معصومه صفايي
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست كه به خاطر زن بودن، طي اين هشت سال حرف و حديث هايي را تحمل كرده، در روزهاي آخر كاري اش با افتتاح مركز تفرجي ورجين در جمع محيط بان ها حاضر شد و با ظاهري متفاوت تر از هميشه در كنار آنها به گفت وگو نشست. او حالا ديگر با روزهاي اولي كه وارد سازمان حفاظت محيط زيست شده بود خيلي فرق دارد. هيات و ظاهرش بيشتر آدم را ياد سپاه دانشي هاي قديم مي اندازد تا يك زن مدير، ولي اگر از حق نگذريم با تمام كم و زيادها و بالا و پايين ها، محيط زيست كشورمان هشت سال نسبتا خوبي را گذراند.
شايد كوچكترين دستاورد هشت سال اين بود كه ديگر محيط زيست براي مردم واژه اي نامانوس نيست. ديگر حفاظت از طبيعت تنها خواست ماموران محيط زيست نيست. حالا ديگر همه آن را يك وظيفه ملي مي دانند. ابتكار اين مدت را عصر طلايي محيط زيست عنوان مي كند و مي گويد: در اين مدت سازمان حفاظت محيط زيست به يك سازمان علمي وتخصصي تبديل شده، به شكلي كه هم اكنون 75درصد هرم تشكيلاتي سازمان داراي تحصيلات دانشگاهي كارشناسي به بالا هستند.
طي اين سال ها سطح مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محيط زيست از 5/4 به 5/7 درصد رسيده است، يعني 5/7 درصد از كل سطح كشورمان را مناطق تحت حفاظت تشكيل مي دهد. حالا ديگر ما فاصله زيادي با استاندارد جهاني 10درصد نداريم، هرچند كه كم وكاستي هاي بسيار در زمينه حفاظت هاي كيفي از برخي از مناطق تحت حفاظت قابل چشم پوشي نيست. اما اين حقيقت را نبايد ناديده گرفت كه اگر پيش از اين هشت سال هيچ گاه صحبت از تخريب و از بين رفتن طبيعت نمي شد و تيتر هيچ روزنامه اي از مردم نمي خواست به داد طبيعت برسند، دليلش امنيت اوضاع نبود، بلكه كسي اصلا نمي دانست كه چنين مناطقي وجود دارد. طي سالهاي پيش از آن، مناطق و منابع تخريب مي شد، ولي كسي صدايش در نمي آمد، چرا كه نه تنها حساسيتي روي اين موضوع وجود نداشت، بلكه حتي گوش كمتر كسي با واژه محيط زيست و حفاظت از آن آشنا بود.
در آخرين نشست دوستانه دكترمعصومه ابتكار، چهره هاي آشناي زيادي دور ه اش كرده بودند. از جمله رجبعلي كارگر كه سالها مديريت بسياري از مناطق تحت حفاظت سازمان را برعهده داشت، حسين شكاري يكي از قديمي ترين محيط بان هاي كشور كه در درگيري با يكي از متخلفان دچار نقص عضو شد و محمد حسن پيراسته، مديركل محيط زيست استان تهران و از محيط بان هاي قديمي. ابتكار در اين جمع ضمن تشكر از تلاش هاي بي دريغ حافظان عرصه هاي طبيعي كشور، با اشاره به نقصان ها و مشكلات سالهاي مديريتش گفت: ما كم و كاست هاي زيادي داشتيم و البته موانع و مشكلات بسيار زيادتري، اما با تمام اين معضلات با پشتيباني قوي رياست جمهوري از محيط زيست توانستيم كارهاي زيادي از پيش ببريم. مثلا لحاظ مسائل محيط زيست در سند توسعه استان ها، در چارچوب قراردادن فعاليت هاي صنعتي، استقرار نظام مديريت زيست محيطي در صنايع بزرگ مثل پتروشيمي و پالايشگاه ها، انجام طرح مطالعاتي كاهش آلودگي هواي تهران و هفت شهر آلوده كشور و اجراي آن با كمك شركت هاي خارجي، اجراي برنامه  پايش رودخانه هاي كشور و از همه اينها مهمتر توانمندسازي سازمان حفاظت محيط زيست در زمينه آئين نامه ها، قوانين و مقررات.
تاكنون روي بيش از 60 رودخانه كشور طرح مطالعاتي و پايش آلودگي و تخريب انجام گرفته است كه در پي آن نيز مقرر شده استان ها در زمينه كاهش اين آلودگي ها اقدام و به صورت مداوم از طرح پيشبردي آن گزارشي به سازمان ارائه دهند.
اجراي طرح معاينه فني خودرو، ضمن لزوم به كارگيري استانداردهاي جهاني در روند توليد خودرو و همچنين از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده، از ديگر اقداماتي بود كه هر چند نصفه و نيمه، ولي انجام شد. ابتكار در اين باره گفت: در اين زمينه وزارت صنايع، شهرك بازيافت خودروهاي فرسوده را پيش بيني كرده كه در آن قطعات خودروهاي فرسوده جدا و بازيافت مي شوند، اما باز هم نامه نگاري هاي اداري اجراي كامل و قطعي اين فاز از طرح را با مشكل مواجه كرده است. و اما در بخش محيط طبيعي كه بخصوص در استان تهران به دليل مشغله هاي تمام نشدني محيط انساني هميشه مهجور واقع شده و كمتر به آن توجه شده است، ابتكار با اشاره به افزايش 40 درصدي مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محيط زيست گفت: شايد يكي از مهمترين اقدامات ما حق نظارت سازمان بر صدور مجوز سلاح هاي شكاري باشد. در بخش مطالعاتي نيز طرح جامع 80 منطقه، تحت حفاظت انجام شده است و به مرور زمان انشاا... در مديريت بعدي به اجرا در خواهد آمد. از سوي ديگر ما توانسته ايم محيط بان هاي كشته شده مان را شهيد محسوب كنيم و قانون حق الكشف را هم به تصويب برسانيم.  
او به پروژه هاي حفاظتي مثل پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي، لاك پشت دريايي، مارال، گوزن زرد و هوبره اشاره كرد و گفت: كمك هاي جهاني زيادي را توانستيم براي انجام طرح هاي حفاظتي مان جلب كنيم، هر چند كه تمام اين طرح ها بلند مدت است و نياز به پشتوانه قطعي مديريت هاي بعدي دارد.
در ضمن  بزودي بزرگترين موزه ملي تاريخ طبيعي كه يكي از بزرگترين موزه ها در خاورميانه نيز هست با 30 هزار متر مربع زيربنا در تهران افتتاح مي شود.
معصومه ابتكار، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست در پاسخ به خبرنگاران در رابطه با اينكه كدام گونه گياهي و جانوري كشور را بيشتر دوست دارد گفت: در بين گونه هاي گياهي لاله واژگون و در بين جانوران خانواده حشرات را خيلي دوست دارم.

از آزولا سرخس قهوه اي- سبزي كه حدود سالهاي 65 از فيليپين به منظور احياي نيتروژن زمين هاي برنج شمال كشور به ايران آورده شد و در عرض چندسال آنچنان تكثير پيدا كرد كه شد بختك آبهاي شمال كشور، زياد نوشتيم.
از اينكه تالاب انزلي به دليل ارزش هاي بالاي زيستي ( مأمن تخم ريزي ميليون ها ماهي و محل زمستان گذراني 11 ميليون قطعه پرنده آبزي و كنار آبزي كه از سال 1349 به عنوان اكوسيستم نمونه تالابي كشور انتخاب شده) براي تبديل شدن به مرداب و گنداب حيف است نيز زياد نوشته ايم ، ولي كو گوش بدهكار؟ حالا هم براي دلخوشي بيشترتان مي توانيد ورود 32 ميليون مترمكعب فاضلاب خانگي شهرستان هاي رشت، صومعه سرا، ماسال، انزلي و فومن، 2 ميليون ليترسم و 585 هزار تن خاك به صورت رسوب را هم به معضل بالا اضافه كنيد.
بگذريم از خبرهاي غير موثقي كه از گوشه و كنار مبني بر تخليه زباله شهرهاي اطراف در اين تالاب به گوش مي رسد. حالا كه ديگر تابستان هم هست و فصل بد توريسم، تالاب انزلي در آستانه مرگ قطعي است و برخي كارشناسان درصدد نجات آن برآمده اند، البته با كمك متخصصان ژاپني.
البته اين طرح فعلا در مرحله مطالعه است و باتوجه به روند ديوان سالاري كه در بيشتر مراكز دولتي ما رايج است ممكن است تا به مرحله اجرا رسيدن اين طرح، ديگر چيزي از تالاب انزلي باقي نماند و طرح بين المللي احياي تالاب انزلي بشود نوش داروي بعد از مرگ سهراب. هرچند كه به گزارش ايرنا، فرماندار بندر انزلي كه اتفاقا برعكس بيشتر مديران، منكر ورود فاضلاب و پساب و زباله به تالاب انزلي نيست، با اشاره به اينكه ورود فاضلاب ها به تالاب و دريا مي تواند منجر به يك فاجعه زيست محيطي شود مي گويد: يكي از برنامه هاي اساسي ما اين است كه تالاب را از خطر مرگ نجات دهيم و البته تسريع در احداث شبكه بهداشتي فاضلاب، نقش بسيار مهمي در كاهش آلودگي ها و حفاظت از اين تالاب زيبا دارد.
تالاب انزلي در مسير نيستي است و سير قهقر ايي مي پيمايد و مسئولان و كارشناسان با خيال آسوده و در كمال آرامش در حال بررسي فاز مطالعاتي طرحي هستند كه قرار است بيماري دم مرگ را از مرگ نجات دهند؛ آن هم با شوك هاي ممتد الكتريكي. اما هنوز تن بيمار گرم است، هنوز همه چيزتمام نشده، شايد اگر زودتر بجنبيم، شوك هاي الكتريكي كارگر باشد. شايد دوباره تالاب انزلي به حيات باز گردد.

دوشنبه گذشته دومين فاز سرشماري طعمه هاي يوز در نايبندان طبس آغاز شد.25 كارشناس محيط زيست، به همراه مهندس  هوشنگ ضيايي صبح روز پانزدهم مرداد به منظور اجراي فاز دوم سرشماري طعمه هاي يوزپلنگ ايران راهي نايبندان شدند. اين تيم تاكنون موفق به ديدن دو قلاده يوز در دو روز مختلف در سه كيلومتري پاسگاه علي آباد واقع در شرق منطقه نايبندان شده اند.
فاز اول اين طرح خرداد ماه در استان يزد انجام گرفت كه نتيجه آن استفاده يوزپلنگ از طعمه غير رايج خرگوش به جاي كل و بز و قوچ وميش اعلام شد. آموزش مردم محلي نيز از اقدامات حاشيه اي انجام گرفته توسط اين تيم در مناطق اطراف زيستگاه هاي اصلي يوز است.

جثه متوسط، گوش و گوشك، گرد و پهن است. شباهت به خفاش شمالي و سروتين دارد، ولي قسمت آزاد دم، كوتاه است و به جز مهره آخر آن، بقيه را پرده دمي پوشانده است. موها انبوه و نرمند، رنگ موهاي پشت قهوه اي تيره با نوك نقره اي شبيه برفك است. طول سر و تنه 5/5 تا 5/6 سانتيمتر است و وزنش به 14 گرم مي رسد.
بيشتر در سوراخ درختان، سقف خانه ها و شكاف سنگ ها زندگي مي كند. خفاش برفكي در ايران تاكنون از دشت تركمن صحرا و سردشت، واقع در جنوب لردگان گزارش شده است.
اين گونه، اواخر غروب معمولا در ارتفاع بالاتر از 20 متر شروع به پرواز مي كند. در موقع پرواز، بسيار پرسر و صدا هستند. مهاجرت هاي طولاني دارند. برخلاف اكثر خفاش ها در كلني نرها در فصل تابستان تعداد فراواني ماده هم مشاهده مي شود.