پس از صدا و سيما كه بايد طبقه بندي فيلم ها را در دستور كار خود قرار دهد، اين خانواده ها هستند كه بايد متوجه موضوع ديدن فيلم باشند و بايد به كودك و نوجوان خود بياموزند كه ديدن فيلم ها تبعاتي دارد
دكتر قاسمزاد، روانشناس در تحليل يادگيري كودكان ونوجوانان مي گويد: اين افراد از مكانيزم همانندسازي براي رشد شخصيتي خود و يافتن هويت اجتماعي بهره مي برند. در تعريف اين همانندسازي بايد بگويم فرد از شخصيت هاي سينمايي يا تلويزيوني كه آنها را مشاهده مي كند به عنوان يك الگو استفاده كرده و بنابراين تاثير هنرپيشه ها و هنرمندان در ريشه شخصيتي و تبيين ويژگي هاي بارز نوجوانان، نقش مهمي را ايفا مي كند.
با اين وصف تصور كنيد با پخش همين برنامه هاي تلويزيون كشور خودمان چه تصويري از آينده كودكان قابل تجسم است؟
بهرامي، قاضي ديوان عالي كشور چندي قبل در گفت  وگو با سايت اطلاع رساني پليس گفته است: نقش منفي فيلم هاي تلويزيوني جرم را ترويج مي دهند.
وي همچنين تصريح كرده است پيشگيري از معضل حمل چاقو و ساير سلاح هاي سرد، وابسته به بازنگري در اجراي برخي قوانين جزايي و بررسي برنامه هاي فرهنگي و تبليغاتي در جامعه است.
در همين حال پرهام فر، وكيل دادگستري نيز در گفت وگو با سايت اطلاع رساني پليس تاكيد كرده است: تلويزيون بايد در برنامه هاي خود چاقوكشي را ضدهنجار جلوه دهد، نه ابزار قدرت نمايي.
يك سال قبل وقتي سريال تب سرد پخش مي شد موضوع، مورد توجه يكي از مقامات قضائي دادسراي امورجنايي تهران قرار گرفت.
داديار شعبه دوم دادسراي امورجنايي تهران با تقاضايي از معاون دادستان پايتخت در امور جنايي مدعي شده بود كه آدم ربايي هاي متعددي با الگوبرداري از اين سريال به وقوع پيوسته و به همين دليل براي جلوگيري از تكرار جرم بايد اين سريال متوقف شود.
گرچه اين اتفاق هيچگاه نيفتاد، ولي خشونت به نمايش درآمده در آن سريال از سوي بسياري از كارشناسان، منفي و در عين حال موثر در الگوبرداري منفي شناخته شد.
دكتر محمد سيف زاده، وكيل دادگستري درباره خشونت ابراز شده در اين سريال تصريح كرده بود: وقتي مخاطب مي بيند كه يك فرد با ابراز خشونت ماشين دار يا صاحب يك ويلا مي شود و چه ساده آدم مي كشد، همگي دست به دست هم مي دهد و نوعي تهييج رواني براي كودكان و نوجوان به وجود مي آورد و اين كار تقبيح روانشناسانه نشده است.
به هر حال از اين نوع سريال هاي خشن و منفي بسيار پخش شده، بدون آنكه به اثرگذاري آن توجهي شود.
دكتر نجفي توانا، جرم شناس و حقوقدان نيز در اين باره تاكيد دارد: برخلاف آنكه در كشور ما تصاوير و اطلاعات جنسي پخش نمي شود و ضوابطي بر نمايش مسائل ضد اخلاقي وجود دارد، ولي متاسفانه در مسائلي كه جنبه تهاجم جنسي دارد يا جرايمي نظير سرقت اين ارزش ها لحاظ نشده و به همين دليل اثر مخرب اين نوع اطلاعات و صحنه ها از لحاظ علمي بر كسي پوشيده نيست و قطعا اثرات مخرب و ناخوشايندي دارد.
به هر حال موضوع از اين بابت بايد مورد توجه قرار گيرد كه شايد فيلم و سريال هايي كه بعد از ساعت 8 و 9شب پخش مي شود از نظر اخلاقي مشكل ندارد، اما از آنجا كه كودكان و نوجوانان در سن رشد به تخيل قوي پرداخته و براساس آن سعي در الگوسازي و اعمال رفتار دارند، مي تواند همان يك سريال معمولي برايشان دردسر به وجود آورد.
نخستين جرقه
موضوع اعمال محدوديت براي ديدن فيلم ها و سريال هاي تلويزيون مدت ها مطرود مانده بود تا اينكه عليرضا داوودنژاد كارگردان فيلم مصائب شيرين براي نمايش آن هشدار داد ديدن فيلم براي افراد زير 18 سال ممنوع است. اين كار بيشتر شبيه يك تبليغ براي فروش فيلم بود،  اما دست كم زمينه ساز مطرح شدن اين قانون نانوشته درباره فيلم ديدن شد.
پس از آن تا سال گذشته كه سريال تب سرد مورد مناقشه دادسراي امور جنايي تهران قرار گرفت، اين موضوع موردتوجه قرار نگرفته بود. در همين حال هيچ كس در خانه و خانواده هم به اين موضوع توجهي نداشت. شايد اين وضع به سبب اعتماد مردم به نحوه اداره صدا و سيما بود، از آن رو كه به گمان عدم پخش صحنه هاي نامربوط! ديدن فيلم ها اشكالي ندارد، فرزندان مالك و اختياردار تلويزيون و اين جعبه جادويي شدند.
اما نخستين جرقه اي كه به طور اصولي در اين وادي رقم خورد، ابتكار برنامه سينما يك كه پنج شنبه ها پخش مي شد، بود. اين برنامه با هشدار به خانواده ها درباره موضوع فيلم، خانواده ها را موظف كرد كه از ديدن فيلم از سوي افراد زير 16 سال جلوگيري كنند.گرچه چنين محدوديتي پس از سالها يكباره با موفقيت همراه نمي شود، زيرا عده اي با اين حساسيت ترغيب مي شوند فيلم را ببيند، اما اين كار سبب جرقه اي در ذهن ها مي شود كه آيا ديدن هر فيلم با هر كيفيتي براي هر رده سني مناسب است؟اصلا اگر قرار باشد شما با ويدئو فيلم ببينيد دست به چه انتخاب هايي مي زنيد. براي ديدن فيلم و برنامه هاي تلويزيوني چطور؟
به هر حال قانون مدوني در اين باره وجود ندارد، اما ضابطه اي از سوي سازندگان يا پخش كنندگان وجود دارد كه در كشورهاي خارجي سبب مي شود شبكه پخش كننده با علامتي مثل عدد 18-، 16-، 12-، 10- و امثال آن به خانواده ها هشدار دهد چنين فيلمي را كودكان و نوجوانان در محدوده سني خاص نبايد ببينند!
اين موضوع بيشتر به شكل يك عرف و قانون فرهنگي است تا ماده و آئين نامه براي عموم و در واقع رسانه هاي جمعي كشور بايد به اين موضوع توجه كنند. به عبارت ديگر شبكه هاي تلويزيوني بايد روي اين موضوع كار كنند. كاري كه چند هفته اي است همين برنامه سينما يك به آن اهتمام ورزيده است. البته در قانون مجازات اسلامي ماده اي به اين مسئله توجه دارد. در ماده 640 قانون مجازات اسلامي آمده است: اشخاص ذيل به حبس از سه ماه تا يك سال و جزاي نقدي از يك ميليون و۵۰۰ هزار ريال تا 6 ميليون ريال و تا 74 ضربه شلاق محكوم خواهند شد.
اين ماده 4 بند دارد كه در واقع همان اشخاص مورد نظر در متن ماده را تعريف كرده است. در بند اول آمده است: هر كس نوشته يا طرح، گراور، نقاشي، تصاوير، مطبوعات، اعلانات، علائم، فيلم، نوار سينما يا به طور كلي هر چيز كه عفت و اخلاق عمومي را جريحه دار كند براي تجارت يا توزيع به نمايش و معرض انظار عمومي گذارد يا بسازد يا براي تجارت و توزيع نگاه دارد ، اما با اين حال از اين ماده هم نه مي توان براي توقيف فيلم و سريال بهره برده و نه مي توان براي فيلم نديدن كودكان!
بنابراين پيش از هر زمان ديگري اين وضع محرز است كه اين كار نيازمند تلاشي فرهنگي است.
قانوني نانوشته براي ما
دكتر ناصر قاسمزاد مي گويد: گروهي از كارشناسان اجتماعي بايد اثر ساخته شده را بازبيني و با توجه به بار عاطفي و رواني، در ساعت هاي بخصوصي آن را پخش كنند، كما اينكه در كشورهاي پيشرفته معمولا زيرنويس  هايي تدوين مي كنند كه ديدن اين فيلم يا سريال براي گروه سني خاصي مي تواند جايز باشد.
البته در شرايط كنوني كه هر فيلم تكرار دارد و هر برنامه در ساعتي متفاوت دوباره پخش مي شود، كار ساده اي نيست. به هر حال آنچه مسلم است اينكه در واقع پس از صدا و سيما كه بايد طبقه بندي فيلم ها را در دستور كار خود قرار دهد اين خانواده ها هستند كه بايد متوجه موضوع ديدن فيلم باشند و بايد به كودك و نوجوان خود بياموزند كه ديدن فيلم ها تبعاتي دارد و آنها به موقع و پس از بزرگ شدن و زماني كه به تجربه هايي دست پيدا كردند، مي توانند فيلم رده سني خود را ببينند.
دكتر ناصر قاسمزاد همچنين معتقد است كه بايد شرايطي را فراهم كنيم كه چنين كاري نزد مردم يعني طبقه بندي سني براي ديدن فيلم به عنوان يك ضرورت تلقي شده و اساس تعهد به اجراي آن را فرهنگسازي كنيم. وي به برخي فيلم هاي تلويزيوني اشاره كرده و مي گويد: در بسياري فيلم ها شاهد صحنه هاي جنايي هيجاني هستيم كه طبيعتا با توجه به فرآيند رشد در نزد كودكان بخصوص 10 تا 15 ساله ها كه در دوره رشد و بلوغ خود هستند، بسيار حائز اهميت و اثرگذار است.
اين مشاور و روانشناس در تحليل چگونگي اثرگذاري منفي بر كودكان تصريح مي كند: سنين 10 تا 12 سال يك دوره سني است كه بچه ها در آن دچار تخيل زياد هستند و بسياري ترس هاي كودكي در اين دوره خود را نشان مي دهد؛ اضطراب هاي كودكي و مسائلي از اين دست. بنابراين در بسياري زيرنويس هاي شبكه هاي ماهواره اي، عدد 12- را مي بينيم، زيرا اين دوره شرايط خاصي دارد. پس براي در امان ماندن از اين تخيل و دوري جستن از الگوبرداري غلط در فرآيند سالم رشد، بايد بتوانيم اين فرهنگ را احيا كنيم كه جايز نيست بچه ها، هر فيلمي را ببينند. اين موضوع كار والدين را سخت مي كند، زيرا بايد بتوانند با ظرافت اين قانون را القا كنند، در عين حال كه هيچ ضمانت اجرايي براي والدين ندارد. از طرف ديگر والدين بايد بتوانند برنامه هاي جايگزيني براي كودكان خود داشته باشند كه چنين قانون نانوشته اي را به اجرا درآورند. البته يادآوري اين نكته ضروري است كه قانونپذير كردن كودكان نسبت به چنين قواعدي بايد از سنين كم، وقتي آنها زير 6 سال سن دارند، صورت بگيرد تا در دوره 7 تا 14 سالگي اثر كند!