به بهانه روز جهاني صنايع دستي
اقتصاد فرهنگ
|
|
محمد مطلق
در حال حاضر 400 دانشجو در مركز علمي كاربردي صنايع دستي تهران مشغول تحصيل هستند و در سال 82، 60 ميليون دلار و در سال 83 ۷۶، ميليون دلار ارزش صنايع دستي ايران به غير از فرش بوده
روزجهاني صنايع دستي پيش از آنكه يك بزرگداشت ساده باشد بار ديگر اين حقيقت را به رخ مي كشد كه در پرتو گسترش نظريه دهكده جهاني حق نداريم از فرهنگ و هنر بومي خود بگذريم.
صنايع دستي بومي و گلوباليزم
چندي پيش از دكتر محمد توكل، دبيركل كميسيون فرهنگي يونسكو در ايران شنيديم كه رمز ماندگاري و حيات آينده كشورها در روند جهاني شدن، در گرو نگاه كيفي و برنامه اي به صنايع دستي است . وي كه در همايش هويت ملي، صنايع دستي و تبلور فرهنگي به سخنراني پرداخت، صنايع دستي را حوزه مهم تلفيق هنر، صنعت و فرهنگ دانسته كه در بستر تاريخ به عنوان بهترين پاسبان و حافظ هويت ملي كشورها مطرح بوده و عنوان كرد: مولود فرآيند جهاني شدن، حركت به سمت يكپارچگي زندگي بشري است و آنچه كه در اين فضا مي تواند اصالت و قوميت ها را زنده نگه دارد، عمق دادن به هنر و فرهنگ محلي و منطقه اي با رويكرد زمان خود است.
گفتني است كه همين جا بايد تفاوتي ميان دو واژه گلوباليزم به معناي پروسه و روند طبيعي جهاني شدن و گلوباليزيشن به معناي پروژه جهاني سازي از سوي قدرت هاي جهاني اشاره كرد و آنچه كه دغدغه خاطر منصفان دلسوز عناصر فرهنگ بومي را سبب شده است كمرنگ شدن حيات اين عناصر در روند طبيعي جهاني شدن به معناي طبيعي است وگرنه پروژه جهاني سازي از اساس زير سوال بوده و هست.
با اين همه هرچند پروسه جهاني شدن با تفاوت هاي عناصر بومي و منطقه اي معنا مي گيرد، اما اين خطر نيز وجود دارد كه خود اين عناصر به دليل عدم توانايي در همگون سازي خود با شرايط جديد از بين بروند .
آيا سياه چادرهاي عشاير ايلام مي تواند نسبت هايي با مفاهيم جديد جهاني برقرار كند يا خير؟ صاحبنظران در اين خصوص دو رويكرد را پيشنهاد مي دهند:
الف: اگر يك عنصر فرهنگي بومي و يك صنعت دستي محلي بالذات نمي تواند خود را با شرايط جديد همگون كند، همان بهتر كه از بين برود، در اين ميان عناصري كه در ذات خود پتانسيل جهاني شدن را داشته باشند اتفاقا از ابزار جهاني هم به نفع خود استفاده كرده و حيطه خود را بيش از پيش گسترش مي دهند.
ب: دسته اي ديگر از صاحبنظران معتقدند اين پتانسيل به هيچ وجه يك ويژگي بالذات نيست و تنها توانايي صاحبان آن و ابزار تبليغ باعث مي شود كه يك صنعت بشدت محلي و بومي در حد و اندازه هاي جهان مطرح شود مثل كلاه مكزيكي كه اكنون تقريبا تمامي كشاورزان، ماهيگيران و دامداران جهان با كاربرد آن آشنا هستند . بازهم همان پرسش تكراري كه آيا اين توانايي در خود كلاه مكزيكي است يا صاحبان آن اين كلاه بومي را جهاني كرده اند؟ آيا به همان ميزان كه كلاه مكزيكي مي تواند جهاني شود صنايع مسي زنجان هم مي تواند؟
صنايع دستي و نگاه موزه اي
البته نگاه موزه اي نسبت به پاره اي از صنايع دستي بسيار هم خوب است، زيرا به هر حال موزه ها مي توانند بخشي از فرهنگ ديرين ما را در خود جاي دهند و به عنوان برگي افتخارآفرين در معرض تماشاي ديدگان بگذارند، اما نبايد اينگونه بينديشيم كه صرفا با نگاه موزه اي و در نهايت با برگزاري چند نمايشگاه، تمام وظيفه خود را در برابر صنايع دستي انجام داده ايم. امروزه آنچه در مورد صنايع دستي ما از اهميت ويژه برخوردار است انديشيدن به كاربردي شدن آنهاست، زيرا در اين صورت صنايع دستي از حالت دكوري يا لااقل مصرف بومي خارج شده و در بستري فراخ تر گوشه اي از زندگي مصرفي امروز را پر مي كند و ناگفته پيداست كه با كاربردي شدن صنايع مي توان آنها را وارد معادلات اقتصادي كرد و از اين رهگذر اتوماتيك وار به تبليغات نيز توجه خواهيم داشت كه در پس زمينه همين تبليغ و عرضه و تقاضا، فرهنگ خود را هم وارد مناسبات جهاني كرده ايم. كارشناسان اين زاويه ديد را زاويه ديد اقتصاد فرهنگ مي نامند كه جايگاه صنايع دستي در اين اقتصاد، جايگاه ويژه اي است.
گويا مهندس علي يزداني كه در همين ماه به عنوان رئيس جديد سازمان صنايع دستي ايران معرفي شد نيز چنين اعتقادي دارد: صنايع دستي ايران در كنار چين و هند، سه قطب مهم اين صنعت را تشكيل مي دهد و از لحاظ تنوع مقام اول جهاني را دارد، اما ازجمله ويژگي هاي اين صنعت مي توان به انجام قسمتي از مراحل توليد با دست، حضور خلاق انسان، تامين عمده مواد اوليه در داخل، عدم نياز به سرمايه و بار فرهنگي نهفته در آن، قابليت ايجاد توسعه در تمام كشور، انتقال تجارب به صورت سينه به سينه يا مدرن، قدرت اشتغالزايي بالا و توسعه صادرات، زيبا و همه كس پسند بودن، قابليت كاربرد در زندگي فردي و اجتماعي و تكميل كننده صنعت گردشگري و سهم عمده آن در توليد ناخالص داخلي و... اشاره كرد.
همچنين يزداني در مورد وظايف سازمان صنايع دستي نيز به نكات قابل توجهي اشاره مي كند. از نظر او اين وظايف عبارتند از: تنظيم راهبردها، وظايف و برنامه هاي كلان جهت توسعه كمي و كيفي صنايع دستي، پشتيباني از هنرمندان و صنعتگران و همكاري با مراجع ذي ربط براي اهداي درجه هنري به آنها، برنامه ريزي در مورد مالكيت هاي معنوي و فكري و برنامه ريزي در جهت استفاده از فن آوري جديد براي ارتقاي كيفيت و توسعه كمي صنايع دستي كشور.
از اين اظهارنظر به چنين تحليل ساده اي مي توان رسيد:
۱ - صنايع دستي صرفا آثار تاريخي موزه اي و آثار زيباي دكوري نيستند و همچنان كه براساس يك نياز توليد شده اند، مي توانند در راستاي نيازهاي بشر امروزي هويت و كاركرد تازه اي به خود بگيرند.
۲ - براي ارتقاي كيفي، دقت در كار و تكثير انبوه صنايع دستي ناچار از پذيرش تكنولوژي روز هستيم.
۳ - در صورت قرار گرفتن در جايگاه صحيح و واقعي، اين صنعت مي تواند براي معرفي فرهنگ بومي و ملي، در جهان نقش عمده و ويژه اي بازي كند و...
صنايع دستي از نگاه آمار
رئيس جديد سازمان صنايع دستي ايران، آمار جالب توجهي را ارائه داده است كه بدون تحليل در پي مي آوريم: پيش از اين صنايع دستي ايران را 9 شركت منطقه اي هدايت مي كردند كه در مقطعي باتوجه به زيان ده بودن، به امر دولت منحل شدند و جاي خود را به دو شركت ديگر به نام هاي شركت بازرگاني صنايع دستي ايران و شركت سهامي سازمان صنايع دستي ايران دادند، اما باز به دليل زيان دهي بيش از حد، دولت مجبور به تصويب بودجه كمكي 2ميليارد توماني در سال براي آنها شد تا اينكه در سال 83 قانون تاسيس سازمان صنايع دستي ايران تصويب شد.
در حال حاضر 11شركت پيشين صنايع دستي در حال تسويه حساب هستند، 9شركت منطقه اي 3 ميلياردتومان بدهي دارند، شركت بازرگاني صنايع دستي يك ميليارد تومان بدهكار است و شركت سهامي سازمان صنايع دستي بايد پاسخگوي بدهي 15 ميليارد توماني خود باشد. در حال حاضر 400 دانشجو در مركز علمي -كاربردي صنايع دستي تهران مشغول تحصيل هستند و بالاخره اينكه در سال 82، 60 ميليون دلار و در سال 83 ۷۶، ميليون دلار ارزش صنايع دستي ايران به غير از فرش بوده. گفتني است هم اكنون 250 رشته صنايع دستي در ايران به صورت منسوخ شده، داير و نيمه فعال شناسايي شده است.
|
|
اشتغالزايي صنايع دستي براي جوانان
|
|
باتوجه به قابليت هاي صنايع دستي ، مي توان بستر مناسبي را براي اشتغالزايي بالاي جوانان تمام نقاط كشور در زمينه توليد ، عرضه و بازاريابي صنايع دستي، فراهم كرد.در همين رابطه علي يزداني ، رئيس سازمان صنايع دستي تشكيل 30 نمايشگاه تخصصي صنايع دستي در 30 استان كشور را از برنامه هاي مهم اين سازمان در سال جاري مي داند و بر اين باور است كه صنايع دستي محور دوم توسعه ايران به شمار مي رود ، بنابراين ايجاد نمايشگاه هاي تخصصي مي تواند گام بزرگي در بهره برداري از اين هنر- صنعت در كشور باشد.
بي گمان حضور موثر و خلاق در توليد ، تنوع در توليد ، وجود مواد اوليه صنايع دستي در داخل كشور ، دارا بودن بار فرهنگي و ارزش افزوده بالا ، قابليت ايجاد و توسعه در توليد ملي ، اشتغالزايي بالا براي جوانان و مكمل صنعت گردشگري و دستاورد سفرهاي توريستي، از ويژگي هاي اين هنر - صنعت است كه بايد با يك بازاريابي دقيق در خارج كشور مورد توجه بيشتر قرار گيرد.در طبقه بندي صنايع دستي در جهان، ايران قطب مهم صنايع دستي در كنار چين و هند بوده و از نظر تنوع در مقام نخست جهان قرار دارد.صنايع دستي ايران در قالب 16 گروه طبقه بندي شده و از آبگينه ها تا بافته هاي سنتي را شامل مي شود. يزداني صادرات صنايع دستي در فروردين ماه امسال را 6/13 ميليون دلار دانست و گفت: اين صادرات از لحاظ ارزش 129 درصد رشد و از لحاظ وزن 66 درصد كاهش داشته است.يزداني ، اقلام صادراتي را شامل گليم ، زيلو ، پارچه ، قلمكار ، قاب خاتم و سنگ هاي زينتي نيمه قيمتي عنوان كرد و گفت: هر كيلو صادرات ايران حدود 20 سنت ارزش دارد و اين در حالي است كه صادرات هر كيلو صنايع دستي كشورمان بين 24 تا 30 دلار به فروش مي رسد.
۸۷ درصد بيكاران كشور جوانند
۸۷ درصد كل بيكاران كشور جوان هستند و هم اكنون آخرين نرخ بيكاري جوانان ايراني 7/25 درصد است.
اين در حالي است كه قرار بود در هر سال 700 هزار شغل در كشور به وجود آيد كه در هر سال حداكثر 500 هزار فرصت شغلي در كشور به وجود آمده است.در اين رابطه نيز رحيم عبادي ، رئيس سازمان ملي جوانان ، با انتقاد از وجود فرهنگ كاريابي در كشور به جاي فرهنگ كارآفريني، معتقد است كه ارتقاي توانمندي هاي جوانان در حوزه هاي گوناگون مي تواند تاثير بسزايي در كاهش جمعيت بيكار اين گروه سني داشته باشد.
رئيس سازمان ملي جوانان ، بهبود نظام آموزش عمومي آموزش عالي با تاكيد بر توسعه دانشگاه هاي علمي و كاربردي ، تقويت و توسعه ستادها و موسسات كارآفريني در دانشگاه ها با محوريت دانشجويان و به صورت غير دولتي و توسعه دوره هاي كارورزي براي فارغ التحصيلان را از جمله برنامه هاي بلندمدت ، ميان مدت و كوتاه مدتي دانست كه مي تواند در كاهش جمعيت جوانان بيكار كشور تاثيرگذار باشد.
همچنين سيدمحمد حسيني، از مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي گويد كه موزه ها مي توانند نقش مهمي در اشتغالزايي جوانان و درآمد سرانه ملي داشته باشند.
اين در حالي است كه موزه ها علاوه بر معرفي ديدگاه هاي فرهنگي، در تقويت روحيه ملي جوانان نيز نقش بسزايي را ايفا مي كنند و مي توانند علاوه بر تقويت اين روحيه در افزايش توليد ناخالص ملي نقش داشته باشند.
در همين حال تنظيم راهبردها ، سياست ها ، ضوابط و برنامه هاي كلان در راستاي توسعه و اعمال نظارت و حمايت هاي لازم در راستاي بهبود كيفي محصولات صنايع دستي بويژه صادرات ، سياستگذاري در امر تدوين استانداردها و صدور گواهينامه هاي درجه كيفيت صنايع دستي توليدي با همكاري موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران ، راهنمايي هاي لازم براي بازاريابي از جمله وظايف سازمان صنايع دستي است.
رئيس سازمان صنايع دستي ايران ، انتشار دايره المعارف بزرگ صنايع دستي ايران با همكاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ، راه اندازي بازارچه هاي تخصصي صنايع دستي ، عضويت در مجامع بين المللي ، ايجاد بازار مناسب براي محصولات صنايع دستي ، برگزاري نخستين نمايشگاه و همايش ملي و بين المللي در تبريز و تهيه و انتشار فصل نامه هاي تخصصي صنايع دستي را از برنامه هاي مهم امسال اين سازمان خواند.
|
|
دانش آموزان مردود نمي شوند
سالهاي گذشته به دليل سختگيري هاي آئين نامه امتحانات و عدم امكان تك ماده در دروسي مانند فارسي و رياضي آمار مردودي ها بالا بود، اما در سالهاي اخير ضمن تسهيل ارتقا به پايه بالاتر و امكان استفاده از تك ماده، آمار مردودي به حداقل رسيده است.
در بسياري از كشورها آموزش در مقطع عمومي حق دانش آموزان و ارتقا به پايه بالاتر خود به خود صورت مي پذيرد. در حال حاضر در وزارت آموزش و پرورش براي افزايش پوشش تحصيلي دانش آموزان اقداماتي چون جذب دختران بازمانده از تحصيل، راه اندازي دانشسراها در مناطق محروم، مدرسه هاي شبانه روزي، آموزش براي همه، آموزش از راه دور و پرداخت هزينه تحصيلي در مناطق محروم صورت مي پذيرد.
تعليم و تربيت آزاد بر حسب علاقه دانش آموزان در دوره آموزش عمومي حق دانش آموزان است و هر قانوني كه سبب محروم شدن دانش آموزان از اين حق و تكرار پايه مي شود، مغاير با حق دانش آموزان است.
رشته هاي جديد در مدارس كار دانش
همچنين بيش از 70 درصد رشته هاي كار دانش همزمان با اجراي برنامه چهارم توسعه بازسازي، نوسازي و دستخوش تحول شده و برمبناي تغييرات بازار كار و تكنولوژي هاي روز، محتواي آنها تغيير يافته و اين تغييرات به استان ها ابلاغ شده است.برق ساختمان، برق صنعتي، عيب يابي و تعمير موتور خودرو، تمامي شش رشته مرتبط با رايانه و رشته هاي مرتبط با معماري و نقشه كشي رشته هايي هستند كه از سال تحصيلي 85-84 بر مبناي مهارت و دانش جديد آموزش داده خواهند شد.
مديركل دفتر آموزش و پرورش كار دانش با اشاره به اينكه حدود 250 رشته مهارتي در هنرستان هاي كار دانش ارائه مي شود، تصريح كرد: به علاوه با توجه به هماهنگي صورت گرفته با سازمان عمران كيش در سال تحصيلي آينده رشته هاي زبان تحت عنوان كاربرد زبان انگليسي در گردشگري، مكاتبات، تجارت، بازرگاني، هتلداري و همچنين رشته هاي هنري شامل صنايع دستي، معرق روي كاشي، هنرهاي تجسمي و نمايشي به مجموعه رشته هاي شاخه كاردانش افزوده مي شود.
چهاربند با اشاره به اينكه توافقنامه و استانداردهاي رشته هاي جديد آماده شده و مراحل تصويب در شواري عالي آموزش و پرورش را مي گذراند، خاطرنشان كرد: به استان ها مجوز داده شده تا از سال تحصيلي آينده در رشته PLC – كنترل كننده هاي منطقي، تركيبي از برق صنعتي، الكترونيك و PLC- كه تا كنون تنها از پسران در اين رشته ثبت نام مي شد، متقاضي دختر را نيز ثبت نام كنند.
|
|
نگاه
هتل هاي بي ستاره
|
|
تعـــــــداد كــم گردشگراني كه به ايران سفر مي كنند و محدوديت فعاليت هاي جانبي، به همراه موانعي كه بر سر راه هتل ها قرار دارد، سبب شده تا هتلداري، شغلي كم درآمد قلمداد شده و همواره با خطر ورشكستگي رو به رو باشد.
هر كشوري براي جذب و كسب درآمد از راه جهانگردي بايد دو خصوصيت مهم را دارا باشد، نخست داشتن عوامل بالقوه جذب گردشگر مانند جغرافيا و آثار تاريخي يا مذهبي و ديگر توان ارائه خدمات به گردشگران.
ايران از لحاظ عوامل بالقوه بسيار غني است، اما به نظر مي رسد در زمينه ارائه خدمات به گردشگراني كه همه ساله وارد مي شوند با مشكلاتي رو به رو باشد.
محل اسكان و هتل، يكي از مهمترين عوامل خدمات رساني به گردشگران است كه در ايران از استاندارد بسيار پايين و قيمت بالا برخوردار است.
در كشور ما براي جذب جهانگرد و اجراي طرح هاي پايه اي و اساسي فعاليت بسياري نشده است.
هتل هاي ما نيز از خدمات و نيروهاي آموزش ديده و مديران متخصص در زمينه هتلداري بهره مند نيست و اين دو عامل تاثير مستقيم روي يكديگر دارند.
اگر گردشگري رونق مي يافت، هتلداري پررونق تر مي شد و هتلداران ناچار از ارائه خدمات بهتر مي شدند و اگر هتل ها به سطح استاندارد برسند، جهانگردان بيشتري جذب مي شوند و همه اين عوامل يعني ايجاد اشتغال و درآمد بيشتر براي ايرانيان. از سوي ديگر ايرانيان در مسافرت هاي داخلي خود با توجه به برخي دلايل فرهنگي همچون ميهمان دوستي يا به دليل گراني كمتر از هتل استفاده كرده و بيشتر در خانه دوستان منزل مي كنند.
رئيس اتحاديه هتلداران استان تهران چندي پيش در گفت و گو با خبرگزاري رسمي دولت ايران (ايرنا) گفته بود كه هتلداري به طور كلي توجيه اقتصادي ندارد و صرف سرمايه و زمان براي اين مقوله با اين وضعيت عاقلانه نيست.
محمد علي فرخ مهر افزود، به دلايل مختلف هتل هاي ما از امكانات لازم براي ارائه خدمات به توريست ها بي بهره اند و بايد گفت ما هنوز صاحب يك هتل استاندارد نيستيم.
وقتي ما براي جذب و خدمات رساني به مسافران خارجي حتي يك اقامتگاه مناسب يا رستوران هاي بين راهي نداريم و در زمينه ارائه خدمات بهداشتي و برقراري سرويس بهداشتي مشكل داريم، نبايد انتظار رونق جهانگردي و هتلداري را داشته باشيم.
فرخ مهر معتقد است كه حدود 25 درصد مشتريان هتل ها در ايران از طريق توريست يا مسافران خارجي تامين مي شود، در حالي كه تنها درآمد هتل ها از طريق اجاره اتاق بايد تامين شود. اين آمار راضي كننده نيست.
وي با اشاره به اينكه در كشور ما هزينه اجاره اتاق در هتل ها از كشورهاي ديگر بالاتر است گفت: تنها كسب هتلداران كه بايد جوابگوي تمام احتياج هاي آنان باشد از اجاره اتاق تامين مي شود، در حالي كه در كشورهاي ديگر اجاره اتاق تنها 45 درصد از درآمد هتل را به خود اختصاص مي دهد و حدود 60 تا 65 درصد از درآمد اين هتل ها از طريق فعاليت هاي جانبي تامين مي شود.
در استان تهران 84 هتل دولتي و غير دولتي داريم كه گنجايش تقريبي 10 هزار مسافر را دارند، اما هيچ كدام از اين هتل ها از استانداردهاي جهاني برخوردار نيستند.
در تهران چهار هتل پنج ستاره، شش هتل چهار ستاره، 23 هتل يك ستاره و 46 هتل سه ستاره داريم كه اختلاف هزينه هاي هتل هاي يك ستاره با پنج ستاره، 70 درصد است.
در تهران 17 هتل دولتي وجود دارد و بقيه هتل ها خصوصي هستند.
اصلي ترين راه كسب درآمد هتل، اجاره دادن اتاق هاست. وقتي مالكان هتل ها با كمبود گردشگر روبه رو باشند، بايد دست به فعاليت هاي جانبي تفريحي بزنند، اما هتلداران ايران در اين زمينه هم با محدوديت روبه رو هستند.
|
|
امروز
كانديداها نيازهاي جوانان را بشناسند
|
|
معاون اجتماعي سازمان بهزيستي گفت: كانديداهاي انتخابات رياست جمهوري از توانمندي ها و خلوص جوانان، استفاده ابزاري مي كنند و با كلي گويي هاي بي حاصل نشان مي دهند كه هيچ شناختي نسبت به نيازها و خواست هاي نسل جوان ندارند.
سيدحسن علم الهدي در ميزگرد دولت آينده و آسيب هاي اجتماعي افزود: در چند سال گذشته فقط براي جوانان حرف زديم و شعار داديم و خواستيم ابزاري با آنان برخورد كنيم. در انتخابات از توانمندي هاي بالقوه و بالفعل جوانان استفاده كرديم اما هرگز به مسائل اصلي اجتماع و آسيب هاي رو به رشد جامعه توجه كافي نكرديم.
وي اضافه كرد: اكنون نيز در آستانه انتخابات رياست جمهوري از جوانان استفاده ابزاري مي كنند، از خلوص و باورهاي آنان استفاده مي شود و من تا به حال نديده و نشنيده ام كه برنامه اي براي حل مشكلات جوانان ارائه شود و دوباره در دام كلي گويي هاي گذشته افتاده ايم.
وي اضافه كرد: نسل سوم و چهارم انقلات يعني افراد گروه سني 6 تا 15 و 15 تا 22 سال حساس ترين، شكننده ترين و آسيب پذيرترين قشر جامعه هستند. ما هنوز اين نسل را نشناخته ايم و به رغم توصيه هاي مقام معظم رهبري براي تحقق عدالت اجتماعي و توجه به جوانان، اقدامات كافي براي كاهش مشكلات جوانان انجام نشده و آسيب هاي اجتماعي در ميان آنان روزبه روز بيشتر مي شود.
علم الهدي اضافه كرد: البته در سالهاي اخير بحث آسيب هاي اجتماعي بيشتر مورد توجه قرار گرفته و سازمان هاي مسئول اين بحث را به شكل اصولي تر و علمي تر از گذشته مطرح كرده اند، اما همواره سرعت رسيدگي به مسائل كمتر از رشد آن بوده است.
وي گفت: بحث آسيب هاي اجتماعي يك بحث چند بعدي و پيچيده است و در كشور ما رشد آسيب هاي اجتماعي بين 15 تا۲۰ درصد يك واقعيت انكارناپذير است كه به دلايل مختلف مانند اخلاقيات و آبروداري و مسائل خانوادگي پنهانكاري مي شود.
وي افزود: به همين علت در زمان حاضر دسترسي مناسبي به آمارهاي مربوط به آسيب هاي اجتماعي نداريم و فقط مي توانيم با يكسري ضرايب نسبت به آمارهاي رسمي، نرخ واقعي آسيب هاي اجتماعي (مانند ايدز، طلاق، دختران فراري، زنان روسپي و...) را حدس بزنيم. وي اضافه كرد: به عنوان مثال گفته مي شود سه هزار دختر فراري در كشور وجود دارد اما واقعا نمي دانيم اين آمار تا چه اندازه واقعي است، بخصوص اينكه هر يك از سازمان هاي مسئول مانند نيروي انتظامي، سازمان ملي جوانان و بهزيستي با استفاده از داده هاي خود آمار متفاوتي ارائه مي كنند.
وي گفت: اقشار مختلف جامعه از آبشخورهاي متفاوت فكري تغذيه مي شوند و سنن ملي، مذهبي و تجارب مغرب زمين همگي در اين وضع آشفته دخالت دارند.
معاون اجتماعي سازمان بهزيستي اضافه كرد: در زمان حاضر حدود يك سوم جمعيت كشور زير خط فقر زندگي مي كنند، اما رشد فقر تنها علت بروز آسيب هاي اجتماعي نيست زيرا به موازات فقرا، افراد پولدار نيز دچار آسيب هاي اجتماعي مي شوند.
وي افزود: مهمترين مشكل ما در برخورد با آسيب هاي اجتماعي، برخورد پيشگيرانه نسبت به آن است و در اين زمينه هيچ برنامه اي وجود ندارد.
علم الهدي اضافه كرد: آسيب ديدگان اجتماعي معمولا افرادي هستند كه از سوي خانواده و اطرافيان طرد مي شوند و اگر جامعه نيز آنان را طرد كند، ديگر زمينه اي براي اصلاح و بازگشت آنها وجود نخواهد داشت و دچار مشكلات بيشتري مي شوند.
وي گفت: علاوه بر آسيب هاي اجتماعي كه از گذشته وجود داشته است، بحث آسيب هاي اجتماعي جديد مانند اعتياد به قرص هاي روانگردان و اكس ها، مسائل جنسي و اعتياد اينترنتي هم مطرح است كه نسل سوم و چهارم انقلاب به طور جدي با آن درگير هستند و طبيعي است كه برخورد با اين معضلات پيچيده به برنامه هاي دقيق تري نيز نياز دارد.
وي گفت: ورود به فضاهاي نرم افزارهاي مجازي و سايت هاي اينترنتي جوانان را از عالم واقعي دور مي كند و اگرچه استفاده از اينترنت ابعاد مثبتي هم دارد، اما وجود سايت هاي مبتذل و روش هاي دوستيابي اينترنتي عامل مهم افزايش آسيب هاي اجتماعي در كشور است در حالي كه به طور كامل پنهان و غير قابل تعقيب و دور از چشم والدين در حال گسترش است.
وي افزود: آسيب هاي اجتماعي گاهي علت هستند و گاهي معلول ديگر علت ها كه عواملي مانند گسترش حاشيه نشيني، نزديكي روستاها به شهرها و تبعيض بين امكانات شهري و روستايي عامل گسترش آن است.
علم الهدي افزود: اگر رئيس جمهور آينده مي خواهد شناخت درستي از وضع آسيب هاي اجتماعي در كشور داشته باشد، بايد ببيند كه اكنون در كجا هستيم و واقعا روي مطالعات بين نسلي كار كند.
وي گفت: براي نسل سوم و چهارم پس از انقلاب كار فرهنگي كافي نشده است و زيرساخت هاي لازم نيز براي اين كار فراهم نشده است به همين علت اگر ما با سرعت 10 كيلومتر در ساعت براي مهار آسيب ها حركت كرده ايم قطار آسيب ها با سرعت 120 كيلومتر در ساعت در حال حركت است. وي افزود: اكنون همه نامزدهاي رياست جمهوري در شعارهاي انتخاباتي خود فقط به مسائل معيشتي و اقتصادي مي پردازند و كمتر به مسائل اجتماعي توجه مي شود. شايد تصور مي شود اگر مشكلات اقتصادي حل شود مسائل اجتماعي نيز حل مي شود در حالي كه كاملا اينطور نيست.
|