تنها راه نجات احتمالي تالا ب گاو خوني ، زاينده رود است.
تالاب ها يكي از اكوسيستم هاي سرشار از حيات و از اين رو بسيار ارزشمند هستند و نابودي آنها مي تواند ضايعه اي براي محيط زيست منطقه تلقي شود.
يكي از تالاب هاي بسيار با ارزش كشور، تالاب بين المللي گاوخوني است كه در استان اصفهان قرار دارد و متاسفانه همچنان با پيامدهاي ناشي از كم آبي در حوضه زاينده رود مواجه است. كارشناسان محيط زيست مي گويند هم اكنون تنها آب باريكه اي از زهكش هاي بخش كشاورزي در انتهاي رودخانه زاينده رود وارد تالاب گاوخوني مي شود و از پهنه آبي گسترده، پوشش گياهي در هم تنيده و خيل پرندگان مهاجر آبزيان اين تالاب اثري ديده نمي شود. آنها عقيده دارند كه اين تالاب بزرگ - كه اكنون تنها بركه اي كوچك از آن باقي مانده - به شكلي خشك و نابود شده كه احياي آن بعيد به نظر مي رسد.
قطع جريان آب زاينده رود به تالاب گاو خوني چرخه طبيعي اين منطقه را دستخوش تغييرات اساسي ساخته و تا هنگامي كه سهم آب گاوخوني از محل زاينده رود به اين تالاب داده نشود، هر گونه فعاليتي براي احياي آن بي فايده خواهد بود. هرز آبي كه از محل اراضي كشاورزي وارد تالاب مي شود براي تداوم حيات آن كافي نيست و حتي طرح هاي انتقال آب نيز كمكي به احياي آن نخواهد كرد.
كارشناسان محيط طبيعي، حداقل آب مورد نياز براي بازگشت حيات به محيط طبيعي تالاب را 70 ميليون متر مكعب ارزيابي مي كنند. مساحت تالاب قبل از خشكسالي 70 هزار هكتار با 117 كيلومتر محيط بود كه 47 هزار هكتار آن را درياچه و مابقي زمين هاي خيس اطراف تالاب را تشكيل مي داد.
درباره وجه تسميه گاوخوني يكي از كارشناسان گفته است: شايد به دليل فراواني گورخر در گذشته در دشت هاي پيرامون تالاب و مرگ شكارچياني كه به اميد شكار اين حيوانات اسير مرگ در محيط هاي باتلاقي اين منطقه مي شدند، آن را گور خوني ناميده اند كه بعدها به گاو خوني تبديل شده است. همچنين مي گويند كه گاو خوني در اصل گاوخاني به معني چاه بزرگ   بوده است.
گاوخوني يكي از نادرترين تالاب هاي موجود در فلات مركزي ايران و از نظر تنوع چرخه طبيعي و ارزش هاي زيستگاهي منحصر به فرد است و بدين جهت در زمره تالاب هاي بين المللي قرار گرفته است.
رشد جمعيت و مهاجرت، افزايش سطح اراضي كشاورزي و روش هاي نادرست آبياري، توسعه زياد فضاهاي سبز درون شهرها از جمله چمن و طرح هاي انتقال آب زاينده رود به ساير مناطق، افزايش مصارف صنعتي و خشكسالي از عمده علل خشك شدن تالاب گاوخوني بوده است.

يك ظرف آب جوش و بعد هم كمي نمك و ادويه؛ شرايط مهياست تا خرچنگ بيچاره زنده زنده بپزد. سپس با ساير مخلفات به عنوان غذايي لذيذ و گرانقيمت در رستوران ها به مشتريان عرضه شود. ديدن دست و پا زدن خرچنگ هنگام آبپز شدن، منظره خوشايندي براي فردنيست، به ويژه اگر او يكي از اعضاي انجمن هاي طرفدار حقوق حيوانات باشد. طرفداران حقوق حيوانات در اروپا و امريكا سالهاست كه نسبت به اين مساله معترضند. آنها مي گويند كه خرچنگ ها هنگام پخته شدن رنج مي كشند. در حقيقت معتقدند كه كشتن حيوانات به اين شيوه بدترين نوع شكنجه است و تصور چنين مرگ بي رحمانه اي دردناك. اما بنابر پژوهش هاي اخير، محققان ثابت كرده اند كه اين جان كندن براي خرچنگ ها دردي ندارد!
اين تحقيقات توسط دانشمندي از دانشگاه اسلو انجام شده و هزينه آن را نيز دولت نروژ تامين كرده است. او بعد از آزمايش هاي مختلف سرانجام توانست ثابت كند كه خرچنگ ها و ساير بي مهرگان مانند حلزون ها و كرم ها، حتي هنگام قرار گرفتن در يك ظرف پر از آب جوش نيز هيچ گونه دردي احساس نمي كنند و رنج نمي كشند.
سخت پوستاني مانند ميگو و خرچنگ سيستم عصبي اوليه و مغز تكامل نيافته اي دارند و از اين لحاظ مشابه حشرات هستند.
اين گروه از جانوران به محرك  هايي مانند آب جوش واكنش نشان مي دهند، اما اين قبيل واكنش ها فقط يكي از عكس العمل هايي هستند كه جاندار هنگام فرار از خود نشان مي دهد. بنابراين تقلاهاي قبل از مرگ در آب جوش فقط نشان دهنده اين است كه خرچنگ قصد فرار دارد و طبق نتايج فوق ناشي از درد و رنج او نيست.

به گزارش اداره محيط زيست شميرانات، بارش برف سنگين و كم سابقه  در اين منطقه، زندگي حيات وحش را به مخاطره انداخت و لزوم تعليف دستي حيات وحش علفخوار منطقه ورجين را اجتناب ناپذير ساخت. در اين رابطه شهرداري لواسان همچون سالهاي پيش گام پيش گذارد و مبلغ 20 ميليون ريال جهت تهيه علوفه در اختيار محيط زيست قرار داد كه از اين رهگذر علوفه مورد نياز حيات وحش تهيه و به موقع با حمايت مسوولان ستاد حوادث غير مترقبه استان با بالگردهاي هوانيروز به منطقه حفاظت شده ورجين ارسال و براي حيوانات ريخته شد. شوراهاي اسلامي شهر و شهرداري ها به عنوان ارگان هاي مردمي همواره وظايف خاصي در رابطه با چنين مواردي مي توانند ايفا كنند كه از عهده ديگر نهادهاي دولتي خارج است. كمك شهرداري لواسان به حيات وحش نمونه اي از اينگونه فعاليت ها است و اميدواريم در همه جاي كشور شاهد چنين حركات خداپسندانه اي باشيم.

اگرچه شواهد كافي از گرم شدن و تغييرات آب وهوايي خارج از حد اكوسيستم هاي جهان وجوددارد، اما با اعمال سياست صحيح، وضعيت بحران اصلاح خواهد شد . گزارش هيات بين الدولي در مورد اين تغييرات بيان مي كند كه ميانگين دماي سطحي بعد از قرن بيستم 6 دهم درجه افزايش يافته كه بيشتر آن را انسان باعث شده است. همچنين در اين گزارش آمده است كه دهه 90 گرمترين دهه و سال 1998 گرمترين سال بوده است.

جثه اش كوچك تر از خفاش نعل اسبي بزرگ است. زين از پهلو بلند و نوك تيز و نيشتر مثلثي شكل است. موهاي نرم و انبوهي دارد. طول سرو تنه 4/4 تا 5/7 سانتيمتر است. بيشتر در غارها و قنات ها و ساير مكان هاي تاريك زندگي مي كند. حضور اين گونه در ايران از مناطق شمال خراسان، ماكو، اصفهان، فارس و كرمان گزارش شده است. عادات و رفتار خفاش نعل اسبي كوهستاني ناشناخته است.

درختان نمادي از زيبايي، شكوه، سرزندگي، سخاوت و بردباري هستند. برگ آنها با انجام پديده فتوسنتز در روز اكسيژن توليد و گاز سمي گاز كربنيك را مي گيرند و به اين ترتيب هوا و زيستگاه ما را تميز و از آلودگي هاي زيان آور مي كاهند. درختان در روزهاي گرم تابستان با برگ و شاخسار كه آشياني براي پرندگان نيز هستند بر سر رهگذران خسته و گرمازده سايه مهربان مي گسترانند و با گل و ميوه خود به انسان جاني تازه، شادابي و تندرستي مي بخشند و چنانچه انسان آنها را نابود نكند با مرگي زيبا و قهرمانانه و ايستاده بر جاي مي مانند و در اين چرخه از پيكر بي جان درختان، انسان در صنعت، سوخت و فن آوري هاي گوناگون بهره مي گيرد.
درختان با انرژي كه از زمين مي گيرند داراي نيروي مثبت و شفابخش هستند. آنها ريشه در خاك و سر بر افلاك دارند. در فرهنگ كهن ايران زمين و فرهنگ هاي ديگر به درخت با ديده احترام و تقدس گونه مي نگريستند و آن را هديه خداوندي دانسته و وجود درخت را سپنده و بخشنده مي دانستند. در ايران باستان از گذشته هاي دور به برخي از درختان ستايش و نزد آنها نذر و نياز مي كردند و اين رسم تا به امروز نيز برجا مانده است. در خاك پهناور ايران درختان كهن، تاريخي و مقدسي وجود داشته كه برخي از آنها هنوز به چشم مي خورد. مانند سروهاي ابرقو، يزد وكاشمر و چنارهاي كهن براقان كرج، افجه لواسان، امامزاده صالح شميران - كه اكنون از بين رفته است - امامزاده يحيي، هفت چنار تهران و چنار معروف كاخ گلستان كه زنان دربار ناصري براي نذر سويش رو مي آوردند و همچنين درختان كهن ديگري در كوه هاي لرستان و بلندي هاي روستاي ولايت ، رود دره  ديزين آقا دار نام دارند كه مردم روستا احترام ويژه اي به آنها مي گذارند. در فرهنگ سومري ها درخت خرما يا هولوپو را درخت آفرينش و باروري مي دانستند. در ايران باستان به درخت و درختكاري بهاي بسياري مي دادند و آن را كاري با خير و بركت مي شمردند و باور داشتند يزدان پاك در برابر اين كار به آنها ياري، بركت و بخشش ارزاني مي دارد.
در كتاب دينكرد يكي از كتاب هاي ديني زرتشتيان، آمده اگر فردي كسي را بكشد بايد هزار درخت بكارد و چنانچه آموختن بداند بايد هزار نفر را سواد بياموزد.
در باورهاي آئين بودايي آمده روزانه براي يك دقيقه دست هاي خود را روي درخت دلخواه خود گذاشته و آرزو هاي خود را با آن در ميان بگذاريد تا به انرژي مثبت كيهاني دست يابيد. مانويان هرگز درختان را نمي بريدند و شاخ هاي آنها را نمي شكستند و اگر براي خوردن ميوه آنها شاخه اي مي شكست از روان درخت پوزش مي خواستند.
كنفوسيوس حكيم فرزانه چيني مي گويد: اگر مي خواهيد يك عمر در آسايش باشيد درخت بكاريد، چنانچه خواهان يك سال راحتي هستيد برنج كشت كنيد و براي آسودگي يك ماهه سبزيكاري كنيد و اگر مي خواهيد براي يك شب خوش باشيد بچه دار شويد! خواجه نصرالدين توسي دانشمند ايراني درخت خرما را اشرف نباتات مي داند و به جهت داشتن حرارت غريزي و توانايي باروري آن را درخت زندگي ناميده است. اكنون كه بهترين زمان براي درختكاري و اسفندماه است بكوشيم اين آئين پسنديده نياكان خود را پاس بداريم.
امير مسعود روحي - كارشناس ارشد علوم انساني