ترجمه: فرهاد رضائي
استفاده از خودروهاي شخصي به يكي از ضروريات زندگي به ويژه در شهرهاي امروزي تبديل شده است و شمار اين وسايل نقليه، همچنين معضلات ناشي از آن، روز به روز بيشتر و بيشتر مي شود. بر اساس آخرين آمارهاي منتشر شده، توليد جهاني خودروهاي سواري در سال 2004 ميلادي به ميزان 5/4 درصد افزايش يافته و به حدود 44 ميليون و 100 هزار دستگاه رسيده است.
از سال 1950ميلادي به بعد، توليد خودرو در جهان بيش از 5 برابر شده و توليد ون هاي سري SUV و ديگر كاميون هاي سبك نيز به ركورد تازه اي دست يافته است. كارشناسان بر اين باورند كه هم اكنون شمار اتومبيل هايي كه در جاده ها و خيابان هاي جهان در حال تردد هستند، حدود 551ميليون دستگاه است.
غول هاي توليد و مصرف
توليد و مصرف انواع اتومبيل همچنان به طور چشمگيري در آمريكاي شمالي، اروپاي غربي و ژاپن متمركز شده است. آمار و ارقام نشان مي دهد كه اين سه منطقه همراه با هم، 70 درصد از توليد خودروهاي سواري جهان را در سال 2003 عهده دار بوده و افزون بر دو سوم تمام خودروهاي در حال تردد در جاده ها و خيابان هاي دنيا در سال 2002، در اين منطقه قرار داشته اند.
صرف نظر از اين سه منطقه، كشورهاي برزيل، چين و كره جنوبي از ديگر توليدكنندگان بزرگ اتومبيل در دنيا هستند و فقط كشورهاي آرژانتين، استراليا، برزيل، هند، مكزيك، لهستان، روسيه و كره جنوبي داراي ناوگاني مشتمل بر 5ميليون دستگاه خودرو يا بيشتر هستند.
بر اساس آمارهاي تهيه شده، تراكم نسبي خودروها به جمعيت، در ايالات متحده آمريكا بالاترين ميزان را در سراسر كره زمين دارد؛ به طوري كه اين تراكم را در اروپاي غربي در سال 2002 ميلادي، مي توان با دهه 70 ميلادي ايالات متحده آمريكا مقايسه كرد.
همچنين از سوي ديگر، مي توان تراكم كنوني خودروها به جمعيت در كشور چين را با سطح مشابه در سال 1912 كشور آمريكا مقايسه كرد و اين قياس خود گوياي بهره گيري بسيار شديد آمريكاييان از اين وسيله حمل و نقل است.
خودرو و تغيير اقليم
اتومبيل ها يكي از مهم ترين عوامل مؤثر در تشديد پديده تغيير اقليم و الگوهاي آب و هوايي زمين هستند. آمارها نشان مي دهد ميزان كربن انتشار يافته از خودروهاي بنزيني ايالات متحده آمريكا در سال 2002 ميلادي، يك ميليارد و 139 ميليون تن بوده كه اين رقم از كل كربن منتشر شده ناشي از اقتصاد كشور ژاپن بيشتر است.
كارشناسان بر اين نكته تأكيد دارند كه سطح كربن انتشار يافته از سوي انواع خودروها در اتمسفر زمين را مي توان با بالا بردن كارايي و نيز بهينه سازي مصرف سوخت در موتور اتومبيل ها به ميزان قابل توجهي كاهش داد.
آمريكاييان بيشترين بهره گيري را از خودروها در جهان دارند، اما واقعيت آن است كه اقتصاد سوخت در اين كشور، از سطح مشابه در ژاپن و اروپا عقب مانده است. در واقع، توليد خودروهاي سنگين تر با نيرو و شتاب بيشتر، در دو دهه گذشته به عنوان مانعي در برابر بهبود كارايي مصرف سوخت در آنها عمل كرده است.
بلع مواد خام
بر اساس آمارهاي گردآوري شده، با وجود رشد استفاده از مواد خام سبك در كارخانه هاي خودروسازي، ميانگين وزن اتومبيل ها از ميانه دهه 80 در حال افزايش بوده و اكنون بار ديگر به سطح اواسط دهه 70 بازگشته است.
در سال 2003، يك خودرو سواري تيپيك ساخت ايالات متحده آمريكا متشكل از 824 كيلوگرم فولاد، 149 كيلوگرم آهن، 126 كيلوگرم آلومينيوم و 116 كيلوگرم انواع پلاستيك ها و تركيبات پليمري بوده است.
كارخانه هاي خودروسازي حجم بسيار عظيمي از مواد گوناگون را براي توليد كالاهاي خود به مصرف مي رسانند و به روند تهي سازي منابع مواد خام زمين، سرعت و شتاب قابل توجهي مي بخشند.
براي مثال، چنان كه آمارها نشان مي دهد، صنعت اتومبيل سازي در آمريكا مسئول 33 درصد از كل مصرف آلومينيوم، 27 درصد مصرف آهن و 15 درصد از كل مصرف فولاد اين كشور به شمار مي رود.
جنون رانندگي
ميزان كل مسافت پيموده شده توسط رانندگان خودروها در سراسر جهان روز به روز در حال افزايش است؛ به طوري كه هر روز خودروهاي بيشتري در مسيرهاي طولاني به حركت در مي آيند و سوخت بيشتري را درون موتورهاي خود مي بلعند و گويي اين جنون رانندگي را مهاري نيست.
در سال 1950، آمريكايي ها حدود 588 ميليارد كيلومتر (365 ميليارد مايل) مسير را با 40 ميليون خودرو رانندگي كرده اند كه معادل حدود 14 هزار و 600 كيلومتر براي هر اتومبيل بوده است.
همچنين آمارها حاكي است تا سال 2003 ميلادي، ميانگين سالانه فاصله پيموده شده توسط خودروها در آمريكا افزايش يافته و به بيش از 19 هزار كيلومتر (حدود 12 هزار مايل) به ازاي هر اتومبيل در مدت يك سال رسيده و اين روند افزايش همچنان تداوم يافته است.
در واقع به سبب تكثير روزافزون خودروهاي بسيار بزرگ جثه تر در ايالات متحده آمريكا كه اكنون در جاده ها و خيابان هاي اين كشور در حال حركت هستند، مجموع مسير پيموده شده به وسيله اين وسايل حمل و نقل 7برابر شده و به طور كلي، به 4 هزار و 281 ميليارد كيلومتر در مدت يك سال رسيده است. براي درك عظمت اين ميزان مسير پيموده شده، كافي است در نظر بگيريد كه اين رقم معادل مسير طي شده در جريان 14 هزار و 308 بار گردش سياره زمين به دور خورشيد است.
كابوس سوخت
توليد افسارگسيخته انواع خودروها در سراسر جهان، به استخراج و مصرف فزاينده منابع سوخت فسيلي در دنيا دامن زده؛ به طوري كه اين روند، مسئله تأمين سوخت مورد نياز رانندگان را به يكي از كابوس هاي بزرگ دولتمردان و حاكمان كشورهاي مختلف تبديل كرده است كه هزينه و تلاش زيادي را مي طلبد.
آمارها نشان مي دهد حركت تمام خودروها در سال 2002 ميلادي، نيازمند مصرف روزانه 8 ميليون و 300 هزار بشكه سوخت و 5 ميليون و 100 هزار بشكه بيش از ميزان مشابه در سال 1970 بوده است.
به گفته كارشناسان، مصرف سوخت خودروهاي سواري اكنون از مجموع توليد داخلي نفت در ايالات متحده آمريكا پيشي گرفته و اين امر، به يكي از مهم ترين عوامل افزايش واردات نفت و مواد سوختي به اين كشور بدل شده است.
چين به عنوان يكي از اعضاي پيش روي ملل در حال توسعه و پرجمعيت ترين كشور جهان، به سرعت در حال افزايش اتكاي خود به انواع اتومبيل است. ميزان فروش اتومبيل و خودروهاي تجاري سبك در اين كشور در سال۲۰۰۵ به حدود 5 ميليون دستگاه رسيد و پيش بيني مي شود كه اين رقم تا سال،۲۰۰۷ به 7 ميليون و 300 هزار دستگاه افزايش يابد.
دولت چين در اواخر سال 2004، استانداردهاي جديدي را براي اقتصاد سوخت خودروهاي سواري، ون هاي سري SUV و ون هاي سبك معرفي كرد. اين استانداردها از موارد مشابه وضع شده در ايالات متحده آمريكا قوي تر است، اما در مقايسه با استانداردهاي مشابه در اروپا و ژاپن، سخت گيري كمتري را به نمايش مي گذارد.
خودروهاي برقي
شركت هاي تويوتا و هوندا پيشتازان توليد و معرفي خودروهاي برقي در جهان هستند كه قصد دارند بازار استفاده از خودروهاي داراي موتورهاي الكتريكي را هرچه بيشتر توسعه و گسترش دهند. اين موتورها در مقايسه با موتورهاي احتراق داخلي كنوني، سوخت كمتري مصرف مي كند و ميزان آلايندگي آن نيز بسيار اندك است. مجموع فروش خودروهاي هيبريدي و دوگانه سوز (واجد موتورهاي الكتريكي همراه با موتورهاي احتراق داخلي) شركت تويوتا در جهان، در سال 2004 از مرز 280 هزار دستگاه گذشت و مسئولان اين شركت پيش بيني مي كنند تا سال 2010 ميلادي، ميزان فروش را به حدود 2ميليون دستگاه برسانند.
شركت هاي تويوتا و هوندا از سال 1999 تا ابتداي 2005، افزون بر 120 هزار خودروي هيبريدي را فقط در بازار ايالات متحده آمريكا فروختند و بر اساس برآوردهاي اعلام شده پيش از پايان سال ميلادي گذشته، اين ميزان فقط در سال 2005 به حدود 200 هزار دستگاه رسيده است. با توجه به روي آوري ساير شركت هاي خودروسازي بزرگ جهان به توليد اين نوع خودروهاي هيبريد، كارشناسان بر اين باورند كه تا سال 2007 يا 2008، شمار اين قبيل خودروهاي در حال تردد در خيابان ها و جاده هاي آمريكا شايد به حدود يك ميليون دستگاه افزايش يابد.
مديران شركت تويوتا پيش بيني مي كنند تا سال۲۰۲۵ بتوانند نيمي از بازار خودروهاي جديد ايالات متحده آمريكا را در تسخير خويش درآورند. علاقه خريداران به اين نوع اتومبيل هاي پاك رو به افزايش است. آمارها نشان مي دهد شمار خودروهاي دورگه حاوي موتورهاي الكتريكي در خيابان هاي آمريكا در سال 2004 ميلادي، حدود 548 هزار دستگاه و نزديك به 247 هزار دستگاه بيش از رقم مشابه در سال 1995 بوده است.
منبع: موسسه ديدبان جهان،
علائم حياتي زمين۲۰۰۵
مصائب خودرو
اختراع خودرو، همواره به عنوان يكي از شگفت انگيزترين ابداعات بشر مورد ارزيابي قرار گرفته است. به كارگيري خودروها (اعم از سنگين و سبك) در بخش هاي حمل و نقل و صنعت باعث پيشرفت و توسعه بسياري از كشورها شده و از اين جهت از مظاهر مهم كشورهاي صنعتي محسوب مي شود. اما در مقابل اين همه مزايا- از قبيل تسريع در بخش حمل و نقل شهري و برون شهري- خودرو، معايب عديده اي را نيز به همراه آورده است. در واقع خودروها امروزه سهم عمده اي در توليد آلودگي كلانشهرها و ابرشهرها دارند. استفاده از سوخت هاي فسيلي در انواع خودروها افزايش آلودگي شهرها كه سابق بر اين درشكه و گاري در آنها تردد مي كردند- را در پي آورده است. علاوه بر صدمات زيست محيطي در طول سال مبلغ زيادي صرف هزينه تصادفات و خسارات وارده به خودروها مي شود البته در صورتي كه تصادفات رانندگي تلفاتي به همراه نداشته باشند. اين امر بر مشكلات اجتماعي در شهرها نيز افزوده است، در واقع مي توان دريافت كه خودرو - به عنوان يك وسيله همچنان لوكس - معايبي دارد كه هم محيط زيست و هم اجتماعات بشري را به شدت تهديد مي كند، حتي به نظر مي رسد گازسوز يا برقي كردن خودرو نيز از حجم مشكلات اجتماعي نكاهد.
روند توليد خودرو در جهان(منابع: اتحاديه خودروسازان آمريكا، DRI-WEFA و گلوبال اينسايت )
