در اكران اين ماه، فيلم هايي با سه گرايش مختلف فكري به نمايش در مي آيند كه به دنبال جلب رضايت سليقه هاي ناهمخوان مخاطبان هستند
كيان محمدي
راهكارهاي تازه
به نظر مي رسد بايد به دنبال راهكارهايي تازه براي جذب مخاطب در ماه مبارك رمضان بود؛ راهكارهايي كه بتواند مخاطب گريزپاي سينما را به سالن هاي تاريك بازگرداند.
از جمله اين تمهيدات مي تواند فراهم كردن موقعيت مناسب براي افطار روزه داران در سالن هاي انتظار سينماها باشد يا تنظيم سانس ها، به گونه اي كه بتوان ساعت افطار را بدون نمايش فيلم پشت سر گذاشت.
يك كمدي پرفروش
پرفروش ترين فيلم اكران ماه مبارك رمضان تا كنون فيلم مرد عوضي ساخته محمدرضا هنرمند است؛ فيلمي كه نيمه دهه 70 دراين ماه به نمايش درآمد و در شرايطي كه هيچ كس تصورش را هم نمي كرد، اين فيلم موفق شد تا مرز فروش 300ميليون تومان هم پيش رود كه براي زمان خودش رقم بالايي است. در مرد عوضي، پرويز پرستويي، فاطمه معتمدآريا و افسانه بايگان نقش هاي اصلي را بازي مي كردند.
در خلال اين سالها، فصل هاي مختلف سينمايي نام هاي مشخصي به خود گرفته اند كه يكي از اين نام ها هم اكران رمضان است؛ اكراني كه در اين چند سال معمولا پس از اكران پاييز و پيش از اكران عيد فطر قرار مي گرفت، اما حالا با جلو آمدن زمان آغاز ماه مبارك رمضان در تقويم فصلي با حذف اكران پاييز، اكران رمضان بلافاصله پس از پايان اكران تابستان آغاز شده است؛ دوره اي كه هرچند به دليل روزه دار بودن مخاطبان و زمان افطار گفته مي شود زمان مناسبي براي نمايش فيلم هاي اميدوار به گيشه نيست، اما فيلم هايي هم بوده اند كه با فروش بالايشان در همين فصل اكران ثابت كرده اند فيلمي كه قرار است با مخاطب ارتباط برقرار كند، ارتباطش را پيدا مي كند. اكران ماه رمضان امسال هم با نمايش 5 فيلم در 4 گروه اصلي و گروه آسمان باز، با مخاطباني خاص تر همراه خواهد بود. از اين بين، دو فيلم با گرايش مذهبي و معنوي حال وهوايي همخوان با اين ماه دارند، يك فيلم اثري با مخاطبان نوجوان و جوان خواهد بود و دو فيلم ديگر هم به طور مشخص گيشه را هدف قرار داده اند و به نوعي مي خواهند از فضاي خلوت اين دوره اكران كه فاقد فيلم هاي تجاري است بهره ببرند.
پشت پرده مه
دومين فيلم بلند پرويز شيخ طادي پس از فيلم دفتري از آسمان كه همين دو سه هفته قبل، از تلويزيون پخش شد سال گذشته در چنين روزهايي جايزه بهترين فيلم را از نوزدهمين جشنواره فيلم كودكان و نوجوانان اصفهان دريافت كرد. فيلم شيخ طادي عاشقانه اي آرام درباره زن و مردي در يك روستاي شمالي است كه به سبب شرايط، به عشقي فراتر از عشق زميني مي رسند. زن، كودكي معلول به نام مرتضي دارد و مرد معلم همين كودك است. قصه فيلم از جايي آغاز مي شود كه همكلاسي هاي مرتضي از علاقه معلم او به مادرش مي گويند و مرتضي قصد مي كند مانع برقراري اين رابطه شود؛ اين در حالي ست كه معلم مهمترين دغدغه اش كمك به مرتضي و مادرش است. پشت پرده مه، فيلم جذابي است، با فضايي كه اگر مخاطب داخل سالن شود، تا پايان رهايش نخواهد كرد. اين اما مهمترين مشكل فيلم تا همين مرحله است. پشت پرده مه از يك هفته پيش از آغاز ماه رمضان روي پرده رفته و باوجود پخش تيزرهاي تلويزيوني، به دليل نداشتن ستاره، نتوانسته مخاطبانش را به داخل سالن هاي نمايش بكشاند.
پشت پرده مه پس از مدت ها خبر از بازگشت جهانگير الماسي به عنوان بازيگر موفق سينماي سال هاي دهه 60 مي دهد و رزيتا غفاري در كنار پسرك معلول فيلم هم، بازي هاي رواني دارند. فيلم شيخ طادي پر از حس و حال لازم براي اينگونه فيلم هاست و قصه اش را هم طوري تعريف مي كند كه جزئياتش بر روند روايتي تاثير زيادي نگذارد. با اين حال اين اثر مشكلاتي هم دارد كه مهمترين آن نزديك شدن به سينماي عرفاني دهه 60 است؛ سينمايي كه تا حدي شعار زده بود و در انتقال مفاهيم به مخاطب بيش از حد بر لايه هاي عارفانه وعناصر غيرسينمايي تكيه داشت. در اينجا شيخ طادي با اينكه تلاش فراواني كرده تا از اين فضاها خارج شود، اما گهگاه نشانه هاي آن سينما در فيلمش به چشم مي خورد.
فيلم پرويز شيخ طادي تاكنون فروش بالايي نداشته، اما با آغاز ماه رمضان و حال و هواي نزديك فيلم به اين روزها، ممكن است فروش فيلم هم تا حدي بهتر از پيش شود.
شكلات
فيلم تازه افشين شركت پس از دو سال وقفه رنگ پرده سينما را به خود مي بيند؛ فيلمي كه قرار بود سال گذشته پس از پايان اكران عيد فطر و فيلم دوئل روي پرده بيايد، اما پشت هياهوي به وجود آمده بر سر اكران دوئل ماند و نتوانست رنگ پرده را به خود ببيند. باتوجه به اتفاق سال گذشته به نظر مي رسد پخش كننده فيلم ترجيح داده تا فيلمش را پيش از اكران عيد فطر اكران كند تا اتفاق سال گذشته يك بار ديگر تكرار نشود.
شكلات يك فيلم كاملا تجاري است؛ اثري با بازي امين حيايي در نقش خودش، به عنوان يك ستاره سينما كه البته پيش از اقبال گسترده فيلم هاي حيايي در يكي، دو سال اخير ساخته شده است و حالا اين فضا نمايش داده مي شود. داستان فيلم براساس قصه يكي از فيلم هاي بيلي وايلدر نوشته شده و درباره بازيگري مشهور است كه با يك زوج جوان از طبقه متوسط آشنا مي شود. تهيه كننده فيلم هم عبدالله اسفندياري است كه در حال حاضر مسئوليت گروه سينماي معناگرا را در بنياد سينمايي فارابي به عهده دارد. اما فيلم خودش در اين رده آثار جا نمي گيرد و صرفا با هدف برقراري ارتباط با مخاطب ساخته شده است؛ هرچند عدم تمايل سينماداران به نمايش فيلم نشان مي دهد كه فيلم در هدفي هم كه پيش گرفته چندان موفق نبوده است.
شكلات هم از يك هفته پيش از آغاز ماه رمضان روي پرده رفته و نمايش آن تا پايان اين ماه ادامه خواهد داشت؛ فيلمي كه در آن جز امين حيايي، رحيم نوروزي و شبنم طلوعي هم نقش هايي را بازي مي كنند. از نمايش آخرين فيلم افشين شركت با عنوان همسر دلخواه من چند سالي مي گذرد؛ فيلمي كه در گيشه با شكست سختي مواجه شد و حالا به نظر مي رسد باتوجه به آمارهاي فروش، فيلم تازه هم توفيق چنداني در گيشه نداشته باشد.
ديشب باباتو ديدم آيدا
وضع اكران در سينماي ايران آنقدر به هم ريخته هست كه بهترين فيلم جشنواره بيستم كودك و نوجوان در كنار بهترين فيلم دوره قبل از آن به نمايش درآيد؛ اتفاقي كه حالا براي فيلم تازه رسول صدرعاملي و فيلم شيخ طادي افتاده است. ديشب بابا تو ديدم آيدا در هفته اي كه گذشت موفق شد دو جايزه اصلي بهترين فيلم و بهترين كارگرداني را از جشنواره كودك دريافت كند و اين پس از كم توجهي به فيلم در جشنواره فجر سال گذشته مي تواند التيامي براي صدر عاملي باشد كه فيلم هاي اخيرش جملگي اقبال توامان منتقدان و مخاطبان را به همراه داشته اند.
ديشب بابا تو ديدم آيدا سومين بخش از سه گانه صدر عاملي درباره زندگي دختران نوجوان پس از فيلم هاي دختري با كفش هاي كتاني و من ترانه 15 سال دارم است كه به شكل عميق تر به مسائل مبتلاي اين گروه سني مي پردازد.
فيلم درباره دختري به نام آيداست كه يك روز از همكلاسي اش مي شنود پدرش را با زن ديگري غير از مادرش ديده و اين مي شود بهانه اي براي ورود آيدا به دنياي واقعي آدم هاي اجتماع اطرافش؛ آدم هايي كه با آنچه آيدا در ذهن دارد، فاصله زيادي دارند. از سوي ديگر فيلم سعي مي كند به درونيات ذهني يك دختر نوجوان در سن و سال آيدا نزديك شود. دختري كه مي تواند يكي از هزاران دختر حاضر در اجتماع امروز باشد. جز اين، فيلم زندگي دختران ديگري را هم در كنار قصه زندگي آيدا نشان مي دهد تا به نوعي يك تصوير كامل از جامعه امروز كلانشهري مثل تهران باشد.
رسول صدر عاملي در ساخته هاي پيشين خود تا حد زيادي نشان دادكه دغدغه اجتماعش را دارد و فكر مي كند كه تصوير آنچه در مقابلش مي گذرد، مي تواند تا حدي در آسيب شناسي اين واقعيت ها موثر باشد. اين البته معنايي متفاوت با سياه نمايي دارد. اتفاقا صدرعاملي در فيلم هايش سعي دارد از دشوارترين موقعيت ها يك تصوير روشن و با اميد به آينده بسازد و اين ويژگي حتي سبب شده كه گاه او را به داشتن نگاهي غير واقعي متهم كنند. ديشب بابا تو ديدم آيدا براساس قصه اي از مرجان شيرمحمدي و با فيلمنامه اي كه كار مشترك خود صدرعاملي و كامبوزيا پرتوي بود جلو دوربين رفت و مهمترين ويژگي فيلم در مرحله توليد روندي بود كه انتخاب بازيگر نقش آيدا به همراه داشت؛ انتخابي كه تقريبا سه ماه به طول انجاميد و هانيه توسلي به همراه صدرعاملي از ميان هزاران داوطلب ، سوفي كياني را براي نقش آيدا برگزيدند، هرچند در زمان جشنواره خيلي ها بر صدر عاملي خرده گرفتند كه كياني فاصله زيادي با دو كشف قبلي او در فيلم هاي پيشينش يعني پگاه آهنگراني و ترانه عليدوستي دارد.
ديشب بابا تو ديدم آيدا قرار بود پس از نمايش مكس در اكران عيد فطر روي پرده برود، اما با كنار رفتن ناگهاني مكس از نوبت اكران ، حالا فيلم صدر عاملي، با قراردادي 7 هفته اي از اين چهارشنبه روي پرده مي رود تا براي نخستين بار فيلمي باشد كه مرزبندي اكران ماه رمضان و اكران عيد فطر را مي شكند؛ فيلمي كه اگر مخاطبان نوجوانش را چنان كه بايد بيابد مي تواند فروشي در حد فيلم هاي پيشين صدرعاملي داشته باشد.
يك تكه نان
پس از جنجال هاي پيش آمده بر سر راه آخرين فيلم به نمايش درآمده كمال تبريزي، يك تكه نان تا حد زيادي منطقي ترين گامي بود كه تبريزي مي توانست پس از آن فيلم بردارد. فيلمي از سينماي معناگرا كه باتوجه به سابقه تبريزي در ساخت فيلم در گونه هاي مختلف سينمايي قرار بود، به نوعي متر و معياري براي اين گونه سينمايي باشد، اما براي يكي از نخستين دفعات، تبريزي نتوانست خميرمايه اش را تبديل به اثري چنان كه بايد بكند.
يك تكه نان قصه ساده اي دارد. پسري سرباز از جايي دور افتاده ناظر رفتار آدم هايي ست كه هر يك فكر مي كنند آدم هايي مومن و دين دار هستند و هيچ يك به او و اعتقاداتش توجهي نمي كنند، اما پسر در واقع همان كسي است كه بخشي از اعتقاد آدم هاي آن منطقه را شكل داده است. فيلمنامه يك تكه نان سعي مي كند به جزئيات تكيه كند و تبريزي هم در كارگرداني چنين كرده، اما حاصل كار بشدت يادآور همان سينماي شعاري است كه در مورد پشت پرده مه عنوان شد شيخ طادي ازآن گريخته است. فيلم فضاي خوبي دارد، بازي بازيگرانش از جمله رضا كيانيان در سه نقش كوتاه، رويانونهالي در دو نقش مشابه و اسماعيل خلج كه از قديمي هاي تئاتر است تا حد زيادي به خلق درست همين فضاها كمك كرده و تبريزي هم چيزي كم نگذاشته، اما حاصل به هر ترتيب آنچه كه بايد، نيست.
فيلم تبريزي قرار است از اواسط ماه رمضان روي پرده برود و احتمال اكران طولاني مدتي هم نخواهد داشت. فيلم در گروه سينمايي آسمان باز به همراه چند سينماي آزاد روي پرده خواهد رفت؛ به همان شيوه اي كه سال قبل فيلم قدمگاه و امسال فيلم هاي ماهي ها عاشق مي شوند و خيلي دور خيلي نزديك روي پرده رفتند. به نظر مي رسد با افت تدريجي فروش فيلم گيلانه، از يكي دو هفته آينده شاهد نمايش فيلم تبريزي در گروه سينمايي آسمان باز باشيم.
آكواريوم
اين آخرين فيلم اكران ماه رمضان، فيلمي است كه خيلي ها گمان مي كنند از فضاي خلوت اين دوران اكران استفاده كافي را براي رسيدن به يك فروش بالا خواهد كرد. آنها كه تازه ترين فيلم ايرج قادري را ديده اند مي گويند كه فيلم به نسبت آثار شلخته و به هم ريخته پيشين او فضاي بهتري دارد و تا حدي در ساختار، به فيلم مي خواهم زنده بمانم كه موفق ترين اثر قادري در سالهاي اخير است نزديك شده است.
آكواريوم سال قبل در تركيه جلو دوربين رفت و داستانش درباره پسري است كه براي رسيدن به يك زندگي بهتر بار سفر را به خارج از كشور مي بندد، اما مهاجرت، مشكلات ناخواسته اي را سر راه او قرار مي دهد؛ درگيري با آدم هايي كه او هيچ وقت بودن در كنارشان را تجربه نكرده است. به روال شمار زيادي از فيلم هاي تجاري اين چند سال، امين حيايي بازيگر نقش اصلي فيلم است و مهناز افشار، ايرج نوذري، نيما فلاح و شيلا خداداد ديگر نقش هاي فيلم قادري را بازي مي كنند؛ فيلمي كه پس از پايان نمايش نوك برج ساخته كيومرث پوراحمد، جايگزين آن در جدول نمايش خواهد شد كه به نظر هم مي رسد اين زمان، هفته آينده، يعني همزمان با اكران يك تكه نان باشد. اگر آكواريوم به فروش بالايي دست يابد بار ديگر به اين نظريه كه اكران ماه رمضان، دوره اي براي اكران فيلم هاي كم فروش است خط بطلان كشيده مي شود و اين براي احياي يكي از فصل هاي مرده اكران سينماها اتفاق خوشايندي خواهد بود.
