زهرا ابراهيمي
كشور سوريه، يكي از دو همسايه لبنان، اين روزها به دليل تحولات داخلي اين كشور بويژه قتل حريري با مشكلاتي در سياست خارجي خود مواجه شده است، سوريه كه سالها نيروهاي نظامي و خطوط مرزي ويژه اي با لبنان داشت. در آخرين روزهاي سال گذشته ميلادي و با خروج آخرين نظاميانش از اين كشور، مرز خود را با لبنان بست.
نظام سوريه بعثي و سوسياليستي است كه تحولات جهاني، فروپاشي شوروي سابق و سقوط نظام بعثي صدام، تأثيرات غيرقابل انكاري را بر آن گذاشته است از جمله اين تأثيرات تلاش بشار اسد براي انجام اصلاحات بويژه در زمينه هاي سياسي است، البته روند پيشرفت اصلاحات هنوز به آن حدي كه مهدي دخل الله سخنگوي دولت و وزير اطلاع رساني سوريه در ديدار با خبرنگاران ايراني مي گفت نيست، اما عزم دولت سوريه بر انجام آن قرار گرفته است. مهدي دخل الله از آزادي كامل احزاب، مطبوعات و بيان در كشورش خبر مي دهد در حالي كه هيچ حزب مهمي در كنار حزب بعث سوريه وجود ندارد و يا حداقل شناخته شده نيست. سخنگوي دولت سوريه در ساختمان وزارت اَعلام با خبرنگاران ايراني ديدار كرد، ساختماني كه متعلق به روزنامه البعث، ارگان حزب بعث سوريه است كه سه طبقه آن را وزارت اَعلام اجاره كرده است.
دخل الله بسيار مسلط و با اعتماد به نفس بود، نحوه برخورد و پاسخگويي او به سؤالات، در خبرنگاران ايجاد آرامش مي كرد و در مجموع، مصاحبه با دخل الله سخنگوي دولت سوريه با آن كه بسيار طول كشيد اما خسته كننده نبود.
* * *
آزادي همه مذاهب در روسيه
مهدي دخل الله وزير اطلاع رساني و سخنگوي دولت سوريه است. او از حضور روزنامه نگاران ايراني در سوريه، بسيار استقبال كرد و حاضر شد به همه پرسش هاي آنها پاسخ دهد. دخل الله وزيري كاملاً مسلط به اوضاع كلي سوريه و وزارت تحت امرش بود، سؤالات را با ارائه آمار و اطلاعات پاسخ مي داد، وقتي به او گفتند چقدر وقت داريد تا خبرنگاران سؤالهاي خود را مطرح كنند گفت: تا هر وقت بخواهيد و گروه خبرنگاران تا زماني كه بتوانند به برنامه بعدي خود برسند سؤال پرسيدند و وزير خوشرو به همه سؤالها جواب كامل داد، به طوري كه خبرنگاران جوان ورزشي روزنامه ايران كه از اقليت هاي مذهبي ارامنه كشورمان بود در پايان مصاحبه علاقه مند شد تا در مورد اقليت مسيحي سوريه و نحوه رفتار دولت اين كشور با آنها بپرسد و وزير بيشترين پاسخ را به پرسش او داد. همچنين ويژه نامه رنگي يكي از روزنامه هاي سوريه را كه در آن به جشن ميلاد حضرت مسيح(ع) پرداخته بود به خبرنگاران ايراني نشان داد تا تأييدي باشد بر سخنانش.
وزير اعلام سوريه گفت كه همه مذاهب در سوريه براي اجراي آيين هاي مذهبي خود آزادند و مطابق احكام خود زندگي مي كنند. در قانون اساسي سوريه تنها در دو جا نام اسلام برده شده، اسلام يكي از منابع قانونگذاري سوريه (علاوه بر انجيل) است ولي هيچ سندي در سوريه وجود ندارد كه بتواند اثبات كننده دين افراد باشد. 14 درصد جمعيت سوريه مسيحي است كه چهار درصد آنها كاتوليك و بقيه ارتدكس و سرياني هاي سوريه هستند كه در تاريخ، اولين كليسا را آنها ساختند و حضرت مسيح به لهجه سوري سرياني (آرامي) سخن مي گفته است كه در حال حاضر بسياري از روستاييان مسلمان سوريه هم به همين زبان حرف مي زنند. دخل الله خطاب به روزنامه نگار ارمني ايران گفت كه حضرت مسيح در ناصريه به دنيا آمده است كه تنها 60 كيلومتر با دمشق فاصله دارد.
وزير اطلاع رساني سوريه ادامه داد: در اعياد مذهبي مسلمانان و مسيحيان، همه كشور تعطيل مي شود، بيشتر اسامي در سوريه بيانگر پيروي از دين خاصي نيست، فقط اسامي خاص نشان دهنده دين افراد است.
شنيدن اين مطالب از زبان وزير اطلاع رساني كشور سوريه به عنوان يك كشور اسلامي براي همه جالب توجه بود. كشوري كه در سالهاي اخير بويژه به دليل مسافرت زائران ايراني بارگاه حضرت زينب(س) به آن كشور، صبغه اي مذهبي و اسلامي در اذهان مردم ايران يافته است.
اما آنچه كه بيش از همه براي خبرنگاران ايراني مطرح بود تا از وزير اطلاع رساني سوريه بپرسند وضعيت جديد سوريه در منطقه و رابطه با لبنان بود، هر چند خبرنگاراني هم بودند كه فراموش نكردند از اين وزير سوري در مورد شرح وظايفش راجع به تيراژ كتاب، آزادي مطبوعات و ... نيز سؤال كنند.
مهدي دخل الله در ابتداي مصاحبه اش ترجيح داد خشنودي اش را از بسط رابطه سوريه با ايران اعلام و به آن افتخار كند.او سياست دو كشور ايران و سوريه را در منطقه خاورميانه تابع تحولات طبيعي خواند. سياستي كه از نظر او موفق ترين نوع سياست است.وزير اطلاع رساني سوريه سطح روابط سياسي كشورش با ايران را بسيار بالا خواند ولي افق روابط در ساير زمينه ها را بسيار پايين دانست و ابراز اميدواري كرد كه سفر روزنامه نگاران ايران به سوريه بتواند افق بازتري را در ساير زمينه ها نيز ايجاد كند.
ماجراجويي ويران كننده عليه سوريه و لبنان
هيأت روزنامه نگاران ايران كه تازه از سفر لبنان به سوريه آمده بودند نخستين سؤال را در مورد موضع گيري هاي جديد نيروهاي سياسي لبنان و موافقت و يا مخالفت آنها با حضور سوريه در اين كشور پرسيدند و اين كه چرا سوريه نيروهاي نظامي خود را به طور كامل از لبنان خارج كرده است؟
دخل الله، پاسخ داد: عقب نشيني اخير سوريه از لبنان در ادامه عقب نشيني هايي بود كه از سال 2000 شروع شد. زيرا سوريه به وظايفش در لبنان عمل كرد و پس از آن در چارچوب شرايط مشخص اقدام به خروج از خاك اين كشور كرد كه در آخرين مرحله تنها يك چهارم يا يك پنجم نيروهاي سوريه در لبنان باقي مانده بودند.
دخل الله حضور سوريه در لبنان را حاوي دستاوردهاي مهمي براي ملت لبنان دانست، از جمله پايان دادن به جنگ هاي داخلي لبنان، آزادي جنوب اين كشور از اشغال نيروهاي اسرائيلي ، تثبيت نهادهاي لبنان و بازگرداندن موقعيت جهاني به اين كشور.سخنگوي دولت سوريه افزود: اين دستاوردهاي سوريه و لبنان دشمنان اين دو كشور را خوشحال نمي كرد به همين دليل ماجراجويي ويران كننده اي را آغاز كردند اسرائيل هرگز اين دستاوردها را بر سوريه و لبنان نمي بخشد در حالي كه يك ميليون و 600 هزار لبناني كه روز هشت مارس 2005 در ميدان رياض الصلح لبنان گرد هم آمدند، ملت لبنان بودند، گردهمايي كه با سازماندهي 13 نيروي سياسي و در پيشاپيش آنها حزب الله شكل گرفت.
قتل حريري و فرضيه هاي سياسي
روزنامه نگاران از مهدي دخل الله در مورد پرونده قتل رفيق حريري كه تأثيرات تعيين كننده بر روابط سوريه و لبنان نهاد و باعث خروج سوريه از اين كشور و به وجود آمدن وضعيت سخت براي هر دو كشور شد پرسيدند و اينكه چرا وزير كشور سوريه در همين رابطه اقدام به خودكشي كرد؟
وزير اطلاع رساني سوريه پاسخ داد: فعاليت كميته بين المللي حقيقت ياب در مورد قتل حريري اگر بر روي فرضيه هاي سياسي استوار باشد تحقيقات را با مشكل روبه رو خواهد كرد اما اگر اين كميته به دنبال فعاليت حرفه اي باشد قطعاً موفقيت بيشتري را رقم مي زند.
دخل الله، كشف حقيقت ترور حريري را براي سوريه مهم دانست زيرا معتقد بود اين ترور با هدف تضعيف سوريه و لبنان و خدشه دار كردن روابط دو كشور و بلكه روابط سه كشور سوريه، لبنان و ايران صورت گرفته است، او تأكيد كرد كه حريري از بزرگترين دشمنان اشغالگري اسرائيل بوده است.
وي در مورد حقيقت ماجراي خودكشي وزير كشور سوريه هم گفت: مسأله جديدي در تحقيقات وجود ندارد و گزارش مشروح و رسمي اين خودكشي منتشر شده است.
بحران لبنان و سوريه اصطلاح رسانه اي است
از دخل الله سؤال شد كه چه راهكاري را براي حل بحران فعلي در روابط سوريه و لبنان مي شناسد، بحراني كه ابعاد آن در حال گسترش است؟
وي بحران سوريه و لبنان را بحران در روابط سوريه با برخي شخصيت هاي لبنان مي داند و نه با سيستم سياسي و حكومتي اين كشور، سخنگوي دولت سوريه وجود بحران در روابط سوريه و لبنان را انكار كرد و گفت: بحران واقعي ميان خود لبناني هاست. برخي از گروهها به دنبال گرفتن بهانه اي از سوريه براي تجديد اختلافات دروني هستند و اين مسأله اي واقعي در لبنان است. وي دوباره به گردهمايي هشت مارس در بيروت اشاره كرد كه پس از ترور رفيق حريري و در خواست براي خلع سلاح حزب الله لبنان، تظاهرات بزرگي به نفع حزب الله در ميدان شهر بيروت انجام شد و سيزده نيرو و حزب سياسي لبنان به همراه نزديك به دو ميليون نفر از مردم در آن شركت كرده و بر روابط سوريه و لبنان مهر تأييد زدند و ادامه داد: بحران در روابط سوريه و لبنان بيش از آن كه سياسي باشد يك اصطلاح رسانه اي است.
علاقه كمرنگ سوريه به تحولات داخلي اسرائيل
از سخنگوي دولت سوريه در مورد دلايل استراتژيك عقب نشيني اسرائيل از نوار غزه پرسيديم كه آيا اين عقب نشيني ناشي از مقاومت فلسطيني ها بوده و يا اين كه اسرائيل در پي كسب امتياز بزرگتري در قبال اين عقب نشيني بوده است؟
وزير اعلام سوريه هر نوع عقب نشيني اسرائيل از سرزمين هاي اشغالي را نتيجه طبيعي مقاومت فلسطين دانست و اين كه اسرائيلي ها فقط با زور و ناراحتي عقب نشيني مي كنند و گفت: هزينه بقاي اسرائيل در غزه آن قدر بالا رفته بود كه ناچار به اين انتحار شدند در حالي كه ممكن است بخواهند آن را به پيروزي سياسي تبديل كنند.
سخنگوي دولت سوريه علاقه اي به بررسي و كنكاش در خصوص مسائل داخل اسرائيل بويژه تحولات سياسي در هرم قدرت سياسي آن مانند انشعاب در حزب ليكود و تشكيل حزبي جديد به نام كاديما به رهبري آريل شارون نشان نداد و فقط گفت: اين مشكل ربطي به ما ندارد، از نظر ما همه نيروهاي حاكم و اپوزيسيون اسرائيل، صهيونيست و دشمن فلسطين هستند و با ثبات در منطقه مخالفند و دشمن ايران نيز هستند.
سوريه و نابودي اسرائيل
از دخل الله در مورد استراتژي دولت سوريه در برابر اسرائيل سؤال كرديم و اين كه آيا سوريه خواهان نابودي اسرائيل است؟ و يا از آنها مي خواهد به مرزهاي سال 1967 و يا 1973 برگردند؟ دخل الله به اين پرسش پاسخي كاملاً سياسي داد و گفت: حل مشكل اعراب و اسرائيل را بايد به طبيعت واگذار كنيم چون رخدادهاي غيرطبيعي را با راه حل هاي طبيعي مي توان حل كرد و تاريخ و جغرافيا و انسانها اين مشكل را حل خواهند كرد.
آزاديهاي مدني در سوريه
پرسش هاي بعدي در مورد آزادي بيان، احزاب، رسانه ها، زنان و ... در سوريه بود.
دخل الله به طور قاطع هر نوع سانسور حكومتي بر رسانه ها و اينترنت را در سوريه رد كرد و گفت: اگر مشكلاتي بر سر راه استفاده از اينترنت در سوريه وجود دارد بيشتر فني است كه به وزارت ارتباطات سوريه مربوط مي شود. وي با اشاره به موادي از قانون اساسي سوريه، يكي از آرمانهاي حزب بعث به عنوان تأثيرگذارترين حزب اين كشور را آزادي بيان، تجمعات و تأسيس احزاب دانسته و در مورد رسانه ها گفت: هم اكنون بيش از 100 نشريه هفتگي و ماهنامه در سوريه منتشر مي شود كه تحت هيچ گونه نظارتي نيستند و غالباً به شدت دولت را مورد انتقاد قرار مي دهند. دخل الله مهمترين روزنامه سياسي سوريه را روزنامه الثوره (به معناي انقلاب) معرفي كرد كه روزانه 70 هزار تيراژ داخلي و خارجي دارد و بعد از آن تشرين كه 50 هزار نسخه و روزنامه البعث ارگان حزب بعث با 40 هزار نسخه تيراژ، انتشار اين روزنامه ها علاوه بر نشريات محلي و روزنامه هاي ساير كشورهاي عربي است كه هر روز وارد سوريه مي شوند. دخل الله تأكيد كرد كه البعث ارگان حزب بعث و نه حكومت سوريه است.
وي در مورد وجود خبرگزاري هاي خصوصي در سوريه نيز گفت: خبرگزاريهاي خصوصي در سوريه وجود ندارند هر چند كه اخيراً قرار است خبرگزاري به نام بازتاب راه اندازي شود.وي در مورد وجود دفاتر خبرگزاريهاي جهاني در سوريه نيز گفت: در كشور ما نمايندگان ثابت اكثريت رسانه هاي خارجي حضور دارند از جمله كانال هاي الجزيره و العربيه همچنين روزانه شاهد ورود خبرنگاران زيادي بويژه از كشورهاي آمريكا و كانادا، انگليس و فرانسه به سوريه هستيم.
در پايان از وضعيت زنان در سوريه سؤال شد كه دخل الله قانون اساسي و همه قوانين و مهمترين آن قانون كار سوريه را از جهت عدم تفاوت ميان زن و مرد در جهان و حتي در مقايسه با اروپاي غربي از مترقي ترين ها دانست.
او گفت: يازده درصد اعضاي پارلمان سوريه را زنان تشكيل مي دهند، سوريه داراي سه سفير زن است.
