هستند
سپيده محققي- تجريش قديم در كتاب تاريخ جغرافيايي شميران به اين شرح توصيف شده است: نزديك پل رومي روي تپه، باغي بزرگ به نام گل باوكان بود. دو دهكده تجريش و دزاشيب سابق آنجا بود. از گل باوكان تا دو سنگ به امامزاده قاسم(ع) هم باغي ديگر به نام جنت گلشن بود. امامزاده صالح(ع) كه قدم در شميران گذاشت، اهالي از بيم گرگ ها اين اراضي را رها كرده و به حوالي امامزاده روي آوردند و خانه ها ساختند و تجريش فعلي را به وجود آوردند.
تجريش فعلي از دهكده اي كوچك تا به امروز وسعتي دوركران يافت. مركز منطقه اي شد بدون مزرعه، بدون آسمان بيكران و پرستاره و راه و بيراه هاي تنگ و باريك كوچه باغ ها .
و حال، اين هويت در طرحي سفالين نقش بسته است ونمادهاي منطقه در حجم هاي متفاوت بر رخ كار كشيده شده تا كتيبه سمبليك تجريش از ميان فضاهاي به هم ريخته شهر متولد شود و به خوانايي شهر ياري برساند.
در اين كتيبه، نقوشي از گل بر گرفته از طرح قالي و گليم، درختان و پرندگان با حركات بالا رونده، كوه و رود و سبزه در ارتباط با يكديگر با تداعي حركت از آسمان به زمين شكل گرفته است و ماهي كه سمبل زندگي، حيات و باروري است و پرندگان با بال هاي باز به نشانه آزادي، تكامل و رستگاري در كل كار مشهود است.
اين اثر هنري پس از گذشت يكسال كار مداوم دفتر بررسي مطالعات و نظارت شهرداري منطقه يك و گروه هنري منيژه آرمين با همكاري مهندسان معمار و استادان دانشگاه در مراحل تكميل قرار دارد.
منيژه آرمين به عنوان طراح و مجري ، اين طرح را مبتني بر سه محور طبيعت،  معماري و مذهب مي داند و مي گويد: در اين كار طبيعت شامل آسمان، كوه و رود است كه حركت از آسمان به زمين را مشخص مي كند و معماري با نمادي از قلعه قديمي پس قلعه و پل تجريش شكل گرفته است.
مذهب نيز در دو بخش با نمادي از امامزاده صالح(ع) و مجموعه امامزاده ها نقش گرفته است و در ساير قسمت ها نيز نشانه هاي مذهبي چون شمسه و خط كوفي و دو موتيف مذهبي با حركت رو به بالا ملحوظ شده است.
آرمين وجود خط در كار را همصدايي با گذشتگان مي داند و مي گويد: خط ها با حركات مختلف و چشم نواز كار شده و از خط كوفي كه نماد مذهبي است به صورت فضاهاي منفي و مثبت در كار استفاده شده است و فرازهايي از دعاي جامعه كبيره و... تداعي يك صداي دسته جمعي از آدم هاي ساليان دور است كه اين كلمات را از گذشته تاكنون تكرار مي كرده و خواهند كرد.
هر نماد حامل يك پيام است و به فضا و محيط انرژي مي دهد و تقويت كننده فرهنگ و تاريخ شهر يا منطقه است.
نمادها ماندگاري خاطره براي گردشگران هستند و هر محل براي حفظ هويت خود نيازمند نمادي است كه براساس پيشينه و سابقه آن محل شكل مي گيرد. وجود سفال در نماد تجريش از ويژگي هاي خاص آن است و مخاطبان عام و خاص را پوشش مي دهد و در فضاهاي شهري باعث برقراري ارتباط بين افراد و اثر هنري مي شود و به دل مردم مي نشيند.
اين مجسمه ساز 59 ساله ويژگي هاي سفال را در توجه آن به فرهنگ بومي، زنده شدن پيشينه درخشان سفال در ايران، امكان شست وشوي كار به خصوص شهرهاي دودآلود، مقاوم بودن در شرايط اقليمي مختلف مثل حرارت، باد، باران ،  برف و تلطيف رواني شهروندان و ايجاد حساسيت نسبت به زيبايي ها مي داند.
آرمين تصور عامه از كاربرد سفال را محدود مي داند و مي گويد: حجم فعاليت هايي كه مي توان با اين اجرا كرد، ناشناخته مانده است. با ايجاد نمادهاي سفالين در شهر، شهروندان روحي تلطيف شده پيدا مي كنند و بسياري از ناهنجاري هاي جامعه از بين مي رود.
در اين كار از خشت استفاده نشده و براساس طرح، تقسيم بندي انجام گرفته است و بخش هايي از كار از زير يا از رو خالي شده تا اختلاف سطح ملموس شود، به طوري كه كار در ابعاد۵‎/۲۳‎/۵x/ مترمربع و روي يونوليت در كنار هم به صورت 60 قطعه پازل چيده و استرليزه و شيوه گرايانه ديواره بندي شده است و سعي شده در كل كار به اصالت خاك توجه شود. گل با وجود سرماي ظاهري طبيعتي گرم دارد و در چرخه آسمان و زمين نشانه حركت از سردي به گرمي است.
فيروزه عبداللهي و مرجان حسيني 2هنرمندي كه در اجراي كار مشاركت داشتند خود را با كار عجين شده مي دانند و مي گويند: هر قسمتي و هر تكه اي از كار يك تابلوي نقاشي است و تجربه هنري را به همراه دارد.
دكتر اديب زاده مشاور شهردار و مسوول دفتر بررسي مطالعات و نظارت شهرداري منطقه يك معتقد است: طرح سمبليك تجريش با هزينه كم آن در مقايسه با اجراي طرح هاي عمراني بزرگ كاري ماندگار و پر بازتاب است.
مشاور شهردار منطقه يك اين طرح را آغازي جهت ساخت ديگر سمبل هاي محله هاي شميران عنوان مي كند و مي گويد: اين طرح با محله تجريش آغاز شده است و پس از اتمام در مكاني مناسب جهت ديد عموم نصب خواهد شد.
به نظر او هر اقدام جهت بازگرداندن هويت فرهنگي شميران بايد بر محور حفظ اصالت هاي آن و ويژگي هاي بومي آن باشد.
كتيبه تجريش در آخرين مراحل كار است. اين اثر هنري پس از اتمام به مدت يك ماه به تدريج خشك و 3بار در كوره با درجه حرارت هاي مختلف پخته مي شود تا لعاب آبي رنگ و رنگ هاي ملايم طلايي و لاجوردي آن پخته شود.
نمادهاي شهري تقويت كننده رابطه بين مردم و محيط اطراف، هويت بخش محيط هاي شهري، ايجاد كننده حس تعلق به مكان و نشانه اي از وجود عقيده اي مشترك و همگاني هستند و از سويي موجب تفاوت بين محله ها يا شهرها مي شوند. 2پهلوان اسفراين ، قونقا در تبريز، مجسمه امام قلي خان در قشم و برج آزادي تهران هر يك نمادي با اجراي نقشي خاص هستند كه صفحه اي از تاريخ و هويت آن شهر را در خود جاي داده اند.
شميران نيز در كتيبه اي ماندگار مي شود تا اگر زماني از شميران و آنچه زيرساخت هاي اصلي هويت آن را شكل داده اثري باقي نماند، بتوان بر پازل هاي سفالين تكيه كرد.

زاويه ديد
در خيابان مولوي 
خلا صه داستان عاشورا
030147.jpg
گيتا جاوداني- طاووس، كبوتر، مرغ رخ، شير، شتر، شال سبز، شال سرخ... حاج علي گل محمد كجاست؟ خيابان مولوي را بالا و پايين مي رود. زيرپل ري، گاراژاكبرمشدي ، در كنار تعمير گاه ها و قراضه ماشين ها، علمي 33تيغه روي پايه ايستاده و سياهپوشاني در اطرافش مي روند و مي آيند.
تيغه مياني، كه دو شير احاطه اش كرده اند، سرخم كرده وگويي خوشامد مي گويد.
حاج علي اينجاست؛ كبوتري را بر تيغه مي نشاند و كبوترش، آرام، در كنار پرندگان ديگر، به نقطه اي نامعلوم خيره مي شود...
علم 33 تيغه در حاشيه خيابان قيام ايستاده است. صداي نوحه مي آيد. خروس، طاووس، كبوتر و مرغ رخ به نقطه نامعلومي خيره شده اند. شيرها فرمانده را در ميان گرفته اند. جنگجويان شال هاي رنگارنگ قبايل خود را به دوش افكنده و آماده رزم اند. سياهپوشان مي روند و مي آيند...
حاج علي؛ طاووس، كبوتر، خروس و اين پرنده كه چهره آدم دارد، چرا روي علم نشسته اند؟
پوست صورت محمود سوخته. مغازه اش كنار مسجد خندق آباد است 
مي پرسد: حاج علي!طاووس، كبوتر، خروس و اين پرنده كه چهره آدم دارد، چرا روي علم نشسته اند؟
ومي شنود كه: كبوتران روز عاشورا بدن برهنه سيدالشهدا (ع) را با پر و بالشان پوشانده اند و خروس از زمان حضرت آدم (ع) تاكنون بانگ اذان و مسلماني بر زبان جاري كرده است، طاووس مرغ سليمان است و مرغ رخ، كه چهره آدم دارد، اسب حضرت محمد(ص)، براق، است كه پيامبر را به معراج برده و يا شايد نشاني از جبرئيل است برعلم.
مي پرسد: چرا شير و شتر همنشين پرندگان بهشتي شده اند؟
مي شنود كه : شير، دلاوري شاه دين است و شتر، ناقه حضرت زينب (س).
از حاج علي در مورد شال هاي رنگي روي علم مي پرسد و او پاسخ مي دهد : زماني كه حضرت محمد(ص)، سپاهيان خود را جمع آوري مي كرد، هر قبيله با پرچم خود به او مي پيوست و در سپاه اسلام از هر رنگي، پرچمي وجود داشت.
مي پرسد : اين علم ها از كي به اين شكل درآمده اند؟
حاج علي مي گويد: نشانه عزاداري در ابتدا، تك تيغه هايي شبيه نيزه بود. بعد، كم كم به ياد پنج تن، چهارده معصوم و اعداد مقدس دين ما به شاخه ها و شعبه هاي آن اضافه شد.
هادي گوشه گاراژ نشسته و تيغه ها را اسيدكاري مي كند. حاج علي نگران است. او 47 سال تجربه پشت سر دارد و خطرات كار را خوب مي شناسد.
پوست صورت محمود سوخته. مغازه اش كنار مسجد خندق آباد است.
نمي تواند بپرسد چه اتفاقي برايت افتاده است. اما او خود مي گويد : به خاطر اين كار بارها روانه بيمارستان شده ام. مي پرسد : اسيد كاري چه مرحله اي از ساخت علم است؟
محمود مي گويد: وقتي آيات قرآن روي تيغه با لاك نقش بست، ورق آهني را در اسيد سولفوريك مي اندازيم تا فلز خورده شده و لاك كاري ها برجسته شود.
از او مي پرسد : تيغه ها نشانه چيست؟
محمود مي گويد : اين تيغه ها نشاني است از سپاهيان امام حسين(ع) و تيغه مياني، سردار و فرمانده است. علم خلاصه داستان عاشوراست
مي پرسد : شغل پدري را ادامه مي دهي؟ و مي شنود : اغلب علامت سازها اين كار را از پدر به ارث برده اند. محمود 27 ساله از خانواده مشهدي حسين است و خود را كوچكترين علامت ساز تهران مي داند.
علم 33تيغه در حاشيه خيابان قيام ايستاده است. صداي نوحه مي آيد. خروس، طاووس، كبوتر و مرغ رخ به نقطه نامعلومي خيره شده اند. شيرها فرمانده را در ميان گرفته اند. جنگجويان شال هاي رنگارنگ قبايل خود را به دوش افكنده و آماده رزم اند. سياهپوشان مي روند و مي آيند...

شهر آرا
ايرانشهر
تهرانشهر
خبرسازان
دخل و خرج
در شهر
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  خبرسازان   |  دخل و خرج  |  در شهر  |  شهر آرا  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |