عكس: محمدرضا شاهرخي نژاد
جواد نصرتي
هوا اقيانوسي ست كه در آن نفس مي كشيم. اين اقيانوس پر نعمت، اكسيژني را كه براي زندگي به آن نيازمنديم فراهم مي كند. اجزاي اين اقيانوس، نيتروژن، اكسيژن، بخار آب و ديگر گازها هستند. فعاليت هاي انساني اما ميهمانان ناخوانده ديگري را به اين اقيانوس تحميل مي كند. اين ميهمانان ناخوانده ذرات معلقي هستند كه برخي از آنها مي توانند زندگي انسان را تهديد كنند.
در حال حاضر چند عامل اصلي آلوده كننده هوا و اثرات ناشي از آن شناخته شده است. اين عوامل به ترتيب مه دود، باران هاي اسيدي، تاثيرات گازهاي گلخانه اي و سوراخ هاي موجود در لايه ازن هستند. هركدام از اين عوامل به تنهايي مي توانند زندگي هر انساني را به خطر بيندازند.
يكي از عوامل آلاينده هوا رها شدن ذرات معلق ناشي از سوختن سوخت هاي فسيلي ست. دود موتورهاي ديزلي يكي از بهترين نمونه هاي اين ذرات معلق است. اين ذرات بسيار ريزتر از آنچه كه به نظر مي رسند هستند؛ به گونه اي كه اندازه آنها در حدود 5/2ميكرون است. گاهي اوقات به اين نوع آلودگي، آلودگي كربن سياه هم گفته مي شود. خروجي سوخت سوزانده شده در موتور خودروها، خانه ها و مراكز صنعتي عمده ترين منابع توليد  كربن سياه هستند.
به طور كلي مي توان آلودگي هايي را كه در هوا وجود دارد به دو دسته آلودگي هاي بيروني و آلودگي هاي دروني تقسيم كرد.
آلودگي هاي بيروني
بزرگترين منبع آلاينده بيروني هوا، مه دود است. مه دود ثمره واكنش هاي شيميايي آلاينده هاي مختلف هواست كه اين تركيبات عمدتا خروجي خودروها و مراكز صنعتي هستند. از آنجا كه اين تركيبات غالبا در مراكز شهري يافت مي شوند، مناطق شهري، مركز پيدايش و تجمع مه دود است. اين پديده بيشتر در ماه هاي گرم سال اتفاق مي افتد.
در هر شهري عوامل آلاينده هوا بسته به شرايط جغرافيايي و بافت شهري متفاوت است، با اين حال معمولا آلودگي هوا مي تواند به صورت بالقوه در هر منطقه اي اتفاق بيفتد.
يكي ديگر از آلاينده هاي مهم هوا باران هاي اسيدي هستند. وقتي كه يك آلاينده هوا مثل اسيد‍ سولفوريك در هوا با قطرات آب تركيب مي شود، باران يا برفي كه بر اثر اين بخار آب بر زمين باريده مي شود به اصطلاح اسيدي مي شود. اثرات اين باران در محيط زيست مي تواند بسيار خطرناك باشد. اين باران با صدمه رساندن به برگ گياهان آنها را از بين مي برد، خاك را سمي مي كند و خواص شيميايي رودخانه ها و درياچه ها را تغيير مي دهد. اين صدمات در نهايت باعث از بين رفتن درختان، حيوانات، ماهي  ها و حيات وحش مي شود.
عامل مهم و نگران كننده ديگر آلودگي هوا در دسته آلاينده هاي بيروني، اثرات گلخانه اي هستند. اين اثرات هرچند كمتر شناخته شده اند، اما به مراتب خطرناك تر از ديگر عوامل آلاينده هوا هستند. اين اثرات باعث افزايش گاز دي اكسيد كربن مي شوند. پيشتر گياهان زمين مي توانستند ميزان دي اكسيد كربن موجود در هوا را به اكسيژن تبديل كنند، اما با افزايش بسيار زياد دي اكسيد كربن و از طرفي از بين رفتن جنگل هاي زمين به ويژه در آمازون دي اكسيد كربن روز به روز بيشتر مي شود. ملموس ترين اثر افزايش دي اكسيد كربن گرم شدن زمين است. اين پديده در حال حاضر بزرگترين نگراني زيست محيطي جامعه بشري ست كه فكري در مورد آن نشده است و مي توان به جرات گفت روزي تمامي جنبه هاي زندگي او را تحت تاثير قرار خواهد داد.
عامل ديگر در افزايش آلودگي هوا، سوراخ شدن لايه ازن است. اين سوراخ بر اثر خروج گازهاي شيميايي(CFC) مخرب به وجود آمده اند و طبيعتا اين گازها را هيچ كس ديگر به جز انسان توليد نكرده است. لايه ازن وظيفه دارد اشعه هاي خطرناك مادون بنفش نورخورشيد را دفع كند. وجود هر سوراخي به هر اندازه در اين سپر محافظ، باعث رسيدن ميزان زيادي اشعه مادون بنفش به سطح زمين مي شود كه اين اشعه باعث از بين رفتن گياهان و پوشش هاي گياهي و همچنين سرطان پوست در انسان مي شود.
آلودگي هاي دروني
بسياري از مردم بيشتر اوقات زندگي خود را در حدود 80 تا 90 درصد در محيط هاي سربسته زندگي مي كنند. ما در جاهايي كار مي كنيم، مطالعه مي كنيم، غذا مي خوريم و مي خوابيم كه جريان هوا در آنها محدود و بسته است. به همين خاطر برخي عقيده دارند آلودگي موجود در محيط هاي بسته خطرناك تر از آلودگي بيرون از منازل است و اثرات بيشتري بر سلامت انسان دارد.
منابع آلودگي دروني بسيار زياد هستند. دود سيگار، دستگاه هاي گرم كننده و بخار ناشي از مصالح ساختماني، رنگ و اثاثيه و... برخي از منابع آلاينده  محيط هاي بسته هستند. از ديگر آلاينده هاي دروني منازل مي توان به گاز راديو اكتيو رادون اشاره كرد كه به وفور در اكثر زيرزمين هاي منازل پيدا مي شود. ميزان آلودگي دروني، بسيار بيشتر از آلودگي بيروني ست به طوري كه بنا به آمار منتشر شده از سوي موسسه منابع هواي كاليفرنيا، آلودگي دروني 25 تا۶۲ درصد بيشتر از آلودگي بيروني ست و مي تواند صدمات بهداشتي جبران ناپذيري به بار آورد.
اثرات آلودگي بر سلامتي
آلودگي مي تواند باعث صدمات بلند مدت و كوتاه مدت شود.  آلودگي بر افراد زيادي تاثير مي گذارد، اما در اين ميان كودكان و افراد سالخورده صدمات بيشتري را از ناحيه آلودگي هوا متحمل مي شوند. افرادي هم كه داراي بيماري هاي قلبي و ريوي هستند ديگر قربانيان عمده آلودگي هوا هستند.
اثرات كوتاه مدت آلودگي، سوزش چشم ها، بيني و گلو و التهاب اجزاي ريوي نظير برونشيت هستند. سردرد، حالت تهوع و واكنش هاي آلرژيك هم از ديگر اثرات افزايش آلودگي هوا هستند. اين اثرات كوتاه مدت هم مي توانند بسيار خطرناك باشند، به گونه اي كه در فاجعه مه دود لندن در سال 1952 حدود چند هزار نفر فقط در عرض چند روز بر اثر آلودگي جان باختند. اثرات مخرب بلندمدت آلودگي هوا بسيار خطرناك هستند. اين اثرات را مي توان بيماري هاي عروقي، سرطان ريه و حتي صدمه به مغز، كليه و كبد دانست. اين صدمات بلندمدت در حال حاضر يكي از بزرگترين نگراني هاي بهداشتي مسئولان و مردم در سراسر دنياست و هر ساله در جهان افراد بسياري بر اثر آلودگي هوا جان خود را از دست مي دهند، به گونه اي كه فقط در آمريكا سالانه نيم ميليون نفر بر اثر آلودگي هوا جان مي بازند.
آلودگي هوا، هرچه كه باشد چه بيروني و چه دروني مي تواند ضايعات اسفناكي به همراه داشته باشد، به همين خاطر كاهش يا جلوگيري از به وجود آمدن آنها طي چندسال گذشته مورد توجه بسياري از كشورها قرار گرفته است.

وارونگي هوا
وارونگي هوا كه اين روزها بلاي جان تهراني ها شده، پديده اي ست كه به دليل شرايط جغرافيايي شهر تهران پديد آمده است. اين پديده هنگامي اتفاق مي افتد كه هواي نزديك به زمين، سردتر از هوايي باشد كه در بالاي آن قرار دارد. تحت اين شرايط، آلودگي نمي تواند بالا برود و در هواي اطراف پخش شود. وجود كوه ها در اطراف شهرها مزيد بر علت مي شود كه وارونگي با شدت هر چه تمام تر اتفاق بيفتد. وارونگي در هر فصلي اتفاق مي افتد . در وارونگي هاي زمستاني بيشتر ذرات ريز و منوكسيدكربن يافت مي شود و وارونگي هاي تابستاني، مه دود به ارمغان مي آورند.
افزايش منوكسيدكربن در هوا نتايج بسيار فاجعه آميزي به همراه دارد كه كوچكترين آنها تاثير منفي بر يادگيري كودكان است.

به نظر مي  رسد آنچه ما درباره زمين در قرن بيست و يكم نمي  دانيم، بسيار كم و محدود باشد، اما برخلاف تصور، ندانستني  هاي ما در مورد زمين به نظر همپايه دانستني  هاي ما در مورد آن است. بشر امروزه مي  تواند حدود فضاي بالاي سر خود را تا ميليون  ها سال نوري دورتر رصد كرده و حتي اجزاي آن را نامگذاري كند، اما نمي  داند 10 هزار متر پايين  تر در اقيانوس  ها چه خبر است.
اقيانوس  ها با ميانگين عمق چهار كيلومتر، 70 درصد سطح زمين را پوشانده  اند و از همين رو منبع بيكراني براي كاوش  هاي علمي به شمار مي  روند، با اين حال تا به امروز مطالعات علمي در مورد اقيانوس  ها بسيار كم و محدود بوده است. اعماق اقيانوس  ها بسيار سرد است، اكسيژن موجود در آن بسيار كم است (اكسيژني كه توسط آبزيان قابل استفاده باشد) و فشار در آنجا يكهزار بار بيشتر از سطح زمين است، به همين خاطر وجود حيات در آنجا بيشتر يك معجزه است. با اين وجود، موجودات جان  سختي وجود دارند كه حتي در اين شرايط هم قادر به ادامه حيات هستند.
دنياي عجيب
موجودات عجيب اعماق اقيانوس  ها از اين قرار هستند: كوسه  هاي آب  هاي عميق، ماهي هيولاگونه دراگون فيش (ماهي اژدها)، رد ايلومنينس (كه داراي زائده  اي لامپ  گونه در زير چشم  ها هستند)، نيلوفرهاي دريايي آب  هاي عميق، ژله  ماهي  هاي بسيار خطرناك، ژله  ماهي  هايي كه زائده  هاي فلورسنتي دارند و ... . شايد عجيب  ترين موجود اعماق درياها، موجودي 13 متري و بسيار وحشتناك به نام آرشيتوتيس (كه به تازگي براي اولين بار از آنها فيلمبرداري شده است) باشد، اما از آن عجيب  تر و ترسناك  تر، ماهي مركب عجيب 15 متري كولوزال است كه هيچ  گاه زنده مشاهده نشده.
در اين عمق همچنين زندگي به صورت باكتري و كرم هم يافت مي  شود كه وجود آنها وابستگي شديدي به پوشش گياهي اعماق اقيانوس  ها دارد. اين موجودات از برف  هاي ارگانيك كه از بالا به كف اقيانوس مي  رسند، تغذيه مي  كنند. اين دانه  هاي بزرگ برف موجوداتي دريايي هستند كه لاشه آنها پس از مرگ به كف اقيانوس مي  رسد. باكتري  ها و كرم  هاي اقيانوسي حتي قابليت زندگي كردن در چاه  هاي نفتي را هم دارند.
شگفتي هيدروترمال
در برخي نقاط اقيانوسي حيات به وفور يافت مي  شود. يكي از جالب  ترين اكوسيستم  هاي اقيانوسي، حفره  هاي هيدروترمال است؛ جايي كه آب بسيار داغ غني شده از مواد شيميايي ست و در اطراف آتشفشان  هاي نيمه  فعال اقيانوسي جريان دارد. در اين منطقه، باكتري  هايي كه از متان و سولفيدها تغذيه مي  كنند به وفور يافت مي  شوند. اين باكتري  ها غذاي اصلي ديگر موجودات دريايي از قبيل ماهي  هاي عجيب و كرم  هايي ست كه به ريفيتا پاچيتيلا معروفند و طول آنها به دو تا سه متر مي  رسد.
اين حفره  هاي هيدروترمال اولين بار در سال 1977 توسط زيردريايي تحقيقاتي آلوين كشف شدند. كشف اين نكته كه در عمق 2هزار متري از سطح زمين، اكوسيستمي قرار دارد كه حيات در آن برپايه فتوسنتز در جريان است، انقلابي در نظريات علمي ايجاد كرد. در حال حاضر مشخص شده كه اين اكوسيستم  ها از اسكانديناوي تا اقيانوس آرام پراكنده  اند. برخي معتقدند زندگي در سطح زمين از اين حفره  ها نشأت گرفته است.
كوه  هاي اقيانوسي
كوه  هاي زيراقيانوسي درواقع قله  هاي آتشفشاني هستند. اين قله  ها درواقع جزاير زيردريايي هستند و همان  گونه كه گونه گياهي و جانوري در جزاير سطح زمين منحصر به فرد است، گونه  هاي حياتي كوه  هاي زيردريايي هم منحصر به فرد است. با اينكه در حدود يكصد هزار قله اقيانوسي در جهان وجود دارد، ما فقط اطلاعات اندكي در مورد چند تاي آنها داريم. بزرگترين رشته  كوه زيردريايي به وسعت 70 هزار كيلومتر در سراسر زمين كشيده شده است.
تحقيقات گسترده اعماق اقيانوس  ها از سال 1930 شروع شده است. در سال 1960 يك زيردريايي سوئيسي موفق شد به عميق  ترين نقطه زمين - گودال ماريان - در فيليپين با 11 كيلومتر عمق فرو رود و افق تازه  اي در برابر اقيانوس  شناسان بگشايد. پس از آن تحقيقات زيادي در مورد اعماق اقيانوس  ها انجام شده است، اما با اين حال آنچه ما در مورد اقيانوس  ها مي  دانيم، قطره  اي از اقيانوس است.

وام توسعه فن آوري براي پاراگوئه
بانك توسعه اينتر امريكن اعلام كرده است كه وامي به ارزش 5/6ميليون دلار براي پيشبرد علم و فن  آوري به پاراگوئه اعطا خواهد كرد. اين وام در اختيار شوراي ملي علم و فن آوري پاراگوئه قرار خواهد گرفت تا اين شورا با استفاده از آن پروژه هاي تحقيقاتي بيشتري را به مرحله اجرا بگذارد. علاوه بر آن اين شورا قرار است با استفاده از اين مبلغ تقريبا هنگفت، طرح هاي تحقيقاتي در حال اجرا را استاندارد كند و شتاب بخشد. گابريل كازابوري رئيس اين شورا همچنين اعلام كرده است كه اين شورا قصد دارد با استفاده از اين بودجه زمينه را براي بازگشت دانشمندان پاراگوئه  اي مقيم خارج فراهم كند تا اين دانشمندان با بازگشت به پاراگوئه در طرح هاي ملي هم شركت كنند. مقامات دولتي پاراگوئه مي  خواهند طي يك پروژه چند ساله توان علمي و فن آوري خود را در سطح منطقه افزايش دهند. قرار است اين وام كه در زمينه علم و فن آوري كشوري چون پاراگوئه، به نوعي هنگفت به شمار مي رود ظرف 20 سال آينده بازپرداخت شود.
تاثيرات مخرب بازي هاي ويدئويي
محققان آمريكايي اخيرا مكانيزمي را در مغز كشف كرده اند كه بازي هاي ويدئويي خشونت آميز را به رفتارهاي شخص مرتبط مي سازد. پيش تر تحقيقات زيادي در مورد تاثير بازي هاي كامپيوتري خشن بر نحوه رفتار انسان انجام شده بود و در تمامي تحقيقات مشاهده شده بود كه اين بازي ها افراد را راغب به انجام رفتارهاي خشونت آميز و حتي در مواقعي انجام جرم مي كند. تا پيش از نتايج تحقيقات اخير، محققان فكر مي كردند كه اين خشونت خود افراد است كه تحريك مي شود و بازي هاي رايانه اي فقط در افرادي باعث ايجاد رفتارهاي خشونت آميز مي شود كه ذاتا خشن هستند، اما با انجام اين تحقيق جديد، مشخص شد بازي هاي رايانه اي مي توانند رفتارهاي هر شخص را دگرگون كنند.
اين تحقيق كه به سرپرستي بروس بارئولو روان شناس دانشگاه ميسوري - كلمبيا انجام شده است، مشخص مي سازد افرادي كه تحت تاثير اين بازي ها، رفتارهاي شخصيتي متفاوت از خود بروز مي دهند  فقط به اين بازي ها واكنش نشان مي دهند و صحنه هايي از قبيل حيوانات مرده يا كودكان بيمار كه مي تواند اثرات مشابهي به دنبال داشته باشد، بر نوع رفتار آنها بي تاثير است.
جا به جايي قطب مغناطيسي شمال
به تازگي محققان دريافته اند كه قطب مغناطيسي شمال نزديك به 660 مايل در اقيانوس منجمدشمالي حركت كرده است و احتمالا از كانادا به سيبري روسيه نزديكتر خواهد شد. جوزف استونر
قطب شناس دانشگاه ايالت اورگون - سرعت حركت قطب مغناطيسي شمال در اقيانوس منجمد را چندان سريع نمي داند كه باعث ايجاد تغييرات اساسي در شرايط زيست محيطي قطب شمال شود. او احتمال مي دهد تغيير مكان نهايي قطب مغناطيسي شمال، از كانادا به سيبري در 50 سال آينده انجام شود. او براي اينكه ميزان جا به جايي قطب مغناطيسي را بسنجد از روش هاي نويني استفاده كرده است كه با استفاده از آن مي توان ميزان دقيق جا به جايي قطب مغناطيسي را اندازه  گرفت.
قطب شمال مغناطيسي در واقع قطب جنوب مغناطيسي ست، ولي از آنجا كه در شمال كره زمين قرار دارد، به آن قطب شمال مغناطيسي مي گويند و آن را با S برگرفته از South به معناي جنوب نشان مي دهند. به خاطر وجود همين قطب مغناطيسي در شمال كره زمين است كه قطب نماها هميشه رو به سوي شمال جغرافيايي و جنوب مغناطيسي (S) دارند.
وضعيت خطرناك فضاپيماي ژاپني
اميدها براي بازكردن فضاپيماي ژاپني كاهش يافته است، چون در حال حاضر مسئولان فضايي ژاپن كنترل كامل بر تمام اجزاي آن ندارند و با اين وضع موجود امكان بازگرداندن اين فضاپيما منتفي ست.
قرار بود اين فضاپيما براي اولين بار قسمتي از يك سيارك را براي بررسي بيشتر به زمين بياورد، اما داده ها حاكي از آن است كه اين فضاپيما در فرود خود در 26نوامبر در سيارك 600 متري ايتوكاوا نتوانسته است كاملا برنامه هاي از پيش تعيين شده را انجام دهد.
با اين حال مسئولان فضايي ژاپن اميدوار بودند بتوانند اين فضاپيما را بدون نمونه به زمين بازگردانند كه بروز مشكلاتي در سيستم كنترل آن، انجام اين كار را فعلا غيرممكن ساخته است.
جون چيري گاواگوچي مدير پروژه هايابوسا- وضعيت را خوشبينانه نمي داند، اما به هر حال اعلام كرده است كه مسئولان ژاپني تمام تلاش خود را براي بازگرداندن سالم فضاپيما به زمين خواهند كرد.
قرار بود برنامه بازگرداندن فضاپيما از اواسط دسامبر آغاز شود. در صورتي كه اين فضاپيما مي توانست نمونه اي از سيارك را به زمين بياورد، اتفاق بسيار بزرگي در زمينه علوم فضايي رخ مي داد و از آنجا كه تا سه سال آينده هيچ برنامه مشابهي در دستور كار هيچ كشوري نيست، دانشمندان سه سال از تحقيقات خود در مورد سيارك ها عقب خواهند افتاد.

چاينا ديلي
روزنامه چايناديلي خبر اول خود را به سخنان ون جيابائو، نخست وزير چين در اجلاس آسه آن در كوالالامپور اختصاص داده است. او در سخنانش گفته است كه برخلاف تصور كشورهاي جنوب شرق آسيا، اقتصاد روبه رشد و تجارت جهاني گسترده چين به هيچ وجه تهديدي براي آنها به شمار نمي آيد، بلكه زمينه هاي لازم براي موفقيت هاي بيشتر اقتصادي را براي آنها فراهم مي كند.
ديلي استار
روزنامه ديلي استار، عكس و خبر اول خود را به ترور جبران تويني، سردبير روزنامه النهار لبنان و عضو پارلمان اين كشور اختصاص داده است. در عكس اول اين روزنامه تصوير امدادگراني را مي بينيد كه در حال بيرون آوردن جسد تويني از اتومبيل سوخته اش هستند. جبران تويني از منتقدان اصلي سوريه به شمار مي رفت و ترور او سئوالات زيادي را در مورد دخالت احتمالي سوريه ايجاد كرده است.
ديلي اكسپرس
اين روزنامه عكس و خبر اول خود را به انفجار مهيب همل همپستد اختصاص داده است. اين انفجار كه در اثر آتش گرفتن مخازن نفت به وقوع پيوسته تاكنون 43 كشته برجاي گذاشته است. مقامات انگليسي احتمال عمدي بودن اين انفجارها را رد كرده اند. آتش نشانان تاكنون از هزاران گالن كف براي خاموش كردن آتش استفاده كره اند. اين روزنامه عنوان قهرمانان در جهنم را براي اين عكس خود انتخاب كرده است.
مسكو تايمز
اين روزنامه خبر اول خود را به سفر ناگهاني پوتين به چچن اختصاص داده است. ولاديمير پوتين روز دوشنبه به طور ناگهاني وارد گروزني، پايتخت جمهوري چچن شد تا در اولين جلسه پارلمان جديد اين كشور شركت كند.
او با هلي كوپتر و تحت تدابير شديد امنيتي به چچن رفته است و قصد دارد در اين سفر نمايندگان پارلمان جديد را براي انتخاب صلح ترغيب كند.