ياران همشهري محله - منطقه 2
الهام صادقي
روزنامه همشهري در حال حاضر روزانه در 28 صفحه منتشر مي شود. اين صفحات كه شامل۲۰ صفحه خبري- تحليلي در حوزه هاي سياسي، شهري، اقتصادي، دانش و فن آوري، اجتماعي، حوادث، بورس، انديشه، زندگي، فرهنگ، ورزش و هنر به همراه هشت صفحه روزانه لايي در حوزه اجتماعي- شهري ست را هر روز صفحاتي همراهي مي كنند كه ضميمه همشهري ناميده مي شوند؛ ضميمه هايي كه با هدف تامين نظر خوانندگان خاص خود در حوزه هاي مختلف سياسي، فلسفي، كودك و نوجوان، جوان و محله هريك در روزهاي خاصي منتشر مي شوند و همراه روزنامه همشهري و به صورت رايگان در اختيار خوانندگان قرار مي گيرند. اين ضمايم كه هر كدام به تنهايي داراي مجوز مستقل انتشار به صاحب امتيازي شركت همشهري هستند، تمام تلاش خود را مي كنند تا نظر مخاطبان خود را تامين كنند.
در گزارشي كه در ذيل آمده است فعاليت هريك از آنها به اختصار شرح داده شده است.
خردنامه
ضميمه اي براي متخصصان و عامه
نخستين شماره ضميمه خردنامه كه به صورت هفتگي منتشر مي شود در شهريور 1382 به ساير ضميمه هاي همشهري پيوست. خردنامه كه براي پوشش دادن به مباحث تئوريك مربوط به سياست و انديشه در روزنامه همشهري پا به عرصه وجود نهاد براي پركردن خلأهاي مهم ناشي از عدم طرح دقيق مسائل انديشه اي به وجود آمد. اين خلأ كه بيشتر در حوزه جامعه و سياست طرح مي شد، مباحثي چون حقوق بشر، مساله زنان، سياست در اسلام و... را شامل مي شود.
علاوه برآن حجم انبوهي از مطالب خردنامه بنابر مقتضيات زماني به انديشه سياسي در اسلام معطوف مي شود.
دكتر علي پورمحمدي كه سردبيري خردنامه را از بدو تاسيس برعهده گرفته است در خصوص مباحث مورد توجه در اين ضميمه تخصصي همشهري مي گويد: يكي از مباحث مورد توجه در خردنامه، انديشه ديني ست؛ چون احساس مي شود بين افرادي كه به طور مستمر روزنامه مطالعه مي كنند و انديشه اسلامي از نظر تئوريك خلأهاي جدي وجود داشته كه اين مساله از ضرورت هاي توجه به ضميمه اي ست كه از سوي روزنامه همشهري منتشر و خردنامه ناميده شده است.در خردنامه همواره تلاش مي شود تا در خصوص چالش هاي زندگي مدرن با انديشه اسلامي ، تبيين هاي نظري ارائه شود .
اين ضميمه تخصصي با هويتي خاص و جدا از ساير ضمايم همشهري، توانسته در مدت دو سال انتشار خود نظر مخاطبان خاص خود را كه اغلب طبقه دانشگاهي، حوزوي، اساتيد و صاحب نظران مهم جامعه هستند و به موضوعات عميق فلسفي و فكري اهميت ويژه اي مي دهند به خود جلب كند. علاوه براين، ضميمه هفتگي خردنامه كه هر چهارشنبه منتشر مي شود در قالب يك هفته نامه تخصصي فرهنگ و انديشه نه تنها جاي خود را در ميان مخاطبان متخصص در اين حوزه خاص بازكرد، بلكه توانست خوانندگان ثابتي از ميان عامه علاقه مندان در سطوح مختلف به موضوعات انديشه به دست بياورد.
سردبير هفته نامه خردنامه روزنامه همشهري با تاكيد براينكه خردنامه براي تمام خوانندگان روزنامه منتشر مي شود، نه تنها براي متخصصين اين حوزه و ما براي خود يك نقش واسطه اي قائل بوده و هستيم،بنابراين در اين كار زبان و بيان ژورناليستي همراه با محتواي علمي و عميق به صورت توامان است، افزود: براين اساس تحريريه خردنامه متشكل از افرادي ست كه هم در اين زمينه علمي داراي درجات بالاي تخصصي هستند و هم علاوه بر تخصص در اين زمينه، تجربه كار رسانه اي را نيز دارند .
خردنامه كه تاكنون 80 شماره 16 صفحه اي از آن منتشر شده است هرازگاهي به مناسبت هاي مختلف ويژه نامه هاي 32 صفحه اي يا با تعداد صفحات بيشتر به خوانندگان خود هديه مي كند كه همواره با استقبال قابل توجهي نيز از سوي مخاطبان مواجه شده است .
پورمحمدي در خصوص ويژه نامه هايي كه توسط هفته نامه خردنامه منتشر مي شود گفت: علاوه بر خوانندگان متخصص خردنامه، خوانندگان عادي نيز با ويژه نامه هاي مختلف مانند حقوق بشر، فمينيسم ، فلسفه براي كودكان كه حتي از جانب خانم هاي خانه دار نيز با استقبال مواجه شد و... ارتباط خوبي برقرار كرده اند. از سوي ديگر ما با بازخوردهاي بسيار خوبي نيز پس از انتشار ويژه نامه هاي تخصصي روبه رو هستيم؛ مانند ويژه نامه تخصصي مكتب تفكيك كه ما هنوز نيز با بازخوردهاي اين شمار به شكل مثبت و منفي مواجه هستيم. همچنين برخي از شماره ها نيز مورد توجه هر دو سطح مخاطب عام و متخصص ما قرار مي گيرد مانند ويژه نامه شيعه شناسي، شهيد مطهري، امام خميني (ره) و انقلاب اسلامي كه به دليل استقبال از سوي خوانندگان مجددا 10000 نسخه از آن چاپ و در اختيار علاقمندان قرار گرفت . طبيعتا هر روزنامه، هفته نامه، ماهنامه و... از سياست هاي خاص خود پيروي مي كند؛ سياست هايي كه براساس آن چهارچوب ها تعيين و مقرر مي شود و در طول انتشار حدود موضوعي مطرح در اين چهارچوب ها در قالبي سازمان يافته رعايت مي شود تا مطالب به نحو احسن و منظم به دست خوانندگان برسد.
پورمحمدي در اين رابطه مي گويد: در خردنامه يك سري برنامه ها و مناسبت هاي انديشه اي و يا متناسب با اين حوزه تعيين مي شود كه ما به فراخور زندگي مدرن به اين مباحث تئور يك انديشه اي مي پردازيم بنابراين در موضوعات طرح شده در حوزه خاصي محدود نمي شويم. در اين راستا يكي از مباحث مورد توجه ما در اين هفته نامه، فراهم كردن بستر نظري براي انديشه حكومت و مردمسالاري ديني ست كه با روي كار آمدن دولت هاي متفاوت، اقتضائات متفاوت نيز پيدا مي كند. در اين راستا يكي از سياست هاي خردنامه نظريه پردازي پيرامون عدالت كاربردي ست. همچنين ما از لحاظ روشي به گفتگو معتقديم. بر همين اساس موفقيت هاي كسب شده را نتيجه توجه به طبيعت انديشه مي دانيم كه تضارب آرا و نقد و نظرات است.
همشهري ديپلماتيك
اولين ضميمه تخصصي در حوزه سياست
پرداختن به مباحث و موضوعات مهم مطرح جامعه در حوزه هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي و... از اهداف مهم روزنامه همشهري ست، اما آنچه در اين ميان آن را از ساير روزنامه ها و نشريات متمايز ساخته است، نگاه دقيق و تخصصي به مباحث مهمي ست كه شايد بسياري از رسانه هاي مكتوب ديداري و شنيداري از آن غافل مانده اند يا به صورت اجمالي به بررسي آن پرداخته اند اما اين بار نيز روزنامه همشهري براي پر كردن اين خلأ اطلاعاتي اقدام به ايجاد ضميمه خاص و ويژه اي بنام همشهري ديپلماتيك كرده است. ضميمه ديپلماتيك يكي ديگر از ضمايمي ست كه از سوي روزنامه همشهري به صورت هفته نامه منتشر مي شود. اين هفته نامه كه نگرش خاصي به مسائل سياسي مطرح در سطح خارج دارد با عمر دو ساله خود توانسته است از جايگاه والايي در نظر مخاطبان ويژه خود كه اغلب نخبگان و طبقه تحصيلكرده جامعه هستند برخوردار شود. به جرات مي توان گفت كه اين هفته نامه تخصصي ترين منبع در خصوص تحولات سياسي ست كه خارج از مرزهاي كشور روي مي دهد.
به عبارتي هفته نامه ديپلماتيك مطابق تعريفي كه در ضمايم همشهري از آن ارائه شده است، هفته نامه اي ست كه به سياست خارجي در سطوح عالي مي پردازد. ديپلماتيك با نگاه كاملا تخصصي به مسائل مطرح در فراسوي مرزهاي كشور طي 77 شماره، توانسته نظر مساعد خوانندگان ويژه خود را تامين كند.
علي اصغر محمدي با بيش از 25 سال سابقه مستمر در امر سياست خارجي و چندين سال سابقه كار در حوزه رسانه، ترجمه ها و تاليفات متعددي در حوزه هاي انديشه و مباحث سياست خارجي دارد.
اواكنون مدير كل خاورميانه و شمال آفريقا ي وزارت امور خارجه است و پس از جواد وعيدي كه اكنون در شوراي عالي امنيت است از شماره 68 ضميمه ديپلماتيك سردبيري هفته نامه را نيز برعهده دارد. او در خصوص ضرورت و نقش مهم اين هفته نامه مي گويد: دنياي جديد دنياي به هم پيوسته است كه تاثير متقابل پديده ها و تحولات درجات حيات بشري درآن انكارناپذير است. به همين دليل اطلاع دقيق و موشكافانه نسبت به مهمترين تحولات سياسي در سطح جهان از اولويت هاي زندگي در شرايط كنوني ست. اگر روزنامه هاي معتبر جهان و مجلات درجه يك دنيا را بررسي كنيد متوجه مي شويد كه به رغم داشتن رويكرد ملي بخش اعظم مطالب شان به تحولاتي مي پردازد كه در فراسوي مرزهاي شان شكل مي گيرد، زيرا تحولاتي كه در فراسوي مرزهاي هر كشور شكل مي گيرد با سرنوشت هر واحد سياسي در شرايط كنوني جهان مرتبط است. متاسفانه در كشور ما هر چقدر فضا سياسي تر شده از توجه به مسائل جهاني دورتر شده ايم. زيرا مسائل داخلي آنقدر داغ و حاد شده و كشش ايجاد كرده است كه بسياري از رسانه ها از توجه به اين مهم بازمانده اند و اين ضعف به طور كلي مشاهده مي شود كه روزنامه هاي ايراني به طور عمومي توجه شان به مسائل خارجي بسيار اندك است. گاهي هم كه برخي از آنها به مسائل خارجي مي پردازند با نگاه داخلي به آن مي نگرند كه اين اصلا درست نيست. ما بايد واقعيت هاي موجود در جهان را همانگونه كه هست بشناسيم و بشناسانيم .
با وجود تعداد بي شمار مجلات تخصصي ونيمه تخصصي در حوزه هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، هنر و... عدم وجود يك ويژه نامه ديپلماتيك كه در سال اول انتشار خود به صورت دو هفته نامه منتشر شد، با هدف پركردن خلاء ناشي از اين كمبود اقدام به انتشار اين نشريه تخصصي كرد تا علاوه بر پوشش مسائل خارجي مطرح و به روز در حوزه سياست، مشكل منبع مطالعاتي را براي دانشجويان و محققان مرتفع سازد.
محمدي هدف از انتشار اين هفته نامه را پر كردن اين خلأ و دادن اطلاعات دقيق و عميق سياسي در مورد مهمترين تحولات جهاني كه با سرنوشت كشور مرتبط است به افراد دانست و اظهار داشت: تمام تلاش ديپلماتيك در طول اين مدت اين بوده است كه يك نگاه واقع بينانه داشته باشد. از اين رو علاوه بر داشتن يك نگاه واقع بينانه سعي مي كند تا اطلاعات زيادي را در اختيار خوانندگان خود قرار دهد؛ اطلاعاتي كه براي همه طيف ها بدون استثناء قابل استفاده است .او همچنين با اشاره به اينكه مخاطب اول ما به طور طبيعي نخبگان و طبقه تحصيلكرده هستند كه به مسائل خارجي توجه دارند، اذعان دارد كه رسالت يك رسانه ارتقاي سطح آگاهي خوانندگان خود است و بر اين اساس مطالب موجود در هر شماره ديپلماتيك را آميزه اي از مطالب تحريري، آكادميك و سطح بالاي سياسي به همراه مطالبي كه اطلاعات عمومي به مردم ارائه مي دهد مي داند. او اعتقاد دارد دليل اين امر كه ديپلماتيك هر هفته تنها به يك موضوع مي پردازد اين است كه ما فصلنامه ها و ماهنامه هاي سياسي فعالي نداريم كه اين خلأ را پر كنند. محققان در اين حوزه (دانشجويان علوم سياسي، روابط بين الملل و همه دانشجوياني كه به نوعي كارشان با مسائل خارجي مرتبط است) براي تحقيق با مشكل منبع مواجه هستند ، زيرا كار تحقيقي در رابطه با يك موضوع نياز به اين دارد كه فرد مجموعه اي از مطالب را در اختيار داشته باشد .
محمدي در پاسخ به اين سؤال كه در روش شناسي كه با توجه به نگاه خود نسبت به ديپلماتيك داريد آيا وجهه گرايش سياسي و داخلي شما در نوع گزينش مطالب در حوزه هاي مورد تحقيق و نگارش در سياست داخلي دخيل است يا خير گفت: تمام تلاش من بر اين است تا يك كار علمي در اين حوزه ارائه شود. به طور طبيعي زماني كه مي خواهيم يك كار علمي ارائه دهيم بايد گرايش سياسي خود را كنار بگذاريم و تا به حال هم در اين امر موفق بوده ايم. اما يك سري از مسائل است كه ما نسبت به آنها حساسيت خاصي داريم. در اين موارد ما سعي مي كنيم تا ضمن اينكه همه نگاه ها را داشته باشيم تلاش كنيم گامي در جهت تقويت نگاه ملي خود در اين حوزه ها برداريم .
وي در خصوص تغييرات احتمالي در جهت پيشبرد و موفقيت بيشتر اين ضميمه گفت: اگر تغييراتي در ديپلماتيك حاصل شود اين تغيير در جهت پرجاذبه تر كردن نشريه خواهد بود .ما ضمن حفظ و وضعيت كنوني سعي مي كنيم تا مقداري به روزتر شويم و شايد براي اين كار مجبور شويم بيش از يك موضوع را در هر شماره بررسي كنيم. البته اين به معناي اختصاص هر صفحه از نشريه به يك موضوع نيست بلكه در كنار بحث اصلي و اساسي هفته به مسائل ديگري كه در طول هفته اتفاق افتاده نيز توجه خواهيم كرد. براين اساس در بازنگري كه در خصوص ضمايم همشهري از سوي سردبير روزنامه و هيات مديره در جريان است احتمال تغيير در سياست هاي ضمايم وجود دارد .
مجلات موجود در هر حوزه اي همواره مقداري از مطالب خود را به آثار ترجمه شده در زمينه هاي مورد بحث در هر شماره خود اختصاص مي دهند. اما اينكه چه حجمي از مطالب آن توليدي و چه حجمي ترجمه آثار و نظرات ديگران است خود معيار مناسبي جهت سنجش قدرت و ضعف تيم تحريريه و به تبع آن خود مجله است. از اين رو اختصاص حداكثر مطالب به قلم نويسندگان و تحليلگراني كه در مجموعه مشغول به كار يا به نوعي با آن در ارتباط هستند نشان دهنده تبحر و تخصص آنان و موفقيت آن نشريه در عرصه تخصصي مورد نظر است.
در اين رابطه سردبير ضميمه ديپلماتيك روزنامه همشهري حداكثر حجم مطالب ترجمه شده در اين ضميمه را 30 درصد ذكر كرد و افزود: ما همواره تلاش كرده ايم تا ميزان مطالب ترجمه شده در ديپلماتيك را به حداقل برسانيم در اين كار نيز موفق بوده ايم و اين يك نكته مثبت در كنار ساير مواردي ست كه منجر به موفقيت آن شده است .
آشنايي همشهري محله
با تمام ساكنين محله هاي تهران
همشهري محله در راستاي تحقق بخشي به اهداف شهرداري تهران و براي تامين ارتباط گسترده تر و موثر با شهروندان تهراني در 24 اسفند 1382 كار خود را آغاز كرد. اين ويژه نامه ها كه در قطع نيم تاي روزنامه و به صورت هفتگي منتشر مي شود با اهدافي چون هويت بخشي به مناطق تهران در راستاي محلي گرايي، ايجاد زمينه مشاركت عمومي شهروندان در فعاليت هاي اجتماعي، اطلاع رساني مسائل و مشكلات شهري به تفكيك شرايط و اقتضائات مناطق مختلف تهران، اطلاع رساني خدمات شهرداري تهران در مناطق مختلف و معاونت ها و سازمان هاي تابعه به شهروندان، ايجاد تعلق عاطفي و رواني، ايجاد همدلي و وفاق اجتماعي ميان ساكنان محله هاي شهر تهران و تقويت همگرايي منطقه اي در راستاي تقويت همكاري منطقه اي و ملي و... به سردبيري كل محمدرضا زائري به صورت مجزا در 22 منطقه شهر تهران توزيع و بزرگترين طرح مطبوعاتي كشور را به نام خود رقم زد. طرحي كه نه تنها در ايران بلكه در خاورميانه نيز تاكنون بي نظير بوده است.
سيد ناصر موسوي جزايري كه از آغاز مدير پروژه
راه اندازي اين مجموعه بزرگ بوده است و اينك نام او به عنوان سردبير كل اين نشريات درج مي شود در اين خصوص مي گويد: ايجاد نشريات محلي با تحريريه غيرمتمركز و مديريت متمركز با چنين حجم كمي و كيفي و توليد محض محلي بدون مراجعه به ساير منابع خبري از قبيل سايت هاي خبر و... كم سابقه است زيرا اكثر نشريات محلي در ساير كشورها اساس كار خود را بر تبليغات قرار مي دهند و به صورت مستقل توسط تحريريه هاي ويژه هر محله منتشر مي شوند .
مطالب مورد استفاده در نشريات گوناگون همشهري محله توليد مستقل و محض محلي است زيرا اين نشريه نمي تواند از هيچ گونه مطلب آرشيوي، اخبار خبرگزاري هاي مختلف، موضوعات و عكس هاي تكراري نشريات ديگر استفاده كند.
حساسيت مجموعه بر استفاده از مطالب كاملا خاص مربوط به هر محله و منطقه باعث شده است تا تمام مطالب اين نشريات كاملا متفاوت از شماره هاي قبلي آن باشد. با تمام اين مشكلات، همشهري محله در مدت يكسال و 10 ماهي كه از عمر آن مي گذرد توانسته هر روز مطالب جديد تر و جذاب تر را دراختيار همشهريان و
هم محله اي هاي خود قرار دهد. مطمئناً ديدن عكس نانواي محل، ميوه فروش سر گذر، همسايه و تمام افرادي كه تو در محله خود مي شناسي و نمي شناسي، پرداختن به مشكلات محله، درد دل هاي ساكنين يك كوچه، خيابان فرعي، بزاز، كفاش و هنرمند ساكن محله خودمان خالي از لطف نيست.
همراه بودن با تمام كساني كه شايد هيچ وقت فكر نمي كردند روزنامه اي شوند و بتوانند حرف هايشان را بزنند نشان دهنده اين امر است كه اين نشريه توانسته نه تنها در يك محله، يك كوچه، خانه ته كوچه بن بست فرعي ترين خيابان محله را پيدا كند بلكه مهمان دل هاي تك تك خوانندگان خود نيز شده است و اين همان چيزي ست كه مي تواند معيار موفقيت يك نشريه محلي باشد.
۲۲ منطقه شهري و 24 سردبير و 22 دفتر
همشهري محله در راستاي تحقق بخشي به اهداف خود و ايجاد پل ارتباطي مستقيم ميان خود و مخاطبانش علاوه بر ايجاد دفاتر خود در هر محله تمام سعي خود را كرده تا سردبيران، گروه تحريريه و ساير همكاران همشهري محله در هر منطقه از اهالي همان محله باشند تا آشنايي كامل با مسائل و مشكلات منطقه داشته باشند و از زبان ساكنين محله براي ساكنين آن بنويسند.جزايري با اشاره به اينكه در حال حاضر 22 دفتر در سطح شهر تهران داير است و 75 درصد سردبيران ،خبرنگاران و معاونان سردبيرمحله ها از ساكنين همان محله هستند و اين امر باعث شده است تا رنگ و بوي محله در آن به چشم بخورد افزود: در حال حاضر در حدود 500 نفر در دفاتر مختلف همشهري محله و دفتر اصلي آن مشغول به كار هستند. علاوه بر آن شبكه گسترده خبرنگاران افتخاري، در حال شكل دهي به مجموعه وسيعي از نيروهاي جوان و مستعد و خلاق در كوچه ها و خيابان هاي محلات و مناطق شهرداري ست كه در عرصه هاي مختلف خصوصا نظرسنجي هاي محلي به عنوان بهترين نظام اطلاع رساني به مديران شهر تهران در سياستگذاري و تصميم گيري ياري خواهند رساند. همشهري محله، هر هفته 24 نشريه 16 صفحه اي منتشر مي كند كه در هر روز مطابق با جداول برنامه ريزي شده در چندين منطقه از شهر كه مناطق غير هم مرز هستند ودر پنج محور جغرافيايي شمال، جنوب، شرق ، غرب و مركز تهران قرار دارند به صورت ضميمه روزنامه به همراه روزنامه هايي كه در هر محل توزيع مي شود در اختيار همشهريان قرار مي گيرد.
وي در ادامه گفت: همشهري محله به لحاظ توليد كمي، بزرگترين طرح مطبوعاتي كشور از ابتدا تاكنون بوده است كه در سال گذشته بالغ بر 17000 صفحه مطلب توليدي محض محلي داشته و در يك محاسبه سرانگشتي 2000 شماره در طي اين دو سال مطلب توليد كرده است .
همشهري محله علاوه بر عملكرد منحصر به فرد خود در ايجاد پوشش خبري مناسب در تمام مناطق شهر تهران در راستاي ساير فعاليت هاي خود و با توجه به نياز شهروندان در زمينه اطلاع رساني در موضوعات مختلف اقدام به طراحي و چاپ دو نشريه ديگر تحت عناوين همشهري مسافر و همشهري جمعه كرده است كه اولين شماره همشهري مسافر در تاريخ 15 بهمن 1383 و نخستين شماره همشهري جمعه در 13 خرداد 1384 منتشر شده است. همشهري مسافر ضميمه اي شانزده صفحه اي ست كه مخاطبان آن مسافران مبادي ورودي و خروجي ترمينال هاي اتوبوسراني شهر تهران هستند. همچنين همشهري جمعه كه اطلاع رساني درباره امور مذهبي، برگزاري مجالس ديني به همراه بخش هايي از خطبه هاي نماز جمعه و طرح مباحثي در مورد انتظار و مطالب ديگر عمده مطالب آن را تشكيل مي دهد علاوه بر اهالي نماز جمعه تاكنون در بيش از 400نقطه مذهبي شهر تهران توزيع شده است.
جزايري در خصوص ساير فعاليت هاي انجام شده در اين نشريه گفت: همشهري محله در كنار ساير فعاليت هاي خود اقدام به برگزاري اولين جشنواره دوربين هاي خانگي كرده است. همچنين اولين جشنواره تئاتر محلي را نيز در پيش رو داريم. انتشار سه جلد كتاب درخصوص روزنامه نگاري در كلاس انشاء و حمايت از تاسيس انجمن معلمان انشاي شهر تهران در جهت توسعه آموزش روزنامه نگاري در سطح كشور، توسعه بخش خبرنگاران افتخاري، راه اندازي سايت تهروني (www.tehrooni.vom) كه در آن علاوه بر ارائه متن نشريات به تفكيك منطقه شهرداري و زمينه عرضه عكس ها، فايل هاي صوتي و تصويري و اطلاعات لازم مربوط به مناطق مختلف شهر تهران فراهم شده است از جمله ديگر فعاليت هايي ست كه همشهري محله در كارنامه موفق خود به ثبت رسانده است .
در كنار تمام موارد ذكر شده از ديگر محصولات قابل توجه طرح همشهري محله، آرشيو كاملي متشكل از بيش از دويست و سي هزار عكس شهري با تفكيك كلي مناطق و با كدگذاري براي جست وجوي موضوعي در زمينه هاي مختلف است كه ناشي از نگاه ديگرگونه عكاسان به موضوعات و مسائل شهر تهران است. از ديگر فعاليت هاي گسترده جنبي اين ضميمه همشهري مي توان به انتخاب كاسب نمونه محله، فراخوان عكس هاي يادگاري محلي، شناسايي عكس هاي قديمي مناطق و محله هاي مختلف شهر تهران، برگزاري مراسم گلريزان براي مشاركت نهادهاي محلي در كمك به نيازمندان منطقه، انتخاب امام جماعت نمونه مساجد توسط نمازگزاران تهراني، برگزاري ميزگرد محلي با حضور مردم و مسئولان منطقه در مساجد، مراكز عمومي و بوستان هاي تهران بخشي از كاركردهاي متنوع مجموعه همشهري محله در كنار انتشار هفتگي اين نشريات است.اين مجموعه از سوي تعدادي از استادان صاحب نظر به دليل پرداختن به هويت محلي مورد تقدير قرار گرفته است.
همشهري جوان
همشهري جوان، هفته نامه فرهنگي- اجتماعي جوانان متولد پنج دي 1383
همشهري جوان تنها مجله همشهري است كه روي كيوسك مستقلا به فروش مي رسد. يك سال بيشتر ندارد و شايد به نظر، خيلي جوان بيايد، اما در همين يك سال توانسته بي سروصدا جاي خود را در ميان مخاطبان جوانش باز كند. همشهري جوان در نگاه اول مجله چشم گيري است؛ عكس هاي جذابي دارد، گرافيك آن خوب و بانشاط است و طرح جلدهاي آن در ميان مجلات روي كيوسك توجه را كاملا جلب مي كند.اما همه جذابيت اين مجله در ظاهر حرفه اي آن خلاصه نمي شود. 64 صفحه مطالب متنوع و خواندني كه اغلب با زباني روان و صميمي نوشته شده اند، بهانه خوبي براي جوانان علاقه مند به مطالعه است تا هر هفته براي خريد همشهري جوان به كيوسك سري بزنند. به خصوص كه بهاي 200 توماني آن مي گويد همشهري هواي جيب كوچك و بي رياي جوان ها را داشته است!
سردبير همشهري جوان، علي قنواتي است كه پيش از اين نام او را در مطبوعات مختلف، به ويژه پاي كارهاي مخصوص جوانان ديده ايم. از او مي پرسيم اين كه همشهري جوان يك مجله مخصوص جوان هاست يعني چه؟ يعني چه تفاوتي با مجلات عمومي ديگر دارد؟ مي گويد:
در تمام دنيا مجلاتي كه براي جوانان منتشر مي شود دو دسته اند: يك دسته مجلاتي هستند كه توسط خود جوانان منتشر مي شوند و يك جور كلوپ نوشتاري يا وبلاگ كاغذي گروهي اند. جوانان در اين مجلات بدون توجه به قواعد حرفه اي و با زبان متعلق به خرده فرهنگ خودشان مي نويسند. از اين دست مجلات در كشور ما هم هست و مثل تمام دنيا، مورد توجه جوانان هم قرار مي گيرند. نمي خواهم اين نوع كار را ارزش گذاري كنم و بگويم بد است يا خوب است، مي خواهم بگويم همشهري جوان قصد رقابت با اين نوع مجلات را ندارد و البته نمي تواند هم كاركرد اين مجلات را داشته باشد .قنواتي با اشاره به اينكه نشريات دانشجويي در همين تعريف از مجلات جوانان مي گنجند مي گويد: اتفاقا من و بسياري از دوستانم در همشهري جوان كار مطبوعاتي را از مجلات دانشجويي آغاز كرده ايم. اين مجلات فرصت خوبي براي تجربه روزنامه نگاري فراهم مي كنند. اما شايد اشكال، وقتي درست مي شود كه يك نفر مي آيد و (با دلايل سياسي يا هر دليل ديگر) چنين مجله اي را در شمارگان بسيار و به شكلي كه با ماهيت تجربي مجله متناسب نيست منتشر مي كند . سردبير همشهري جوان معتقد است: تقريبا تمام مجلاتي را كه در حال حاضر با نام جوان و براي جوانان منتشر مي شوند، مي توان از جنس مجلات زرد دانست. او مي گويد همه هنر اين مجلات اين است كه با بندبازي روي خطوط قرمز، مشتري بيشتري براي خود دست و پا كنند. اما همشهري جوان چطور؟ آيا همشهري جوان هم يك مجله زرد است؟
قنواتي مي گويد: ما همه سعي مان را مي كنيم تا چيز جذابي براي مخاطب جوان از كار دربياوريم. بنابراين تا جايي كه بتوانيم از هيچ موضوعي كه مورد توجه و علاقه جوانان است نمي گذريم. يك مجله بايد بتواند مخاطب را با خود همراه و سرگرم كند. همشهري جوان هم بايد بتواند مخاطبان جوانش را متقاعد كند كه يك مجله
دوست داشتني و سرگرم كننده است، وگرنه 200 تومان براي يك جوان پول كمي نيست كه هر هفته به راحتي از جيبش در بياورد و از ميان آن همه مجله روي كيوسك همشهري جوان را انتخاب كند . اما تمام كوشش بچه هاي همشهري جوان در جذب مخاطب خلاصه نمي شود: دوست داريم چيزي بيش از يك مصاحب جذاب و خوش مشرب براي جوان ها باشيم و آرزو مي كنيم خواننده مجله بعد از خواندن آن، علاوه بر احساس لذت و سرخوشي، احساس كند چيزي هم در اين همنشيني بر او افزوده شده است. حالا چقدر در اين كار موفق بوده ايم، سئوالي است كه از ناظران بيروني و صاحب نظران و بيش از همه از خود جوانان بايد پرسيد . قنواتي تاكيد مي كند: مي دانم كه آرزوي بزرگ و توقع زيادي ست، ولي اسم مجله ما همشهري جوان است و از قديم هم گفته اند كه آرزو بر جوانان عيب نيست .
دوچرخه و سه چرخه
هديه اي براي بچه ها
چشم هايت را كه مي بندي اولين چيزي كه تو را به دنياي رنگارنگ و شاد كودكي پيوند مي زند دوچرخه سواري هايي است كه مي تواني با آنها تا ته كوچه پس كوچه هاي كودكي بروي و باز از روي رد چرخ هاي رنگي و خاك نم خورده اش برگردي. شايد هم از كنار سه چرخه هاي سال هاي قبل رد شوي و خاطرات دورتر و دورتري را كه در ميان آب نبات هاي رنگي و خوشمزه و اسباب بازي هاي همه جوري و همه شكلي خودنمايي مي كند به خاطر آوري و لبخند بزني. از زير پنجره مادر بزرگ قصه ها رد شوي، تا ته خيابان آرزوها با بچه هاي ديگر مسابقه بدهي و صداي خنده هايت در ميان ركاب زدن ها و جيغ هاي كودكي ات گم شود.
ضميمه دوچرخه در امتداد آفتابگردان، ركاب زدن خود را از تاريخ 15 دي 1379 براي پاسخگويي به مخاطبان خود آغاز كرد و طي اين سال ها آنقدر ركاب زد تا همه بچه ها را با خود همراه كرد. آنقدر كه اگر چند دقيقه اي از وقت خود را به ديدن دفتر ضميمه دو چرخه اختصاص دهي مي تواني شاهد نمايشگاهي از ابراز احساسات مخاطبان نوجوان و همچنين دوستان كودك سه چرخه اي اين مجموعه شوي؛ احساساتي كه به شكل نقاشي، كاردستي، عروسك هاي زيبا و نامه هايي كه در كمال صداقت نوشته شده، در همه جاي دفتر دوچرخه خودنمايي مي كند.
فضاي دل انگيزي كه با هداياي كودكانه كودكان و نوجوانان تزئين شده است، مسلما تو را نيز براي دقايقي ميهمان سادگي و صفاي خود مي كند؛ فضايي كه گاهي دل كندن از آن و بازگشت به دنياي خشك و بي روح بزرگسالي بسيار دشوار است.دوچرخه در پاسخ به استقبال دوستانش هر هفته دوشنبه ها و پنج شنبه ها ركاب مي زند و به همراه روزنامه همشهري به خانه نوجوانان 17-12 ساله مي آيد تا ساعاتي با آنها باشد؛ روزنامه اي كه هر پنج شنبه آخر ماه سه چرخه را نيز با خود به همراه مي آورد تا لبخند شادي را ميهمان دل هاي كودكان كند.
ليلا رستگار كه پيش از انتصاب به سمت سردبيري ضميمه دوچرخه همشهري تجربه سال ها كار در نشريات بزرگسال و نوجوان را با خود دارد ارتباط دوچرخه با مخاطبانش را يكي از بهترين و برجسته ترين نكات قوت اين ضميمه مي داند و در اين رابطه مي گويد: دوچرخه با توجه به مخاطبانش و رده سني كه در آن قرار دارند يكي از بهترين ارتباطات با مخاطب را در عرصه روزنامه نگاري از آن خود كرده است. اين ارتباط كه هم از طريق نامه، ايميل و تلفن انجام مي شود وهم توسط صفحه هاي ويژه اي كه ما در دوچرخه براي نوجوانان طراحي كرده ايم، صورت مي پذيرد، باعث شده تا ما همواره ارتباط دوسويه اي را با مخاطبان خود تجربه كنيم و اين خود بهترين انگيزه براي ادامه بهتر و تلاش بيشتر در كار است. زيرا ما در دوچرخه عالي ترين واكنش ها و بازخوردها را داريم، در حالي كه در حوزه بزرگسال ارتباط به اين شدت صورت نمي گيرد .
اختصاص صفحاتي ثابت به دوستان نوجوان دوچرخه اين فرصت را به آنها مي دهد تا دوچرخه را از آن خود بدانند و در جهت ارتقاي سطح كيفي و كمي آن تلاش كنند، زيرا وقتي مطلبي كه او براي دوچرخه مي فرستد در آن چاپ شود يا به سؤالاتش پاسخ داده شود و اين فرصت براي او باشد تا به عنوان خبرنگار افتخاري مطالب خود را در روزنامه اي كه براي او منتشر مي شود به چاپ برساند، مسلما ارتباط نزديك تري با آن برقرار مي كند تا زماني كه اين ارتباط يك سويه و خالي از نظرات او باشد.
سردبير دوچرخه و سه چرخه روزنامه همشهري با بيان اينكه در دوچرخه 16 صفحه اي كه هر هفته پنج شنبه ها منتشر مي شود سه صفحه ويژه كار بچه ها با عناوين چشمه ها، نامه ها و خبرنگار افتخاري در نظر گرفته ايم كه تمامامتعلق به آنهاست و همچنين الو دوچرخه كه ارتباط خوبي را فراهم مي كند افزود: در صفحه هاي دوشنبه نيز از هشت صفحه دو صفحه اختصاص به كار بچه ها دارد. البته ما به تناسب اتفاقات و مناسبت ها نيز ويژه نامه هايي براي بچه ها داريم مانند تابستان كه از دو ماه قبل ما با استقبال پيشاپيش آنها مواجه هستيم .
نوشتن در حوزه كودك و نوجوان شايد در نگاه اول بسيار ساده و دور از تمام مشكلاتي باشد كه افراد در تهيه مطلب براي بزرگسالان با آن مواجهند، اما اگر از زاويه ديد متخصصان اين حوزه بنگري متوجه خواهي شد به دليل اينكه كودكان و نوجوانان، سال هاي حساسي را در زندگي خود پشت سر مي گذارند و به تبع آن تاثيرپذيري بيشتري از محيط اطراف خود دارند، كار در اين حوزه همواره مشكل تر و پرمخاطره تر از ساير حوزه ها بوده و نيازمند نيروي متخصص روزنامه نگاري است كه آشنايي كامل با چم خم نويسندگي و روحيات و ظرافت هاي كودكانه و نوجوانانه مخاطبان خود داشته باشند تا بتوانند با زبان كودكانه و دل هاي كودكانه براي آنها بنويسند.
اگرچه در حال حاضر روزنامه نگاري به عنوان يك رشته تخصصي در دانشگاه ها تدريس مي شود، اما تاكنون توجه خاصي به روزنامه نگاري كه مختص گروه سني كودك و نوجوان باشد، نشده است. حال اين نياز تا چه حد ضرورت دارد خود جاي بحث بسياري دارد.
رستگار در مورد ضرورت اين نياز گفت: واقعيت اين است كه روزنامه نگاري كودك و نوجوان برخلاف نظر بسياري از افراد بسيار مشكل تر از روزنامه نگاري در ساير حوزه ها ست. ممكن است فردي در حوزه بزرگسال روزنامه نگار حرفه اي باشد، اما شايد اين فرد در حوزه كودك و نوجوان چندان موفق نباشد. اين حوزه به نوعي روزنامه نگار ويژه خود نياز دارد كه متاسفانه ما در ايران روزنامه نگار تخصصي در اين حوزه بسيار كم داريم. براين اساس مراكز آموزشي ما بايد به روزنامه نگاري ويژه كودك و نوجوان به عنوان يك بخش تخصصي نگاه و براي آن نيرو تربيت كنند.روزنامه نگاران دراين حوزه بايد علاوه بر تخصص روزنامه نگاري حتي به زبان كودك و نوجوان مسلط باشند، نگاه قابل لمس و نزديكي نسبت به اين گروه سني داشته باشند و بدانند مخاطبانشان چه مي خواهند كه اين امر مستلزم ديد روان شناسانه در اين زمينه است.
خانم رستگار اعتقاد دارد در حوزه بزرگسال تكاليف مخاطب با خودش است. روزنامه نگار مي نويسد و مخاطب تصميم مي گيرد كه چه برداشتي داشته باشد. اما در حوزه كودك و نوجوان بايد تاثيرها و بازخوردها در گروه هاي سني مختلف پيش بيني شود.
خبرنگار افتخاري
صفحه خبرنگار افتخاري اين امكان را به بچه ها مي دهد كه در صورت علاقه به نوشتن مطالب از همان سال هاي اوليه نوجواني مطالب خود را در ضميمه دوچرخه روزنامه همشهري به چاپ برسانند و به اين طريق، هم امكان تجربه در اين عرصه به آنها داده مي شود و هم قادر خواهند بود براي همسالان خود بنويسند و در صورت علاقه داشتن به اين حرفه در آينده با ديد وسيع تري وارد اين حوزه شوند.
سردبير دوچرخه در مورد نحوه عضويت نوجوانان در گروه خبرنگاران افتخاري دوچرخه مي گويد: ما سالي يك بار از طريق فرم هايي كه چاپ مي كنيم از نوجوانان دعوت مي كنيم تا در صورت داشتن علاقه در اين حوزه فرم هاي موجود را به همراه حداقل سه نمونه كار از خود براي ما بفرستند. ما با توجه به تعداد زياد فرم هاي رسيده تعدادي از آنها را انتخاب مي كنيم. اين افراد به مدت يك سال به عضويت گروه خبرنگاران افتخاري ما درمي آيند كه پس از اتمام يك سال در صورت تمايل اين افراد بايد مجددا فرم خبرنگار افتخاري را پر كرده و تمام مراحل قبلي را پشت سر بگذارند. علاوه بر آن نوجواناني كه با ما به صورت افتخاري كار مي كنند پس از رسيدن به سن 17 سالگي مي توانند به عنوان خبرنگار جوان با ما همكاري كنند .
استقبال بالاي نوجوانان از اين ضميمه و تلاش براي برقراري ارتباط با آن از جمله نكات مثبتي ست كه دوچرخه در كارنامه پنج ساله خود و به تبع آن روزنامه همشهري در افتخارات۱۴ساله خود به ثبت رسانده است. علاوه بر مطالبي كه از سوي خبرنگاران افتخاري و جوان دوچرخه به صورت مداوم براي تحريريه اين ضميمه فرستاده مي شود، حجم مطالب ارسال شده كه گاهي بسيار زياد است خود به تنهايي گوياي علاقه و استقبال بي شائبه نوجوانان به اين نشريه تخصصي خود است. سردبير همه شكلي دوچرخه كه به دليل نوشتن يادداشت هايي از زبان موجودات و شخصيت هاي مختلف براي كودكان و نوجوانان و دوري از كليشه هاي موجود در اين حوزه از سوي بچه ها به اين نام خوانده مي شود با اشاره به حجم بالاي مطالب رسيده خصوصا در سه ماه تابستان مي گويد: علاوه بر ساير روزها در تابستان كه بچه ها فرصت زيادي دارند ما با حجم بسيار زيادي از نامه ها روبه رو هستيم كه با شروع مدرسه ها تا حدي كاهش مي يابد.
آفتابگردان پدر بزرگ دوچرخه
ضميمه آفتابگردان اولين ضميمه كودك و نوجوان روزنامه همشهري بوده است كه از بدو تاسيس آن منتشر مي شده و به نوعي پدر بزرگ دوچرخه و سه چرخه است.
رستگار كه سابقه دو سال فعاليت در آفتابگردان به سردبيري فريدون عموزاده خليلي را نيز بيش از اين در همشهري داشته است آفتابگردان را اينگونه معرفي مي كند: آفتابگردان در ابتدا به صورت ضميمه روزنامه منتشر مي شد، اما بعداز مدتي به صورت يك روزنامه مستقل براي كودك و نوجوان درآمده و با قيمت جداگانه به فروش مي رفت. اين روزنامه در ايران اولين روزنامه نوجوانان بود.
از 15 دي ماه 1379 دوچرخه به صورت هفتگي منتشر مي شد كه پس از مدتي در زمان آقاي شيخ عطار انتشار آن به دو روز در هفته افزايش يافت. در آغاز سه چرخه نيز به همراه دوچرخه و در همان صفحات منتشر شد، اما با بحث هايي با نوجوانان به اين نتيجه رسيديم كه سه چرخه را به صورت مجزا چاپ كنيم. براين اساس سه چرخه از تاريخ 26 دي 1381 به عنوان ضميمه مستقل و مجزا منتشر شد. البته با توجه به تعداد محدود نشرياتي كه براي كودكان و نوجوانان منتشر مي شود روزنامه همشهري مي تواند در صورت امكان نشريات بيشتري به اين گروه هاي سني اختصاص دهد. اگر بتوان دو نشريه براي گروه سني
12 تا 17 ساله با توجه به تفاوت علايق و مطالب مورد توجه در اين گروه سني داشت قطعا مي توان ارتباط بهتري با آنها برقرار كرد.
دوچرخه در طي پنج سالي كه از تاريخ انتشار آن مي گذرد توانسته افتخارات بسياري را براي خود و روزنامه همشهري رقم بزند. كسب مقام در سال هاي مختلف به عنوان انتخاب ويژه شوراي كتاب كودك، انتخاب دربخش هاي مختلف جشنواره مطبوعات در سال هاي مختلف از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و انجمن صنفي با توجه به محدوديت انتخاب در حوزه كودك با توجه به قرار گرفتن آن در كنار حوزه بزرگسال، انتخاب به عنوان نشريه برتر از سوي نشريات دانش آموزي، انتخاب به عنوان نشريه برتر در يك حوزه، 4 برنده و 13 كانديدا در حوزه هاي مختلف در جشنواره كانون پرورش فكري كودك و نوجوان در سال جاري، انتشار بولتن روزانه طي شش روز برگزاري جشنواره مطبوعات كودك و نوجوان درآبان ماه سال جاري و...از جمله افتخاراتي هستند كه در كارنامه دوچرخه به چشم مي خورد. دوچرخه كار خود را با روزنامه نگاراني حرفه اي آغاز كرده است كه اين روزها خود را آماده مي كنند تا چهارده ساله شدن همشهري و به زودي پنج ساله شدن خود را جشن بگيرند.