بيش از 40 سال است كه شيوه توليد، استفاده و مزاياي بتن غلتكي در دانشگاه هاي ما تدريس مي شود... و در اين باره همه شرايط و امكانات فراهم است، اما همچنان از آسفالت قيري استفاده مي شود و گويي مديران و كارفرمايان پروژه ها چندان تمايل يا آشنايي به اين مقوله ندارند...!
آذر مهاجر
در حالي كه هر ساله صدها ميليارد تومان در كشور ما براي تامين روكش آسفات خيابان ها هزينه مي شود و پس از گذشت يك تا پنج سال هم بايد مجددا اين آسفالت ها را تعويض كرد، بيش از 50 سال است كه 80 درصد كشورهاي دنيا از بتن غلتكي Rccp براي آسفالت خيابان ها استفاده مي كنند!
بتن غلتكي Rccp برخلاف آسفالت قيري كه در مقابل فشارهاي فيزيكي مقاومت چنداني نداشته (اين مقاومت در مرغوب ترين آسفالت قيري ايران معادل 85-75 كيلو گرم بر سانتيمتر مربع است)، در برابر تغييرات جوي و تغيير دما تغيير شكل مي دهد و عمر مفيد كوتاهي دارد، مزاياي قابل توجهي دارد كه البته همه اين مزايا براي دانش آموختگان رشته هاي عمران شناخته شده است. اما در مراحل اجراي روكش براي خيابان ها كه بيشتر واحدهاي صنعتي انجامش را بر عهده دارند، تضادي سئوال برانگيز وجود دارد: اين نكته كه چرا هنوز در كشور ما از اين بتن براي آسفالت خيابان ها استفاده نشده، آنچنان قابل توجه هست كه پاسخ به آن، سئوالات بيشتر و عميق تري را در پي خواهد داشت!
يك بستر آماده
بتن غلتكي Rccp براي اولين بار در ايران هم اجرا شده آن هم توسط مجتمع توليدي تحقيقاتي بتن ايران فريمكو درهشتگرد . مطالعات اوليه براي توليد و اجراي بتن غلتكي از 3 سال پيش در مركز تحقيقات اين مجتمع شروع شد و مراحل اجراي آزمايشي آن از فروردين سال جاري آغاز و در نهايت اجراي صنعتي و انبوه آن دوماه بعد با موفقيت اجرا شد و البته نتايج آزمايش هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه اين عمليات با موفقيت انجام گرفته است. علي اصغر كيهاني، مدير عامل اين مجتمع درباره روند كار مي گويد: براي اين منظور بازديد هاي زيادي از كشور هاي مختلف داشتيم، منابع علمي مورد نياز درباره اين نوع بتن توسط كارشناسان ما جمع آوري و تدوين شد، قابليت هاي مصالح موجود در كشور را بررسي و ارزيابي كرديم و در نهايت طرحي مناسب با كشورمان تهيه و تدوين شد كه ابتداي سال 1384 به ثمر نشست. نتايج آزمايش هاي ما كه پس از طي 28 روز به عنوان دوره بلوغ بتن انجام شد، نشان داد كه همه چيز بر اساس پيش بيني ما و مطابق با محاسبات و طراحي هاي اوليه جواب داده است....
اولين گام ها برداشته شده و اگر به تجربيات ديگر كشورهاي دنيا هم بي توجه باشيم- لااقل در بخش اجرايي در كشورمان- نمونه اي براي ارزيابي و استناد اتفاق افتاده است كه فاصله بين اين اولين گام تا مقصد كه جايگزين كردن بتن غلتكي Rccp است به اندازه يك گام كوتاه كند و البته بي شك نمي توان طي بقيه مسير را نيز از همين مجموعه و كارشناسان آن توقع داشت. ترديدي نيست كه در حال حاضر كارشناسان مجتمع ايران فريمكو، به لحاظ تحقيقات و تجربه اجرايي در اين باره بهتر از ديگران و حتي بسياري از استادان دانشگاهي كه از 40 سال پيش اين مسئله را البته فقط به صورت تئوريك در دانشگاه هاي كشور تدريس كرده اند، بتوانند درباره ويژگي ها و مزاياي بتن غلتكي اظهار نظر كنند و از بستر آماده براي اجراي اين نوع آسفالت سخن بگويند. سخناني كه مي تواند در اين باره صرفا راهگشا باشد و اما درباره ادامه اين روند تا نتيجه، همتي بيش از آنچه از اين مجتمع بر مي آيد مورد نياز است و در همين آغاز لازم است ويژگي هاي اين جايگزيني تبيين شود.
هر ساله صدها ميليارد تومان در كشور ما براي تامين روكش آسفات خيابان ها هزينه شده و پس از گذشت يك تا پنج سال تعويض مي شود.بيش از 50 سال است كه 80 درصد كشورهاي دنيا از بتن غلتكي Rccp براي آسفالت خيابان ها استفاده مي كنند
يك بتن فوق العاده براي آسفالت
بتن غلتكي Rccp مزاياي قابل توجهي از جمله مقاومت فشاري، مقاومت سايشي، تهيه مواد اوليه، شيوه اجرا و البته قيمت تمام شده براي تهيه و اجرا دارد كه از هر منظر به اجراي آسفالت قيري در معناي واقعي كلمه مي ارزد. كيهاني، درباره ويژگي هاي بتن Rccp در مقايسه با آسفالت قيري مي گويد: مشخصات فني بتن Rccp مطلقا قابل مقايسه با آسفالت قيري نيست. مقاومت فشاري اين بتن سه تا پنج برابر آسفالت قيري است، در واقع مقاومت فشاري مرغوب ترين نوع آسفالت 75 الي 85 كيلو گرم بر سانتيمتر مربع است در صورتي كه در بتن Rccp اين ميزان از 150 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است تا بالاي 300 كيلو گرم. از آنجايي كه بتن Rccp با نسبت آب به سيمان بسيار پايين توليد مي شود، در برابر دوره هاي يخبندان پايداري قابل توجهي دارد و در مقابل گرما هم مانند آسفالت قيري تغيير شكل نمي دهد. بتن غلتكي حداقل بيش از 50 سال مي تواند دربرابر تغييرات جوي مقاومت داشته باشد. بر خلاف آسفالت قيري اين بتن در برابر مواد نفتي مانند گازوئيل، نفت، بنزين و اسيدهايي كه در محوطه هاي صنعتي وجود دارند، تخريب نمي شود....
به لحاظ بصري نيز اين بتن پس از هر بار كنده شدن و اجراي دوباره به صورت تكه اي، پيوسته و هموار مي شود كه اين مورد لااقل در كشور ما كه حجم اين نوع حفاري ها كم نيست، علاوه بر ارزش هاي بصري به لحاظ پيشگيري از مشكلات بعدي هم قابل توجه مي نمايد..
يك مزيت قابل توجه
قيمت بتن غلتكي Rccp تقريبا برابر با قيمت آسفالت قيري است با اين تفاوت كه تا سالها ماندگار و قابل استفاده است؛ مهندس كيهاني مي گويد:هر تن از مرغوب ترين نوع آسفالت در كشور ما، اگر مشخصات فني آن رعايت شود (كه معمولا نمي شود!) معادل 17 الي 23 هزار تومان مي ارزد و بتن غلتكي Rccp نيز به همين نسبت قابل تهيه است و براي ساخت آن هم نيازي نيست از سنگدانه خاص يا مواد ويژه اي استفاده شود، همه سنگدانه هاي در دسترس براي ساخت اين بتن مناسب هستند و نيز فقط در صورت نياز و در شرايط ويژه مانند وضعيت اقليمي و آب و هوايي ممكن است نياز باشد افزودني هاي ديگري غير از سنگدانه، آب و سيمان استفاده شود و اين تركيب در شرايط مختلف دريك بازه مشخص، قابل تغيير و البته قابل كنترل و ارزيابي است.حتي در شيوه اجرا هم مسئله اي وجود ندارد كه آسفالت قيري را بر اين نوع بتن ارجح كند؛ مهندس كيهاني در اين باره مي گويد: تمامي ماشين آلاتي كه در اجراي اين نوع آسفالت مورد نياز است به لحاظ دسترسي و قيمت تفاوتي با دستگاه هايي كه آسفالت قيري اجرا مي كنند، ندارد و فقط در مرحله پاياني ماشين آلات مخصوص به خود را دارد كه اين مسئله نمي تواند دليلي بر عدم استفاده از آن در كشور باشد.. اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه براي تهيه آسفالت قيري به چيزي حدود 140 درجه سانتيگراد دما نياز هست و در نتيجه براي توليد اين نوع آسفالت مقادير قابل توجهي سوخت به مصرف مي رسد و مي توان گفت به لحاظ زيست محيطي، اقتصادي و حتي شرايط توليد، استفاده از بتن غلتكي در مقايسه با شيوه سنتي استفاده از آسفالت قيري كاملا به صرفه است.
اينكه چرا باوجود تمام اين مزايا و نيز وجود دانش فني توليد و بهره گيري از بتن غلتكي به عنوان تجربه اي آزموده شده، همچنان از آسفالت قيري براي روكش خيابان هاي كشور استفاده مي شود، مي تواند دلايل متفاوتي داشته باشد. هر چند به عقيده كيهاني مشكل اصلي در به اجرا در نيامدن اين شيوه، عدم استقبال مديران دولتي از اين شيوه و اصولا فن آوري هاي نو در هر زمينه اي است.
يك طنز تلخ
بيش از 40 سال است كه شيوه توليد، استفاده و مزاياي بتن غلتكي در دانشگاه هاي ما تدريس مي شود. نيروي متخصص و آگاه در اين باره در كشور تربيت شده است و دانشجويان ايراني بارها و بارها در المپياد بتن رتبه هاي اول تا سوم را كسب كرده اند و در اين باره همه شرايط و امكانات فراهم است، اما همچنان از آسفالت قيري استفاده مي شود و گويي مديران و كارفرمايان پروژه ها چندان تمايل به آشنايي با اين مقوله ندارند!
مقاومت استانداردترين بتن در ايران حدود 500 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع است كه در مقابل بتن هايي با مقاومت 4هزار و 5هزار كيلوگرم بر سانتيمتر مربع، بتني متوسط ارزيابي مي شود و اين مسئله در طول زمان به معناي زيان خواهد بود كه جاده ها و خيابان ها و بزرگراه هايكي از جمله محل هاي ضرر هستند.
به زعم مهندس كيهاني اگر تاكنون و با توجه به پيشينه آشنايي با بتن هاي غلتكي Rccp هنوز از اين شيوه در كشور استفاده نشده است، مي توان فاصله بسيار بين مجامع علمي و صنعتي در كشورمان را علت اين مسئله فرض كرد و نيز حلقه گمشده بين اين دو كه همان واحدهاي تحقيق و توسعه هستند. هم اكنون كه مجتمع ايران فريمكو با تاسيس واحد تحقيق و توسعه توانسته در اين باره گامي بردارد بايد منتظر توجه مديران دولتي و آشنايي و استقبال آنها از اين شيوه ماند، چرا كه به عقيده مهندس كيهاني باوجود اينكه موسسه آنها به واحد تحقيق و توسعه مجهز است، از دانشجويان المپيادي رشته بتن حمايت مي كند و در بخش خصوصي پروژه هايي در اين باره به انجام رسانده، اما هنوز به دليل عدم همراهي مديران دولتي كه نقطه عطفي در جا انداختن و گسترش استفاده از اين شيوه هستند و عادت به ترك شيوه هاي آزموده شده گذشته ندارند، در اين زمينه هنوز تغييراتي بنيادين رخ نداده است.

علي ميرعليجاني - اخيرا شيميدانان كالج لندن، موادي از جنس فلزي (دي اكسيد واناديوم) را طي يك شرايط كاتدي و در محيطي پلاسمايي به صورت لايه اي نازك روي شيشه قرار داده اند كه خواص ضريب هدايت حرارتي  و همچنين ضريب جذب حرارت انرژي خورشيدي را تا 40درصد كاهش مي دهد و اين دو عامل باعث شده است كه شيشه هوشمند در مقابل نورخورشيد به شكلي هوشمندانه عمل كرده و از نفوذ گرماي شديد آفتاب جلو گيري كند. مهمترين فاكتور شيشه هوشمند كاربرد آن درخودرو ها است كه مي تواند دماي درون خودرو را تا زير 29 درجه سانتيگراد حفظ كند.البته تاكنون شيشه هاي LOW-E توانسته بود كه باپوشش انتخاب طيفي لايه هاي اكسيد فلز يا لايه هاي فلزي كه بسيار نازك و نامرئي بوده و به صورت پوششي رو ي صفحات شيشه قرار داده مي شود، ضريب هدايت حرارتي شيشه را با كم كردن جريان گرماي تابشي پايين بياورد. بعضي از اين پوشش ها، طيف هاي خورشيدي (نور مرئي و تشعشعات با طول موج پايين مادون قرمز)راعبور داده و اشعه هاي مادون قرمز با طول موج بالا را انعكاس مي دهند.همچنين در شيشه L-C، لايه اي شفاف و روشن باويژگي هاي نوري قرار دارد كه اين خصوصيات به وسيله جرياني الكتريكي كنترل شده مي تواند (بسته به وجود نور زياد يا كم ) روشن يا تيره شود. به رغم وجود منابع فراوان كاني ها در معادن كشور، توجه درخور پيرامون روند توليد شيشه هاي مدرن نشده است؛ اكثر توليدات شيشه جام به صورت شيت (كششي) است كه قديمي ترين روش توليد شيشه در جهان است! البته ناگفته نماند كه شيشه فلوت( شناور)نيز توليد مي شود، ولي به علت كم توجهي مهندسان ناظرساختمان و كاهش هزينه ساخت و ساز توسط مالكان در اكثر ساختمان ها از شيشه شيت با كيفيت بسيار پايين (ضخامت 3 ميليمتر) كه بسيار خطرناك بوده و با سرعت باد بسيار پايين ممكن است در ساختمان بشكند استفاده مي شود.باتوجه به اينكه كشور ما كشوري زلزله خيز است بايد حتما از شيشه هاي سكوريت در ابنيه استفاده شود، چرا كه شيشه، بزرگترين عامل خطرساز در جراحت افراد، هنگام زلزله است. متاسفانه در برخي موارد ازجمله نماهاي سقفي بسيار ديده شده است كه شيشه هاي جام به صورتي خطرناك روي زوار فلزي توسط بتونه قرار گرفته اند كه با كوچكترين ضربه   اي شكسته شده و با قطعاتي برنده به طرف زمين سقوط مي كنند.
علي ميرعليجاني - اخيرا شيميدانان كالج لندن، موادي از جنس فلزي (دي اكسيد واناديوم) را طي يك شرايط كاتدي و در محيطي پلاسمايي به صورت لايه اي نازك روي شيشه قرار داده اند كه خواص ضريب هدايت حرارتي  و همچنين ضريب جذب حرارت انرژي خورشيدي را تا 40درصد كاهش مي دهد و اين دو عامل باعث شده است كه شيشه هوشمند در مقابل نورخورشيد به شكلي هوشمندانه عمل كرده و از نفوذ گرماي شديد آفتاب جلو گيري كند. مهمترين فاكتور شيشه هوشمند كاربرد آن درخودرو ها است كه مي تواند دماي درون خودرو را تا زير 29 درجه سانتيگراد حفظ كند.البته تاكنون شيشه هاي LOW-E توانسته بود كه باپوشش انتخاب طيفي لايه هاي اكسيد فلز يا لايه هاي فلزي كه بسيار نازك و نامرئي بوده و به صورت پوششي رو ي صفحات شيشه قرار داده مي شود، ضريب هدايت حرارتي شيشه را با كم كردن جريان گرماي تابشي پايين بياورد. بعضي از اين پوشش ها، طيف هاي خورشيدي (نور مرئي و تشعشعات با طول موج پايين مادون قرمز)راعبور داده و اشعه هاي مادون قرمز با طول موج بالا را انعكاس مي دهند.همچنين در شيشه L-C، لايه اي شفاف و روشن باويژگي هاي نوري قرار دارد كه اين خصوصيات به وسيله جرياني الكتريكي كنترل شده مي تواند (بسته به وجود نور زياد يا كم ) روشن يا تيره شود. به رغم وجود منابع فراوان كاني ها در معادن كشور، توجه درخور پيرامون روند توليد شيشه هاي مدرن نشده است؛ اكثر توليدات شيشه جام به صورت شيت (كششي) است كه قديمي ترين روش توليد شيشه در جهان است! البته ناگفته نماند كه شيشه فلوت( شناور)نيز توليد مي شود، ولي به علت كم توجهي مهندسان ناظرساختمان و كاهش هزينه ساخت و ساز توسط مالكان در اكثر ساختمان ها از شيشه شيت با كيفيت بسيار پايين (ضخامت 3 ميليمتر) كه بسيار خطرناك بوده و با سرعت باد بسيار پايين ممكن است در ساختمان بشكند استفاده مي شود.باتوجه به اينكه كشور ما كشوري زلزله خيز است بايد حتما از شيشه هاي سكوريت در ابنيه استفاده شود، چرا كه شيشه، بزرگترين عامل خطرساز در جراحت افراد، هنگام زلزله است. متاسفانه در برخي موارد ازجمله نماهاي سقفي بسيار ديده شده است كه شيشه هاي جام به صورتي خطرناك روي زوار فلزي توسط بتونه قرار گرفته اند كه با كوچكترين ضربه   اي شكسته شده و با قطعاتي برنده به طرف زمين سقوط مي كنند.

دانشكده فني آوياماهديه درمان- دانشكده فني آوياما در شيبويا يكي از مناطق اصلي مركز ابر شهر توكيو واقع شده است، طرحي پيشرو از معمار آينده گراي ژاپني ماكوتو سي واتانابه . واتانابه، در سال 1988 در حالي براي طراحي اين دانشكده انتخاب شد كه طرح وي در بين ساير شركت كنندگان به مقام اول نيز دست يافت. دانشكده فني آوياما به طرزي جالب توجه شامل اجزا و عناصري از فرمي اردك شكل (!)، در كنار تزئيناتي پوسته اي است. در اصل، معمار تلاشي در جهت به مبارزه طلبيدن ايده هاي معماري مدرن با خلق عناصري كه در هيچ يك از سبك هاي معماري جاي ندارند، كرده است!
بخش بالايي و همين طور نماي كار فرمي اردكي شكل را تداعي مي كنند! بخش بالايي با دادن احساس فرم يك پرنده به بيننده، حسي متفاوت را نسبت به بخش پاييني بنا متبادر مي سازد. به نظر مي رسد كه اردك معمار ما بر بالاي شهر نشسته است!
مفهوم پرنده با پنجره هايي با ابعاد و رنگ متفاوت نمايش داده شده اند. اين بخش ساختمان به احساس معماري فوتوريستي (آينده گرا) بسيار نزديك است. ضمن اينكه فلز خاكستري، نقره اي و قرمز، بخش هاي شيبدار و منحني را تشكيل مي دهند. اين بخش ها تا حدي ارگانيك هستند. به علاوه فرم غير معمول پرنده حس تداوم رشد بنا را در بيننده حاصل مي كند.
قسمت پايين بدنه ساختمان، پوسته اي تزئين شده است و مصالح ساده اي در آن به كار رفته است، ضمن اينكه سيماي اصلي آن در بخش مركزي ساختمان و در اطراف برنامه كالبدي آن، يعني دانشكده فني قرار گرفته است، بخصوص گرانيت، پانل هاي فلزي آبي و ديگر پانل هاي رنگي، مصالحي هستند كه از آنها استفاده شده است.
كليت بنا و سازه آن هرچند چندان براي كاربري آموزشي، مناسب به نظر نمي رسد، اما شايد بتوان آن را براي آنچه قرار است در آن تدريس شود كاملا همنوا دانست (دانشكده فني). بهره گيري از يك شكل طبيعي زنده (پرنده)، در جايگاه دكوراسيون كاربردي براي مدرسه فني، انتخابي مناسب مي نمايد. هر چند نتيجه حاصل از كليت بنا براي مردم، در جايگاه نشانه اي شهري بسيار جالب توجه است، اين ساختمان هرگز نتوانسته با ساختمان هاي اطراف ارتباط بصري لازم را برقرار كرده و در بستر كالبدي خود جا بيفتد.

سينگر خاطره مي شود!
اخيرا بحث هايي در مورد بنايي در خيابان سعدي موسوم به ساختمان سينگر درگرفته است كه در اصل موافق و مخالف خواني هايي در زمينه تخريب يا عدم تخريب اين بنا است.
صرفنظر از اينكه آيا اين بنا واقعا حائز ارزش هاي فرهنگي يا ملي هست يا نه (كه خود مخالف و موافق هاي زيادي دارد)، به نظر مي رسد راه حل اين حوزه ، ارائه و تدوين نظام جامعي است كه با تعريف حدود ميراث فرهنگي يك بار براي هميشه اين مشكل را حل كند. در هر حال مرثيه خواني در رثاي چرخ خياطي هاي مادربزرگ هايمان (آنچنان كه اخيرا در مورد اين ساختمان در چند رسانه اتفاق افتاده) نه تنها هيچ ربطي به ارزش هاي ملي يك بنا ندارد، بلكه با خلط مطلب، راه را براي هوچي گري نهادينه شده در اين وادي باز خواهد كرد.
بناي سينگر كه ساختمان نمايندگي شركت چرخ خياطي سازي به همين نام بوده، تا به حال در فهرست بناهاي ذي ارزش سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ثبت نشده و معمار مشخصي نيز ندارد.
هتل 100 ميليون دلاري
گروه كمپينزكي كهيك هولدينگ آلماني با سابقه اي حدود 120 ساله است، مالك مجموعه اي از هتل ها و مراكز تفريحي لوكس در اروپا، آسيا و خاور ميانه بوده، بخصوص در سالهاي اخير حجم عظيمي از سرمايه هاي خود را به امارات متحده عربي و تركيه انتقال داده است.
برنامه ريزان كمپينزكي در جست وجوي فرصت هاي جديد سرمايه گذاري در خاورميانه هستند.
هفته گذشته، كمپينزكي از بزرگترين شركت هاي مالك هتل هاي لوكس در جهان، ساخت برج هايي دوقلو در استانبول را كه قرار است به مجموعه اي از هتل، دفاتر تجاري، مركز خريد و بخش هاي تفريحي لوكس 7 ستاره اختصاص يابد، آغاز كرد.
به گزارش خبرنگار روزنامه حريت تركيه، اين مجموعه كه پيش بيني مي شود بالغ بر 100 ميليون دلار هزينه داشته باشد در قالب دو برج 27 طبقه مشابه در سال 2007 ميلادي به بهره برداري خواهد رسيد و توانايي مقابله با زلزله اي 9 ريشتري را خواهد داشت.
نظام معماري در پرده اي از ابهام
در حالي كه تقريبا در تمام دنيا معمار تعيين كننده ترين مدير در عرصه ساخت و ساز بنا است، در ايران هنوز جايگاه اصلي اين حرفه معلوم نيست....
مدتي است كه جامعه مهندسان معمار ايران و بخش صنفي آن به رهبري سعيد سادات نيا در صدد هستند با تدوين آنچه نظام معماري ايران مي نامند، معمار را به جايگاه واقعي اش بازگردانند؛ اين فعاليت ها هرچند در بيشتر موارد از جلساتي هفتگي و غير رسمي فراتر نرفته است، اما در صورت جلب حمايت فعالان اين عرصه مي تواند به تدوين و تصويب نظامنامه اي در خور براي اين حرفه منتج شود.مشكل عمده جامعه مهندسان معمار مقبوليت عام بين معماران است. اين تشكل هنوز در خانه هنرمندان فعال بوده و حوزه صنفي فعاليت هاي آن بسيار محدود است.
تا كنون هيچ مجمع عمومي از معماران عضو اين تشكل جهت تصويب اساسنامه و نيز تصويب تصميمات گروهي تشكيل نشده است.
كارشناسان معتقدند اساسنامه جامعه مهندسان معمار ايران در جهت تقويت هويت صنفي آن نياز به تجديد نظر دارد.
پيش نويس اين اساسنامه سال گذشته به ثبت رسيد و عضويت اين تشكل در اتحاديه جهاني معماران UIA قرار است در نشست جهاني استانبول در تير ماه سال جاري نهايي شود.
هيچ يك از دبيران اين تشكل، انتخابي اعضا نبوده و تا كنون انتخاباتي عمومي براي تعيين دبيران آن برگزار نشده است.

بهرام هوشياريوسفي- موضوع در عين سادگي خيلي هم پيچيده است. راستش نمي توانم بگويم كه همه چيز از آن شب باراني شروع شد كه پدر بزرگم با آن جعبه سنگين به خانه برگشت. موضوع اصلا ربطي به علاقه مادر بزرگم به خياطي هم ندارد.... اصلا مادر بزرگ من زياد پيگير مباحث معماري و شهرسازي نبود،يعني نمي توانست باشد، نبود امكانات و اين حرف ها... ولي بالاخره توانست پدربزرگ را وادار كند كه يكي از همان چرخ خياطي هايي كه شوهر ملوك خانوم برايش خريده بود، قسطي برايش بخرد، هرچند اين موضوع هيچ منطقي براي پدربزرگ نداشت ولي بالاخره فهميد كه چاره اي نيست، بايد خريد اين تحفه انگليسي را...!
عرض كردم موضوع در عين سادگي خيلي هم پيچيده است، آن چرخ خياطي قديمي از آنجايي كه مادر بنده دختر بزرگ مادرش بود عاقبت كار (خدا رفتگان شما را هم بيامرزد) به ايشان رسيد و هم اكنون در زيرزمين خانه مان در شهرستان خاك مي خورد، لابد تا به حال ديگر براي خودش ميراث فرهنگي شده است!
و اما اين ساختمان قديمي خيابان سعدي كه اسمش را گذاشته اند ساختمان سينگر، چون نمايندگي چرخ خياطي سينگريك زماني در آنجا بوده، ظاهرا مي خواهند خرابش كننديا آبادش كنند، نمي دانم، خبر ها ضد و نقيض است، بيشتر شبيه شوخي است....يك روزنامه اي را مي خواندم كه نوشته بود: مردم رو به رو ساختمان دوطبقه با پنجره ها چوب هلال شكل م ايستند ويكصدا مي گويند: خداحافظ سينگر . آنها م آيند و با خود افسوس م آورند. افسوس وداع با سينگر با خاطرات هفت سالگ، چرخ خياط، مادر، مادربزرگ.
آنها م آيند زمان كه پنجره ها چوب برا فروش در جمعه بازار ناصر خسرو دست به دست م شود. وقت نام سينگر از تاريخ تهران خط م خورد، آه م كشند و م گويند: حيف بود، خراب شد..
ظاهرا نويسنده مربوطه نهايت سعي خود را در تدوين يك تراژدي تام تمام به منصه ظهور رسانده، آدم تحت تاثير قرار مي گيرد، حال نظرات شاعرانه ناصر پازوك، رئيس شورا ثبت سازمان ميراث فرهنگ وگردشگر در مورد ثبت اين بنا (اين بنا اصلا تا به حال جزو بناهاي ذي ارزش سازمان ميراث فرهنگي نبوده!) را هم كه به عنوان پياز داغ به ماجرا اضافه كنيم، مي شوديك فيلم هندي تمام عيار: ثبت م كنيم، همين روزها سينگر به فهرست آثار مل م پيوندد و تويادت م آيد خانه ها خاطره چه زود از خاطر تهران رفتند و بازيادت م آيد كه سينگرها بسيارند و پرونده ها غبار گرفته در اتاق ها آرامش ميراث فرهنگ بيشتر. سينگر هر روز فرسوده تر م شود، اقتصاد ناسالم شهر هزاران سينگر ديگر را م بلعد تا مردم از سرحسرت و مسئولان از سر حيرت بگويند: خداحافظ سينگر.
موضوع اين نيست كه ساختمان سينگر خراب شوديا نه (نصف شهر پر است از بناهاي فرسوده زمان پهلوي اول)، موضوع حتي اين هم نيست كه يك ژورناليست حق اين را دارد كه به روش مالوف هوچي گري كنديا نه، موضوع به چرخ خياطي مادر بزرگ هم مربوط نيست (!)، موضوع اين است كه راه نجات آثار ذي ارزش معماري ايران اين نيست. بايديك جايي برخورد علمي را با ماجرا شروع كنيم. اصولا ارزش يك بنا به خاطره هاي عمه و خاله و دائي و جد و آباد ما از آن ربطي ندارد، ارزش يك بنا به لحاظ ملي براي خودش مولفه هايي دارد، تمام بافت فرسوده تهران پر از خاطره است، آنهم چه خاطراتي (!)، ولي وقتي جايي آتش گرفت اين خاطره ها كمكي به رسيدن ماشين آتش نشاني به محل نخواهد كرد، خاطره حتي جلو زلزله را هم نمي گيرد، خاطره يك چيزي است در مغز بنده و جنابعالي كه اگر خطر جاني نداشته باشد، روزانه ساعت ها ما را در ترافيك نگه ندارد، خانه مان را به آتش نكشد، سقف بالاي سرمان را خراب نكند، پولمان را حيف و ميل نكند و البته ما را به افرادي هوچي و فرصت طلب كه فقط بلدند همه چيز را سياسي كنند، تبديل نكند و...، چيز بدي نيست.
تنها ايجاديك نظام جامع و فراگير حفاظت از ميراث ملي است كه مي تواند همبستگي و تداوم امر حفاظت آثار فرهنگي ملي را تضمين كند؛ نگرشي نو نسبت به حفظ ميراث ملي، پيوندي صميمانه ميان انديشمندان، ايران شناسان،  صاحبنظران و پژوهشگران، دستگاه هاي اجرايي و از همه مهمتر عامه مردم در كنار آموزشي فراگير در جهت حفظ هويت ملي و فرهنگي است كه مي توانند در جوار حفظ كالبد آثار تاريخي، متضمن تداوم معنوي آن باشند.
تا زماني كه حفاظت از ميراث ملي از محدوده امري حرفه اي و تخصصي (به معناي عام) و تحت تاثير سلايق خاص، بيرون نيايد و با مردم عادي درباره آن گفت وگو نشود، اين امكان را كه بتواند جايگاه شايسته خود را بيابد، بسيار ضعيف است. در اين راه، وسايل ارتباط جمعي و رسانه ها بهترين عملكرد را مي توانند ارائه دهند. از طرف ديگر، تجديدنظر در نگرش به مسائل موجود در حوزه هاي گوناگون ميراث ملي بويژه در محيط هاي مديريتي ، آموزشي و دانشگاهي امري بس ضروري است، بسياري از مديران موسسات مرتبط و نيز محافل آموزشي داراي شناختي محدود و سطحي از اين مقوله  هستند و زماني كه موضوع پرداختن به آن مطرح مي شود،  به صورتي گذرا و غير عملي و حتي بدون بررسي تاريخي از كنار آن مي گذرند. پيدايش ديدي جديد نسبت به تاريخ و بويژه تاريخ و تمدن ايراني- اسلامي، لاجرم پيامدهاي مثبت در تمام زمينه ها، از جمله آينده ميراث ملي ما خواهد داشت.
پي نوشت:
روزنامه ايران شماره 3146- آروناخبر