Hamshahri Newspaper

در يك نگاه كلي صنعت كفش ايران و چين، دوره اي كاملا متفاوت را پيموده اند و يكي به ناكجاآباد و ديگري به سرمنزل مقصود رسيده است
وقتي براي تهيه كفش به مراكز خريد مراجعه مي كنيد، متاسفانه متوجه واقعيتي ناخوشايند مي شويد و آن عدم حضور و توانايي رقابت كفش هاي ايراني در بازارهاي داخلي و خارجي و همچنين تمايل بيشتر شهروندان براي تهيه كالاي هرچند نامرغوب ، ولي غير داخلي است.
صنعت كفش ايران كه بيشتر در قالب يك تشكل فعاليت مي كند به اعتقاد بسياري از دست اندركاران با روند حركت كنوني بزودي با فاجعه توقف روبه رو خواهد شد.
اگر نگاهي گذرا به عملكرد اين صنعت در چهار سال گذشته داشته باشيم، تنها ردپاي كشورهاي خارجي در صنعت كفش ايراني، به عنوان تسخير كننده بازار اين كالا، نظر ما را جلب مي كند. هنگامي كه چين به عنوان يكي از بزرگترين صادركنندگان كالاهاي ارزان قيمت(بويژه كفش) به سراسر اروپا، آمريكا و حتي آسيا، بازار رقابت جهاني را دستخوش تغييرات قرار داده، به نحوي كه بسياري از كشورهاي واردكننده، تعرفه هاي ويژه اي عليه كالاها و كفش هاي چيني در نظر گرفته اند، صنعت كفش ايران به دليل اشباع بازار از كالاهاي نسبتا مرغوب خارجي و نيز به دليل عدم توانايي رقابت به لحاظ كيفيت و قيمت و گاهي اوقات به دليل عدم طراحي مناسب و ظاهري شكيل، تقريبا به ورطه نابودي كشيده شده است.
اينكه با وجود پيشرفت تكنولوژي ساخت، تنوع طرح ها، افزايش ماشين آلات و بهره گيري از افراد متخصص در سال جاري، بازهم شاهد ركود در اين صنعت هستيم به طوري كه پس از گذشت سه ماه از آغاز سال جديد هنوز بسياري از واحدها به دليل عدم دريافت سفارش و نياز بازار، دست به هيچگونه توليدي نزده اند و اينكه هنوز نتوانسته ايم به استانداردهاي جهاني توليد اين كالا نزديك شويم، موجب نگراني بيش از پيش بسياري از سرمايه گذاران و دست اندركاران اين صنعت و حتي موجب ورشكستگي برخي از كارخانه هاي مهم و مشهور داخلي شده است.
به نظر مي رسد واردات كفش هاي خارجي تاثير بسزايي بر بازار توليدات داخلي در سالهاي اخير داشته، همچنين ورود كالاهاي قاچاق بخصوص كفش هاي به نسبت ارزان قيمت چيني كه به صورت فله اي و بدون پرداخت عوارض قانوني و با پرهيز از اعمال تعرفه  هاي دولت، ترانزيت شده، پا به عرصه رقابت با توليدات داخلي گذاشته اند، ارزش واقعي توليدات داخلي را زير سوال برده و به علت قيمت بسيار ارزان تر موجب سلب اعتماد مصرف كننده نسبت به توليدات داخلي مي شوند.
البته عدم كيفيت مناسب كفش هاي ايراني، به دليل نبود مواداوليه مناسب و نيز نداشتن تكنولوژي لازم براي ساخت و نيز طرح هاي تكراري و تقليدي محصولات، خود دليل محكم ديگري بر پيشي گرفتن توليدات خارجي است.
همچنين عدم تنوع در طراحي و مدل هاي كفش ايراني متناسب با سنين مختلف بويژه براي جذب جوانان ايراني و نيز نداشتن دوام و ماندگاري مناسب اين كفش ها، زمينه روي آوردن جوانان و بعضا بزرگسالان را به كفش هاي به اصطلاح مارك دار و گرانقيمت نيز فراهم مي كند.
در حالي كه در كشورهاي صاحب صنعت، صادرات، نقش عمده اي را در شكوفايي اقتصادي بازي مي كند، صنعت كفش ايران نه تنها از شانس داشتن صادرات بي بهره مانده، بلكه اغلب توليدات خود را از طريق فروشگاه ها و نمايندگي ها عرضه مي دارد.
اين درحالي است كه در كشورهاي صادركننده خارجي مانند چين، برپايي نمايشگاه ها و شركت در فروش هاي فوق العاده ، سهم عظيمي در فروش توليدات و محصولات دارد. اما در سوي مقابل شركت هاي توليدي به علت بار هزينه اي زياد، حتي از پس شركت در نمايشگاه ها هم برنمي  آيند و حتي به علت عدم فروش محصولات در انتهاي فصل، مجبور به حراج كالا و فروش فوق العاده مي شوند.
رشد 7/9 درصدي فعاليت هاي اقتصادي كشور چين در سه ماهه اول سال جاري ميلادي و قرار گرفتن اين كشور به عنوان چهارمين كشور بزرگ صادركننده جهان بعد از كشورهاي آلمان، آمريكا و ژاپن، تنها حكايت از موفقيت آميز بودن سياست هاي توليدي اين كشور هم از نظر كيفيت و هم از نظر قيمت دارد.
خيلي از كارشناسان قسمت عظيمي از اين موفقيت و رشد اقتصادي چين را مربوط به حضور موفق اين كشور در بازار كفش ايران مي دانند. طبق آمار رسمي در چهار سال گذشته حدود۶۰ ميليون جفت كفش چيني وارد كشور شده است و اين درحالي است كه در اين مدت نزديك به 80 درصد كارگاه هاي توليدي كفش دست دوز داخلي تعطيل شده  اند و تنها 20 درصد از اين واحدهاي توليدي فعال هستند. در جايي كه سياست دولت تشويق بخش ها به ايجاد اشتغال است ، به نظر مي رسدبيكاري بيش از صدها هزار كارگر توليدكننده كفش با سياست دولت منافات دارد.
با يك بررسي اجمالي درمي يابيم كه صنعت كفش ايران و چين، دوره اي كاملا متفاوت را پيموده اند و يكي به ناكجاآباد و ديگري به سرمنزل مقصود رسيده است.اگر دنبال علت مي گرديم، شايد بهتر است به اين نكته نيز توجه كنيم كه فقدان موانع سياسي در چين سبب شده تا غربي ها به راحتي تكنولوژي و دانش فني خود را به اين كشور منتقل كنند.همچنين بايد توجه داشت كه وجود نيروي كار ارزان، وام هاي با بهره كم و نيز يارانه هاي صادراتي بالا در چين از ديگر عوامل موثر در پيشرفت اين كشور و رشد اقتصادي چين و رسيدن آنها به چنين جايگاهي در صادرات جهان صنعتي امروز هستند.
اين در حالي است كه در سوي مقابل در كشور ما، بسياري از واردات كفش هاي نامرغوب و بدون كيفيت تنها به منظور سودآوري بيشتر از سوي اتحاديه صنعت كفش ايران صورت مي گيرد و در كنار تعرفه هاي پايين كفش هاي وارداتي با كيفيت پايين و ارزان، صادر نكردن مجوز فعاليت براي توليدكنندگان داخلي، معضل ديگري در راه نابودي اين صنعت است.
واردات غير مجاز كفش نيز به نوبه خود تاثيراتي در 4 ساله اخير بر بازار قيمت ها گذاشته است.
همانطور كه مي دانيم، متاسفانه اكثريت مردم به دليل فرهنگ نامناسب و توانايي مالي خود، فقط به قيمت اجناس موجود در بازار توجه دارند.
گرچه در اين بين نمي توان نقش عمده ظاهر كفش و شكيل بودن آن را به عنوان علت اصلي تقاضا (خريد) ساده انگاشت، اما با اندكي تامل در فعل و انفعالات بازار توليدات داخلي و واردات و با در نظر گرفتن قاچاق كالا، تنها به ي ك نقطه عطف مشترك در رابطه با صنعت كفش ايران مي توان رسيد: شرايط رقابت در بازار كفش ناعادلانه است و در هر صورت به نفع طرف خارجي است. براي مثال، كفش هايي كه از جنس مصنوعي ساخته مي شوند، با استانداردهاي روز دنيا فاصله دارند، اما اين امر در مورد توليدات خارجي هيچ گاه به چشم نمي آيد و برعكس در مورد توليدات داخلي با اينكه از مواد اوليه مرغوب و طبيعي و مناسب ساخته مي شوند، مشهود مي نمايد و اين تنها به تكنولوژي ساخت و دانش روز اين صنعت برمي گردد كه چگونه محصولي چشم نواز در عين حال بدون كيفيت اما با قيمتي مناسب را توليد كنند. البته برخي از كارشناسان اين صنعت بر اين باورند كه صنعت كفش داخلي قبل از واردات كفش نيز دچار مشكل افزايش توليد بوده كه اين مسئله با بحران واردات بي رويه كفش چيني به بحراني مبدل شده كه باعث ركود بعضي از كارخانه هاي مهم نيز شده است.
در حقيقت به علت بيشتر بودن عرضه نسبت به تقاضا در بازار كفش ايران و همزمان عدم حمايت دولت از صادرات به وسيله يارانه هاي مناسب دولتي، بحث صادرات توليدات صنعتي بكلي به دست فراموشي سپرده شده است.
كاملا واضح و روشن است وقتي كه توليد از مصرف بيشتر است، بايد بخشي از توليد صادر شود و در غير اين صورت بايد واحدهاي توليدي حذف شوند كه در كمال تعجب در كشورمان راه حل دوم بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد.
عدم دسترسي به بازار صادراتي، نداشتن تكنولوژي مناسب، عدم سرمايه گذاري كشورهاي صنعتي صاحب دانش فني و روز دنيا در ايران و نبود مواد اوليه با كيفيت از مشكلات صنعت كفش ايران براي رقابت در بازار جهاني از يك سو و از طرف ديگر ورود انبوه كالاي قاچاق بويژه از كشور چين بدون پرداخت عوارض، موجب تضعيف صنعت كفش در ايران شده و اين در حالي است كه برخلاف تصور خيلي ها ميزان تعرفه به هيچ وجه مشكلي براي توليد ايجاد نمي كند و در پاره اي از موارد، ميزان اين تعرفه ها حتي بيش از حد موردنياز است.
مشكل اصلي، عدم جلوگيري از قاچاق كالا براي اعمال تعرفه و نيز عدم كيفيت مناسب كفش ايراني نه تنها به واسطه مواد اوليه نامناسب بلكه به علت عدم طراحي، مدل و تكنولوژي ساخت مناسب، عدم اكتساب دانش فني روز و به كارگيري نيروي متخصص توسط دست اندركاران اين صنعت است.