چهارشنبه ۲ آذر ۱۳۸۴ - - ۳۸۵۷
راه هايي براي كنترل خسارات و كاهش هزينه ها
كدبانو و اقتصاد خانواده
006138.jpg
عكس:گلناز بهشتي
علي هاشمي
بيش از 50 درصد مراحل تخريب البسه در مراحل شست وشو اتفاق مي افتد. البسه و پوشاك از جمله مواردي محسوب مي شوند كه ميزان قابل توجهي از درآمد خانواده را به خود اختصاص مي دهند.
اما با توجه به جايگاه پوشاك در فهرست علايق افراد، بويژه كودكان و نوجوانان، پيشنهاد خريد البسه ارزان قيمت گاهي با واقعيات اجتماعي همخواني ندارد، بنابراين اقتصاد خانواده ايجاب مي كند تا تمهيدات ديگري را به منظور كنترل هزينه ها به كار گيريم.
يكي از شيوه هايي كه به اين منظور كاربرد زيادي دارد به تاخير انداختن زمان خريد البسه جديد است. حفظ و نگهداري از البسه، اين اجازه را در اختيار افراد قرار مي دهد تا از لباس ها نهايت استفاده را ببرند.
تجربه نشان دهنده اين موضوع است كه مهمترين آسيب ها در هنگام شست وشو متوجه منسوجات مي شود.
براي جلوگيري از اين نقيصه، توجه به جنس و رنگ لباس ها كاملا راهگشاست. بسياري از خشكشويي ها براي تثبيت و قوام بيشتر رنگ البسه به جاي پودرهاي رختشويي، استفاده از شامپو را توصيه مي كنند؛ زيرا پودرهاي رختشويي و دماي بالاي آب هنگام شست وشو رنگ لباس هايي كه از مرغوبيت بالايي برخوردار نيستند را در خود حل مي كند و پس از مدت كوتاهي رنگ لباس ها كدر و مات مي شود. نوع شست وشوي دستي لباس ها نيز موردي ست كه اگرچه بسيار پيش پا افتاده مي نمايد، مي تواند نقش عمده اي در افزايش عمر لباس ها داشته باشد. حتما با يقه ها و سرآستين هاي پاره و نخ نما شده برخي لباس ها روبه رو شده ايد كه چاره اي جز دور انداختن آنها باقي نمي ماند؛ با اينكه اغلب افراد علت تمامي اين موارد را پوسيدگي لباس مي دانند، همان طور كه ذكر شد نوع شست وشوي دستي علت اين موضوع است. كنار هم قرار دادن دو- سه يقه يا آستين ها و ساييدن آنها روي هم به منظور از ميان بردن چربي و چرك آن، عامل از ميان رفتن تار وپود پارچه است. در مورد استفاده از ماشين لباسشويي نيز دقت در مورد لباس هايي كه نبايستي همزمان با هم در ماشين لباسشويي قرار گيرند نقش عمده اي در رنگ ندادن و شل نشدن لباس ها دارد. همچنين آگاهي از معناي علائم بين المللي كه وظيفه ارائه اطلاعاتي پيرامون مراقبت و نوع شست وشو لباس دارند موجب كاهش ضريب خرابي و پوسيدگي لباس ها مي شود. معمولا چنين علائمي در تكه پارچه اي سفيدرنگ در يكي از درزهاي لباس دوخته مي شود؛ چنين علائمي، بيشتر گوياي روش و درجه حرارت اتوكشي، ميزان درجه حرارت آب يا نوع شست وشوي دستي و ماشيني هستند.
نقش دايره اي درون يك مربع گوياي امكان استفاده از خشك كن است و در صورتي كه روي اين علامت يك ضربدر خورده باشد، استفاده از خشك كن ماشين لباسشويي را ممنوع ساخته است.
علامت اتو نيز امكان اتو كردن را گوشزد مي كند و نقاط داخل آن نشان دهنده ميزان درجه حرارت اتو از ملايم تا بسيار داغ است. امكان استفاده از سفيدكننده ها نيز با علامت يك مثلث مشخص مي شود و علامت ضربدر روي آن نشانگر مضر بودن سفيدكننده ها براي لباس هستند.
همچنين امكان استفاده از خشكشويي نيز با علامت P داخل يك دايره مشخص مي شود. لباس هايي كه بايستي حتما با شست وشوي دستي تميز شوند با علامت دستي در داخل يك سطل آب متمايز مي شوند. ميزان درجه حرارت آب نيز در داخل يك سطل با ذكر عددي گوياي حرارت مجاز است.
فهيمه اسكندري مدرس آشپزي و خانه داري- در مورد اهميت روش هاي گوناگون شست وشوي لباس و دقت در نوع لباس ها مي گويد: لباس ها بيشتر بسته به نوع پارچه و بافت، به انواع پشمي، آكريليك، ابريشمي، نايلون و پلي استر تقسيم مي شوند كه در هر كدام بايستي شيوه اي خاص براي شست وشو اتخاذ شود.
براي نمونه هيچ گاه نبايد براي شستن لباس هاي پشمي از آب گرم استفاده كرد، زيرا اين لباس ها سريعا جمع شده و تغيير اندازه مي دهند. لباس هاي نايلوني را بهتر است در ماشين لباسشويي نيندازيد، زيرا الياف ظريف آن از بين مي رود. پوشاك كتاني يا نخي در دماي بالا آسيبي نمي بينند، اين نوع لباس مي تواند با استفاده از سفيدكننده (در مورد لباس هاي سفيد) و مواد لكه بر سفيد و تميز شود.
پارچه هاي لنين هم كه بيشتر مخصوص تابستان هستند براي شست وشو مشكل خاصي ندارند، اما براي اتوكشي بهتر است حتما پارچه مرطوب باشد. آكريليك ها را حتما قبل از شست وشو برگردانيد. استرچ ها يا پارچه هاي كشي را حتما در ماشين لباسشويي با درجه مخصوص الياف مصنوعي بشوييد و از سفيدكننده ها نيز به هيچ وجه استفاده نكنيد و با درجه پايين نيز اتوكشي كنيد.
در مورد خشك كردن لباس ها نيز جداي از خشك كن ماشين لباسشويي، استفاده از بند رخت نيز نكات قابل توجهي دارد. براي نمونه براي اينكه خط سياهي روي لباس هاي سفيد برجا نماند، حتما بند را تميز كنيد يا لباس ها را پشت و رو كنيد. لباس هاي پشمي را هم روي بند رخت خشك نكنيد، زيرا سنگيني حاصل از آب منجر به كشيدگي و تغيير اندازه آن مي شود. پرده ها نيز از ديگر موارد حساس هستند. براي جلوگيري از اتوكشي آنها، پس از شست وشو مي توانيد پرده ها را به صورت نيمه خيس و نمدار آويزان كنيد تا از چروكيدگي آنها جلوگيري شود.
علاوه بر البسه در مورد ساير لوازم منزل نيز مي توان با به كارگيري نكات خانه داري از صرف هزينه هاي اضافي جلوگيري كرد.
براي نمونه چنانچه ميز و صندلي، بويژه از نوع پلاستيكي داراي لكه هاي ثابتي شده كه به آساني از بين نمي رود، مي توانيد با به كارگيري موادي همچون پوليش يا خميردندان اين لكه ها را از ميان ببريد. همچنين توجه داشته باشيد كه به كارگيري وسايل زبري مانند اسكاچ و سيم ظرفشويي مي تواند عمر و زيبايي وسايل منزل را كوتاه كند. براي لكه بري كابينت و ديگر سطوح فلزي و سنگي نيز مي توانيد از محلول آب و جوش شيرين استفاده كنيد.
امروزه هنرهاي دستي نيز به ياري اقتصاد خانواده شتافته اند. وسايلي كه تا ديروز به محض كهنگي بلااستفاده مي شدند به كمك هنرهايي مانند پتينه ، نماعتيقه ، نماسنگ ، نماصدف ، نماآنتيك ، نمارومي ، كهنه كاري و دكوپاژ مي توانند حتي به منظور فروش نيز به كار روند.
هنر پتينه مي تواند يك ميز كاملا مستهلك را به ميزي زيبا و دلخواه تبديل كند. مقداري بتونه كه از تركيبات مل و رنگ و تركيبات خاص ديگري تشكيل شده، همراه با كمي سليقه و تكنيك هاي اين فن، هر وسيله تزئيني و غيرتزئيني را زيبايي تازه اي مي بخشد. نماصدف ها نيز كه با به كارگيري انواع صدف روي سطح وسايل چوبي كهنه و ديگر تكنيك ها صورت مي گيرد، به همراه تكنيك دكوپاژ كه با استفاده از عكس هاي مينياتوري و رنگ و نقاشي هاي مخصوص صورت مي گيرد، عامل ديگري براي زيباسازي وسايل مستهلك خانه است .
اگرچه يادگيري تمامي اين تكنيك ها در كلاس هاي آموزشي آن امكانپذير است، سپردن چنين وسايلي به صاحبان اين فن مي تواند بازهم به صرفه باشد، زيرا اگرچه قيمت لوازم منزلي كه اين تكنيك ها روي آنها انجام شده، قيمت پاييني نيست اما ارائه وسايل چوبي منزل براي اجراي اين تكنيك تنها با پرداخت اجرت و كارمزد هنرمندان امكانپذير است.

زنبيل
هزينه اي براي دل
006162.jpg
از ميان 30 تابلوي نقاشي كه هفته گذشته به نفع كودكان سرطاني در برج ملت براي فروش به نمايش درآمده بود، تنها دو تابلو به فروش رسيد.
اين اتفاق را از دو منظر مي توان نگريست. يكي از دو منظر، بحث اشتغال و درآمد  از راه نقاشي ست و ديگري موضوع اقدام به برپايي نمايشگاه براي جذب كمك هاي مردمي به كودكان سرطاني . بهاره خاكساري تحصيلكرده حقوق كه مدتي براي كودكان خياباني كار حقوقي انجام داده و وكالت آنها را بر عهده داشته، اينك با 30 تابلوي 200 تا 300 هزار توماني، سعي داشت كمك هاي مالي جذب كند، اما فقط دو تابلو از تابلوهايش به فروش رفت.
گرچه مي توان اقبال نامناسب از اين برپايي را در نبود تبليغات كافي دانست، اما به نظر مي رسد هنوز نقاشي به عنوان يك شغل توان اداره دخل و خرج را ندارد. به عبارت ديگر اگر موضوع نقاشي از كار هنري به شغلي هنري تبديل شود، نمي تواند با اين وضع پاسخگوي شاغلش باشد!
اما موضوع ديگر به بحث  دل هاي مردم ما باز مي گردد. يعني مردم ما آنقدر كه بايد و شايد حاضر نيستند براي دل خود و روحيات خود هزينه كنند. نقاشي و ديگر هنرهاي دستي به روحيات مردم بسته اند.
تعبير ديگري كه بايد به آن اشاره كرد، همين است. مردم ما آنقدر كه به يخچال همبر (سايد باي سايد) مي انديشند و آنقدر كه به مايكروويو فكر مي كنند به شادابي روح و زيباشناسي دلشان نمي انديشند.
همين موضوع نيز سبب شده تا زندگي و روابط حاكم بر آنها به وسايل برقي و اقتصادي شان محدود شود. شايد هم حق با آن تعميركار لوازم سردكننده بود كه مي گفت چه دكوري گران تر از يخچال و فريزر سراغ داريد كه از آن مراقبت كنيد؟
اما اين نكته را فراموش نكنيد كه در يك خريد وفروش اقتصادي نفع و ضرر مطرح است، يعني براي داشتن يك مايكروويو مبلغي را مي پردازيد كه در حين استفاده امكان خراب شدنش وجود دارد و در دوره حاضر چه بسا كه امكان تعمير آن نيز نباشد و بيشتر تعويض شدني باشد يا تعمير شدني!
حال آنكه وقتي آدمي براي دلش خريد مي كند، بحث ضرر و زيان خريد به حداقل مي رسد. چه بسا در خريد به نفع كودكان سرطاني، اين كار علاوه بر نفع دل به نفع نيازهاي معنوي هم بينجامد.
بنابراين شايد تابلويي 200 يا 300 هزار تومان به فروش گذاشته شود، ولي اين مبلغ به چند مصرف مي رسد، ارضاي نياز معنوي كمك به همنوعان (كودكان سرطاني) و ارضاي نياز زيباشناختي. چنين وضعي دست كم كمك مي كند، افراد اندكي هم از زندگي روزمره جدا شده و به چيزهايي وراي اين روزمرگي فكر مي كنند.
چنانچه بخواهيم از منظر جامعه شناسي به مسئله نظر كنيم، سيماي اغلب جوامع داراي خيل رفتارهايي ست كه تحت تاثير رسوم و عادات، شكل گرفته اند. افراد بيشتر عادت دارند تا در مسيرهايي تعريف شده و معمول به خريد و ديگر فعاليت ها بپردازند. براي نمونه چنانچه راه نويي براي خريد مسكن، ماشين و ديگر وسايل پيش آيد، حتما بايستي پس از مدتي اين روش كم كم عمومي شود و تعدادي مزيت اين شيوه را به ديگران گوشزد كنند تا عموم مردم نيز وارد صحنه شوند.
چنين رويكردي در ميان مردم، اساس شكل گيري تبليغات را شكل داده است تا از طريق رسانه هاي جمعي، اطلاعاتي پيرامون مزاياي كالاها و شيوه هاي اقتصادي، فرهنگي و سياسي به اطلاع مردم برسد.
بنابراين با اينكه مشاركت رسانه ها بويژه صدا و سيما در مورد تبليغ فعاليت نمايشگاه هاي خيريه مي تواند گامي موثر در رشد فرهنگ خيريه باشد، اما توجه به اين نكته مهمتر است كه برخي امور به قدري روشن و واضح اند كه با توجه بيشتر، اساسا نبايد نيازي به تبليغات داشته باشند.
خريد از مراكز و نمايشگاه هاي خيريه به دليل پوشش نيازهاي خانواده و كمك به نيازمندان، يكي از اين موارد است.

گاو صندوق
هر 3 تا 5 روز يك تغيير
006156.jpg
عده اي هستند كه با خريد و فروش ماشين، هم تفريح مي كنند و هم تجارت. عده اي ديگر به خط موبايل چنين نگاهي دارند. خيلي ها هستند كه حواله مي خرند و مي فروشند؛ حالا حواله خريد ماشين باشد يا سيم كارت تلفن همراه. عده اي هم در اين جور كارها به طلا و سكه مي انديشند. روزي روزگاري مردم ما به فكر خريد طلا و پس انداز با آن بودند. خلاصه آنكه زن جوان مي توانست طلاهاي كادو سر سفره عقد تا سال هاي بعد خود را جمع كند و يك دهه بعد (مثلا) براي خريد خانه يا ... تبديل به پول نقد كند.
بنابراين اگر عضو هر گروه از گروه هاي ياد شده بالا باشيد، بايد مرتب و ريزبينانه تغييرات عرصه هر يك را تعقيب كنيد. گاهي با روزنامه، گاهي با تلفن، گاهي با ملاقات هاي حضوري و سركشي مستمر به پاتوق ها و خلاصه هر آنچه كه بتواند شما را در جريان تغييرات روزانه و داغي بازار قرار دهد.
در همين اطلاعات و بالا و پايين شدن هاست كه خيلي ها ياد مي گيرند چه موقع بخرند و چه موقع بفروشند. مثلا آن روزها كه نه اينترنتي بود و نه اينقدر روز  به روز روزنامه ها و تلويزيون و .... به اين قيمت ها مي پرداختند، اين يك قاعده بود كه وقتي قيمت نفت افزايش مي يافت، قيمت طلا با كاهش رو به رو مي شد و برعكس.
بنابراين با وجود چنين نشانه هايي دوستداران و فعالان چنين عرصه تجارت يا پس اندازي دست به خريد يا فروش مي زدند.
همين تب و تاب بود كه سال ها قبل به خلق يك سريال تلويزيوني به نام آقاي دلار انجاميد كه اسماعيل داورفر هم در آن نقش اصلي را بازي مي كرد. به هر حال به دور از بلايي كه بر سر آقاي دلار آمد، اگر در عرصه خريد و فروش طلا دستي بر آتش داريد، حتما مي دانيد كه اين روزها قيمت در اين بازار بالاست. گرچه بازار نفت هم داغ است و روزهاي خوشي را سپري مي كنيم، اما رنگ رخسار حكايت از سر درون ندارد!
نگاهي به اخبار يك ماهه اخير در عرصه خريد و فروش سكه بهار آزادي، نشان مي دهد كه يك سير سينوسي در قيمت ها، تناوبي را بين افزايش و كاهش رقم زده كه در مجموع قيمت سكه بالاي يك ميليون ريال در تكاپوست.
خريد سكه به مراتب از خريد طلا براي پس انداز مقرون به صرفه تر است، زيرا به هنگام تعويض يا فروش كارمزدي از آن كسر نمي شود، اما اگر قرار باشد در اين خريد و فروش ها زنان هم از برق طلا حظي ببرند، مي شود هزينه هاي كسر كارمزد و ... را به ديده اغماض نگريست.
به هر حال سكه، هم راحت تر خريد و فروش مي شود و هم از بهاي واقعي اش كسر نمي شود، اما كاربرد زينتي ندارد!
با اين وصف در يك ماهه آبان ماه تقريبا هر 3 تا 5 روز يك بار، يك تغيير وضعيت در بازار طلا روي داده است.
ابتداي آبان ماه بهاي سكه با افزايش رو به رو بوده، بعد به يك دوره ثبات رسيده. باز يك دوره 2 تا 4 روزه را در افزايش طي كرده و بعد با كاهش مواجه شده؛ به گونه اي كه بين 11 آبان تا 16 آبان ماه با كاهش در قيمت مواجه بوده است. گرچه تقارن عيد سعيد فطر با اين ايام و كاهش عرضه و بالا رفتن تقاضا مي توانسته عاملي براي افزايش قيمت باشد، ولي چنين رويدادي را شاهد نيستيم.
دوباره از 17 آبان تا 21 آبان يك دوره ثبات طي شده و سپس با يك افزايش و كاهش در دهه سوم آبان ماه كار به ثبات رسيده است، اما در آخرين روزهاي آبان دوباره قيمت سكه با افزايش 25 هزار ريالي مواجه بود.
آخرين قيمت سكه در آبان ماه براي يك سكه تمام بهار آزادي طرح قديم 116 هزار تومان بود كه اين رقم براي سكه بهار آزادي طرح جديد 105 هزار و 500 تومان اعلام شده بود.
قيمت هر نيم سكه بهار آزادي طرح قديم 53 هزار و 500 تومان و طرح جديد 52 هزار و 500 تومان اعلام شد. ربع سكه نيز 30 تا 31 هزار تومان فروخته شد. اين در حالي بود كه قيمت هر گرم طلاي زرد 18 عيار در بازار آزاد تهران 10 هزار و 600 تومان اعلام شده بود.

دريچه
يك اسكناس سبز براي جلوگيري از ورود سرما
درزگيرهاي در و پنجره ساختمان با قيمتي برابر يكهزار تومان در آغاز فصل سرد، زواياي گوناگوني از سمت و سوي اقتصادي مردم را روشن مي سازد، يعني هر 8 متر يك اسكناس سبز. در حالي كه هزينه هاي انواع عايق ساختمان مبالغ هنگفتي را شامل مي شود كه آن را بايد در كنار هزينه هاي تامين گرماي خانه و ساختمان درنظر گرفت، راهكارهاي بسيار ارزان براي حفظ گرما و جلوگيري از نفوذ حشرات همچنان مورد بي توجهي
قرار مي گيرد.يكي از اين شيوه ها، استفاده از درزگيرهايي ست كه چنانچه به نحوي مناسب در لابه لاي در و پنجره ها نصب شوند از خروج مقادير قابل توجهي گرما جلوگيري مي كنند. اين نوع درزگيرها در اندازه هاي 8 متري با قيمتي حدود يكهزار تومان در تمامي مصالح فروشي ها يافت مي شوند و از آنجا كه داراي چسب مخصوصي هستند، براحتي نصب مي شوند. همچنين با استفاده از اين وسيله به جاي كاربرد انواع حشره كش ها كه جداي از مضرات زيست محيطي براي سلامتي انسان نيز مضر هستند، مي توان از ورود حشرات موذي جلوگيري كرد.مشاهده ميزان اتلاف انرژي از لابه لاي در و پنجره ها در فيلم هايي كه با دوربين هاي مخصوص ضبط شده اند با نور قرمزي قابل تشخيص است، اما انباشت اين كالا در مصالح فروشي ها و هدر رفتن گرماي خانه ها، اين نكته را گوشزد مي كند كه درزگيرها هنوز جايگاه مناسب خود را در مبحث اتلاف انرژي پيدا نكرده اند. مردم نيز برخلاف امكان افزايش قيمت سوخت، همچنان به اهميت چنين كالايي پي نبرده اند.
كاچي به از هيچي
قديمي ها مي گويند آن وقت ها كارمند يك اداره دولتي بودن ارج و قربي داشت. خانواده ها ترجيح مي دادند دخترشان را به كارمند بدهند تا مغازه دار و كاسب. حقوق دولتي ها بد نبود و انگار رونق كار  آنها بيش از كسب وكار در بازار بود. اما با گذشت سال ها ديگر كارمند بودن، از سكه افتاد و كاسبي هاي ديگر رونق گرفت آنچنان كه امروز ديگر هر كسي مي داند كه بازاري ها به مراتب وضع شان از دولتي ها بهتر است، هرچند كه كارمند دولت بودن هم مراتب و درجات خاص خودش را دارد. كارمند بازنشسته اي كه 140هزارتومان حقوق مي گيرد، مطمئنا از پس دخل وخرج خانواده خود برنمي آيد. اما يك خبر خوش براي بازنشسته ها اينكه، تامين معيشت بازنشسته ها در دستور كار دولت است و در راستاي اين وظيفه، قرار است در سال 85 حداقل حقوق كاركنان و بازنشستگان دولت تا 160 هزارتومان افزايش يابد.
پيش بيني شده مبلغ 5هزارميليارد تومان در بودجه سال آينده دولت به اين امر اختصاص يابد. كميسيون مشترك مجلس در ماه جاري طي پيش جلسه اي با رئيس جمهور، كميته اي از نمايندگان رئيس جمهور، سازمان مديريت و برنامه ريزي و كميسيون مشترك تشكيل داد و روي هماهنگي حقوق كاركنان و بازنشستگان بحث و تبادل نظر شد. در صورت تصويب اين طرح، افزايش حقوق كاركنان و بازنشستگان قطعي خواهد شد. اما در اين ميان اعلام شده كه برآورد حداقل حقوق و دستمزد كاركنان و بازنشستگان حدود 200هزارتومان است، اما از  آنجا كه دولت توانايي پرداخت اين رقم را ندارد، پله پله اين ميزان افزايش مي يابد. به هر حال از قديم هم گفته اند: كاچي به از هيچي .

جوابيه
عكس تاكسي سرويس تزييني است
روز شنبه 26 آبان ماه سال جاري گزارشي با عنوان زنگ ها براي كه به صدا در مي آيد در صفحه دخل و خرج منتشر شد. عكس چاپ شده براي اين مطلب، عكسي تزئيني ست كه به موارد كلي مطرح شده در گزارش ارتباطي ندارد. از آنجا كه در گزارش ياد شده موارد و انتقادات رانندگان و پاسخ هاي رئيس اتحاديه هيچ ربطي به آژانس به تصوير كشيده شده ندارد، بر خود لازم ديديم ضمن توضيح از انعكاس موضوع در كنار عكس اين تاكسي سرويس پوزش بخواهيم.

فوت و فن
در هزار توي قفسه ها
ايليا اصفهاني- حالا كه هفته كتاب است و همه جا حرف از اين كالاي دوست داشتني كه چندان هم نمي توان با معيارهاي يك كالاي صرفا مادي با آن برخورد كرد، قصد كرده ايم كه نوشتار امروز اين ستون را به يار مهربان اختصاص دهيم. اگر بخواهيم از ديدگاه دخل و خرجي به كتاب نگاه كنيم، بي ترديد بايد گفت كه در كشور ما، شايد كتاب تنها كالايي ست كه قيمت آن فارغ از نوسانات مختلف بازار، فراز و فرود نمودارهاي تورم را به چيزي نمي گيرد و آنقدر در قفسه هاي كتابفروشي ها مي ماند و خاك مي خورد تا با همان قيمت پشت جلد (نهايتا) به فروش برسد؛ قيمتي كه فارغ از شعارها و تعارفات معمول فرهنگي اجتماعي به هيچ روي نمي تواند سنجش درستي براي ارزش واقعي كتاب باشد و تنها بهانه اي ست براي اينكه هزينه هاي مواد اوليه اي مثل كاغذ و مقوا كه مدتي ست بازار بسيار پرنوساني دارد و خدماتي از حروفچيني گرفته تا پخش،  جبران شود. در اين بين برگشت سرمايه و احقاق حقوق مادي و معنوي مولف نيز به ماجراهاي فراواني بستگي دارد كه آن سرش ناپيداست، اما از آنجا كه به هر حال بخش قابل توجهي از افراد جامعه ما امكانات اقتصادي چنداني براي اختصاص دادن مبالغ سنگين به خريد كتاب ندارند، مي توان به نكاتي كه به خريداران اين بهترين دوست كمك مي كند تا راضي تر از بازار كتاب به خانه برگردند، اشاره كرد. براي اين كار بهتر است ابتدا نگاهي به خريداران كتاب و انتظارات آنها بيندازيم تا بتوانيم توصيه هاي دقيق تري براي آنها داشته باشيم. مهمترين دسته خريداران كتاب  عشق كتاب  ها هستند. اين گروه معمولا آنقدر صبر و حوصله ندارند كه بخواهند به حرف هاي ما گوش بدهند، چرا كه در اولين فرصت بدون اينكه به فكر قيمت پشت جلد باشند، كتاب هاي مورد علاقه را تهيه مي كنند و مي خوانند (يا به قول درست تر مي خورند). اين گروه خود به دو دسته تقسيم مي شوند؛ دسته اي تنها به خواندن كتاب قناعت مي كنند و نگهداري كتاب براي آنها زياد مهم نيست. به اين گروه توصيه مي شود كه براي صرفه جويي در هزينه ها بيشتر به امانت گرفتن كتاب فكر كنند؛ البته بگذريم از اينكه معمولا كتابخانه هاي عمومي ما سال ها از بازار روز كتاب عقب هستند. راه ديگر براي اين دسته از عشق  كتاب  ها اين است كه با تشكيل گروه هاي كتابخواني، هزينه خريد كتاب هاي مورد علاقه شان را تا حد زيادي كاهش دهند. دسته دوم اين گروه كتاب  باز ها هستند. مشكل اين دسته از علاقه مندان كتاب اين است كه مي خواهند حتما كتاب هاي باليني شان كه كم هم نيستند را در كتابخانه شان داشته باشند. اين گروه براي خريد كتاب هاي مورد نظرشان مي توانند از راه هاي مختلفي استفاده كنند؛ اولين توصيه به اين دسته اين است كه سعي كنيد پيش از هر كاري يك كتابفروشي به روز و فعال را شناسايي كنيد. اگر در زمينه هاي خاصي مطالعه مي كنيد، مي توانيد با فروشگاه هاي انتشارات مربوطه نيز مرتبط شويد. حسن اين آشنايي در اين نكته نهفته است كه پس از مدتي آشنايي، كتابفروش يا مدير انتشارات مورد ذكر، تخفيف هاي قابل توجهي را براي شما در نظر خواهد گرفت. البته اگر فعلا كتاب هاي نخوانده دم دستتان زياد است و فرصتتان براي مطالعه آنها به اندازه است، تا ارديبهشت ماه صبر كنيد و در نمايشگاه بين المللي كتاب از تسهيلات ويژه استفاده كنيد؛ تنها به اين شرط كه هزينه حمل و نقل كتاب ها بيشتر از تخفيفي كه گرفته ايد، نشود. مشكل كتاب باز ها اين است كه به سر و شكل كتاب هم خيلي اهميت مي دهند و دوست دارند كاملا نو و تميز باشد وگرنه توصيه بعدي به كار اين گروه هم مي آمد.
گروه ديگر مخاطبان كتاب كساني هستند كه از كتاب تنها به عنوان يك ابزار آموزش بهره مي برند و به گونه اي تنها به اجبار تحصيلات با كتاب سر و كار دارند. توصيه اي كه بهترين راه حل مشكل اين گروه مي تواند باشد، خريد كتاب دست دوم است و معمولا اين افراد كتاب هاي دست دومي كه مي خرند را پس از پايان سال يا ترم تحصيلي به همان فروشنده برمي گردانند و بخش
قابل توجهي از هزينه شان را بابت فروش كتاب پس مي گيرند. براي ايجاد تسهيلات كافي در اين مورد بازارهايي از قبيل جمعه بازار كتاب مي تواند موثر باشد. در اين بازارها كه نمونه اي از آن سال هاست در اصفهان فعال است، ساير علاقه مندان و دوستداران كتاب مي توانند عناوين مورد نظر خود را پيدا كنند و كتاب هايي كه ديگر كارشان با آنها تمام شده را به فروش برسانند. گروه ديگر خريداران كتاب، كساني هستند كه از كتاب تنها به عنوان يك كالاي تزئيني استفاده مي كنند كه مي تواند هم بخشي از دكوراسيون اتاق پذيرايي را تامين كند (جالب اينكه كتابخانه هيچ آدم خوره كتابي نمي تواند در اتاق پذيرايي باشد) و هم به قول معروف براي آنها كلاس اجتماعي به همراه داشته باشد. اين گروه بيش از آنكه به عنوان و موضوع و نويسنده كتاب كاري داشته باشند به فكر طول و عرض و قطر كتاب هستند. اين دسته از مشتريان بهتر است سراغ يكي از متصديان پخش كتاب بروند و موضوع را در ميان بگذارند. معمولا كتاب هاي قطور و خوش  تركيبي پيدا مي شود كه روي دست فروشندگان مانده باشد و بتوان با تخفيف درست و حسابي آنها را خريد. اينطوري هم خريدار راضي ست و هم فروشنده و ... .
آنچه تا حالا گفته شد در مورد كتاب هاي معمولي ست. اگر اهل كتاب هاي خاص چاپي هستيد، مسلما تنها راه براي تعيين قيمت كتاب توافقي ست كه بين شما و فروشنده صورت مي گيرد. اين دسته از كتاب ها معمولا شامل آنهايي مي شود كه سال ها تجديد چاپ نشده اند يا سر و شكل چاپ جديد آنها نسبت به چاپ هاي قديمي تر نقصان هايي دارد. مسلما اينكه اين كتاب ها با قيمتي فراتر از آنچه بايد به فروش مي روند، به اين دليل است كه نوعي ارزش كلكسيوني پيدا كرده اند و به همين خاطر خريدار بايد بهاي خواسته اش را بپردازد. حكايت بازار كتاب هاي خطي و بسيار قديمي هم كه اصلا ربطي به بحث ما پيدا نمي كند و كاملا مشمول بحث عتيقه جات است. توصيه ما در اين باره اين است كه اگر پول زيادي داشتيد و هوس كرديد كه يكي از اين كتاب ها را براي نگهداري در ويترين تان خريداري كنيد، حتما با يك نفر آدم خبره مشورت كنيد. براي افراد عادي چندان عجيب نيست كه مثلا نسخه چاپ سنگي را به جاي نسخه خطي بخرند و كلي هم خوشحال باشند كه اين مثلا خط خود شاعر يا نويسنده اصلي كتاب است. كتاب  خيلي پربهاست، ولي هر كالايي ممكن است بهايي كاذب نيز داشته باشد.

دخل و خرج
ايرانشهر
تهرانشهر
علمي
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  دخل و خرج  |  علمي  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |