بهمن قبادي در گفت و گو با روزنامه مليت، چاپ تركيه، بازي رجب طيب اردوغان را در فيلم تازه اش تاييد كرده است
مهدي طاهباز
بهمن قبادي طي ماه هاي اخير همواره در زمره خبرسازان سينماي ايران قرار داشته است. پس از ساخت فيلم « لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» و حضور پربار اين فيلم در جشنواره هاي جهاني، تقريبا هرچند روز يك بار خبري از كسب موفقيتي تازه از سوي اين فيلم در رسانه هاي مختلف منتشر مي شود. اما شايد مهمترين خبري كه طي يكي، دو هفته گذشته باعث شد بهمن قبادي در راس خبرسازان سينمايي قرار بگيرد اين بود كه فيلمساز جوان كشورمان براي ساخت فيلم جديدش در تركيه از حضور رجب طيب اردوغان، نخست وزير فعلي اين كشور استفاده مي كند.
اين خبر كه ابتدا در مصاحبه اختصاصي قبادي با روزنامه مليت تركيه به چاپ رسيده بود بازتاب گسترده اي در رسانه هاي داخلي ايران نداشت. قبادي در گفت وگويش با «مليت» ضمن اشاره به برخي صحبت هاي مقدماتي، دليل اطمينانش به حضور اردوغان را اينگونه عنوان كرده است: «اگر يك كارگردان ترك در ايران فيلمي تهيه كند و در بخش هايي از اين فيلم نياز به حضور رئيس جمهوري ايران باشد، مطمئن هستم كه آقاي خاتمي در اين صحنه ها حضور خواهند يافت.»
جدا از اين ماجرا، نامه قبادي به وزير آموزش و پرورش، سفر قبادي به عراق به دعوت معاون اول نخست وزير و وزير فرهنگ عراق، نمايش«لاك پشت ها...» براي سياستمداران آمريكايي، اكران فيلم در كشورهاي خارجي و استقبال از آن و چندين و چند خبر ديگر بهمن قبادي را تبديل به يكي از خبرسازترين چهره هاي سينمايي در ايران كرده است. قبادي اين روزها براي داوري در يكي از جشنواره هاي فيلم كره جنوبي به اين كشور سفر كرده است. او پس از پايان اين جشنواره تكليف نهايي ساخت فيلم جديدش را مشخص خواهد كرد.
در فكر تصاحب افق هاي دور
موفقيت گسترده سومين ساخته بلند بهمن قبادي باعث شد تا او با وسواس بيشتري به سراغ ساخت چهارمين فيلم بلندش برود. دو فيلم اول قبادي «زماني براي مستي اسب ها» و «آوازهاي سرزمين مادري ام» با اينكه در جشنواره هاي جهاني با استقبال نسبي روبه رو شدند اما در ايران با واكنش هاي متعدد موافقان و مخالفان مواجه شدند. اما در مورد «لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» وضع به گونه اي ديگر بود. تقريبا همه آنهايي كه فيلم را ديدند دست به ستايش آن زدند و از آن به عنوان اثري ماندگار در كارنامه بهمن قبادي ياد كردند.
قبادي پس از دريافت جواب مثبت از داخل، سفرهاي خارجي خود را آغاز كرد و فيلمش را به جشنواره هاي مختلف برد كه حاصل اين سفرها دريافت بيش از 20جايزه بين المللي در كشورهاي خارجي بوده است.
اگر فيلم قبادي شانس حضور در بين 5فيلم خارجي منتخب اسكار را به دست مي آورد آن وقت كلكسيون افتخارات «لاك پشت ها...» هم تا حدودي كامل مي شد.
قبادي براي ساخت چهارمين فيلم بلندش چندين طرح مختلف را مدنظر قرار داد.
دومين پروژه (اولين پروژه فيلمي درباره مرگ موتزارت آهنگساز برجسته جهان بود ) فيلمي كمدي با حضور يك بازيگر شناخته شده آمريكايي بود. قبادي مذاكراتي را هم با اين بازيگر انجام داد كه در صورت مثبت بودن نتيجه نهايي، اين فيلم پاييز سال 2005 جلوي دوربين خواهد رفت.
سومين پروژه قبادي، فيلمي شهري بود كه به مشكلات شهرنشيني مي پردازد و داستان آن درباره بهمن قبادي و پدرش است .
اما گويا فيلم چهارم قبادي هيچكدام از پروژه هاي فوق نخواهد بود و او طرح هاي ديگري در سر دارد.
او قرار است طي هفته هاي آتي و پس از پايان برنامه نمايش فيلم هايش در كره، طي سفري به تركيه در مورد فيلم جديدش تصميم گيري كند.
قبادي در شرايط فعلي مايل نيست اطلاعات زيادي در مورد اين فيلم بازگو كند و همه چيز را به آينده اي نزديك موكول مي كند. او طي هفته هاي آتي با سفر به منطقه كردنشين تركيه لوكيشن هاي فيلم جديدش را ( كه هنوز نام آن نيز مشخص نشده ) بازبيني خواهد كرد و در صورت يافتن لوكيشن هاي موردنظر، فيلم وارد مرحله پيش توليد مي شود. اگر هم لوكيشن هاي مدنظر قبادي در تركيه پيدا نشود او به ايران خواهد آمد و ساخت فيلم را در ايران دنبال خواهد كرد.
به هر حال اگر فيلم قبادي در تركيه ساخته شود و او طرح جديدي را در دست نگيرد، به احتمال فراوان رجب طيب اردوغان، نخست وزير تركيه در نقش خودش در اين فيلم حضور خواهد داشت.
به هر حال چهارمين فيلم بلند بهمن قبادي طي ماه هاي آينده جلوي دوربين خواهد رفت. قبادي هم اكنون به حدي رسيده است كه خيلي ها منتظر تماشاي اثر جديدي از او هستند و روي او و آثارش حساب جداگانه اي باز كرده اند.
دلگير از اكران داخلي
اولين نمايش سومين فيلم بلند قبادي در جشنواره كودك و نوجوان اصفهان در سال 83 صورت گرفت. اين فيلم توانست در اين جشنواره نگاه هاي بسياري را معطوف خود كند و تاثيرات فراواني روي تماشاگران بگذارد.
«لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» چند هفته بعد از نمايش در اصفهان اكران عمومي خود در تهران را آغاز كرد. البته اكراني عمومي فقط در سه سينماي خاص تهران .
نمايش محدود اين فيلم در اكران و برداشته شدن آن پس از چند هفته از روي پرده باعث دلخوري شديد بهمن قبادي شد تا جايي كه او اعلام كرد با وضعيت موجود محال است ديگر در ايران به فيلمسازي بپردازد و من بعد از اين آثارش را در سرزميني خواهد ساخت كه برايش احترام قائل باشند.
قبادي آن زمان اعتراض خود را به نمايش فيلم در سه سينماي خاص اعلام كرده بود و دلش مي خواست تا فيلمش همانند بسياري از آثار سينمايي در تعداد زيادي سينما به نمايش درآيد. او به شرطي راضي شده بود كه «لاك پشت ها...» اينگونه اكران شود كه در مدت طولاني سه ماهه روي پرده باشد ولي اين اتفاق نيفتاد و فيلمش ظرف يك ماه از روي پرده پايين آمد.
قبادي پس از پايين آمدن فيلمش از روي پرده اظهار داشت: كه توقف نمايش «لاك پشت ها...» انرژي ساخت فيلم بعدي را از او گرفته است.
او با اعلام اينكه من فيلم را براي مخاطب عام و براي تماشاچي و به احترام سينماي ملي ساخته ام، گفت:« چرا بايد در كشورهاي بيگانه اي مثل اسپانيا، ايتاليا و چند كشور خارجي ديگر نمايش آن با 80 كپي و 80سينما آن هم دوبله شده انجام شود ولي در كشور خودم با دو كپي و فقط دو سالن سينما به اكران درآيد؟»
به هر حال اكران داخلي سومين فيلم قبادي برخلاف نمايش آن در كشورهاي خارجي به صورت محدودي انجام شد و اسباب نارضايتي اين كارگردان را فراهم كرد. هم اكنون هم اكران «لاك پشت ها ...» در چند شهرستان ادامه دارد و اين فيلم در يك سينما روي پرده است. گفته مي شود مسئولان هدايت فيلم كه پخش داخلي فيلم را عهده دار هستند در تلاشند تا بزودي شرايط نمايش مجدد فيلم را در چند سينماي خاص تهران مانند عصر جديد، فرهنگ يا سپيده مهيا كنند چون علاقه مندان بسياري وجود دارند كه موفق به ديدن آن نشده اند.
نامه اي به وزير در مورد سينما
اما بهمن قبادي پس از آغاز نمايش فيلمش در تهران طي نامه اي خطاب به وزير آموزش و پرورش خواستار آن شد كه نمايش فيلم و آموزش فرهنگي از طريق سينما در نظام آموزشي كشور، صاحب كتاب و واحد درسي شود. اين كارگردان در نامه خود به مرتضي حاجي آورده بود كه اين يادداشت درخواستي براي حمايت آن سازمان به فيلم اينجانب نيست. شايد زماني كه اين نامه را مطالعه مي كنيد فيلم را از اكران برداشته باشند. بلكه صرفا اكران اين فيلم بهانه اي براي نوشتن اين نامه شده است.
قبادي در نامه اش از وزير آموزش و پرورش خواسته بود تا وزارت آموزش و پرورش سالن هاي مخصوص نمايش فيلم در سراسر كشور بخصوص در شهرهاي كوچك و محروم بسازد و در آنها براي كودكان و نوجوانان اين سرزمين دو يا سه بار در هفته فيلم هاي متفاوتي به نمايش بگذارد. فيلم هايي كه شعار ندهند، چيزي را به مخاطب كودك و نوجوان خود تحميل نكنند و خلاصه به غيرمستقيم ترين شكل ممكن پيام اخلاقي، فرهنگي و آموزشي خود را با تماشاگران كوچك اما با هوش خود در ميان بگذارند.
به عقيده قبادي تاثير تماشاي چنين آثاري از خواندن ده ها صفحه كتاب، شنيدن سخنراني هاي نه چندان مفيد در صف هاي كلاس و نظاير آن قطعا بيشتر خواهد بود.
لاك پشت ها در فرنگ
«لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» تاكنون حضور بسيار موفقي در جشنواره هاي خارجي داشته است.
اين فيلم علاوه بر اكران در كشورهايي مانند عراق، انگلستان، اسپانيا، آمريكا و چند كشور ديگر خارجي توانسته حدود 30جايزه بين المللي را در جشنواره هاي مختلف از آن خود كند.
خرس طلايي جشنواره سن سباستين، جايزه فيلم برتر تماشاگران درجشنواره آمريكايي- آسيايي سان فرانسيسكو، جايزه «پريميو سيتادي ميلانو» در پانزدهمين جشنواره آفريقاي آسيايي و آمريكاي لاتين در ايتاليا ، جايزه مخاطبان جشنواره فيلم دانمارك و ... از جمله جوايز اين فيلم در جشنواره هاي خارجي هستند.
«لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» ضمنا از سوي بنياد حمايت از كودكان جنگ در آمريكا براي عده اي از سياستمداران آمريكايي به نمايش درآمده است. اين فيلم اواسط سال گذشته به علت مضمون ضد جنگ و ضد آمريكايي اش براي افرادي چون رئيس جمهورهاي گذشته، فعلي و نامزدهاي انتخاباتي آمريكا به نمايش درآمد.
«لاك پشت ها...» همچنين اواخر سال گذشته طي مراسمي خاص در عراق اكران عمومي شد. اين فيلم با حضور مسئولان وقت عراق ( معاون اول نخست وزير، وزير فرهنگ و... ) و نيز عوامل فيلم و بهمن قبادي در چند شهر عراق به نمايش درآمد. قبادي طي سفرش به عراق كه با دعوت معاون اول نخست وزير سابق عراق، دكتر صالح به عراق رفته بود مذاكراتي را براي راه اندازي و ساخت و ساز چند سالن سينما و مركز آموزشي فيلمسازي در اين كشور انجام داد.
مقبوليت داخلي و خارجي
بهمن قبادي از معدود فيلمسازان ايراني است كه با ساخت سومين فيلمش توانست هم در داخل و هم در خارج از كشور به مقبوليت دست يابد. معمولا آثار فيلمسازاني كه درخارج از ايران به موفقيت دست مي يابند، در داخل چندان مورد توجه قرار نمي گيرد اما در مورد قبادي و فيلمش وضع به گونه اي ديگر بوده است.
او هم اكنون در وضعيت مناسبي به لحاظ جايگاه سينمايي در داخل و خارج از ايران قرار دارد و اگر به هوشمندي هاي خود ادامه دهد، مي تواند به يكي از ماندگارترين فيلمسازان ايراني تبديل شود.