سيامك قليچ خاني
اشاره: نقل و انتقالات فوتبال آن هم در كشوري چون ايران ابعادي بس وسيع تر از واقعيت در جريان و ناهماهنگ تر از شكل معقول و مرسوم خود در نقاط ديگر دنيا دارد. موج گسترده اخباري كه در تمام طول سال! _ توجه كنيد در فوتبال ما فصل نقل و انتقالات حد و مرز زماني حداقل در موج رسانه اي ندارد- به راه مي افتد، در عمل خالي از منابع موثق و اطلاعات دقيق است.بازيكني كه تا ديروز قرارداد قبلي اش تمام شد و اعلام مي شد آماده پيوستن به باشگاه جديدي است، خبر مي رسد كه از قراردادش دو سال ديگر باقي مانده و در همين شرايط، نامزد تيم ديگري معرفي مي شود!آنگاه بدون آنكه مقامات باشگاه طرف قرارداد اعلام رضايت كرده باشند، بازيكن مذكور با تيم ديگري پشت ميز مذاكره مي نشيند؛ البته تمام اين وقايع نيز مي تواند تخيلي باشد. مانند اكثر دعوتنامه هاي باشگاه هاي خارجي كه اگر امروز سراغ هر بازيكني بروي، لابد يكي در جيبش دارد! به خبرنگاران هم مي گويد: «فلان باشگاه اروپايي پيغام فرستاده، اما از قول من ننويس.»اما فوتبال ايران است و هزاران استعداد بيشمار كه ذره اي در آن ترديد نيست، سالهاست از فوتبال ايران لژيونرهاي زيادي صادر شده است. تعدادي زود ديپورت شده اند و تعدادي سمبل فوتبال پراستعداد ايران محسوب مي شوند. شايد خواندن اين ده فرمان كمك بسياري كند به بچه هايي كه قرار است در آينده نام ايران را سربلند كنند. مي توان مثل دايي، مهدوي كيا، زندي، هاشميان و.... سالها با ثبات كامل در فوتبال جهان درخشيد. مطمئنيم كه علي كريمي آخرين ايراني نخواهد بود كه تيم پرعظمتي چون بايرن مونيخ او را صيد كرده است.
يادگيري زبان
«يادگيري زبان» اساسي ترين و مهم ترين نكته براي بازي در خارج است. اما اغلب بازيكنان آن را فراموش مي كنند و فقط تعداد محدودي قبل از ترك خانه به اين مهم توجه دارند. اين مهم حتي ستارگان بزرگ جهان را نابود كرده است، چه رسد به بعضي از بازيكناني كه پس از چند سال بازي در خارج از خانه هنوز قادر به حرف زدن به زباني جز زبان مادري نيستند.
يان راش بهترين مهاجم دهه هشتاد فقط يك سال در يوونتوس دوام آورد و عدم آشنايي به زبان ايتاليايي مشكلات فراواني براي او به همراه داشت.
همين طور نفراتي مانند الدير باليچ و استيو مك منمن در رئال مادريد، ريوالدو در ميلان و يا كمي دورتر كلايوآلن در بوردو، بازيكناني كه به زبان كشوري كه به تيم هاي باشگاهي آن مي پيوندند آشنايي ندارند، دچار مشكلات فراواني مي شوند و اين تنها محدود به ايجاد ارتباط نمي شود.
روبرتو كارلوس پس از سالها بازي موفق در اينتر و رئال مي گويد:«من معتقدم وقتي بازيكني به خارج از كشور خود مي رود قبل از سفر و در زمان فراغت از تمرين و مسابقه آموزش زبان را جدي بگيرد، در غير اين صورت بايد منتظر مشكلات جدي باشد.»
در اين مورد رونالدينهو اظهار نظر جالبي دارد:«در ابتدا سعي كنيد جملات روزمره را ياد بگيريد. اگر در جو جديد زبان هم ندانيد دائم فكر مي كنيد كه شما را مسخره مي كنند. در ابتدا فقط كافيست شما چند جمله را بدانيد و در يك مصاحبه آن  را به كار ببنديد. آن وقت همه فكر مي كنند كه شما كاملاً مسلط هستيد.»
تأثير اولين درخشش
به جز چند مورد استثنا، تمام بازيكنان بزرگ جهان كه در ليگهاي خارجي چهره اي موفق نشان داده اند، از همان ابتدا خوب بازي كردند و توانسته اند رضايت تماشاگران، هم تيمي ها و مسئولان باشگاه را جلب كنند. بارها ديده شده كه شروع ناموفق به ادامه روند كار يك فوتباليست صدمه زده است. مثل كلايورت كه پس از حضور در نيوكاسل در سه هفته ابتدايي بازيها ضعيف كار كرد و كلاغ ها- صفت نيوكاسلي ها- به او لقب كابوس تيم را دادند. آغاز ضعيف حتي دستاويز مطبوعات نيز خواهد شد كه فشار زيادي بر بازيكنان وارد مي شود.رونالدينهو در اين مورد مي گويد:«تنها چيزي كه من مي توانم به بازيكنان عازم خارج بگويم اين است كه سعي كنند در اولين مسابقه چهره خوبي از خود به نمايش بگذارند و البته سعي كنند انتخاب درستي را انجام دهند و از وضعيت كشوري كه به آنجا مي روند اطلاعات كاملي كسب كنند.
اين باعث مي شود كه شما از پيوستن به يك باشگاه و يك كشور دلخواه مطمئن شويد. البته منظورم از باشگاه دلخواه يك باشگاه بزرگ و اسم و رسم دار نيست. باشگاه دلخواه باشگاهي است كه شما در آن احساس راحتي مي كنيد و با شيوه و سبك بازي شما همخواني دارد.»
درخشش در بازي هاي بزرگ
بهترين راه ممكن براي محبوب شدن در بين تماشاگران تيم،گلزني در بازيهاي حساس و بزرگ است. شايد در گذشته دور نمونه بزرگ اين كار گري لينه كر بود. لينه كر به تنهايي در دو بازي متوالي مقابل رئال مادريد با پيراهن بارسا ۳ گل زد تا سالها ستاره نيوكمپ لقب بگيرد. بعدها رونالدو در رئال، تيري آنري در آرسنال، فان باستن با منچستر يونايتد و.... اين چنين عمل كردند. گلزني در بازيهاي حساس مانند دربي سر راه موفقيت بسيار تأثيرگذار است.
رونالدو پس از گلزني با پيراهن اينتر در مقابل ميلان مي گفت:«آنها مثل ديوانه ها شده بودند، دقيقاً به خاطر دارم بعد از بازي تا صبح مقابل خانه من هزاران نفر جمع شده بودند و يك كارناوال حسابي راه انداخته بودند. تازه آن شب ارزش بازيهاي حساس را فهميدم.»
زندگي در شهري تازه
زندگي در شهري متفاوت بسيار سخت است. آنلكا پس از جدايي از منچستر سيتي و پيوستن به فنرباخچه مي گويد:«وقتي كانالهاي تلويزيون را يكي يكي عوض مي كردم، همه تركي بودند! فكر كردم در سياره اي ديگر هستم و غربت عجيبي مرا فرا گرفت.مي خواستم همان شب از استانبول فراركنم اما مبارزه كردم و ماندم.» اكثر مردم عادت دارند كارهايشان طبق يك روال عادي پيش برود و تغيير در اين روال مشكل ساز است. بازيكن حرفه اي وقتي به خارج از كشور مي رود بايد شيوه زندگي اش را برطبق فرهنگ آن كشور تغيير دهد و اين يعني تعديل بسياري از عادت هاي زندگي قبلي.
ايجاد ارتباط دوستانه
همين چند سال پيش براي به دست آوردن گانيتر منديتا چقدر بايد پرداخت مي شد؟ پاسخ اين سؤال را تيم لاتزيو داد. تيم دوم شهر رم با تمايل بسيار منديتا سمبل والنسيا و اسپانياي جديد را به فوتبال ايتاليا آورد تا اسكوتودو را به دست آورد اما نقشه لاتزيو نگرفت، چرا كه منديتا در ايجاد روابط دوستانه با هم تيمي هاي جديدش موفق نبود. شايد اشتباه از لاتزيو بود و منديتا براي حل شدن در تيم نياز به يك يار اسپانيايي ديگر هم داشت.
البته شايد همسر بازيكن نيز بتواند اين خلاء را پر كند. اين درست راهي بود كه رونالدو در مادريد از آن استفاده كرد. «به نظر من وقتي يك زوج در كنار هم باشند و يا صاحب يك خانواده باشيد زندگي خارج از محيط شغلي آسان تر است. اما تنها و مجرد باشيد، اين خطر كه طرد شويد، بسيار وجود دارد.»
انتقال سفري براي تعطيلات نيست
اين نصيحتي است كه تمام بازيكنان در حين انتقال به يك تيم خارجي بايد در ذهن داشته باشند. مورينتس از زماني كه با لباس موناكو مي درخشيد مي گفت: «مردم فكر مي كردند كه چون آنجا هوا گرم تر بود، من تمام روز در كنار ساحل مشغول گرفتن حمام آفتاب بودم، اما اين حقيقت نداشت، در موناكو برخلاف تصورم حتي تمرينات فشرده تر از رئال را پذيرفتم و آن سال بدترين دوران زندگي فوتبالي ام بود. چرا كه براي جنگيدن و ستاره شدن تصميم به ترك اسپانيا گرفتم.»
شيوه برخورد با خبرنگاران
گاهي اوقات كسب پيروزي از نظر تماشاگران كافي نيست. امروزه بازيكنان در صفحات روزنامه ها شكسته مي شوند. مثالها در اين مورد بسيار است. آنلكا دوران ناموفقي را در مادريد طي كرد اما خود او بود كه با برخورد با خبرنگاران اوضاع را به مراتب وخيم تر مي كرد. بكهام نيز در ابتدا كه وارد سانتياگو برنابئو شد همين روش را داشت، بنابراين روزنامه ها زندگي را بر وي حرام كردند و تصاوير بسياري از حريم شخصي وي به چاپ رسيد.
زيدان مي گويد: «تنها يك مطلب مغرضانه كافي است تا يك بازيكن را از اوج به زير بكشند، آنها دست بردار نيستند.»
مراقبت ويژه
امروزه با اينكه بازي جوانمردانه بسيار اهميت دارد اما در ليگهاي خارجي بخصوص اروپايي مدافعان براي از كار انداختن حريفان از هر وسيله اي استفاده مي كنند در عين نمايش باشكوه، مراقبت ويژه و نگاه حرفه اي بسيار اهميت دارد.
يان راش نيز چنين تجربه تلخي در ايتاليا كسب كرد. او در صحبت هاي خود كاملاً به اين مسئله اشاره كرده است. «باور كردني نيست حتي در حين يك ضربه كرنر ساده كه من در موقعيت خاصي هم قرار نداشتم، آنها روي من خطا مي كردند و پيراهن مرا مي كشيدند. آنها به توپ كاري ندارند. اين راه متداول دفع توپ در اروپاست!»
تجملات ممنوع!
اكثر فوتباليستها امروزه به دنبال زندگي مرفه هستند. اكثر بازيكناني كه در خارج از كشور دچار نزول شدند، اسير زندگي تجملي و حاشيه ها شدند.
دنيس برگ كمپ در اين مورد مي گويد: «من هيچ گاه فكر نكرده ام كه دوستان بسياري دارم.» منظور او را كه متوجه مي شويد!
آيين هاي مذهبي
انجام آيين هاي مذهبي در خارج از كشور اعتماد به نفس عجيبي به بازيكنان مي دهد و در موفقيت آنها نقش بسياري دارد. «جرج وه آ» بهترين بازيكن آفريقايي و مسلمان ميلان الگوي خوبي به بازيكناني است كه به خارج مي روند.