علي شاكري
سيزدهمين دوره رقابت هاي واليبال جوانان جهان در «ويشا كاپت نام» هند جولانگاه ستاره هايي بود كه به زودي آسمان واليبال جهان را تسخير خواهند كرد. در اين دوره و در جمع تيم هاي برتر بازيها، روسيه، هلند، كوبا، كره جنوبي، برزيل و ايران، قهرماني به آسمانخراش هاي روسي رسيد. روس ها با به كارگيري بازي قدرتي و اتكاء بيش از حد به سلاح سرويس، دمار از همه حريفان در آورده، هيچ تيمي را در هند ياراي مقابله با اين تيم نبود. در نمايشگاه واليبال جهان تيم هاي برتر را مي شد به سه دسته تقسيم كرد: روسيه و كوبا در قدرت، كره و هلند در سرعت و ايران و برزيل با واليبالي متكي به تكنيك و به اصطلاح «فانتزي» در رويارويي با هم صحنه هاي زيبايي خلق كردند. با وجود قهرماني روس ها بازيهاي اين تيم به دل كمتر كسي چسبيد و برعكس بازيهاي تيم هايي چون ايران، برزيل و كره جنوبي طرفداران بسياري داشت. نكته اي كه حتي واكنش برخي از مربيان شركت كننده از جمله «لربچ» سرمربي سرشناس برزيل را موجب شد و وي پس از پذيرش شكست سنگين بازي فينال در كنفرانس مطبوعاتي خطاب به مقامات FIVB گفت: «شيوه بازي ماشيني روس ها در تعارض با روح و لطافت و زيبايي واليبال بود.»
در شماره قبلي از حاشيه هاي اين رقابت ها نوشتيم و همانطور كه وعده كرديم در شماره پاياني به ارزيابي كيفي تيم هاي شركت كننده پرداختيم.
روس ها تيمي دست نيافتني
روس ها يكي از سه تيم بلند قامت بازيها بودند كه به هنگام بازي، ميانگين قدي بازيكنان اين تيم همانند هلند به بالاي دو متر هم افزايش مي يافت.
كيفيت بازيهاي اين تيم در «ويشا كاپت نام» قابل مقايسه با بازيهاي تداركاتي تهران نبود. اعضاي اين تيم همگي در فن سرويس سرآمد تيم هاي شركت كننده بودند تا جايي كه با اين سلاح همواره تيمشان را از بن بست تاكتيكي نجات مي دادند. البته نبايد فراموش كرد كه حربه روس ها به همين يك تكنيك ختم نمي شد و آنان در دفاع روي تور، دريافت و حملات قدرتي هم بسيار هماهنگ و پخته عمل مي كردند. ولي اين حقيقت را نمي توان كتمان كرد كه بازي ماشيني روس ها فاقد روح بود و خريداري چه در ميان مربيان تيم ها و از همه مهمتر تماشاگران پرشمار هندي نداشت. در بازيهاي روسيه با حريفان، اكثراً تيم هاي روبه روي آن توسط تماشاگران تشويق مي شدند.
در تيم روسيه «گرانگيني» يك بازيساز توانا و كاپيتاني مقتدر بود. پاول گراگولف در پشت قطر پاسور در زدن اسپك هاي پشت خط تنها نبود، بلكه «دانيلوف» و «سيوزل» هم به عنوان دو يار قدرتي دريافت كننده همواره در منطقه ۶ و مناطق ۲ و ۴ در حملات قدرتي حضور پرثمر داشتند. اما بهترين بازيكن روسيه در اين تورنمنت «استاپانكو» بود كه با قد ۲۰۸ سانتي متر خود در دفاع وسط تور و ضربات سرعتي خود باعث غافلگيري حريفان مي شد. ولكلوف نيز به عنوان قطر سرعتي استاپانكو به عنوان يكي از دو بلند قامت ترين بازيكنان اين دوره اگر چه در اسپك به پاي همتاي سرعتي خود نمي رسيد اما او يكي از بهترين زنندگان سرويس بود. «پوتين تسف» هم يك ليبروي تمام عيار بود چه در توپگيري و چه دريافت همواره حضوري پررنگ در قهرماني تيمش داشت. روس ها در مجموع ۷ بازي تنها دو «ست» در مقابل كره جنوبي و صربستان ومونته نگرو از دست دادند. اين قاطع ترين قهرماني اين تيم طي ۷ قهرماني در ۱۳ دوره حضور بود.
برزيل فقط حريف روسيه نشد
برزيل قبل از رويارويي با روسيه در فينال فقط به قهرماني مي انديشيد و «لربچ» بارها و بارها در پايان هر بازي آن را تكرار مي كرد تا از حافظه شاگردانش پاك نشود. برزيل هنگامي كه «ست» اول بازي با روسيه را در رقابتي نزديك ۳۰ بر ۲۸ واگذار كرد عملاً از تب و تاب افتاد و هرگز نتوانست از زير شلاق سرويس هاي كمر شكن حريف خلاصي يابد.
البته زنگ خطر براي برزيل در بازي با ايران به صدا در آمده بود. روزي كه زرد و سبزپوشان برزيلي در تقابل دو تيم تكنيكي بازيها با اقبالي بلند از شكست گريخته بودند. برزيل در غياب «ايگورپنيتو» ستاره اي كه در ميانه راه با مصدوميت زانو تركيب اصلي تيمش را به هم ريخت، هرگز زورش در بازي نهايي به روسيه نرسيد.
در اين تيم «تياگو آلوز» يك بازيكن همه فن حريف بود كه همانند «استاپانكو» در پايان بازي دو كاپ به پاس درخشش فوق العاده گرفت. بخشي از ناكامي برزيل به مشخص نبودن بازيساز اول اين تيم باز مي گشت و «لربچ» همواره در به كارگيري لوئيز كولهيو و رزنده مردد بود. دوگلاس و لوكاس دو بازيكن سرعتي برزيل بودند كه همپا با «جوبي» و «گراناتو» در حملات قدرتي به يك اندازه مشاركت داشتند.
برزيل طي ۷ بازي فقط به روس ها باخت و در ۶ بازي ديگرش تنها در مقابل تيم ايران به مشكل خورد.
كوبا با ۳ بازيكن تيم ملي بزرگسالان در مكان سوم
كوبا با سه بازيكن اصلي تيم ملي بزرگسالانش كه در ليگ جهاني واليبال سوم شده بودند و با چند بازيكن مشكوك در اين دوره حاضر بود. البته برزيل هم يكي دو بازيكن بالاي ۲۱ سال داشت كه كاملاً از چهره هاي آنها مي شد پي به سن و سال بالاي آنان برد!
كوبا با اوريل كاميجو، خوآن توره نا و سيمون، سه ملي پوش بزرگسال خود در مصاف با روسيه و برزيل فيناليست هاي دوره سيزدهم، كاري از پيش نبرد و در همان جايي ايستاد كه استحقاقش را داشت.
كاميجو بازيساز دوم تيم ملي بزرگسالان كوبا طراح تاكتيكي اين تيم به شمار مي رفت. سيمون و سانچز زوج سرعتي و جوركوئين و ايزانگا زوج ياران قدرتي و دريافت كننده را تشكيل مي دادند و خوآن توره نا در پشت همه تهاجمات كوبا نقش كامل كننده را داشت.
كوبا غير از برزيل و روسيه به هيچ تيمي باج نداد و حتي داغ گرفتن يك «ست» را به دل تيم هايي چون مراكش، هند، صربستان و مونته نگرو، كره جنوبي و هلند گذاشت.
هلندي ها در انديشه دوران طلايي
هلند تيمي يك دست بود. تيمي كاملاً سرعتي كه با ميانگين قدي دو متر و بدن هايي ورزيده درگام هاي پاياني از دستيابي به مقام محروم ماند. جالب آن كه هلندي ها به اين تيم در برآوردن آرزوهايشان بسيار اميد بسته اند و در انديشه بازگشت به دوران طلايي هستند .وجود يك پاسور توانا به نام «هرسكامپ» كه چيره دست ترين بازيساز جام بود و بازيكناني چون «لورشجيد» ، «واندر مارك» ، «وارن نوردن» ، «رائووردنيك »و«كياپ قربجيك »و يك ليبروي پرتحرك به اسم«جلتي مان»به جوانان سرزمين لاله ها اين اجازه را مي داد تا نوين ترين تاكتيك هاي امروز واليبال را به نمايش بگذارند.
اكثر نفرات هلند را همان نوجوانان سال ۲۰۰۳ مسابقات جهاني تايلند تشكيل مي دادند كه در آن بازيها سه بر صفر مغلوب تيم ايران شده بودند. پيشرفت و تكامل نوجوانان ديروز را جوانان امروز هلندي با گذشت دو سال تحت هدايت «ويمولن »و در باشگاههاي حرفه اي قابل توجه و حتي مايه تعجب تني چند از اعضاي تيم ايران شده بود كه قبلاً سابقه بازي با آنان را داشتند.
هلندي ها كه در دهه هاي مياني ۹۰ فاتح ليگ جهاني و برنده مدال طلاي بازيهاي ۱۹۹۶ آتلانتا شده اند، چند سالي است كه در هيچ رويداد بزرگي موفق نبوده اند و حالا با اين جوانان چشم به آينده دوخته اند. هلند مثل كوبا در اين بازيها مقابل روسيه، برزيل و كوبا بازنده شدند و در بازي با تيم خوش تكنيك ايران هم با بخت و اقبالي بلند از شكست فرار كردند. اين تيم در برابر آلمان، تونس، ايران و آمريكا پيروز شد.
كره اي ها مغموم و ناكام
كره اي ها در واليبال جهان و در همين رده جوانان تنها تيم آسيايي بودند كه يكبار در سال ۱۹۸۷ منامه در چهارمين دوره بر كرسي قهرماني ايستادند و در هند هم به عنوان قهرمان دو قاره آسيا و اقيانوسيه در انديشه تكرار خاطرات شيرين گذشته بودند. آنچه كه در پايان بازيها براي كره اي ها حاصل شد هرگز با آرزوها و اهداف اوليه آنها مطابقت نداشت و از همه سخت تر براي آنها اينكه در بازي آخر مغلوب حريف قديمي خود ايران شدند. كره اي ها عنوان برترين تيم آسيايي را در مسابقات جهاني هند به تيم ايران دادند و به تلافي پيروزي مقابل تيم جوانان ايران در فينال مسابقات جوانان آسيا در قطر انتقام سختي پس دادند.
شكست مقابل بزرگان واليبال جهان يك طرف و باخت به تيم ايران چين و چروك صورت «سوك كيونگ لي» را دوچندان ساخته بود. كره اگر دستش از مقام كوتاه ماند اما در روز پاياني يك بازيكن بنام «مين سونگ مين» را به عنوان امتيازآورترين بازيكن جهان بالاتر از «محمدمحمدكاظم» بر روي سكوي بهترين ها داشت. كره به مانند صربستان تنها تيمي بود كه از روسيه يك «ست»گرفت و در گروهش به جز روسيه و كوبا بر سه تيم ديگر و هند ميزبان با قدرت پيروز شد. در تيم كره دو بازيساز به نامهاي هوانگ و كوانگ يو با خصوصيات متفاوت و بسته به شرايط بازي حريفان به طور متناوب به ميدان مي رفتند. جونگ لي و يونگ شين دو بازيكن سرعتي اين تيم بودند و جدا از سونگ مين كه عقاب وار در پشت خط به دفاع حريفان حمله مي برد، سي ليم و هان ايوكيم در پشت قدرتي دريافت كننده دست كمي از «سونگ مين» نداشتند. «هوكي هان» ليبروي اين تيم همواره با حضور در انتهاي ميدان بر ضريب دريافت و توپگيري مي افزود. كره ۳ بر يك و ۳ بر صفر به روسيه و كوبا در دور مقدماتي باخت و برابر ايران نيز بر سر كسب مقام پنجم و ششمي ۳ بر يك بازنده شد. هند، صربستان، مراكش و آمريكا هم تيم هايي بودند كه در برابر كره مغلوب شدند.
صربستان تيمي متوسط
صربستان و مونته نگرو در اندازه جايگاه واليبالش در جهان نشان نداد. صربستان در بازي با تيم هاي كره جنوبي، روسيه، كوبا و ايران شكست خورد و با ۳ پيروزي برابر هند، مراكش و آمريكا در جاي هفتم ايستاد. صرب ها در بازي آخر خود با آمريكا با مغلوب كردن حريف به اندازه فتح قهرماني شادي كردند. شادي بازيكنان هموطن«ست كوويچ»نزديك به ده دقيقه طول كشيد و كادر فني و بازيكنان اين تيم سالن «سورنا بهاراتي» را روي سرشان گذاشتند!
نقطه قوت صربستان در حمله روي تور بود. در اين تيم «گوران بيجليكا» كاپيتان اين تيم محور تمامي حركت هاي تيمش محسوب مي شد. او در جمع امتيازآورترين بازيكنان جام در جاي هشتم ايستاد. «كياپ ويجيك» را هم مي توان در زمره بهترين هاي اين بازيها دانست. در تيم صربستان «پودرس كانين»در دفاع و دريافت خوش درخشيد و بازيساز اين تيم «ماركو باگاريك» هم در مجموع پاسوري توانا نشان داد. لكه سياه در كارنامه تيم صربستان شكست اين تيم برابر مراكش تيم ته جدول گروه يك بود. صرب ها در مقابل روس ها اگرچه يك «ست»گرفتند، اما با اقبالي بلند توانستند خود را به جمع ۸ تيم برتر برسانند.
غرور آمريكا جريحه دار شد
آمريكايي ها پس از سال ها دوري با تيمي يكدست و پرغرور گام به رقابت هاي جهاني جوانان گذاشتند، اما در پايان بازيها غرورشان با ناكامي هاي پياپي جريحه دار شد. در اين تيم نفرات مستعدي به چشم مي خوردند كه در آينده نزديك به بازيكناني قابل مبدل خواهند شد. نقطه قوت تيم ايالات متحده بازيساز بلندقامت اين تيم «ويندر» بود كه همواره با پرش هاي فريبنده خود را در مسير توپ هاي دريافتي قرار مي داد. به جز او بايد از «جايسون جابيولسكي» به نيكي ياد كرد. بازيكني خوش دست كه از زواياي مختلف تور ضربات خوبي را روانه زمين حريفان مي ساخت. ديويد اسميت، وينس جوبي و جاكوب اسكود بهترين هاي تيم آمريكا بودند.
بداقبال هاي جام
در ميان چهار تيم بازمانده از حضور در مراحل پاياني كه به آنان مي توان لقب بداقبال هاي جام را داد، هند بيشترين صدمه را خورد. ميزبان از هر نظر به جز آماده سازي يك تيم مدعي نمره قبولي گرفت. هندي ها هرگز فكر نمي كردند با سرمايه گذاري روي تيمي كه در سال ۲۰۰۳ در مسابقات نوجوانان جهان در تايلند از سكوي نايب قهرماني جهان بالا رفت با كسب ميزباني و هزينه سنگين ضرر كنند، اما همان تيم در قالب تيم جوانان با كلي حرف پيرامون سن بازيكنانش در برابر رقبا كاري از پيش نبرد و تنها با يك برد مقابل مراكش در گروهش پنجم شد.
حذف ناباورانه
ژرمن ها حذف ناباورانه اي در دور مقدماتي داشتند. تيمي كه در شروع بازيها در يك روز استثنايي ايران را شكست داده بود در خاتمه بازيهاي دور اول با چشماني اشكبار و ناباورانه صحنه رقابت ها را ترك گفت. آلمان در بازي آخر خود مقابل آمريكا دل به ست هاي برده بيشترش داشت و هرگز گمان نمي كرد كه با محاسبات قانون جديد حذف خواهد شد. آمريكا با پيروزي سه بر دو و در بازي با آلمان خود به عنوان تيم چهارم گروه ۲ صعود كرد و آلمان ها را به صف تيم هاي حذف شده چون هند، مراكش و تونس فرستاد. در تيم آلمان هم چهره هاي ممتازي به چشم مي خوردند كه نمي توان به سادگي از كنار نام آنان گذشت.
نمايندگان آفريقا در انتهاي جدول
مراكش و تونس قهرمان و نايب قهرمان قاره آفريقا ضعيف ترين تيم هاي دوره سيزدهم بودند. اگر مراكش توانست با شكست صربستان گوشه اي از شايستگي هاي خود را به رخ بكشد، تونس با تن دادن به پنج باخت پياپي به نوعي زنگ تفريح تيم هايي چون ايران، آمريكا، برزيل، هلند و آلمان واقع شد. دو تيم مراكش و تونس به لحاظ بازي شباهت هاي زيادي با تيم هاي واليبال كشورهاي حوزه خليج فارس داشتند. بازيكنان اين دو تيم به لحاظ قدي ناهمگون و با واليبالي كه بوي تنبلي و نقايص تكنيكي در آن كاملا مشهود بود هيچ پيشرفتي نسبت به دوره هاي قبل از خود بروز ندادند.