مهدي نجدعطايي*
طرح توانمندسازي و ساماندهي سكونتگاه هاي غيررسمي در بهمن ماه سال 1382 توسط هيات وزيران به تصويب رسيد كه به دنبال تصويب اين سند، ستادي تحت عنوان ستاد ملي توانمندسازي سكونتگاه هاي غيررسمي شكل گرفت. اين اقدام، نويدبخش عزم ملي در رابطه با اسكان غيررسمي و تحقق عدالت اجتماعي محسوب مي شد، اما با گذشت قريب به 2 سال از تصويب اين سند كه بيانگر اجماع در سطح كلان كشور بود، هنوز تغييري آنچناني در نحوه برخورد با اسكان غير رسمي صورت نپذيرفته است. درد بزرگ شهرسازي كشور، امروز نه بحث هاي تئوريك، بلكه محقق كردن اين بحث ها در حيطه عمل است. اما اينكه چرا قوانين و مصوبات دولتي در خصوص معضلات شهري همواره با مشكل مواجه مي شود ، نياز به بحث جداگانه اي دارد. با توجه به اينكه سند توانمندسازي مصوب هيات دولت از خصيصه هاي جامعيت در برخورد و نگرش واقع بينانه به اين امر برخوردار است.
وضع موجود و گرايش ها 
اين سند، رشد شهرنشيني كشور در دهه هاي اخير را عامل اصلي زياد شدن اسكان غيررسمي مي داند و بر سه ويژگي اسكان غيررسمي كه در ذيل اشاره مي شود، تاكيد دارد.
الف)  مسكن سازي شتابزده توسط استفاده كنندگان آنها كه عمدتا به دليل نداشتن پروانه ساختمان و تبعيت نكردن از برنامه ريزي رسمي شهرسازي، مجموعه اي نابسامان به وجود آورده است.
ب)  پيوستگي عملكردي با شهر اصلي و گسست كالبدي از آن با تجمعي از اقشار عمدتا كم درآمد و فقير.
ج)  محيطي با كيفيت پايين زندگي و كمبود شديد خدمات و زيربناهاي شهري و تراكم بالاي جمعيتي.
ويژگي هاي مذكور عامل اصلي جدايي نشيني ساكنان اسكان غيررسمي از شهر اصلي شده است. توسعه شهري در معناي عام آن براثر بازتاب فضايي اسكان غيررسمي ، ناپايدار شده است. بنابراين نه مي توان به اميد حل خود به خودي اين مسئله آن را رها كرد و نه با برخورد هاي مقطعي گزينش و پراكنده كاري در اينجا و آنجا پاسخگوي آن بود. همچنين مداخله هاي نسنجيده، خود مي تواند مشوقي براي تكثير اين بافت ها شود.
پيدايش و گسترش اسكان غيررسمي، گوياي وجود موانع ساختاري در تامين مسكن و خدمات رساني لازم و مرتبط با آن براي اقشار كم درآمد شهري در سطح كلان است . در ادامه مبحث به عوامل شكل گيري و تشديد كننده (نظير جنگ و خشكسالي، ضعف مديريت شهري و...) اسكان غيررسمي پرداخته و وضع موجود مسئله را چنين مي پندارد:  محروميت ساكنان اين سكونتگاه هاي گسترده كه حامل يا مستعد نابهنجاري هاي اجتماعي- اقتصادي ، كالبدي و زيست محيطي اند و نياز مبرمي به ارتقاي شرايط محيطي دارند .
اهداف كلان
سند در راستاي قانون اساسي ، مصوبات هابيتات (Habitat) و توسعه پايدار شهري، حاوي برنامه اي راهبردي براي چاره جويي مشكلات ناشي از اسكان غيررسمي در كشور و پيش نگري آن و پيشگيري از گسترش آن در آينده است. سند بر اين باور دارد كه وقتي بخش عمده اي از جمعيت در فقر و تبعيض و در شرايط غيرمتعارف زندگي مي كنند، توسعه راستين در اين زمينه رخ نخواهد داد. سند حاضر اهداف زير را دنبال مي كند:
الف) بسترسازي براي ارتقاي شرايط محيطي.
ب) پيش نگري به گسترش اسكان غيررسمي در آينده و زمينه سازي براي احداث مسكن مناسب خدمات پايه و زيربنا ها در حد استطاعت و دسترسي گروه هاي كم درآمد در فضاي رسمي شهري.
ج)  زمينه سازي براي بهره مندي از امتيازات شهري و تعميق فرهنگ شهري براي ساكنان اين سكونتگاه ها به همراه مشاركت همه جانبه آنها در تصميم گيري ها و اقدامات محلي.
اصول هادي
يكم)  بازنگري سياست هاي موجود و تامين فضاي شهري برنامه ريزي شده براي كم درآمد.
دوم) نقش تسهيل كننده و هدايتگر بخش
دولتي عمومي:  به دليل پاسخگو نبودن به شرايط اقشار كم درآمد و فقير، نياز به مداخله دولت است تا درجهت سياست هاي اجتماعي و فقرزدايي در بعد مسكن اقداماتي به عمل آورد. البته اين به معناي تصدي گري دولت در زمينه هاي ديگر درگير با مسئله نيست بلكه اين مهم از طريق تسهيل جريان امور و مشاركت فراگير و توانمند سازي اجتماعات هدف، در برآوردن نياز هايشان صورت مي گيرد.
سوم) بسيج منابع درون اجتماعات و خودياري حمايت و هدايت شده.
چهارم) حق اقامت و امنيت در سكونت به همراه مسئوليت پذيري مدني:  پرهيز از هر گونه تخريب و تخليه شهري و بدون مذاكره با ساكنان در مورد تامين فضاي جايگزين.
پنجم) تقويت بنيان هاي اقتصادي- اجتماعي با تاكيد بر مسكن و اشتغال.
ششم) رويكرد جامع و قابل گسترش و پيش نگر: برخورد جامع در هر گونه مداخله در جهت ساماندهي اسكان غيررسمي يك اصل است.
هفتم) تقويت نقشي و وظيفه نهادهاي مديريت محلي در فرآيند توانمندسازي و ساماندهي اسكان غيررسمي.
راهبردها و سياست هاي اصلي
الف)  براي تحقق نخستين هدف اين سند (بسترسازي براي ارتقاي  شرايط محيطي سكونتگاه هاي غيررسمي موجود به نحوي پايدار و فراگير) راهبرد بخش
دولتي عمومي: 
تقويت و ايفاي نقش هدايتگر و تسهيل كننده در حل مجموعه مشكلات اسكان غيررسمي با توانمندسازي اين اجتماعات و مشاركت جويي از آنها. در اين راهبرد اتكاي اصلي به توان هاي دروني- موجود يا آموزش و پرورش يافته- اين اجتماعات است و اقدامات مرتبط با اين راهبرد به شرح زير است:
الف- 1- ايجاد ستادهاي ساماندهي اسكان غيررسمي و تشكيلات مربوط به آن با واگذاري اختيارات هماهنگي و هدايت دستگاه هاي دولتي و عمومي به اين ستادها، براي اعمال رويكردي جامع و همسو.
الف- 2- ايجاد نهاد هدايت گر بخش دولتي- عمومي متشكل از دستگاه هاي مرتبط با اسكان غيررسمي.
الف- 3- حمايت از تشكيل نهادهاي مردمي و به رسميت شناختن در تمامي مذاكرات و ساماندهي اقدامات جمعي به منظور ظرفيت سازي محلي.
الف- 4- استقرار نظام نهادي چند عملكردي در شهرهاي مواجه با اسكان غيررسمي متشكل از سه زيرنظام ستاد توانمند سازي و ساماندهي نهادهاي دولتي- عمومي، نهاد منتخب مردمي سكونتگاه ها، دفتر اجرايي مستقر در محل .
الف- 5- تدوين سازگارهاي تعامل و اقدام مشترك نهادهاي دولتي- عمومي و مردمي در سطوح محلي ، ملي و منطقه اي .
الف- 6- برقراري اداره و حكومت داري خوب شــهري در جــهت مشاركت و همگرايي تمامي بازيگران و نقش آفرينان ، براي توسعه همه جانبه اسكان پيراموني در هماهنگي با شهر اصلي.
الف- 7- تشويق سازمان هاي دولتي براي مشاركت در انتقال دانش فني و مديريتي لازم براي پاسخگويي به مشكلات و مسائل ناشي از اسكان غيررسمي.
الف- 8- برقراري سازوكار لازم قانوني براي حق اختلافات حقوقي و پشتيباني از حق مسكن و امنيت سكونت در سكونتگاه هاي غيررسمي موجود.
الف- 9- برقراري ساز و كارهاي لازم قانوني براي مذاكره درباره جبران خسارت خانوارهايي كه جابه جايي آنها بنابر منابع اجتماعي (همچون در معرض سوانح طبيعي بودن يا اضطرار در كاربري زمين مورد نياز جمعي) ضروري است.
الف- 10- شناسايي و به كارگيري روش هاي مشاركت ساكنان در خدمت رساني زيربنايي و بادوام سازي و اصلاحات فني لازم در اين سكونتگاه ها (مانند مقاوم سازي در زلزله و روش هاي تجميع قطعات).
ب) براي تحقق در زمينه دومين هدف سند راهبرد بخش دولتي- عمومي : تقويت و ايفاي نقش تضمين كننده و تنظيم كننده در جهت دسترسي همگاني و در توان مالي اقشار كم درآمد شهري به نهادهاي مسكن، برآوردن اين نياز مستلزم هماهنگي و تشريك مساعي تمامي بخش هاست و آن هم در سطح محلي، منطقه اي و ملي سياست ها و اقدامات مرتبط با اين راهبرد به شرح زير است: 
ب-1 - سازگار كردن الگوهاي برنامه ريزي و طراحي و مقررات استانداردها با واقعيات موجود اقشار كم درآمد و با امكان ارتقاي تدريجي آنها و در هماهنگي با راهبرد توسعه شهري.
ب- 2 - حمايت بخش دولتي عمومي از خانه سازي خانوارهاي متقاضي كم درآمد.
ب-3 - پيش نگري و زمينه سازي براي عرضه زمين كافي در حد توان مالي متقاضيان كم درآمد.
ب- 4 - راه اندازي و كمك به طرح هاي بهسازي براي ساماندهي منطقه اي و با رويكرد شهرنگر و توانمندسازي.
ب-5 - پژوهش براي شناسايي، تحليل و سياست گذاري براي مشكلات برآمده از اسكان غيررسمي در مناطق مختلف كشور و با توجه به ويژگي هاي محلي.
ب-6 - ايجاد مركز ملي براي اطلاع رساني، پژوهش، تجميع و تبادل تجارب مناطق مختلف كشور و تجارب بين المللي جهت چاره جويي مشكلات ناشي اسكان غيررسمي.
ب- 7 - پژوهش در فن آوري هاي ساختماني مناسب اقشار كم درآمد و استفاده از سازمان هاي غيردولتي براي آموزش و ترويج دستاوردهاي مربوط به آن.
پ) براي تحقق سومين هدف سند راهبر بخش دولتي- عمومي عبارت است از :
تقويت و ايفاي نقش هدايتگر و تامين كننده براي خدمات رساني و ايجاد بناهاي اساسي در اين سكونتگاه ها و افزايش دسترسي به آنها. در كنار منابع دولتي بايستي به بسيج منابع اين اجتماعات و تلاش جمعي آنها در طول زمان كار متكي بود. سياست ها و اقدامات مرتبط با اين راهبرد به شرح زير است:
پ- 1- بازنگري تمامي قوانين و مقررات محدود كننده در جهت دسترسي اقشار كم درآمد به تسهيلات و اعتبارات رسمي.
پ- 2- ايجاد صندوق هاي محلي براي وام، مسكن، اشتغال با مشاركت و سرمايه اوليه خود مردم در ضمن بهره گيري از منابع دولتي ، عمومي و خصوصي.
پ- 3- بيمه كردن وام هاي اعتباري بانك ها و بخش خصوصي توسط بخش دولتي به منظور كاهش خطرپذيري و تشويق فعاليت آنها در توانمندسازي و ساماندهي اسكان غيررسمي.
پ- 4- متناسب كردن اعطاي امتيازات بخش
دولتي عمومي ، با كيفيت مشاركت همگاني در ارتقاي محيطي سكونتگاه هاي غيررسمي موجود.
پ- 5- در صورت اعطاي وام هاي يارانه اي فقط از طريق نهادهاي منتخب مردمي- محلي و استفاده از سازمان هاي غيردولتي در نقش ميانجي اين امور.
پ- 6- اولويت دادن به منابع دولتي ويژه تامين آن دسته از زيربناها و خدمات شهري در سكونتگاه هاي غيررسمي كه بخش دولتي فراهم مي كند.
پ- 7- كمك ويژه به ايجاد فضاهاي جمعي در سكونتگاه هاي موجود.
پي نوشت:  سند توانمندسازي و ساماندهي اسكان غيررسمي، پاييز 1383، نشر سازمان عمران و بهسازي.
*كارشناس ارشد معماري و شهرسازي

تهديدي براي انسجام شهري
اسكان غيررسمي به سبب بازتوليد فقر و گسترش آن و به مخاطره انداختن محيط زيست و تحميل هزينه هاي بيشتر براي حل مشكلات، در مقايسه با هزينه پيشگيري از آنها، تهديدي جدي براي پايداري و انسجام جامعه شهري است و نيازمند تدابير ويژه اي براي ساماندهي وضعيت كنوني در جلوگيري از گسترش آنهاست و از آنجايي كه اسكان غيررسمي از زمينه هاي فراتر از مكان آن نشأت مي گيرد و بر محيطي فراتر از مكان آن نيز تاثير مي گذارد، لذا چاره اي جز سياستگذاري در هر دو سطح ملي و محلي ، وجود ندارد.
ضرورت تدوين سند از يك سو با فقدان برنامه و سياستگذاري مشخص براي اسكان غيررسمي در ايران و از سويي ديگر، با ضعف هماهنگي بخش ها و اقدامات ميان بخشي در اين باره مرتبط است.

مسكن، زيرمجموعه مسائل اقتصادي است و وضعيت مالي مطلوب افراد جامعه به وضعيت زندگي و وضعيت مسكن آنها كمك قابل توجهي مي كند. در حال حاضر مردم خانه هاي خود را به صورت رهن يا اجاره در اختيار ديگران مي گذارند و اين يك راه كسب درآمد است، اما زياد شدن روزبه روز اجاره ها و قيمت هاي نامعقول آنها دليل سودجويي هاي عده زيادي از صاحبان مسكن است. علاوه بر اين، ساختن خانه و واگذاري آن به منظور كسب درآمد و گرفتن اجاره، سبب پايين آمدن كيفيت ساخت خانه ها و به اصطلاح پديده بساز و بفروشي شده  است. تامين مسكن مطلوب به لحاظ كيفي و كمي براي مردم تا حد زيادي مشكل خانه هاي بساز و بفروشي را تعديل مي كند.
با وجود نمونه هاي محدود قابل قبول ساده گرايي هايي با شعار بيشتر ساختن، سريع تر ساختن و ارزان تر ساختن در ايران شكل گرفته است كه به حذف عناصر تزئيني و مصرف حداقل مصالح انجاميده، با پيامد تلخ آن مواجهيم كه همان پديده بساز و بفروشي - حتي از جانب كارفرماي دولتي- است. بساز و بفروش ها به عنوان معماران تجربي وارد اين بازار آشفته شدند (ساختن بدون معمار) و اين امر كه نشان دهنده حاكم شدن ارزش هاي اقتصادي و دنباله روي جامعه از بازار مصالح و تكنولوژي است، منجر به كيفيت پايين و دوام كم، پيش پا افتادگي و بي مايگي و الگو برداري كليشه اي و ناشيانه ژورناليستي و التقاطي و دست چندم از همه سبك هاي دنيا و بالاخره رواج الگوهاي كج سليقه شده است.

در طول تاريخ با ايجاد مازاد توليد در بخش كشاورزي، تبادل كالا و بازرگاني بين مردم يك شهر و اقوام مختلف شكل گرفت، بخصوص در قرون اخير با اتفاقاتي كه در انقلابات صنعتي رخ داد ، تجارت و اقتصاد رويكردي فرامنطقه اي پيدا كرد. بدين ترتيب شهر به  عنوان مركز تجمع فعاليت هاي تجاري و خدماتي، احتياج به كالبدهاي فيزيكي براي تسهيل اين مورد داشته است. الگوهاي اسلامي و آسيايي براي فضاهاي خريد و فروش از زمان باستان به وجود آمده اند كه اين الگوها با تغييرات اندكي در زمان حاضر نيز فضاهاي تجاري آنها را شكل مي دهند. بازار، مغازه ها و كارگاه را در يك كالبد معماري واحد كنار همديگر جاي مي داد كه اين امر توسط گذرگاه هايي (راسته هايي) كه در امتداد صنف ها قرار داشت، صورت مي گرفت؛ البته گذرگاه هاي فرعي ديگري نيز ارتباط ميان راسته هاي اصلي بازار را با هم ممكن مي ساخت. تنوع ساخت سقف بازارهاي اسلامي و آسيايي از طاق هاي ضربي سنگي گرفته تا پوشش حصيري،بيانگر نوع خاصي از انديشه هاي معماري شرقي بودند. در مغازه هاي اين بازار، سكوهايي كم ارتفاع به جاي پيشخوان تعبيه شده بودند؛  صنعتگران روي آن سكو مشغول به كار بودند يا مغازه دارها ـ  كه از سه طرف به وسيله اجناس مغازه احاطه شده بودند ـ با مشتريان خود مشغول به تجارت مي شدند. در مواقعي نيز مشتري براي استراحت يا صحبت با مغازه دار از سكو براي نشستن استفاده مي كرد.

حركت پياده طبيعي ترين، قديمي ترين و ضروري ترين شكل جابه جايي انسان در محيط است و پياده روي هنوز مهمترين امكان براي مشاهده مكان ها، فعاليت ها و احساس شور و تحرك زندگي و كشف ارزش ها و جاذبه هاي نهفته در محيط است. پياده روي داراي اهميت اساسي در ادراك هويت فضايي، احساس تعلق به محيط و دريافت كيفيت هاي محيطي است. چهره شهر بيشتر از طريق گام زدن در فضاي شهري احساس مي شود. به طور كلي مي توان حركت پياده را به هفت فعاليت مختلف تقسيم كرد كه عبارتند از: قدم زدن، ايستادن، نشستن، درازكشيدن، دويدن، بازي كردن و تماشا كردن.
يكي از تحولات اخير در گرايش هاي جديد شهرسازي جهان، توجه به حركت پياده و نيازهاي آن به عنوان يك موضوع فراموش شده مهم شهري است. امروزه تاكيد بيش از حد بر حركت سواره و حل مسائل مختلف آن و غفلت از ساماندهي و برنامه ريزي براي حركت پياده، يكي از نقايص شهرسازي معاصر محسوب مي شود. در دو، سه دهه اخير، در نتيجه اوج گيري و حاد شدن مشكلات شهري؛ مانند آلودگي محيط، دشواري رفت و آمد، ناامني راه ها، انحطاط مراكز تاريخي شهرها، افت كيفيت فضاهاي شهري، افول ارزش هاي بصري و... واكنش گسترده اي عليه سلطه حركت موتوري و كاهش تحركات پياده در جهان به وجود آمده است. در اين زمينه، بازيابي و توسعه فضاهاي پياده به يكي از محورهاي برنامه ريزي و طراحي شهري بدل شده كه از آن به عنوان جنبش پياده گستري ياد مي شود.

نمايشگاه معماري
نمايشگاه معماري با كامپيوتر از تاريخ 16شهريور در مجموعه دائمي   مان هنر نو آغاز شده و تا 13 مهر ادامه خواهد داشت. در اين نمايشگاه گزيده اي از پلان ها و نقشه هاي معماران شركت كننده به نمايش در مي آيد و تعدادي از ماكت هاي طراح هاي معماري ارائه مي شود.
همچنين نمايشگاه معماران بدون معماري نيز از تاريخ 11 آبان تا 5 آذر در همين مكان برپا مي شود. اين نمايشگاه به آثار معماراني مي پردازد كه معمارند اما در رشته هاي ديگري مانند عكاسي، مجسمه و گرافيك فعاليت دارند.
مان هنر نو در خيابان دكتر شريعتي ، بالاتر از پل صدر، كوچه ميرزا پور، روبه روي پاساژ سهيل، شماره 33 قرار داد. علاقه مندان مي توانند همه روزه (به غير از پنج شنبه و جمعه) از ساعت 15 تا 20 از اين نمايشگاه بازديد كنند. براي دريافت اطلاعات بيشتر با شماره هاي 22201984 و 22201986 تماس بگيريد.
نمايشگاه تهران انتقال مي يابد
به نظر مي رسد بحث انتقال نمايشگاه بين المللي تهران بار ديگر جدي  مي شود. محل جديد نمايشگاه بين المللي تهران، شهر آفتاب در نزديكي بهشت زهرا و در كنار جاده (تهران _ قم) خواهد بود. گفته مي شود مراحل طراحي نمايشگاه جديد به پايان رسيده و ساخت آن نيز به زودي به سرانجام خواهد رسيد.
محل نمايشگاه كنوني كه قريب 40 سال از عمر آن مي گذرد، در گذشته نه چندان نزديك با توجه به حجم ترافيك بسيار اندك و به نسبت وضعيت حاضر، مناسب مي نمود ، ولي اين روز ها وضعيت بسيار متفاوت است.
انتخاب كاربري مناسب براي مكان كنوني نمايشگاه، كه جوابگوي معادلات جديد در ابرشهر تهران باشد، بعد از انتقال نمايشگاه به محل جديد، بسيار چالش برانگيز است؛ نوعي از كاربري كه با توجه سطح وسيع اشغال و بحث ترافيك، مشكلات موجود نمايشگاه را در پي نداشته باشد.
تالار ارك تبريز
سالن تئاتر تبريز نمونه اي از شاهكارهاي معماري اوايل قرن معاصر بود كه توسط معماران روسي در باغ هاي مسجد جامع عليشاه بنا شد. اين بنا اقتباسي از چند تيپ ساختماني مشابه روسي در سه شهر سن پترزبورگ، تفليس و كي يف بود كه سالن هاي مذكور هنوز هم به حيات خود ادامه مي دهند.
احداث اين سالن از طرف فرمانده وقت در آذربايجان پايه گذاري شد و باوجود طولاني شدن زمان ساخت، سرانجام در سال 1306 ه.ش آماده بهره برداري و در شهريورماه همان سال افتتاح شد. در همين زمان، گروه هاي جديد هنري در تبريز تاسيس شد و نويسندگان وهنرمندان زيادي در آن، شروع به كار كردند. يكي از اين گروه ها هيتا نمايش بود كه پس از مدتي دست از فعاليت كشيد.
سالن تئاتر تبريز به علت داشتن گچبري هاي كم نظير و لژهاي مخصوص با گنجايش 700 نفر تماشاگر در ايران آن زمان، بي همتا بود. معماري تالار به گونه اي بود كه نياز به سيستم صوتي نداشت و نفرات نشسته در رديف اول و آخر، صدا را به وضوح و يكنواخت مي شنيدند.
بافت تاريخي شيراز احيا مي شود
تخريب بين الحرمين، تنها تخريب عمده داخل بافت تاريخي شيراز است و اكنون طرحي براي آن تهيه و به تصويب رسيده است. اين طرح به گونه اي است كه بخش هاي بافت را به يكديگر متصل مي كند و سيماي اوليه آن را برمي گرداند.
محمد حق نگر، شهردار بافت تاريخي شيراز در گفت وگو با ايسنا، با بيان اينكه عمليات اجرايي طرح بين الحرمين از يك ماه پيش آغاز شده، در پاسخ به اين پرسش كه پيش از اين، چه طرح هايي براي اين منطقه تهيه شده بود، اظهار داشت: بين الحرمين حدود هشت سال پيش، تخريب شد و در اين مدت، چند طرح هم براي آن داشتيم كه طرح آخر به تصويب رسيد و عمليات اجرايي آن آغاز شد.بافت تاريخي شيراز به مساحت 360 هكتار همچون نگيني در قلب شيراز است؛ سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، شهرداري، سازمان عمران و بهسازي، بنياد مسكن و شهرسازي و ديگر ارگان ها براي احياي بافت تاريخي شيراز برنامه هايي ارائه كرده اند.نمايشگاه معماري
نمايشگاه معماري با كامپيوتر از تاريخ 16شهريور در مجموعه دائمي   مان هنر نو آغاز شده و تا 13 مهر ادامه خواهد داشت. در اين نمايشگاه گزيده اي از پلان ها و نقشه هاي معماران شركت كننده به نمايش در مي آيد و تعدادي از ماكت هاي طراح هاي معماري ارائه مي شود.
همچنين نمايشگاه معماران بدون معماري نيز از تاريخ 11 آبان تا 5 آذر در همين مكان برپا مي شود. اين نمايشگاه به آثار معماراني مي پردازد كه معمارند اما در رشته هاي ديگري مانند عكاسي، مجسمه و گرافيك فعاليت دارند.
مان هنر نو در خيابان دكتر شريعتي ، بالاتر از پل صدر، كوچه ميرزا پور، روبه روي پاساژ سهيل، شماره 33 قرار داد. علاقه مندان مي توانند همه روزه (به غير از پنج شنبه و جمعه) از ساعت 15 تا 20 از اين نمايشگاه بازديد كنند. براي دريافت اطلاعات بيشتر با شماره هاي 22201984 و 22201986 تماس بگيريد.
نمايشگاه تهران انتقال مي يابد
به نظر مي رسد بحث انتقال نمايشگاه بين المللي تهران بار ديگر جدي  مي شود. محل جديد نمايشگاه بين المللي تهران، شهر آفتاب در نزديكي بهشت زهرا و در كنار جاده (تهران _ قم) خواهد بود. گفته مي شود مراحل طراحي نمايشگاه جديد به پايان رسيده و ساخت آن نيز به زودي به سرانجام خواهد رسيد.
محل نمايشگاه كنوني كه قريب 40 سال از عمر آن مي گذرد، در گذشته نه چندان نزديك با توجه به حجم ترافيك بسيار اندك و به نسبت وضعيت حاضر، مناسب مي نمود ، ولي اين روز ها وضعيت بسيار متفاوت است.
انتخاب كاربري مناسب براي مكان كنوني نمايشگاه، كه جوابگوي معادلات جديد در ابرشهر تهران باشد، بعد از انتقال نمايشگاه به محل جديد، بسيار چالش برانگيز است؛ نوعي از كاربري كه با توجه سطح وسيع اشغال و بحث ترافيك، مشكلات موجود نمايشگاه را در پي نداشته باشد.
تالار ارك تبريز
سالن تئاتر تبريز نمونه اي از شاهكارهاي معماري اوايل قرن معاصر بود كه توسط معماران روسي در باغ هاي مسجد جامع عليشاه بنا شد. اين بنا اقتباسي از چند تيپ ساختماني مشابه روسي در سه شهر سن پترزبورگ، تفليس و كي يف بود كه سالن هاي مذكور هنوز هم به حيات خود ادامه مي دهند.
احداث اين سالن از طرف فرمانده وقت در آذربايجان پايه گذاري شد و باوجود طولاني شدن زمان ساخت، سرانجام در سال 1306 ه.ش آماده بهره برداري و در شهريورماه همان سال افتتاح شد. در همين زمان، گروه هاي جديد هنري در تبريز تاسيس شد و نويسندگان وهنرمندان زيادي در آن، شروع به كار كردند. يكي از اين گروه ها هيتا نمايش بود كه پس از مدتي دست از فعاليت كشيد.
سالن تئاتر تبريز به علت داشتن گچبري هاي كم نظير و لژهاي مخصوص با گنجايش 700 نفر تماشاگر در ايران آن زمان، بي همتا بود. معماري تالار به گونه اي بود كه نياز به سيستم صوتي نداشت و نفرات نشسته در رديف اول و آخر، صدا را به وضوح و يكنواخت مي شنيدند.
بافت تاريخي شيراز احيا مي شود
تخريب بين الحرمين، تنها تخريب عمده داخل بافت تاريخي شيراز است و اكنون طرحي براي آن تهيه و به تصويب رسيده است. اين طرح به گونه اي است كه بخش هاي بافت را به يكديگر متصل مي كند و سيماي اوليه آن را برمي گرداند.
محمد حق نگر، شهردار بافت تاريخي شيراز در گفت وگو با ايسنا، با بيان اينكه عمليات اجرايي طرح بين الحرمين از يك ماه پيش آغاز شده، در پاسخ به اين پرسش كه پيش از اين، چه طرح هايي براي اين منطقه تهيه شده بود، اظهار داشت: بين الحرمين حدود هشت سال پيش، تخريب شد و در اين مدت، چند طرح هم براي آن داشتيم كه طرح آخر به تصويب رسيد و عمليات اجرايي آن آغاز شد.بافت تاريخي شيراز به مساحت 360 هكتار همچون نگيني در قلب شيراز است؛ سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، شهرداري، سازمان عمران و بهسازي، بنياد مسكن و شهرسازي و ديگر ارگان ها براي احياي بافت تاريخي شيراز برنامه هايي ارائه كرده اند.

الهام اميني
فضاي سبز شهري، بخــشي از فــضاي باز شهري است كه عرصه   هاي طبيعي يا اغلب مصنوعي آن، زير پوشش درختان، درختچه   ها، بوته   ها، گل   ها، چمن   ها و ساير گيا  هاني است كه بر اساس نظارت و مديريت انسان، با در نظر گرفتن ضوابط، قوانين و تخصص  هاي مرتبط با آن، براي بهبود شرايط زيستي، زيستگاهي و رفاهي شهروندان و مراكز جمعيتي غير روستايي، حفظ و نگهداري يا احداث مي  شوند.
از ديدگاه شهرسازي، فضاي سبز شهري عبارت است از بخشي از سيماي شهر كه از انواع گيا  هان تشكيل يافته است. در صورتي كه از فضا  هاي آزاد شهري كه متضاد فضا  هاي ساخته يا ساخت فيزيكي شهر است، صحبت كنيم در اين صورت فضا  هاي بالقوه جهت توسعه فضاي سبز شهري مطرح مي شود.
به طور كلي فضاي سبز برخلاف معنايي كه ممكن است در ذهن ايجاد كند، تنها محل داراي درخت و گياه نيست، بلكه نماد و سمبلي از تفكرات فرهنگي و اجتماعي يك جامعه است. مكان ظهور فضاي سبز تنها پارك  ها را در بر نمي  گيرد، بلكه باغ  ها، باغچه   هاي خصوصي، نوار سبز حاشيه شهر  ها و حتي خيابان  ها و گورستان  ها را نيز شامل مي  شود. همين طور فضاي سبز، اماكن فرهنگي (كتابخانه، تئاتر و )، اماكن مذهبي، محلي براي انواع بازي   ها و ورزش  هاي مختلف، محلي براي الهام گرفتن از طبيعت جهت سرودن شعر، نقاشي، عكاسي و را نيز شامل مي شود.
ضروري است قبل از هر اقدامي درباره فضاي سبز شهري، شرايط خاص آب و هوايي كشور را در انتخاب گونه   هاي مناسب به طوري كه همگام با طبيعت باشد مورد توجه قرار داد و شرايط محيطي و اقليمي را نيز شناسايي كرد. تدوين برنامه مشخص براي فضاي سبز در شهر  ها و رفع كاستي   ها در برنامه ريزي   هاي كلي، مي  تواند از گسترش سليقه اي، تقليدي و اتفاقي اينگونه فضا  ها جلوگيري كرده و ما را از خطاي برنامه ريزي و محاسباتي دور كند.
در سالهاي اخير در كشور ما آنچه بيش از هرچيز در بخش مديريت فضاي سبز شهرداري  ها مطرح بوده، ايجاد فضا  هاي سبز جديد و توسعه آنها بود ه است. اين در حالي است كه حفظ و نگهداري فضا  ها و گونه   هاي گياهي كه در واقع پتانسيل فضاي سبز شهري ما را تشكيل مي  دهد، مي  تواند از شتاب توسعه و خلق فضا  هاي جديد جلوگيري كند.
طرح  هاي توسعه شهري امروز خود، عواملي براي تخريب فضا  هاي سبز موجود شهر  ها هستند. اين طرح  ها اغلب بدون توجه به توان موجود تهيه مي  شوند و به همين ديدگاه باعث مي شوند مسير  ها يا فضا  هاي سبزي كه به طور طبيعي در حاشيه آبراه، قنات يا رودخانه اي شكل گرفته است تخريب شوند و به كاربري  هاي مسكوني يا كاربري  هاي ديگر اختصاص يابند و در عوض زمين  هاي ديگري به عنوان فضاي سبز پيش بيني مي شوند كه گاه تملك و تخريب آنها سالها طول مي كشد. آنچه بايد مورد توجه قرار گيرد حجم سبز و ذخيره سبز است نه سطح سبز . بنابراين ضروري است همانگونه كه در مورد ساخت كالبدي بخش بي جان شهر برنامه ريزي صورت مي پذيرد و پيرامون آن به تعمق مي  پردازند، در مورد برنامه  ريزي بخش جاندار نيز بايد برنامه ريزي كرده و به تفكر پرداخت.
از بين خدمات و تسهيلات مختلف شهري، فضاهاي سبز و پارك هاي شهري نه تنها به دليل اهميت تفريحي آنها بلكه به علت نقش مهمي كه در حفظ و تعادل محيط زيست شهري و تعديل آلودگي هوا دارند و همچنين باعث كاهش تراكم و پرورش روحي و جسمي و آسايش (رواني) شهروندان مي شوند، مورد توجه بوده اند. لازم به ذكر است امروزه گسترش فضاي باز شهري كه فضاي سبز، قسمت اعظم آن را در بر مي گيرد، به عنوان يكي از عناصر بافت شهر در جهت كاهش آسيب پذيري شهر و افزايش كارايي بافت شهري در برابر زلزله مورد توجه است. متاسفانه در كشور ما در طرح هاي توسعه شهري (طرح هاي هادي و جامع) هر چند به حفظ فضاي سبز موجود شهري توجه مي شود، ولي اجراي اين طرح ها عملا موجب تخريب بخشي از فضاي سبز طبيعي شهر مي شود.
توسعه شهري در دهه   هاي اخير چنان بوده كه منجر به ايجاد ناهماهنگي در چگونگي استفاده از زمين  هاي شهري شد ه است. از بين خدمات و تسهيلات مختلف شهري، فضا  هاي سبز شهري علاوه بر پايين بودن سرانه شان در مقايسه با معيارهاي شهرسازي، از اصل توزيع عادلانه تبعيت نمي كنند. اين در حالي است كه با شناخت پتانسيل موجود در برنامه ريزي فضاي سبز، مي توان به حفظ و نگهداري موجوديت فضاي سبز در شهر  ها تاكيد داشت، سپس توسعه آن را مدنظر قرار داد. لازمه اين امر توجه به طرح  هاي توسعه شهري و برنامه ريزي براي فضاي سبز در قالب سبز اين طرح  هاست. در طرح  هاي توسعه شهري بايد وضعيت فضاي سبز هر شهر در بلند مدت، چشم انداز سرانه فضاي سبز بر حسب جمعيت، شرايط
زيست - محيطي، شرايط اقليمي، صنايع، فرودگاه   ها، ويژگي   ها و امكانات موجود با توجه به جمعيت و توسعه فيزيكي شهر و روشن شود. هدف اصلي تلفيق عملكرد  هاي كالبدي، زيست محيطي و اجتماعي فضاي سبز است كه مي تواند بهترين بازده را داشته باشد و در پيوند با نياز  هاي جامعه شهري باشد. در انتها بايد گفت، توجه به امر مشاركت مردم در امر گسترش فضا  هاي سبز بسيار حائز اهميت است و همواره بايد مورد توجه قرارگيرد.