|
تصويري تازه از زندگي زنان ايراني
قديريان معتقد است كه در مجموعه عكس هايش از زندگي يكنواخت برخي از زنان انتقاد كرده است اما واقعيت آن است كه يكنواختي در زندگي زنان ايراني درحال كاهش است
ميثم قاسمي
قديريان مي گويد دغدغه اش به تصوير كشيدن زندگي زنان ايراني است و بيشتر دوست دارد كارهايش در ايران ديده شوند تا در خارج از كشور، براي همين است كه مجموعه هايش را ابتدا در ايران به نمايش مي گذارد
بعد از ظهر يك روز داغ تابستاني كه خورشيد انگار يك وجب تا سرت فاصله دارد، وارد لابراتوار عكاسي مي شويم. اين اولين بار است كه با يك عكاس مصاحبه مي كنم. اندكي نگراني از آنچه بايد پرسيد و روند كار در وجودم هست، اما فضاي دوستانه، مشكلات را به سرعت حل مي كند. شادآفرين قديريان عكاس جوان ايراني قرار است از كارش و نمايشگاه هاي آثارش بگويد. نمايشگاه هايي كه آنقدر تعدادشان زياد شده كه صاحبشان نيز به خاطر ندارد چند تا هستند، اما آخرين آنها در بارسلون، برلين و لهستان در معرض ديد مردم اروپا قرار دارند.
آنها كه اهل رفتن به گالري عكاسي هستند، قديريان را با كارهاي متفاوتش مي شناسند. مجموعه هايي كه در طول گفت وگو بارها به آنها اشاره شد.
از اولين باري كه قديريان آثارش را در سال 77 در گالري گلستان به نمايش عموم گذاشت تا امروز كه تبديل به يك پاي ثابت نمايشگاه هاي داخلي و خارجي شده، زمان زيادي مي گذرد، اما سرعت پيشرفت او نشان از استعدادش دارد.
در بارسلون موزه اي به نام CCCB هست كه هم اكنون آثار قديريان در آن به نمايش درآمده. موضوع اين عكس ها تصويري است كه ما در ايران از زنان غربي در نشريات و تلويزيون مي بينيم. نمايشگاه برلين كه متعلق به يك خانم دورگه ايراني- آلماني است نيز مجموعه ديگري از عكس هاي قديريان به اسم رنگ را به نمايش گذاشته است. آخرين كشوري كه آثار قديريان را هم اكنون مي توان در آنجا ديد، لهستان است؛ يك فستيوال عكاسي كه دو مجموعه به نام هاي مثل هر روز و قاجاريه را نمايش مي دهد.
مجموعه مثل هر روز قديريان، عكس زنان ايراني است كه چادرهاي گلدار به سر دارند؛ چادرهايي كه معمولا خانم ها در خانه از آنها استفاده مي كنند. مقابل صورت همه زناني كه در اين مجموعه ديده مي شوند، وسايل خانه قرار دارد. قديريان مي گويد اين عكس ها را هنگامي كه تازه ازدواج كرده بود، گرفته است؛ زماني كه مانند همه زنان دنيا مشغول كارهايي شده كه گرچه هيچ كس او را به انجامشان مجبور نمي كند، اما بنابر يك سنت قديمي، همه انجامشان مي دهند(خانه داري). اين بار كار زنان در خانه، الهام بخش يك عكاس شده است براي توليد مجموعه اي عكس.
اما مجموعه عكس هاي قاجاريه قديريان توجه بيشتري به خود جلب كرده است. مجموعه اي كه اولين كار اينچنيني او است.
در مجموعه قاجاريه، زناني با پوشش زمان قاجار ديده مي شوند كه وسايلي مدرن نظير ضبط صوت، دوچرخه، جاروبرقي و ... در دست دارند. سوژه اين عكس ها از دو سال كار قديريان در موزه عكس و سر و كله زدن با عكس هاي دوران قاجار آمده است. قديريان درباره انگيزه اش از گرفتن چنين عكس هايي مي گويد: تاريخ عكاسي در ايران خيلي قوي است، اما هيچ كس چيزي از آن نمي داند. دوربين عكاسي 10سال بعد از اختراع، وارد ايران شده است؛ ناصرالدين شاه عكاسي مي كرده. فكر مي كنم بايد روي اين موضوع كار شود. اين مجموعه به عنوان كار عملي پايان نامه قديريان عرضه شده است. او درباره حضور وسايل مدرن در اين عكس ها مي گويد: نمي خواستم عكس ها را فقط بازسازي كنم. براي همين با زندگي امروز تلفيقشان كردم. يعني وسايل مدرن را خيلي رك در عكس هاي قاجاري قرار دادم. او معتقداست زندگي امروز ما تلفيقي از سنت و مدرنيته است و مي گويد برايش جالب است كه اين دو چقدر راحت كنار هم قرار گرفته اند.
استقبال مردم اروپا از آثار قديريان قابل قبول است، اما يك مشكل همچنان وجود دارد. او مي گويد: آدم هايي كه در اروپا زندگي مي كنند، از ما هيچ چيز نمي دانند. خيلي هايشان فكر مي كردند زنان ايراني هنوز با پوشش زمان قاجار از خانه بيرون مي آيند.
قديريان مي گويد دغدغه اش به تصوير كشيدن زندگي زنان ايراني است و بيشتر دوست دارد كارهايش در ايران ديده شوند تا در خارج از كشور؛ براي همين است كه مجموعه هايش را ابتدا در ايران به نمايش مي گذارد و بعد به گالري هاي اروپايي مي فرستد.
براي او واكنش بينندگان ايراني بسيار مهم است. مثلا مجموعه مثل هر روز واكنش هاي دوگانه اي به همراه داشته، عده اي خوششان آمده و عده اي هم گفته اند خيلي بد است، اما به گفته قديريان بيشتر كساني كه از عكس ها بدشان آمده، از نسل گذشته بوده اند. در اين ميان مرداني هم بوده اند كه با ديدن اين عكس ها از رفتار خودشان در خانه ابراز شرمندگي كرده اند! برخي منتقدان نيز نگاه عكاس در اين مجموعه را مردانه دانسته اند كه البته خود او اين نظر را نمي پذيرد و معتقد است در اين مجموعه نگاهي انتقادآميز به يكنواختي در زندگي و ضعف تحرك برخي از زنان داشته است.
شاد آفرين قديريان سال 72 وارد دانشگاه شده است. خودش مي گويد پيش از آن اصلا عكاسي بلد نبوده و حتي در دبيرستان در رشته تجربي تحصيل كرده است، اما به هنگام ورود به دانشگاه، هنر گزينه اولش بوده است.
ولي چرا عكاسي؟ خودش مي گويد چون آدم عجولي است و در عكاسي نتيجه كار زودتر معلوم مي شود تا رشته هايي مثل نقاشي.
جدا از دانشگاه، قديريان عكاسي را از خواهرش ياد گرفته است. چند سال اول دانشگاه را تنها به آموزش گذرانده و بعد از آن واقعا يك عكاس شده است.
تحصيل در دانشگاه آزاد با آن شهريه هاي وحشتناك، هر دانشجويي را به فكر يافتن كار مي اندازد و قديريان نيز از اين قاعده مستثني نيست، اما او تجربه خوبي از اين جريان ندارد.
شايد براي يك عكاس اولين شغلي كه به نظر مي رسد عكاسي مطبوعات نباشد، اما قديريان اولين انتخابش حضور در يك روزنامه بوده است؛ روزنامه اي كه امروز حتي نامش را به خاطر نمي آورد. او مي گويد: نمي دانستم چه كار مي خواهم بكنم. فقط مي دانستم بايد پول در بياورم. رفتم دفتر يك روزنامه. وقتي وارد شدم و گفتم مي خواهم عكاسي كنم آنقدر بد برخورد كردند و آنقدر مسخره ام كردند كه من همانجا فايل عكاس خبري را براي خودم بستم.
آن روزها عكاسان مطبوعات همگي مرد بودند و هيچكس تصوري از يك عكاس زن در روزنامه نداشت. در هر صورت دست سرنوشت قديريان را به سمت كارهاي نمايشگاهي كشاند و او امروز ديگر راهش را يافته است و دليلي ندارد وارد تحريريه نشريه شود.
ماجراي اولين نمايشگاه عكس قديريان هم جالب است. او يك سال تمام از اين گالري به آن گالري رفته تا كسي حاضر شود كارهايش را به نمايش بگذارد و هيچكس را نيافته است. در آن سالها گالري ها نمايشگاه عكس نمي گذاشتند، چون هم فروش نداشت و هم دردسرهاي زيادي از نظر كسب مجوز داشت. بخصوص آنكه سوژه عكس ها زن باشد.
سرانجام با همكاري مرحوم كاوه گلستان، گالري گلستان حاضر به نمايش عكس هاي قديريان مي شود و اين سرآغازي مي شود براي رشد او. ارزان بودن عكس ها و دكوراتيو بودنشان باعث مي شود مردم آثار او را بخرند و در همانجا پيشنهاد برپايي نمايشگاهي در انگلستان به شادآفرين قديريان مي شود.
گرايش قديريان به سمت آثار نمايشگاهي، باعث شده است او علاقه اي به كار با دوربين ديجيتال نداشته باشد. البته چاپ عكس هايي كه با دوربين ديجيتال گرفته مي شوند و ماندگاري آنها نيز هنوز امتحان خود را پس نداده اند و يك موزه نمي تواند عكسي را خريداري كند كه شايد 10سال ديگر از بين برود.
در ايتاليا نشريه اي منتشر مي شود كه به شعر و عكس اختصاص دارد. اين نشريه جديدترين شماره خود را به كارهاي عكاسان ايراني اختصاص داده است. اين يكي ديگر از كارهاي اوست چراكه جمع آوري آثار و هماهنگي ها برعهده شادآفرين قديريان بوده است.
در اين نشريه آثار عكاساني نظير پيمان هوشمندزاده، جوادمنتظري، حسن سربخشيان، بهمن جلالي، سيف الله صمديان، آرش حنايي، كاوه كاظمي و چند عكاس ديگر به چشم مي خورد.
شادآفرين قديريان پس از 10سال عكاسي و برپايي بيش از 40 نمايشگاه هنوز در آغاز راه است. وقتي با او صحبت مي كنم به نظر مي رسد مانند بسياري از زنان ايراني پر از ايده ها و افكار نو است.
كسي چه مي داند؟ شايد تا چند وقت ديگر نمايشگاهي جديد و متفاوت از آثار او برپا شود.
|
