عكس:هادي مختاريان
شهره مهرنامي
روزانه براي رسيدن به مقصد چقدر در پياده روهاي تهران پياده روي مي كنيد؟ حالا كه بهار آمده و هوا براي پياده روي بسيار دلپذير است آيا از پياده روي روزانه خود براي رسيدن به مقصد لذت مي بريد؟ به نظر شما پياده روهاي پايتخت مان چه ايرادي دارد كه بايد به آن توجه بيشتري كرد؟ مهمترين موضوع در ساخت پياده روها روان بودن مسير است. پياده رويي خوب ساخته شده كه در آن مانعي براي عبور عابر پياده وجود نداشته باشد. موانعي مانند تابلوهاي راهنمايي و رانندگي ،تير چراغ برق ،درخت نرده هاي دور باغچه ها و...
پياده رو نبايد نا مسطح باشد و عرض آن نيز بايد در تمام مسير ثابت بوده و تغيير نكند .پياده رو خوش ساخت پياده رويي است كه در ميان راه عابر را با پل ورودي پاركينگ مواجه نكند و يا پس از طي مسافتي مسطح عابر را مجبور به عبور از پله هاي متعدد نكند، يعني بايد يك دست باشد. پياده رو در تقاطع ها بايد امكان عبور براي ناتوانان را ايجاد كند و...
رئيس سازمان زيبا سازي شهرداري تهران توسعه پياده راهها و پياده روهاي شهر تهران را از سياست هاي سازمان زيبا سازي مي داند و مي گويد :پس از توسعه اين پياده روها و پياده  راهها وظيفه سازمان زيبا سازي كار تبليغاتي در جامعه است تا مردم را عادت دهد مانند گذشته بسياري از مسير را پياده طي كنند و لازمه ايجاد فرهنگ پياده رويي بازسازي پياده راه هاست.
حجت اله ملا صالحي مي گويد: اين سازمان متولي ساخت پياده راه نيست. الگويي را بنا مي نهد و اگر به نتيجه رسيد در ديگر مناطق هم اين اتفاق مي افتد. براي نمونه پياده روي بين خيابان طالقاني تا انقلاب با تمام ضوابط مبلمان شهري بازسازي شده يعني تمام نكات اعم از نهر، مسير عبور معلولين، زيبايي، نورپردازي، نيمكت ها، سطل زباله ، باجه هاي تلفن، سنگ فرش كف پياده رو و... همگي بازسازي شده و در حال حاضر فضاي جديدي ايجاد شده است. اين الگويي بوده براي بازسازي كل پياده روي خيابان ولي عصر كه مي تواند يكي از بلندترين پياده روها باشد.
او از بازسازي ۲۲ كيلو متر پياده روي خيابان ولي عصر حد فاصل پل تجريش تا ميدان راه آهن خبر مي دهد و مي گويد : پياده روهاي دو طرف اين خيابان در سال ۸۵ بازسازي خواهد شد. يعني ۴۴ كيلومتر پياده رو تا پايان سال ۸۵ با رعايت تمام استاندارد هاي موجود در شهر سازي خواهد شد تا عابران با آسايش بيشتري از اين مسير عبور كنند. همچنين اين نمونه در فلكه صادقيه تا ميدان نور هم ايجاد شده و الگويي براي آن منطقه خواهد بود. اين كار در مناطقي مثل نارمك نيز انجام گرفته است.
رئيس سازمان زيباسازي به ساخت پياده راه هايي در برخي از خيابان ها همچون خيابان صف يا همان سپهسالار كوچه مروي و غيره اشاره كرده و مي گويد : خيابان صف به خاطر موقعيتي كه دارد قرار شده كه از جنوب به شمال به روي وسايل نقليه مسدود شود و تبديل به پياده راه شود، يعني زمين آن سنگفرش شده و با مبلمان شهري مبله شود.
به گفته ملا صالحي مسدود شدن اين خيابان در دستور كار قرار گرفته طراحي آن به اتمام رسيده و هر زماني كه از طرف سازمان ترافيك به آنها ابلاغ شود كار پياده راه سازي در اين منطقه آغاز خواهد شد، كه البته كار در اين منطقه تا انتهاي سال ۸۵ به پايان خواهد رسيد.
طراح جامع شهر تهران در مورد اصول پياده رو و پياده راه سازي مي گويد: در معابري كه براي اتومبيل ايجاد شده است بايد فضايي براي عبور عابران پياده ايجاد شود ولي صرفاً نيازي به آن نيست. در برخي از مناطق معابر از تردد خودرو تخليه مي شود تا مردم بتوانند پياده در آنجا حركت كنند و حركت اصلي عابر پياده است. در معابري كه پياده راه هستند بايد فضايي كافي براي استراحت و نشستن فضايي براي خدمات رساني همچون كافه تريا و يا مكان هايي براي توزيع اغذيه وارد شود ولي در پياده روها اين طور نيست چون با ايجاد مبلمان شهري در پياده روها به معبري تجاوز مي شود كه اين كار در پياده راه يك تشويق به حساب مي آيد.
به عقيده اين معمار شهر ساز، پياده راه ها در مقياس محله كارايي دارند، مثلا در منطقه لاله زار آن هم در يك بخش تنها مي توان پياده راه ايجاد كرد. ولي از آنجا كه منطقه مورد نظر خياباني طولاني است كارايي چنداني نخواهد داشت عموما افرادي كه به اين منطقه مي آيند خريدار وسايل برقي هستند و كالاهاي مورد نظر خود را به صورت كلي مي خرند و براي حمل آن نياز به خودرو دارند. بنابراين پياده راه سازي تنها هزينه ايجاد مي كند ولي در سپهسالار مردم در كنار خريد كفش براي تفريح هم به آنجا مي روند. همچنين خيابان مقصود بيگ و كوچه مروي كه البته چندان طولاني نيست. پس مي توان در آن راحت تر پياده  راه ايجاد كرد.
او مي گويد پياده راه سازي براي كاهش ترافيك در يك منطقه مفهومي ندارد به ويژه در مجموع ترافيك تهران. پياده راه سازي در دنيا به  اين معناست كه به عابران آرامش و ايمني بدهد تا مردم راحت تر در خيابان ها تردد كنند. خيابان بهار مي تواند اين قابليت را داشته باشد. اما تنها تا جايي كه فروشگاه هاي پوشاك كودكان در آن قرار دارد.
ذواشتياق ادامه مي دهد : اين كار در كشور هاي زيادي از جمله آلمان انگليس و ايتاليا انجام شده، در ايتاليا يك نقطه ترمينالي همچون خيابان انقلاب كه البته جزو مراكز اصلي شهر هم نيست اين پياده راه ايجاد شده است. منطقه بزرگي كه در آن فروشگاههاي بزرگ ، كليسا، پارك و حتي مكاني براي دستفروش ها و مطبوعاتي ها فضايي براي نشستن، آبنما و غيره ايجاد شده كه كف آن يا سنگ فرش است يا به شيوه جاليزي كف پوش شده است و دور تا دور اين منطقه بزرگ راه عبور براي خودرو ها تعبيه شده است.
در پياده راه ها حتي مي توان مراكز فرهنگي را ايجاد كرد. اين شهر ساز ادامه مي دهد جايگاه پياده راهها و دسترسي به آنها اهميت فراواني دارد چرا كه مردم بايد بتوانند براحتي به آنها دست پيدا كنند. ما به عنوان معماران شهرساز سالهاست كه مي خواهيم پياده رو را از پياده راه جدا كرده و در پي آن هستيم تا پياده راهها در داخل محلات نميرند چون وقتي دسترسي به آنها مشكل مي شود در محلات مي ميرند و بدون استفاده مي مانند. او ادامه مي دهد اما در مورد پياده راهها در شهر جديد عسلويه پياده روهايي كه بين بلوك ها ايجاد شده آنقدر بزرگ هستند كه ماشين هم مي تواند به راحتي از آن عبور كند. ولي ما آن را از عبور خودرو خالي كرده و به پياده راه تبديل كرده ايم و با گل كاري هاي مورب راه عبور خودروها را بسته ايم. ذواشتياق مي گويد: يكي از مهمترين موضوعاتي كه در ساخت پياده رو مطرح است اين است كه بايد مسيري روان و مسطح داشته باشد و موانع بايد از سطح آن رفع شود موانعي چون تابلوهاي راهنمايي ، تير چراغ برق، درخت و سطح پياده روها بايد داراي يك عرض ثابت بوده و سطح آن نبايد با پله و... قطع شود. شهرداري بايد موانع را از پياده روها بردارد و آن را به شكل استاندارد درآورد.
اين در حالي است كه براي مسطح كردن پياده روها اداره برق زير بار هزينه جا به جايي تيرهاي بتوني برق نمي رود. رئيس سازمان زيباسازي شهر تهران مي گويد: يك سري بافتهاي تاريخي همچون خيابان لاله زار و كوچه مروي در دستور كار شهرداري هستند تا علاوه بر مرمت بافت تاريخي تبديل به پياده راه شوند. در كوچه مروي تا پايان سال ۸۴ تنها بيست درصد پيشرفت فيزيكي داشته ايم و قرار است در نيمه اول سال ۸۵ احيا و پياده راه سازي آن به پايان رسد. او در پاسخ به اين سئوال كه پس از احياي بناي تاريخي اين خيابانها چه سرنوشتي در انتظار تجار محل است ، مي گويد: خود كسبه هم علاقه مند هستند تا شكل تاريخي آنجا احيا شود ما هم همين را مي خواهيم ولي احتمال دارد بعد از مرمت نوع مشاغل تغيير كند. براي مثال اگر لاله زار مرمت شود بعد از مدتي دوباره تبديل به يك منطقه فرهنگي خواهد شد. ملاصالحي ادامه مي دهد: در منطقه ۱۲ هيچ مشكلي با سازمان ميراث فرهنگي نداريم، حتي بخشي از هزينه را آنها تقبل كرده اند و در برخي نقاط ناظر پروژه ها به نوعي خود سازمان ميراث فرهنگي است.
يك شهرساز در مورد مرمت بناهاي تاريخي و تبديل آنها به پياده راه مي گويد: اين كار مانند پيوند اعضا است، ساخت آن زمان كمتري را مي گيرد ولي بعد نياز به نگهداري دارد تا عضو پيوند زده پس زده نشود.
اين كه آيا برگرداندن بافت فرهنگي مثل لاله زار در آن نقطه باعث پيشرفت خواهد بود يا نه بايد گفت كه اين طرح عملي بوده اما در درازمدت امكانپذيرخواهد بود.
محمدجواد دستمالچيان ادامه مي دهد: همان گونه كه كشتارگاه تبديل به فرهنگسرا شد و در كنار آن هنوز سردخانه ها به كار خود ادامه مي دهند، يا خانه هنرمندان كه كاربري آن تغيير كرد بنايي نظامي به ساختماني با رويكردي فرهنگي تبديل شد. مي توان انسان ها را با خواستگاه هاي متفاوت وارد يك منطقه كرد، در مورد لاله زار كه زماني يكي از بهترين خيابان هاي تهران بوده بايد ناهنجاري هاي خيابان درست شود و يكسري نقاط كليدي با توجه به سابقه مرمت دوباره سازي شود، مثل سينما متروپل كه كار معماران برجسته آن دوره بوده است يا درست كردن وضعيت كافه ها يا ايجاد سينماهاي كوچك براي يك كار حرفه اي. براي مثال محيطي براي دانشجويان اين رشته فراهم مي شود اما ده سال يا شايد بيشتر نياز هست تا فرهنگسازي در آن ايجاد شود.
او معتقد است، در مورد كوچه مروي بايد تحقيق كنند كه اگر آنجا احيا شود چه اتفاقي خواهد افتاد. براي مثال آلودگي هايي در كوچه مروي وجود دارد كه شايد با احياي آنجا اين آلودگيها به ديگر مناطق نيز سرايت كند. براي مثال قاچاقچياني كه در آنجا پاتوق دارند ديگر كار برايشان در آن منطقه ممكن نيست و به جاهاي ديگر شهر مي روند كه البته اين اتفاق بسيار بدي است كه در كوچه مروي رخ خواهد داد. اما براي لاله زار اتفاقات خوبي پيش بيني مي شود،چرا كه مالكان آنجا مردم پولداري هستند كه از ديگر نقاط شهر براي كار و مشغله روزانه خود به آن نقطه مي آيند. در لايه هاي پشتي اين خيابان ساختمان هاي مخروبه بايد شناسايي شوند و سپس مرمت شده و كاربري آن تغيير كند. براي مثال يك انبار به كتابخانه تخصصي تبديل شود تا غير از خريداران وسايل برقي اقشار ديگر به خصوص جوانان و دانشجويان به آنجا وارد شوند.
دستمالچيان معتقد است: در مورد مرمت و احيا نمي توان يك نسخه براي تمام نقاط شهر تجويز كرد. بايد براي هركدام يك طرح جداگانه ايجاد كرد. به نظر مي رسد با بودجه دستوري نمي توان مكان هاي تاريخي از كار افتاده را احيا كرد، شايد بهترين راه آموزش كسبه و مشاركت دادن آنها در اين امر باشد، چرا كه در صورت تغيير بيشترين مزيت و فايده نصيب آنها خواهد شد.
***
رئيس سازمان زيبا سازي همچنين از تغييرات ديگري در سطح شهر تهران خبر مي دهد. براي مثال او مي گويد كه هفت دره در تهران وجود دارند كه مي خواهيم با ايمن سازي بهره برداري از آنها را دو چندان كنيم. همچنين دره مقصود بيك كه از پل تجريش شروع و تا امامزاده اسماعيل ادامه دارد تبديل به پياده راه خواهد شد. در حالا حاضر مشغول تجهيز كارگاه ها هستيم تا اجراي آن را آغاز كنيم. ملا صالحي در ادامه مي گويد طراحي ميدان راه آهن در حال اتمام است و پس از تصويب در شوراي ترافيك كار اجرايي آن در سال جاري آغاز خواهد شد.
او مي گويد : وظيفه زيبا سازي است كه به هر آنچه كه به منظر شهر صدمه مي زند رسيدگي كند. از اين رو قرار دادي با جهاد دانشگاهي بسته ايم تا با كمك معاونت ترافيك مطالعاتي را روي مكان هايي كه قابليت نصب تابلو تبليغاتي دارند انجام دهند تا ظرف سه ماه آينده به صورت محوري تابلو هاي شكيلي را نصب كنيم و قديمي ها را كه ناهنجار بوده ساماندهي كنيم.

شيده رشيدي
خيلي لذت بخش است وقتي مي بيني گوش شنوايي هست تا حرف هايت را بشنود و به فريادت برسد. خيلي لذت بخش است وقتي مي بيني در ميان انبوه روزنامه ها مطلبت خواننده دارد، خيلي لذت بخش است وقتي فريادرسي هست.
چه مي گويم؟ عرض مي كنم! مطلبي نوشته بودم در تاريخ هجدهم ارديبهشت با تيتر «ادعايت را ثابت كن» ، البته مطلب بسيار كوتاهي بود در رابطه با شكاياتي از تاكسي هاي تلفني كه نظارتي بر اعمال رانندگان نيست و راننده ها مي توانند هر كرايه اي كه مي خواهند از مسافران بگيرند و با وجود اينكه تاكسيمتر هم هست، گاهي اوقات پيش مي آيد كه دندان رانندگان بي گناه گرد مي شود و تو بايد بدون هيچ مدركي ادعايت را ثابت كني.از آنجا كه شماره تلفن تاكسي تلفني تهران به اشتباه به جاي ۱۳۳ ، ۱۳۱ چاپ شده بود، پس از گذشت دو روز از چاپ مطلب تلفني داشتم از روابط عمومي تاكسي  بي سيم تهران كه مسئول نظارت به من گفت از آنجا كه شماره اشتباه به چاپ رسيده مردم تصور مي كنند اين خطا از جانب ما بوده و با ما تماس مي گيرند، راننده ها هم ابراز نارضايتي كرده اند.
او گفت كه تاكسي بي سيم تهران ۱۵۰ تاكسي دارد كه راننده هاي آن ديپلمه هستند و حتي براي راحتي مسافران چند زبان خارجه هم مي دانند و اگر شكايتي از آنها باشد خيلي سريع به آن رسيدگي مي شود. بنابراين خواستم از اين طريق يادآوري كنم كه موضوع مطرح شده در مورد تاكسي تلفني تهران يعني همان ۱۳۳ بوده و نه تاكسي بي سيم!
اما جالب اينجاست پس از گذشت يك هفته از چاپ مطلب، مدير روابط عمومي تاكسي تهران يعني تاكسي تلفني تهران با من تماس گرفت و گفت با خواندن مطلب، موضوع را پيگيري كرده اند و راننده خاطي را پيدا كرده و از او تعهد گرفته اند تا اين خطا دوباره تكرار نشود و به ما گفت كه اي كاش اين كار را نمي كرديد، چرا كه راننده مورد نظر از خطايي كه انجام شده ابراز ندامت كرده و اي كاش طور ديگري آن را به گوش ما مي رسانديد،  من هم اين مطلب را نوشتم تا بگويم از آنجايي كه بعد از چند هفته پيگيري نتوانستم با مسئول بازرسي ارتباط برقرار كنم، مجبور به نوشتن آن در روزنامه شدم و نيتم از اين كار، خراب كردن كار راننده هاي زحمتكش تاكسي نبوده.
تازه منظور از نوشتن اين مطلب گرفتن تعهد از راننده خاطي هم نبوده يعني اصلاً با تعهد گرفتن مشكلي حل نخواهد شد. منظور اين بود كه بگوييم اگر سيستمي وجود داشت تا راننده براي مسافرش قبضي صادر مي كرد - حال اين كار مي توانست دستنويس انجام شود يا به صورت مكانيزه- ديگر نياز نبود تا مدير روابط عمومي بگويد كه راننده مي خواهد در حضور ديگران موضوع را با مسافر رودررو كند چرا هيچ مدركي براي اثبات آن وجود ندارد.
تنها مي خواستم بگويم اگر سيستمي بود تا در آن ثبت شود كه مسافر چه مسافتي را طي كرده و چقدر كرايه پرداخت كرده است، ديگر راه هر گونه خطايي بسته مي شد و بهتر مي شد رضايت مسافر را فراهم كرد.
باز هم مي گويم خيلي لذت بخش است وقتي مي بيني گوش شنوايي هست تا حرف هايت را بشنود.