ليلا خاكسار
كم تحركي و انفعال پيامد مستقيم زندگي شهري و ماشيني  است، كه خود را به شكل چاقي، خستگي مفرط و انواع بيماري ها و نهايتاً پيري زودرس نشان مي دهد. اگر چه اين قبيل مشكلات به سراغ همه گروه هاي جامعه شهري مي رود اما زنان از آنجا كه تحرك و فعاليت اجتماعي كمتري دارند و امكانات و فضاهاي ورزشي مناسبي نيز براي آنها وجود ندارد بيشتر در معرض اين قبيل عوارض و آسيب هاي جسماني هستند. فعاليت هاي ورزشي ايروبيك از آن جهت كه نياز به مكان خاص يا وسايل ورزشي گران قيمت ندارد يكي از راههاي تأمين سلامت جسماني و بازگرداندن شادابي و نشاط به جسم و روح زنان است. گزارش زير اين موضوع را مورد بررسي قرار داده است. با هم مي  خوانيم:
آمار ما هر روز حكايت از بالا رفتن رقم بيماران روحي و رواني در جهان و همچنين در كشور ما دارند. بسيار پيش مي آيد كه مي بينيم و مي شنويم كه افراد از مشكلات روحي و بيماريهاي اعصاب شكايت دارند و آنهايي كه به پزشكان و روانپزشكان اعتقاد دارند و به ظاهر يك گام از مردم بي توجه جلوتر هستند. پس از مدتي، از بي اثر شدن داروهاي آرام بخش، كم خوابي، استرس و بازگشت به حالت اوليه بيماري خود گلايه مي كنند.متأسفانه بر اساس آمار موجود براي هر۹۰ هزار ايراني يك روانپزشك وجود دارد كه بيماران پس از تلاش براي مراجعه و گرفتن وقت به دليل بالا بودن هزينه هاي مشاوره و درمان پس از چند بار مراجعه اوليه، مايل به ادامه اين روند نيستند و درمان را چنانچه به مراحل حادي نرسيده باشد رها مي كنند.
وجود مراكز مشاوره كه طي سالهاي اخير راه اندازي شده توانسته گامي هر چند كوچك در جهت رسيدگي به مشكلات روحي افراد بردارد. اما در مقايسه با تعداد و نوع مشكلات افراد به ويژه در زمينه هاي اقتصادي و اجتماعي بسيار ناچيز است.كتابهاي روانشناسي با عناوين مختلف روز به روز بيشتر در حال انتشار هستند و به گفته ناشران در دسته پرفروش ترين كتاب  ها جاي گرفته اند.خلاصه اين كه اكثر مردم با علم به مشكلات روحي كه دارند به دنبال يافتن راه چاره هستند شايد بتوانند به نحوي فشارهاي ناشي از شرايط مختلف عصبي را بكاهند.در اين ميان زنان كه مسئوليت چند جانبه در زندگي خانوادگي دارند، با رقم ۲ برابر مردان در مشكلات روحي و عصبي، نگراني جامعه را بيشتر كرده اند و از آنجايي كه نقش زن در خانواده نقشي بسيار با اهميت در حفظ كانون خانواده است، جدي نگرفتن اين مشكلات مي  تواند صدماتي جبران ناپذير بر پيكره خانواده و در نهايت جامعه وارد كند. علاوه بر همه مراقبت هاي روحي و رواني و مراجعه به مشاور و پزشك محققان معتقدند: يكي از مهمترين عوامل بيماري هاي روحي و جسمي كه به اشكال مختلف خود را در طول زندگي نشان مي دهد، كم تحركي و ماشيني شدن زندگي انسانهاست. در بسياري از مواقعي شاهد اين هستيم كه زنان در محيط كوچك آپارتمان صبح تا شب را سپري كرده و زندگي به ظاهر مدرن و ماشيني دارند و با فشردن يك دكمه از وسايل خانگي برخي از كارهاي خود را انجام مي دهند و نسبت به گذشته ها از آسايش بيشتري بهره مي برند اما از طرف ديگر عليرغم راحتي هايي كه به دست آورده اند به دليل كم تحركي دچار بيماري هاي گوناگون روحي و جسمي شده اند.
آنچه مسلم است، اين است كه جامعه امروز ما با  واقعيتي مانند آپارتمان نشيني، كمبود فضاي سبز در محل زندگي و شهرهايي مملو از جمعيت روبه رو است. اما با اين پديده براي جلوگيري از ابتلا به ناراحتي هاي جورواجور چگونه مي توان كنار آمد و يا به چه شكلي برنامه ريزي كرد كه با شرايط موجود، بتوانيم خودمان را تطبيق بدهيم و در آسايش بيشتري زندگي كنيم.يكي از راهها و ورزشهايي كه در اين ارتباط طي سالهاي اخير به ويژه در خانم ها طرفداران زيادي پيدا كرده، ورزش «ايروبيك» است كه به دليل شرايط خاص و حركات ريتميكي كه در آن وجود دارد. انگيزه شخص را براي انجام تمرينات بالا مي برد.اين ورزش نياز به مكان خاص و وسيله ورزشي گران قيمت و دست نيافتني براي همه ندارد و تحت هر شرايطي در كمترين فضا مي توان آن را انجام داد و از تأثيرات آن براي شادابي روح و جسم بهره برد.
***
اشرف صحت مربي ۶۳ ساله ايروبيك در ايران است كه با سابقه ۳۰ ساله مربي گري در ايران در مورد اين تمرينات مي گويد: ايروبيك حدود ۴۰ سال پيش در آمريكا و كشورهاي اروپايي و در آفريقا به صورت سنتي رايج بوده و به گفته برخي، آفريقايي ها زماني كه مشغول به كار بوده اند با آوازهاي موزون خودكار انجام مي دادند، كه اين منجر به پيدايش حركاتي منظم به همراه آهنگ صداي آنها شده و در واقع بدعتي براي شروع يك ورزش بوده است.
در اين ورزش با تنوع بسيار زيادي كه در حركات وجود دارد همه گروه هاي سني از كودكان تا بزرگسالان را جذب خود مي كند و هر كس به تناسب شرايط جسمي كه دارد مي تواند تمرينات سخت يا ساده تري انجام دهد.وي همچنين مي گويد: زنان جامعه ما متأسفانه وقتي به دوره كهنسالي مي رسند و در بسياري افراد حتي در ميانسالي نسبت به خود بي تفاوت مي شوند و بيشتر وقت خود را صرف اطرافيان و خدمت به ديگران مي كنند، در حالي كه ما در هر سني كه باشيم، نكته مهم حفظ سلامتي است و پيشگيري از بيماريهايي كه به شكل هاي مختلف ما را تهديد مي كند. اين ورزش و تمرينات تأثيرات بسيار مثبتي در تنظيم دستگاه قلب و عروق، تنفس و عضلات سورني و شكم دارد و از پوكي استخوان و ناراحتي هاي گوارشي و تنفسي جلوگيري مي كند.
صحت همچنين مي گويد: علاوه بر تأثيرات جسمي بسيار مؤثري كه اين تمرينات دارد، تأثيرات روحي و نشاط افراد را نيز به همراه خود به ارمغان مي آورد. زماني كه اين تمرينات به شكل منظم و حداقل ۳ الي ۴ ساعت در هفته انجام شود، با نظمي كه به جسم و بدن مي دهد، عامل مؤثري براي دوري بيماري هاي روحي مي شود، از همه مهمتر اين كه افراد و به ويژه خانم ها با قرار گرفتن در جمعي كه همه با انگيزه سلامت روح و جسم كنار هم جمع شده اند، حس بسيار خوبي به دست مي آورند و در بسياري اوقات از همفكري يكديگر مي توانند استفاده كرده و به مشكلاتي كه برايشان پيش مي آيد، فائق شوند.صحت همچنين در ارتباط با نحوه انجام حركات و تمرينات مي گويد: بيشتر مردم ورزش را دوست دارند، اما به دلايل مختلف از قبيل كمبود وقت، مشغله زياد، تنبلي و... از آن گريزانند. بايد همه مردم را آگاه كرد كه ورزش تنها انجام حركات سنگين و تمرينات سخت نيست و حتماً نياز به محل مناسب، وقت زياد و انرژي فراوان ندارد، بلكه مي توان در خيابان، منزل و محل كار نيز شروع اوليه را انجام داد.
حركات ايروبيك ( بدون وزنه) و حركات بدنسازي(باهالتر، دمبل، وزنه، سيم كش، چوب و...) كه پايه تمام ورزش هاست را مي توان نه تنها در باشگاه ورزشي بلكه در منزل و محل كار هم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقيقه انجام داد.
ديگر كارشناسان ورزشي اين رشته نيز در تعريف «ايروبيك» مي گويند: ايروبيك يعني فعاليتي كه عضلات بزرگ را به كار مي گيرد و با حركات ريتميك و موزون و حداقل ۱۲ دقيقه همراه است. در شرايطي كه سرعت و شدت تمرين قابل تحمل است و نياز بدن به استفاده از اكسيژن براي مدتي افزايش مي يابد، اين فعاليت ها انجام مي شود. اين ورزش را از فعاليت هاي هوازي نيز مي نامند.(شدت تمرين بالاست و مدت تمرين پايين است) از نظر پزشكي، اين ورزش سيستم قلب، عروق و تنفس را تعليم مي دهد و با سرعت و بازدهي بالا اكسيژن را مي گيرد و به قسمتهاي مختلف بدن مي دهد، تنفس يكنواخت از دهان و بيني توأم انجام مي شود و باعث تبادل اكسيژن و دي اكسيد كربن، كنترل قند خون، كنترل فشار خون و كم كردن وزن اضافي بدن خواهد شد.
ايروبيك وسيله اي مؤثر براي جلوگيري از افسردگي، بي حوصلگي و بي تابي است، چون هورمون اندروفين در بدن توليد مي شود و باعث ايجاد نشاط، تمركز ذهن و بالا رفتن خلاقيت فكري مي شود.
فاكتورهاي سن
به گفته مربيان اين رشته، هر سني براي شروع بدنسازي و ايروبيك مناسب است، به شرطي كه صحيح انجام شود. اين ورزش براي سنين مختلف از خردسالان تا بزرگسالان و حتي كودكان استثنايي مفيد است و به دليل حالت ريتميكي كه دارد در يادگيري حركات به افراد كمك مي كند. بهترين سن براي تمرينات بدنسازي از ۱۵ سالگي به بعد است زيرا كودكان پيش از سن بلوغ، نبايد اقدام به انجام ليفت هاي پرقدرت و سنگين نمايند. در عوض مي توان از وزنه هاي سبك با تكرار ۱۰ يا ۱۵ بار تمرينات را همراه با مربيان و يا والدين انجام داد كه بهترين ورزش براي آنها «ايروبيك» است. ولي براي زنان بالاي ۴۰ سال بهترين ورزش تمرين با وزنه است، البته براي اين سنين كه تصميم به شروع تمرين با وزنه را دارند بهتر است كه با مشورت پزشك معالج و انجام و آزمايش تراكم استخوان و يك نوار قلبي، اين ورزش را آغاز كنند. از طرفي افراد مسن بايد مراقب بافتهاي نرم خود باشند و با بالا رفتن سن وزنه هاي سبك تر را مورد استفاده قرار دهند. افراد با سازگاري و تطابق تمرين مي توانند تا اواخر ۵۰ و اوايل ۶۰ سالگي در حالي كه تنها كمي از قدرت خود را با افزايش سن، افزايش دهند، از وزنه هاي سنگين براي تمرين استفاده كنند.
ايروبيك در زنان
برخي از خانم ها تصور مي كنند اگر با دستگاه، تمرين بدنسازي كنند، بدن آنها عضلاني مي شود، در اين مورد بايد گفت، كه ميزان عضلاني شدن و جذابيت اين رشته، بين خانم ها و آقايان و افراد مختلف تفاوت دارد. زيرا بدن خانم ها به علت اختلاف هورموني با آقايان واكنش متفاوت به اين تمرينات نشان مي دهند و با توجه به اين كه هورمون تستترون نقش تعيين كننده در تقويت و بهبود حجم عضلاني دارد و در زنان مقدار اين هورمون كم است، اين تمرينات موجب عضلاني شدن آنها نمي شود، بلكه خانم ها مي توانند با برنامه  خاص و تمرين با وزنه، عضلات خود را سفت تر كنند. قبل از رسيدن به سن سالمندي و عوارض پيري بهترين ورزش براي بانوان، تمرين بدنسازي (كار با دستگاه) است. زيرا با توجه به محسناتي كه گفته شد، تمرينات قدرتي بهترين راه براي جلوگيري از پوكي استخوان و... است.

امروزه تغذيه كودكان يكي از مهم ترين مسائل پزشكي است كه نقش مهمي در سلامت فرد در بزرگسالي نيز دارد، زيرا بر پايه تحقيقات علمي بسياري از بيماري ها از تغذيه ناصحيح دوران كودكي ناشي مي شوند. به همين دليل ساعت غذا خوردن در بعضي خانه ها با صداي گريه كودك، فرياد پدر و مادر و در نهايت ناراحتي طرفين همراه است. زيرا كودك از غذا خوردن امتناع مي كند و يا غذاهايي را كه والدين براي او تهيه كرده اند، دوست ندارد. هيچ شخصي بهتر از والدين و به ويژه مادر نمي تواند به كودك در فرآيند رشد فيزيكي و عاطفي اش كمك كند. اما قبل از هر چيز بايد بدانيم «گرسنگي» و «اشتها» دو واژه كاملاً متفاوت هستند. گرسنگي دستور طبيعي براي غذا خوردن و اشتها ميل به ارضاي يك خواسته است. بنابر اين كودكان بايد بر اساس نيازهايشان غذا بخورند و نه بر پايه زور و اجبار. غذا نخوردن كودك معمولاً باعث عصبانيت و آزردگي والدين مي شود. در حالي كه اولين گام براي حل اين مشكل حفظ آرامش و صبر و حوصله داشتن است.
* سعي نكنيد كودك را مجبور كنيد زياد غذا بخورد. بعضي از والدين فكر مي كنند زياد خوردن معادل سالم بودن است. به همين دليل به فرزندانشان غذاهاي سنگين و پركالري مي خورانند. اين عمل مي تواند عواقب خطرناكي براي سلامت كودك به دنبال داشته باشد. همچنين برخي كودكان به طور ذاتي كم  غذا مي خورند ، يعني با حجم كمتري از غذا احساس گرسنگي شان ارضا مي شود. بنابر اين هيچ گاه كودك را به غذا خوردن مجبور نكنيد. زيرا كودكان يك آگاهي طبيعي نسبت به نيازهاي خويش دارند.
* كودكان به هنگام بازگشت از مدرسه يا مهد كودك خسته هستند، پس  بايد غذاهاي سبك بخورند. در ضمن براي جلوگيري از مشكلات گوارشي بايد بين آخرين وعده غذايي كودك و زمان خواب او حداقل يك ساعت فاصله باشد.
* به سلايق كودك خود احترام بگذاريد و در عين حال تغذيه وي را از نظر مواد مورد نياز بدن كنترل كنيد. بايد توجه كنيد كه سلايق افراد با هم فرق مي كند. به عنوان مثال اگر كودك شما شيردوست ندارد، به جاي آن مي تواند پنير يا ماست بخورد. نكته مهم اين است كه شما بتوانيد يك ماده غذايي را با ماده ديگري از همان گروه و با همان ارزش غذايي جايگزين كنيد.
* معمولاً عادات تغذيه اي كودك منطبق بر برنامه غذايي است كه والدين براي كودك در نظر مي گيرند. به عبارت ديگر والدين شكل دهنده عادات كودك هستند. افرادي كه به هر بهانه اي براي فرزندشان شكلات مي خرند، هيچ گاه نمي توانند مضرات مصرف زياده از حد شيريني و شكلات را به كودك خود ياد بدهند. بنابر اين براي داشتن رفتارهاي صحيح تغذيه اي بايد همواره از كودكي فرزندان خويش را آموزش بدهيد.
* همواره به ياد داشته باشيد كه يك تغذيه متنوع و متناسب با نيازهاي كودك مي تواند پايه سلامت او باشد.
كودكان به دلايل مختلفي از غذا خوردن امتناع مي كنند. از جمله اين عوامل مي توان به خسته بودن كودك، نياز به جلب توجه كردن و يا بيماري اشاره كرد. براي تشويق كودكان به غذا خوردن موارد زير را به شما پيشنهاد مي كنيم:
* ساعت غذا خوردن بايد لحظاتي مطلوب و دلپذير و البته ضرروي براي كودك باشد. هيچ گاه كودك را به دليل تمام نكردن غذايش تنبيه نكنيد.
* بعضي از كودكان به بهانه اين كه «من نمي توانم اين همه غذا بخورم» يا «اين غذا براي من زياد است» از غذا خوردن خودداري مي كنند. همان مقدار هميشگي غذا را در ظرف بزرگتري قرار دهيد تا كودك احساس كند غذاي كمتري در ظرفش وجود دارد.
* سعي نكنيد كودكان را مجبور كنيد همان مقدار غذايي را بخورند كه شما مي خوريد. به فرزندتان اجازه بدهيد آن مقدار غذايي را كه نياز دارد بخورد.
* بهتر است فرزندتان همراه با شما غذا بخورد تا كم كم با روش صحيح غذا خوردن و عادات غذايي خانواده آشنا بشود.
منبع: ASK
ترجمه: طلوع رياضي

آيا كودك شما ۶ سال يا بيشتر سن دارد و رختخوابش را خيس مي كند؟ اين فقط مشكل شما نيست. بيش از ۷ ميليون كودك  در ايالات متحده، در اين گروه سني،  همين مشكل را دارند.
مؤسسه ملي كليه، براي كمك به كودك شما راهكارهايي را ارائه مي كند.
۱- نوشيدن زياد مايعات قبل از خواب، توصيه نمي شود، گرچه صرف يك فنجان مايعات اشكالي ندارد، اما در اين باره، با پزشكتان مشورت كنيد. ممكن است پزشك به شما بگويد كه نوشيدني هاي كافئين دار به كودكتان ندهيد.
۲- اگر كودك به تنهايي نمي تواند شب ها بيدار شود و به دستشويي برود، او را بيدار كنيد و به دستشويي ببريد. درست است كه اين كار به او كمك مي كند تا رختخواب را خيس نكند اما اين درمان قطعي نيست.
۳- هشدار دهنده رطوبت را امتحان كنيد. زنگ خطر كوچكي كه كودك مي تواند آن را در رختخواب هم بپوشد. وقتي كودك شروع به خيس كردن رختخوابش مي كند، زنگ خطر به صدا در مي آيد. در صورتي كه كودكي حداقل ۳ ماه از اين هشدار دهنده استفاده كند، قادر خواهد شد تا خود را كنترل كند.
۴- ممكن است از يك تقويم براي يادداشت شب هايي كه كودكتان خودش را خيس مي كند و يا شب هايي كه خشك است، استفاده كنيد.
۵- از پزشكتان درباره داروهايي كه ممكن است مؤثر باشند، سئوال كنيد.
۶- مي توانيد از زيرشلواري هاي يك بار مصرف هم براي پيشگيري در يك دوره كوتاه مدت استفاده كنيد.
ترجمه : آذردخت قاسمي نيك منش