جواد نصرتي
با شروع ماه دسامبر، آلمان هم همانند سراسر اروپا و دنياي مسيحيت حال و هواي خاصي به خود مي گيرد. به خصوص آنكه آلماني ها از اولين يكشنبه همين ماه كه چهار يكشنبه پيش از كريسمس است با انجام مراسم خاصي به انتظار روز تولد عيسي مسيح (ع) مي نشينند. آنها به اين چهار هفته  زمان انتظار مي گويند و در آن به خصوص براي كودكانشان برنامه هاي ويژه اي دارند. يكي از اين برنامه ها ساختن تقويم خاصي براي كودكان است. در اين تقويم روزهاي دسامبر تا روز اول عيد مشخص شده است و هر روز يك هديه در آن براي كودكان گذاشته مي شود تا به اين طريق كودكان را با مفهوم زمان انتظار آشنا كنند. امروزه هداياي روزانه كودكان بيشتر شكلات و شيريني است، اما پيشتر كه جامعه آلمان تا اين حد مصرف گرا نبود، هر روز براي كودكان هدايايي مذهبي مثل عكس افراد مقدس دين مسيحيت در تقويم گذاشته مي شد. رفتن به كليسا در چهار  يكشنبه دسامبر كه آخرين آن مطابق با اولين روز از عيد و فرداي شب تولد مسيح است، يكي از اموري است كه مورد توجه بسيار آلماني ها قرار دارد. يكي ديگر از روزهاي مقدس اين ماه، ششم دسامبر است. گفته  مي شوداين روز سالروز تولد نيكولاس مقدس است. نيكولاس كه چند سال پس از تولد مسيح متولد شده است، يكي از محبوب ترين افراد مقدس دين مسيحيت است. او در طول زندگي هميشه پشتيبان افراد فقير و تهيدست جامعه مسيحيت بوده و شب ها به صورت ناشناس مايحتاج اين افراد را پشت در آنها مي گذارده است. به پاس نيكي هاي او، امروزه مسيحيان در اقدامي مشابه، شب 6 دسامبر به صورت ناشناس هداياي خود را به پشت در خانه كساني كه دوست دارند، مي گذارند. كودكان هم كه مطمئن هستند در اين شب هديه اي دريافت خواهند كرد، جوراب هاي خود را بالاي سر خود يا پشت در آويزان مي كنند تا ديگران هداياي آنها را درون اين جوراب ها بگذارند.
در اين ماه خيابان هاي سراسر آلمان مملو از جمعيتي است كه براي خريد هديه كريسمس به سمت مغازه ها هجوم مي آورند. هديه دادن در ماه دسامبر يكي از ضروري ترين كارها به شمار مي رود و همه حتي فروشندگان مغازه ها كه به تك تك مشتريان خود هديه مي دهند، خود را موظف مي دانند به آشنايان و افراد خانواده خود هديه بدهند. وجود پاپانوئل هايي كه در خيابان هاي زينت داده شده به كودكان هديه هايي نظير شيريني و شكلات مي دهند هم فضاي عمومي سطح شهر را تغيير مي دهد تا موسم رسيدن سال نو با ديگر ماه هاي سال متفاوت باشد. در روز تولد مسيح خانواده ها به صورت دسته جمعي به كليسا مي روند و دو تا سه ساعت مانده به غروب آفتاب، به خانه بازمي گردند. جمع شدن تمامي افراد خانواده در روز كريسمس اهميت بسيار زيادي دارد؛ به گونه اي كه گاهي افراد يك خانواده از سراسر دنيا به آلمان سفر مي كنند تا در كنار هم باشند. در اين لحظه ها، آخرين شمعي كه بايد در چهارمين يكشنبه دسامبر روشن شود، روشن مي شود و در بشقابي كه با برگ كاج تزئين شده است در كنار سه شمعي كه بيشتر در يكشنبه هاي گذشته در بشقاب گذاشته شده اند، قرار مي گيرد. پختن شيريني هاي خانگي و هديه دادن آنها هم از سنت هاي جالب آلماني به شمار مي رود. اهميت اين كار به قدري است كه در سر تا سر آلمان بازارچه هايي در ماه دسامبر راه اندازي مي شوند كه مردم انواع شيريني هاي خانگي خود را در آن عرضه مي كنند. برپايي اين بازارچه ها يكي از جذاب ترين سنت هاي ديرينه آلماني هاست. نكته مهم در مورد اين بازارچه ها نفوذ عقايد مذهبي مسيحيان در آن است به گونه اي كه حتي رنگ آنها قرمز و سبز رنگ هاي مقدس كليسايي است.
شب 24 دسامبر - شب تولد مسيح پايان تلاطمات و خريدهاي پيش از عيد آلماني هاست. در اين شب تمام افراد خانواده هدايايي را كه خريده اند زير درخت كريسمس كه به طرز بسيار زيبايي تزئين مي شود، قرار مي دهند. در آلمان گفته مي شود اين هدايا فقط براي بچه هاي خوب است و مسيح كه آنها را هديه مي كند، فقط به بچه هاي خوب هديه مي دهد. البته اين داستان براي اين است كه بچه ها سعي كنند هميشه رفتارهاي مناسبي داشته باشند و همه آنها حتما هديه دريافت مي كنند، اما مسئله اي كه بايد به آن اشاره كرد وجود افراد خارجي بي شماري است كه با فرهنگ ها و اديان مختلف در آلمان زندگي مي كنند. وجود افراد خارجي در آلمان به حدي است كه پايتخت اين كشور - برلين - بيشتر از آن كه يك شهر آلماني باشد، شهري بين المللي و به قول خود آلماني ها multi kulti يعني چندفرهنگي است. اين خارجي ها كه بسياري از آنها مسيحي نيستند چه نوع رفتاري در ماه دسامبر از خود نشان مي دهند؟ خانم رفيعي -استاد زبان آلماني در دانشگاه هاي تهران - كه از كودكي در آلمان بوده و يك سال است به ايران بازگشته، افراد خارجي غيرمسيحي آلمان را در نوع رفتارهاي خود در برابر مسئله كريسمس به دو دسته كلي تقسيم مي كند: افرادي كه سنت ها و روابط حاكم بر جامعه آلمان در آستانه سال نو را قبول مي كنند و افرادي كه نسبت به اين امر به نوعي بي تفاوت هستند. او بر واژه قبول كردن تاكيد بسيار زيادي دارد و آن را جدا از پذيرفتن مي داند. او مي گويد: اگر افراد خارجي اين مراسم را قبول كنند صرف نظر از اينكه به آن اعتقاد داشته باشند يا نه مي توانند همانند آلماني ها در شور و نشاطي كه در ماه دسامبر در سطح جامعه وجود دارد، سهيم باشند. در غير اين صورت به نوعي عزلت ناخواسته دچار مي شوند . خود او يكي از كساني بوده است كه با قبول اين سنت ها، در روابط و تعاملات اجتماعي جامعه آلماني شركت داشته است. وي به شوخي سخت ترين سنت اين تعاملات اجتماعي را خريدن هديه در كريسمس مي داند، چون او علاوه بر آن، بايد در نوروز هم به آشنايان خود هديه مي داد.
يكي ديگر از كساني كه كريسمس را در آلمان تجربه كرده، دانشجوي جواني به نام غزاله است. او چند سال از دوران كودكي و نوجواني خود را در آلمان بوده و به همين خاطر تجربيات او از كريسمس در آلمان، كمي متفاوت است. او از كريسمس ازدحام و تزئين خيابان ها و پاپانوئل هايي كه به او و ديگر بچه ها شكلات هديه مي دادند را به خاطر مي آورد. خاطرات او از مدارس آلمان در آستانه سال نو بسيار جالب است. او خود اينچنين مي گويد: در آستانه آغاز سال جديد، جشني در مدارس با حضور معلمان و اولياي دانش آموزان برپا مي شود كه در آن اوليا هر كدام شيريني هاي مخصوصي به سليقه خود را پخته و به مدرسه مي آورند. شاگردان نيز نمايش ها و سرودهاي خود را كه حاكي از داستان هاي پاپانوئل  است به نمايش مي گذارند. پس از اتمام برنامه نوبت به هدايايي مي رسد كه معلمان براي شاگردان خود تهيه كرده اند. اين هدايا اغلب در جعبه هاي كوچك بسته بندي شده و روي هر جعبه اسم دانش آموز نوشته و به سبك بسيار جالبي از سقف آويزان مي شوند .

آرژانتين
آرژانتين در جنوبي ترين قسمت آمريكاي جنوبي واقع شده و با اقيانوس اطلس جنوبي مرزهاي دريايي دارد، اين كشور ميان كشورهاي شيلي و اوروگوئه قرار دارد.
زمان برگزاري مراسم كريسمس، فضاي تابستاني نيمكره جنوبي در ماه دسامبر، در فصل تابستان به سر مي برد - بر آرژانتين حاكم است، از همين روست كه مراسمي متفاوت از اروپا در آرژانتين برگزار مي شود.
اما تشابهات زيادي نيز به سبب اروپايي الاصل بودن آنها -آرژانتيني ها اغلب از تبار اسپانيايي و ايتاليايي هستند وجود دارد. آنها در واقع بسياري از سنن خود را از زادگاه اصلي خويش به آرژانتين آوردند. يكي از خوردني هاي شيريني كه در زمان برگزاري مراسم كريسمس در بازارهاي آرژانتين به فروش مي رسد تورون (Turron) است كه مواد اصلي تشكيل دهنده آن بادام، بادام زميني و عسل است و به صورت تخته اي شكل در بازار عرضه مي شود.
اين خوردني مناسب فصل زمستان و كشورهاي نيمكره شمالي است كه به هنگام كريسمس فصل زمستان را تجربه مي كنند، اين در حالي است كه به سبب آنچه كه در بالا گفته شد و حفظ ميراث اروپايي اين خوراكي در فصل تابستان در آرژانتين درست شده و به مردم عرضه مي شود.
تا چندي پيش و قبل از تحولات اجتماعي، خانواده هاي آرژانتيني به منظور برگزاري مراسم شب خوب (Noche Buena) و شب سال نو، اطراف ميز برگزاري مراسم گردهم مي آمدند و به تناول نوعي پاستا (اغلب ريويولي و كاپلتي) مشغول مي شدند. در آن زمان گرماي هوا 34 درجه سانتي گراد بود، در حالي كه چنين دماي هوايي براي اروپايي ها آن هم در زمان كريسمس غيرقابل تصور است.
امروزه تنوع غذايي آرژانتيني ها به هنگام برگزاري مراسم كريسمس بسيار زياد است و عادت هاي كهن صرف غذاي گرم منسوخ شده و صرف غذاي سرد جايگزن آن شده است.
پرو
پرو در سواحل غربي آمريكاي جنوبي واقع شده و داراي مرزهايي دريايي با اقيانوس آرام شمالي است.
اين كشور با اكوادو در شمال و شيلي در جنوب و برزيل، كلمبيا و بوليوي در شرق هم مرز است.
مراسم سال نو ميلادي در پرو برگرفته از تركيبي از سنن اسپانيايي و رسوم به جا مانده از تاريخ ما قبل اسپانيايي در اين قاره است، برهمين اساس در موسم جشن هاي سال نو، جشن هاي متعددي در مناطق مختلف كشور برپا شده و خانواده ها آماده پذيرايي از ميهمانان خود مي شوند. تمامي كليساها و منازل نيز آذين بندي شده و فروشگاه هاي مخصوص فروش هديه وآذين بندي هاي سال نو در فضاي آزاد داير مي شوند. طي مدت برگزاري جشن ها سرخپوستان طايفه كپوا، آثاري هنري از چوب- برگرفته از فضاي تاريخي زمان ورود فاتحان اسپانيايي- با اقتباس از شيوه زندگي مردم در قرن شانزدهم ميلادي به نمايش مي گذارند. طرح هايي از فروشندگان، بانكدارها، مردان بستني فروش و طرح هاي زياد ديگري كه برگرفته شده از موضوعات اجتماعي هستند، برچوب كنده شده و در بازار عرضه مي شوند يا در خانه در معرض ديد همسايگان گذاشته مي شود. شب خوب
Noche Buena نيز در فرهنگ كشورهاي اسپانيايي شبي است كه در آن قدسيه اي جوراب هايي كه نزديك آثار هنري قرارداده شده اند را پر از هدايا مي كند. پس از بازگشت خانواده ها از مراسم دعاي مذهبي، والدين آنها تمثالي از دوران كودكي مسيح(ع) را در كنار آثار كنده كاري شده قرار مي دهند و سپس كودكان هداياي سال نو خود را با اشتياق خاص بازمي كنند. تمامي اتفاقات در حالي در منازل روي مي دهند كه در خيابان ها مراسم آتش بازي باشكوهي برپاست. بوقلمون نيز بشقاب اصلي شام اين شب را تشكيل مي دهد. كيك ميوه اي نيز به عنوان دسر سرو مي شود. در روزهاي برپايي جشن سالگرد تولد ميلاد مسيح(ع) همانگونه كه در كشورهاي داراي فرهنگ لاتيني، به ويژه اسپانيايي مرسوم است مراسم گاوبازي برپا مي شود.
در واقع مردم پرو تا روز ششم ژانوبه با برگزار كردن ميهماني هاي متعدد به بزرگداشت ميلاد مسيح(ع) و حلول سال نو ميلادي مي پردازند.
كلمبيا
از آنجايي كه 60 درصد مردم كلمبيا از آيين مسيحيت و از مذهب كاتوليك پيروي مي كنند، به هنگام برگزاري مراسم كريسمس در اين كشور جنبه هاي  ديني بيش از هر چيز ديگري جلوه پيدا مي كند. فصل برگزاري جشن هاي سالگرد ميلاد مسيح (ع) و مراسم گراميداشت سال نو از هفتم دسامبردر كلمبيا آغاز مي شود. طي اين زمان خانواده هاي كلمبيايي براي مريم مقدس شمع روشن مي كنند. روز هشتم دسامبر نيز كليسا با برپايي مراسمي ياد ايماكوليت كنسپسيون (Imaculate Concepcion) را گرامي مي دارد. در اين روز ساكنان هر خانه اي در شهر يكصد شمع در كنار پياده روها روشن مي كنند. پارك ها و خيابان هاي اصلي شهرها نيز با چراغ هاي مخصوص كريسمس آذين بندي مي شوند. در روز شانزدهم دسامبر اغلب خانواده هاي كلمبيايي درختان كاج كريسمس برپا مي كنند كه البته به دلايل زيست محيطي، تمام اين درختان مصنوعي هستند. شهروندان كلمبيايي پس از برپا كردن درختان كريسمس آنها را با چراغ هاي تزئيني و گوي هاي زيبا آذين بندي مي كنند. خانواده ها نيز ساخت صحنه هاي بومي را آغاز مي كنند. جنس اغلب اين صحنه ها از پلاستيك است و با دست ساخته مي شوند. از روز 16 تا 24 دسامبر خانواده ها شب گرد هم مي آيند و به دعا و راز و نياز مي پردازند. در شب كريسمس نيز اقوام و خويشاوندان براي صرف شام به منزل يكديگر مي روند. در اين شب سوپي كه مواد اصلي آن را سيب زميني، مرغ و خامه تشكيل مي دهد، صرف مي شود. برگه هاي ذرت نيز مواد اصلي دسر را تشكيل مي دهند. ميهماني تا پاسي از شب نيز ادامه مي يابد و طي اين مدت مدعوين و ميزبانان به رد و بدل كردن هدايا و مطرح كردن مباحث گوناگون مشغول مي شوند. بر اساس سنن رايج، مسيح (ع) كه به صورت دوران طفوليتش مجسم مي شود، براي همگان كادو مي آورد.
برزيل
برزيل داراي بافت جمعيتي متكثري است و مردم از نواحي مختلف دنيا براي اقامت دائم به اين كشور آمده اند. از آنجايي كه برزيل زماني از مستعمرات پرتغال به شمار مي رفته، رسوم رايج در پرتغال نيز در اين كشور ريشه دوانده و امروزه آيين كريسمس در اين كشور وجه تشابه بسياري با آنچه كه در پرتغال برگزار مي شود، دارد.برزيلي هاي بومي بر حسب سنن ديرين خود صحنه اي از پرسپيو تختي كه براي اولين بار مسيح(ع) در بيت اللحم بر آن به خواب رفت- را طراحي مي كنند. ساخت چنين صحنه اي در شمال شرقي برزيل و در شهرهاي باهيا، سرژيپه، ريوگراند دو نورته، پارايبا و تعدادي از شهرهاي ديگري كه در اين ناحيه واقع شده اند مرسوم است.در برزيل نيز مانند ساير كشورهايي كه از آيين مسيحيت پيروي مي كنند، پاپانوئل يا همان بابانوئل خودمان- فردي است كه هدايا را سوار بر سورتمه اي كه توسط گوزن ها كشيده مي شود، براي مردم مي آورد. بر طبق افسانه هاي رايج، پاپانوئل در گرينلند جزيره اي واقع در نزديكي قطب شمال كه امروزه مستعمره دانمارك است- زندگي مي كند.ايده پاپانوئل در ابتدادر دهه 50 ميلادي در فرآيند انتقال فرهنگ از آمريكاي شمالي وارد برزيل شد،  اما تا دهه 70 ميلادي استفاده از ايده فانتزي پاپانوئل در جامعه برزيل جا نيفتاد.نكته جالب در آنجا نهفته است كه پاپانوئل برزيلي به دليل شدت گرما - در زمان كريسمس، نيمكره جنوبي در فصل تابستان به سر مي برد- لباسي ابريشمي مي پوشد، در حالي كه در كشورهاي شمالي، پاپانوئل پالتو و كلاهي به رنگ قرمز بر تن دارد.طي اين ايام دوست يابي در برزيل مرسوم است، البته اين فرآيند جالب در يك بازي اسامي به اوج خود مي رسد؛ بازي كه در آن شركت كنندگان اسامي دوستان خود را روي برگه اي از كاغذ مي نويسند و تا شب كريسمس نام دوست انتخابي خود را براي كسي افشا نمي كنند.
ونزوئلا
ونزوئلا در شمالي ترين نقطه آمريكاي جنوبي واقع شده است. اين كشور با كلمبيا و گويانا هم مرز است و درياي كارائيب و اقيانوس اطلس آن را از دو طرف احاطه كرده اند.
به رغم ورود ونزوئلا به عرصه جهاني، فرآيند جهاني سازي، اين كشور را تحت تاثير قرار نداده و همچنان مردم ونزوئلا به برگزاري هرچه پرشورتر آيين هاي سنتي خويش مي پردازند.در زمان مناسبت هايي نظير عيد ميلاد مسيح(ع) خانواده هاي ونزوئلا نوعي خوراكي به نام آياكاس (hallacas) طبخ مي كنند. اين خوراكي كه از نظر محتوا و طعم و مزه شباهت زيادي به نوع مكزيكي آن، تاملاس (Tamelas) دارد، با گل ذرت، مرغ و گوشت، زيتون و تخم مرغ درست مي شود. ادويه نيز چاشني اين غذاي دلپذير را تشكيل مي دهد، البته اين اغذيه را لاي برگه هاي موز مي پيچند.طبخ آياكاس با برپا كردن مراسمي خاص انجام مي شود؛ مراسمي كه در برخي از مواقع روزهاي زيادي از وقت خانواده هاي ونزوئلايي را مي گيرد، زيرا آنها ناگزيرند براي تمامي اهل خانواده خويش مقادير زيادي از اين اغذيه مقوي و خوش طعم را طبخ كنند. البته در هر استان از ونزوئلا اين اغذيه به سبك خاصي طبخ مي شود و اهالي آنجا به اين سبك پخت و پز افتخار مي كنند. فصل جشن ها و مراسم ميلاد مسيح(ع) و سال نو در ونزوئلا از۱۶ دسامبر هر سال آغاز مي شود.طي اين مدت به ويژه از روز شانزدهم تا بيست و چهارم دسامبر، ونزوئلايي ها هر روز صبح به كليسا مي روند. در كاراكاس پايتخت - نيز مرسوم است كه اغلب افراد با اسكيت به سمت كليسا بروند،  از همين رو طي مدت برگزاري جشن، هر روزه خيابان هاي كاراكاس تا ساعت 8 صبح بر عبور و مرور خودروها بسته اند.
مكزيك
جشن هاي ميلاد مسيح(ع) و سال نو در مكزيك نيز جلوه اي ديني دارد و در اغلب شهرها و روستاهاي اين كشور با برپايي مراسم مذهبي گرامي داشته مي شود. كريسمس يا ناويداد (Nvidad در زبان اسپانيايي) به معناي تولد عيسي مسيح(ع) است. مكزيكي ها معمولا اين جشن فرخنده را طي 9 روز برگزار مي كنند؛ 9 روزي كه آخرين روز آن به شب خوب (Noche Buena)د 24دسامبر- شب تولد مسيح (ع) ختم مي شود. از اين رو مدت برگزاري جشن ها را نوونا (Novena) يا نهمين روز مي نامند. طي اين مدت هر خانواده برحسب عادت، يك شب را به پذيرايي از اهالي محل اختصاص مي دهد، زيرا در روايات مذهب مسيحيت آمده است كه قديسين زائر- مريم و يوحنا- 9 شب را طي طريق خويش به منزلگاه به دنبال مكاني براي استراحت مي گشتند. واژه اي كه در زبان اسپانيايي براي استراحتگاه يا ميهمانخانه به كار مي رود پوسادا (posada) است، از همين روست كه مكزيكي ها هريك شب از اين دوره 9 روزه را پوسادا ناميده اند. براساس اعتقادات مكزيكي ها انسان در هر يك روز از اين 9 روز مجددا متولد مي شود. همين امر سبب شده تا ميزبانان در نقش كودكان ظاهر شوند و بزرگسالان در نقش زائراني كه به دنبال استراحتگاه مي گردند. همگي طي اين مراسمي كه در اين 9 روز برگزار مي شود، شمع در دست مي گيرند. در شب خوب 24دسامبر- مردم به مراسم عشاي رباني كه در ساعت 12 شب در كليسا برگزار مي شود مي روند و سپس هر خانواده به همراه نزديكان خويش براي خوردن شام شب تولد عيسي مسيح(ع) به خانه مي رود. هداياي كودكان مكزيكي در شب خوب به آنها داده نمي شود، زيرا مكزيكي ها معتقدند كه امشب شب تولد مسيح (ع) است و در اين شب نبايد هدايا را تقديم كرد. در روز ششم ژانويه كه روز پادشاهان نامگذاري شده است، هدايا به كودكان داده مي شود.

فرزانه سالمي
به  كارگيري سربازان كم  سن و سال در مناقشات مسلحانه، يكي از بدترين شكل  هاي نقض حقوق بشر در سطح جهان به شمار مي  آيد. براساس آمار موجود، كودكان و نوجوانان در حدود سه چهارم مناقشات منطقه  اي به عنوان سرباز و جنگجو مورد استفاده قرار مي  گيرند و همين مسئله مجامع جهاني را به تلاش براي محدود كردن چنين سوءاستفاده  هايي واداشته است. آفريقا، آسيا و آمريكاي جنوبي از جمله مناطقي هستند كه نسل سربازان كوچك در آنها به طور واضح قابل بررسي است.
سرباز كوچك كيست؟
براساس گزارش  هاي يونيسف سربازان كوچك به افراد زير 18 سال كه در هر نوع مناقشه مسلحانه شركت يا در هر گروه نظامي عضويت داشته باشند، اطلاق مي  شود.
اين تفكيك سني، تقريبا جديد است و در سال 2002ميلادي در پروتكل الحاقي به كنوانسيون حقوق كودكان لحاظ شده است. پيش  تر، كنوانسيون 1949 ژنو و پروتكل  هاي الحاقي 1977، سن 15 سال را به عنوان حداقل سن براي شركت در مناقشات مسلحانه به رسميت شناخته بودند. با اين حال آمار موجود نشان مي  دهند كه در 80 درصد از مناقشات مسلحانه  اي كه سربازان كوچك هم در آنها شركت دارند، كودكان و نوجوانان زير 15 سال و حتي زير 10 سال هم ديده شده  اند.حدود 300 هزار كودك و نوجوان، در حال حاضر در 30 مناقشه مسلحانه در سطح جهان شركت دارند. حدود نيم ميليون كودك و نوجوان هم در ارتش  هايي خدمت مي  كنند كه فعلا در موقعيت جنگ قرار ندارند .
نقش سربازان كوچك
سربازان كوچك تا حد زيادي قابل اعتمادند، اما ميزان آسيب  پذيري آنها بسيار بالاست و ترس شديد هم عواقب خطرناكي روي رفتار آنها برجا مي  گذارد. از اين كودكان و نوجوانان به عنوان پيغام  رسان، بمب  ساز و بمب  گذار هم استفاده مي  شود. در عين حال گروه  هاي سربازان كوچك در عمليات به كمين نشستن هم مي  توانند نقش موثري ايفا كنند.
دختران سرباز
حدود 30 درصد از كل سربازان كوچك را دختران تشكيل مي  دهند، اما بخش اعظم مشكلات را هم همين دختران تحمل مي  كنند. سختي جنگ و آزار و اذيت سربازان خودي و متخاصم از مهمترين مواردي است كه از سوي سازمان ديده  بان حقوق بشر در خصوص دختران سرباز مورد توجه قرار گرفته است.
در طول تاريخ، بارها حضور سربازان كوچك در جبهه جنگ ثبت شده است. شايد مهمترين نمونه آن را بتوان گروهي دانست كه در اواخر جنگ جهاني دوم توسط هيتلر و از ميان سربازان كم  سن و سال تشكيل شد، اما ميزان حضور سربازان كوچك در جبهه  هاي جنگ، سيري صعودي را تجربه كرده است. در ميدان  هاي فعلي جنگ، فروپاشي ساختارهاي اجتماع موجب جذب سريع كودكان و نوجوانان به گروه  هاي مسلح و ارتش مي  شود و اين مسئله، به خصوص در آفريقا نمود يافت، زيرا شيوع گسترده بيماري ايدز در اين قاره، جان بسياري از والدين اين كودكان را گرفته و نهايتا آنها را وادار به پيوستن به نهادي مانند ارتش مي  كند. بسياري از سربازان كوچك به طور داوطلبانه به ارتش يا گروه  هاي مسلح مي  پيوندند، زيرا اين كار را آخرين راه  حل براي شرايط فعلي خود مي  دانند. حتي در برخي موارد، كشته شدن خانواده، به نام  نويسي سربازان كوچك در ارتش منجر شده است زيرا احتمال انتقام  گيري را در ذهن آنها پرورش مي  دهد. از سوي ديگر اسلحه  هاي موجود، بسيار سبك  تر و كوچك  تر از قبل هستند و استفاده از آنها نيز بسيار راحت  تر است، به طوري كه حتي يك كودك 10 ساله هم به راحتي مي  تواند استفاده از اين سلاح  ها را ياد بگيرد.
چه بايد كرد؟
سربازان كوچك علاوه بر آنكه به خاطر سن كم با خطرات زيادي مواجه هستند، چالش بزرگي را نيز در برابر سربازان نيروهاي متخاصم قرار مي  دهند. در عين حال آنها در جريان مناقشات مسلحانه شاهد صحنه  هاي خشونت  بار زيادي هستند و حتي تعدادي از آنها نيز كه شانس خروج از ميدان  هاي نظامي را پيدا مي  كنند، معمولا نمي  توانند از اين تصورات رهايي پيدا كنند، اما گاه خروج آنها از ارتش و گروه  هاي مسلح باعث از دست دادن سرپناه و غذاي آنها هم مي  شود و به همين جهت، گروه  هاي فعال حقوق بشر اكنون درصدد هستند برنامه  هاي لازم براي كمك به اين كودكان و نوجوانان و ارائه خدمات توانبخشي به آنان را به اجرا درآورند.
مهمترين راه براي توقف استفاده از سربازان كوچك را بايد خاتمه مناقشات مسلحانه دانست. تا زماني كه جنگ ادامه داشته باشد، استفاده از كودكان و نوجوانان هم در مناقشات ادامه خواهد يافت. براي حل اين مشكل بايد راه  حلي سياسي انديشيد. اما در عين حال، راه طولاني در پيش است. تلاش  ها براي محدود كردن فروش و ارائه سلاح  هاي كوچك تاكنون موثر واقع نشده است. استفاده از حربه فشار بر دولت  ها نيز چندان موثر نيست، زيرا ارتش دولتي معمولا خود از سربازان كوچك استفاده نمي  كند، اما با گروه  هاي مسلحي همكاري دارد كه نوجوانان هم در آنها شركت دارند.
مثلا در افغانستان، نيروهاي ائتلافي و نيز نيروهاي آمريكايي با برخي از گروه  هاي شبه  نظامي و حكمرانان نظامي در ولايات اين كشور همكاري مي  كنند كه شمار نيروهاي كم  سن و سال در آنها قابل توجه است، اما هنوز راهي براي اعمال فشار بر اين گروه  ها و خارج كردن نيروهاي بسيار جوان آنها وجود ندارد. با اين تفاسير، باز هم توجه به راه  حل  هاي سيالي براي خاتمه بخشيدن به مناقشات مسلحانه، تنها راه گريز از به  كارگيري كودكان و نوجوانان در ميدان جنگ به شمار مي  آيد و همين مسئله نقش سازمان  هاي بين  المللي و مذاكرات ديپلماتيك براي خاتمه اين جنگ  ها را بيش از پيش برجسته مي  كند.