هزينه هايي براي شادي روح اهل قبور
خيرات رسمي نيازمند سليقه خريد
|
|
خوب است سنت پسنديده خيرات را به تجمل آغشته نكنيم. كاري نكنيم كه اگر كسي خواست در حد وسع خود با هزينه اي اندك براي امواتش خيرات كند، سرشكسته از تنگدستي از اين كار پشيمان شده و در خلوت خودش براي رفتگان فاتحه دهد
شب جمعه بود. مادر مي گفت ديشب خواب پدر را ديده است. پدر مثل هميشه خوشحال نبود، انگار از چيزي گله داشت. مادر مي گفت، هفته پيش خيرات نكردم، مادر مي گفت يك خيرات خوب براي درگذشتگان حلواست. حلوايي كه بوي گلاب و زعفرانش تا هفت تا خانه برود. سنت خيرات كردن براي درگذشتگان ريشه هاي قديمي در فرهنگ كشور ما و برخي كشورهاي مسلمان دارد.
حلوا و خرما، اصلي ترين و قديمي ترين شيريني هايي هستند كه شب هاي جمعه در خيابان ها و مغازه ها و... صلوات و فاتحه مردم را براي سفركردگان خيرات كننده به ارمغان مي آورند.
با اين سنت پسنديده، يادي از درگذشتگان مي شود. معتقديم كه شب هاي جمعه سفركرده ها چشم به راه خيرات ما هستند.
حلوا يك دسر كاملا ايراني است كه از آرد، روغن، شكر، آب، گلاب و زعفران تهيه مي شود. حلوا طعم شيرين و مطلوبي دارد، اما خرما يكي از ميوه هاي اصلي سرزمين هاي گرمسير است و بهترين انواع آن در كشور ما يافت مي شود. اين دو از ديرباز شيريني هايي بودند از طرف صاحب عزا به دوستان و نزديكان.
در برخي شهرها خرماها را داخل نان هاي محلي گذاشته و به شكل غازي آن را خيرات مي كردند.
اما چند سالي است كه در كنار حلوا و خرما، خيرات و نذورات ديگري هم باب شده، انواع ميوه ها، شيريني ها، نقل و شكلات و ...
درست كردن حلوا مستلزم صرف وقت است كه ظاهرا خانم هاي ايراني هميشه اين فرصت را ندارند. از طرفي ايراني ها معتقدند همواره تا نام حلوا مطرح شد بايد به شكل خيرات تهيه و استفاده شود!
اما خرما؛ شايد زماني در شب هاي جمعه آنقدر خرما خيرات مي شد كه ديگر عده اي از طرفدارانش را از دست داد و كم كم ميوه و شيريني هم در اين ميان جايي باز كرد، اما اگر تصميم بگيريم براي درگذشتگان خود هر شب جمعه خيرات بدهيم اين امر مستلزم صرف يك هزينه مشخص است.
حال ببينيم هر كدام از اين خوراكي ها چقدر هزينه بر است؟
با فرض يك وزن مساوي مثلا يك كيلوگرم،براي تهيه يك كيلوگرم حلوا به 250 گرم آرد، 200 گرم روغن، 200 گرم شكر، كمي زعفران و يك قاشق گلاب نياز داريم. هزينه تهيه اين مواد، روي هم رفته بين 800 تا يكهزار تومان مي شود كه البته احتمالا روغن و شكر يا آرد و زعفران را هم داخل خانه داريم، يك كيلو حلوا معمولا براي 30 تا 50 نفر كافي است.
اما قيمت هر بسته 500 گرمي خرما بين 300 تا يكهزار و۷۰۰ تومان متغير است كه اين تفاوت قيمت ها به علت تفاوت در كيفيت محصولات است. هر بسته 500 گرمي خرما محتوي حدود 500 عدد خرماست. پس با يك كيلوگرم از اين محصول كه بين 600 تا 3 هزار و 400 تومان هزينه مي برد، مي توان به طور تقريبي حدود 100 نفر را شيرين كام كرد.
و اما ميوه ها؛ قيمت هر كيلو ميوه در فصل تابستان از 600 تا 2هزار تومان متغير است كه البته در اين ميان بايد اندازه ميوه ها را هم در نظر گرفت. مثلا يك كيلو موز متوسط به طور تقريبي پنج عدد است، اما در عوض ميوه هايي مثل زردآلو و سيب گلاب و ... كوچك هستند و هر كيلوي آنها محتوي تعداد زيادي ميوه است.هر كيلو شيريني بين يكهزار و۵۰۰ تا 2هزار و 500 تومان قيمت دارد و به عنوان مثال هر يك كيلو شيريني دانماركي در اندازه متوسط حاوي 30 عدد است.
و اما شكلات ها كه در انواع ميوه اي، شكلاتي و... در بازار با انوع قيمت ها يافت مي شود؛ يك كيلو شكلات حداقل حاوي 100 عدد است و قيمت آن بين يكهزار تا 3 هزار تومان، بسته به ميزان كاكائو و ... متفاوت است.حالا از حلوا و خرماي سنتي و قديمي تا شكلات و شيريني امروزي كه البته هر يك بهانه كوچكي است براي زنده كردن ياد آنهايي كه بودند و حالا از ميان رفته اند فرقي نمي كند كدام يك باشد، اما خوب است كه سنت ها را با مظاهرشان حفظ كنيم.
پنج شنبه هاي آخر سال كه همه خانواده سبزه ها را سبز كرده اند و هفت سين ها را آماده با انواع و اقسام خوراكي هايي كه براي خيرات در نظر گرفته اند، به ديدار در گذشتگان مي روند. پنج شنبه هاي آخر سال به عيد رفتگان معروف شده است. سنگ قبرهاي كوچكي كه اسم درگذشتگان روي آنها نقش بسته، در اين روز پر از هفت سين و سبزه و گل و خيرات مي شود.
انواع و اقسام خوراكي ها از قبيل آش رشته و شله زرد و عدس پلو تا خرما و حلوا، ميوه و شيريني و مشكلات خيرات مي شود. تصور كنيد هر خانواده اي همراه خود مقادير زيادي از اين خوراكي ها را همراه آورده است كه مقدار آنها به نسبت تعداد افراد حاضر در آن مكان، خيلي زياد است و اصلا شايد خوردن بعضي از اقلام خوراكي در اين مكان كه از نظر بهداشتي بسيار آسيب پذير است، اصلا صحيح نباشد. حتما واجب نيست كه بر سر قبر عزيزانمان خيرات بدهيم، فاتحه و صلوات از هر راه دوري نثار درگذشته مي شود. پس خيرات ها را مخصوصا اگر از نوع غذا بود، بهتر است به محله هاي نيازمندان ببريم كه با اين كار حتما روح رفتگان را هم بيشتر شاد كرده ايم. خوب است سنت پسنديده خيرات را به تجمل آغشته نكنيم. كاري نكنيم كه اگر كسي خواست در حد وسع خود با هزينه اي اندك براي امواتش خيرات كند، سرشكسته از تنگدستي از اين كار پشيمان شده و در خلوت خودش براي رفتگان فاتحه دهد.حلوا يك دسر كاملا ايراني است، حتي اگر زعفران نداشته باشد، باز هم دلچسب و مطلوب است. خرما هم دلپذير و مقوي و سرشار از انرژي است. منتظر نباشيم كه هروقت خواب رفتگان را ديديم، دست به كار خيرات دادن بشويم.
عصرهاي پنج شنبه دست به كار بشويم، كمي حلوا درست كنيم. اگر هفت بشقاب كوچك به همسايه ها بدهيم يا يك سيني كوچك ميان مردم كوچه و خيابان ببريم، همان كافي است. مطمئنا آن شب سر را آسوده بر بالين مي گذاريم، چون اگر اين دفعه به خواب ما بيايند، حتما لبخند بر لب دارند.
|