ورزش هاي رزمي ؛
دفاع از خود يا خشونت؟
فريبا منتظرظهور
|
|
|
|
شايد آن جا كه ورزش از فلسفه اصلي خود تهي مي شود، موضوع خشونت ورزي و جنگ طلبي نمايان مي شود و باقي مي ماند. جاي تاسف است كه تنها از همين جنبه هنرهاي رزمي در بازي هاي رايانه اي بهره مي جويند و يا در كلاس هاي آموزشي اين ورزش ها كه به دلايل تجاري گشوده شده اند، تنها تكنيك هاي اين هنر را آموزش مي دهند بي آنكه از نوع استفاده از اين تكنيك ها و فلسفه وجود آن سخني گويند.
اين گونه است كه باري سنگين بر دوش خانواده ها نهاده مي شود. خانواده هايي كه كودكان خود را راهي كلاس هنرهاي هاي رزمي مي كنند ، به طور مستمر مي بايست به فرزندان خود متذكر شوند كه در مدرسه و جامعه از تكنيك هاي فرا گرفته شان استفاده نكنند.
مشكلاتي مانند ترافيك در شهرهاي بزرگ ، جمعيت جوان كشور كه بخشي از آنان بي كار هستند، تاثير پذيري از ماهواره و فيلم هاي خشن و..... فضا را براي استفاده از قدرت بدني و آموخته هاي اين جوانان افزايش مي دهد. مشكل اينجاست كه موضوع در اين موارد به يك جدال كوچك ختم نمي شود و اگر آموخته ها ، روي فردي معمولي با بدني معمولي پياده شود احتمال آسيب هاي شديد و حتي قتل غيرعمد وجود دارد. خانواده ها با نگاه هاي متفاوت پا به دنياي هنرهاي رزمي مي گذارند. مادري مي گويد: پسرم هفت ساله ، بسيار آرام و خجالتي است. او را كلاس كاراته ثبت نام كردم تا خيالم راحت باشد كه در مدرسه مي تواند از حق خود دفاع كند.
مادر ديگري توضيح مي دهد: دخترم خيلي پرتحرك و پرجنب و جوش است. او را كلاس ورزش هاي رزمي ثبت نام كردم تا انرژي او در كلاس مصرف شود و در خانه كمي آرام باشد.
پدري كه پسر ۲۴ ساله اش مدت ۳ سال است به دليل شراكت در قتل در زندان به سر مي برد مي گفت: اشتباهم اين بود كه اجازه دادم پسرم در نوجواني در كلاس هاي ورزش هاي رزمي شركت كند. از آن زمان روحيه جنگجويي در او بيشتر شد. وقتي از او نام مربي پسرش را مي پرسم مي گويد كه مربي اش را نمي شناسم. هرگز دقت نكردم چه كسي پسرم را آموزش مي دهد. اما آيا به راستي ورزش رزمي ، موجب ترويج خشونت مي شود؟ و فلسفه و هدف ورزش رزمي چيست؟ سوالاتي هستند كه در اين مجال اندك به آنها پرداخته شده است.
هدف هنرهاي رزمي به گفته استادان اين فن ، افزايش سلامتي ، دفاع از خود و هماهنگي و تعادل بين بدن و فكر است.
مربيان رشته هاي هنرهاي رزمي معتقدند خانواده ها اغلب بدون آگاهي و اطلاعات كافي ، كودك را در كلاس آموزشي ثبت نام مي كنند و در مورد رشته هاي مختلف اين ورزش، شناخت درستي وجود ندارد. خانواده ها وظيفه دارند پيش از ثبت نام كودكان، رشته ورزشي را بشناسند، مربي را ببينند و مسابقات آن رشته را با چشم ببينند و از ميزان خشونت آميز بودن آن مطلع شوند. هنر رزمي مانند ابزاري است كه بايد به هنرجو هدف ، زمان و مكان استفاده از آن را آموخت.
دقت كنيد
در خيابان منيريه تهران در فروشگاهي كه انواع لباس ها و لوازم مخصوص ورزش هاي رزمي را مي فروشد او را مي يابم. سيد حسين محمودي ۲۴ سال است كه جودو كار مي كند. مدت ۱۰ سال است كه مربي جودو است و در سطح استان تهران نيز چند بار به مقام اول رسيده است.
محمودي به خانواده ها پيشنهاد مي كند ، زماني كه تصميم مي گيرند فرزند خود را وارد دنياي رزمي كنند ، اول هدف خود را مشخص كنند، علاقه فرزندشان را در نظر بگيرند و در مورد استعداد و فيزيك بدني فرزندشان با متخصص ورزشي مشورت كنند.
او توضيح مي دهد كه براي هر ورزشي ، فيزيك بدني و روحيه خاصي مناسب است. مثلاً براي ورزش جودو آدم هاي زيرك تر و آرام تر مناسب تر هستند.
در مورد اينكه آيا هر مربي، قدرت ارزيابي را دارد، مي گويد: متاسفانه چون ورزش نوعي تجارت شده و مربي سعي مي كند شاگرد خود را به دلايل مادي حفظ كند، همه مربيان قابل اعتماد نيستند.
از او در مورد ارتباط خشونت و هنرهاي رزمي مي پرسم. مي گويد: رشته در هنرهاي رزمي بسيار اهميت دارد. بعضي از ورزش هاي رزمي به خاطر فرم و حركات آن، باعث افزايش خشونت مي شود. اما جودو نسبت به ساير رشته ها حس جنگجويي را كمتر تقويت مي كند. در جودو ، مانند كشتي درگيري از نزديك است. در كشتي نيرو اهميت خاصي دارد اما در جودو هوشمندي لازم است. در جودو لوازم ايمني كمتري استفاده مي شود ، يعني فرد كمتر در معرض آسيب است.
از طرفي در مسابقات، ورزشكار حق انجام حركاتي كه موجب آسيب رسيدن به خود مي شود را ندارد. به طوري كه اگر ورزشكار آسيب ببيند از مسابقه محروم مي شود. حتي ورزشكار در اين رشته حق استفاده از اسپري هاي بي حس كننده را ندارد. يعني اين ورزش به هدف خود كه رسيدن به سلامتي است پايبند مانده است.
اما خانواده ها بيشتر بچه هايشان را به كلاس هاي كاراته و تكواندو مي فرستند چون باشگاه هاي بيشتري اين رشته ها را آموزش مي دهند، چون ملزومات كمتري نياز دارند. تشك استاندارد جودو حداقل سه و نيم تا چهارو نيم ميليون تومان است. اما تشك كاراته و تكواندو هشتصد هزار تومان بيشتر نيست.
البته دخترها چون ترجيح مي دهند از دور درگير شوند تكواندو و كاراته را بيشتر مي پسندند.
سيد حسين محمودي پيشنهاد مي كند : ابتدا كودكان در ۳ يا ۴ سالگي آموزش يك ورزش پايه مانند ژيمناستيك را شروع كنند. زيرا ورزش پايه باعث آماده شدن بدن براي هر ورزشي (حتي فوتبال) مي شود. سپس در ۶ يا ۷ سالگي اگر كودك از نظر فيزيك بدني مناسب رشته هنرهاي رزمي بود آموزش هنرهاي رزمي به او آرام آرام شروع شود. مربي در اين سن بايد در حين بازي ، تكنيك را هم آموزش دهد.
وي در مورد ناشناخته ماندن فلسفه ورزش هاي رزمي در اين سالها مي گويد: تبليغات بسيار تاثيرگذار است. چون درباره فوتبال تبليغ بسيار زيادي شده مردم اينگونه به فوتبال علاقمند شده اند. اين علاقه به خاطر آگاهي نيست. اگر براي تنيس روي ميز هم در تلويزيون به اندازه فوتبال تبليغ شود ، مطمئن باشيد تعداد طرفداران آن بسيار زياد مي شود. جودو ورزشي رزمي بر مبناي پرتاب كردن بدن به سمت مخالف و در زبان عاميانه جا خالي دادن و كنار كشيدن از ضربه حريف براي رسيدن به پيروزي است. جودو در بين هنرهاي رزمي ملايم قرار گرفته است. جودو حدود هشتاد سال است كه وارد المپيك شده است.
مربي؛ همه چيز!
اثري از خشونت و تندي در او وجود ندارد. اگر خبرنگار و يا شاگرد او نباشي، متوجه رزمي كار بودنش نمي شوي و بيشتر به يك فعال در رشته موسيقي مي ماند.
آرش افشار ۱۸ سال است كه ورزش رزمي كار مي كند. مربي كودكان و بزرگسالان در رشته كوك سول وان و دان ۲ است. به نظر او ورزش هاي رزمي خود ورزش پايه هستند و سن هشت يا نه سالگي را براي شروع آموزش مناسب مي داند.
افشار معتقد است ورزش رزمي موجب افزايش خشونت نمي شود، چون براي پيشرفت در اين ورزش نياز به تمركز و آرامش روحي وجود دارد و فرد خشن نمي تواند در اين هنر پيشرفتي حاصل كند.
او توضيح مي دهد كه بعضي از ورزش هاي رزمي هستند كه فلسفه اي ندارند و به اصول پايبند نيستند. مانند كيوان ، كه در ايران مسابقات آن ممنوع است. اما ماهيت ورزش، رسيدن به آرامش روحي ، فكري ، بدني و هماهنگي بين شان است.
افشار در مورد گرايش كودكان به هنرهاي رزمي مي گويد: افراد خشن وارد اين هنر نمي شوند بلكه مي توان اين گونه عنوان كرد كه آدم ها متفاوت هستند. بعضي دوست دارند از بدن خود بيشتر استفاده كنند و بعضي ديگر ترجيح مي دهند از فكر خود بيشتر استفاده كنند. آن عده كه جذب ورزش رزمي مي شوند شايد چون تحرك بدني بيشتري دارند تصور مي كنيد خشن هستند. ورزش رزمي فكر و بدن را هماهنگ و متعادل مي كند. از او درباره ارتباط اين ورزش با روحيه جنگجويي در كودكان مي پرسم. پاسخ مي دهد: اين موضوع به تعليم و شخصيت مربي ارتباط دارد. مربي ممكن است شاگرد خود را جنگجو تربيت كند و يا مي تواند به گونه اي تربيت كند كه جنگجو نشود. من مدام سر كلاس در اين مورد با بچه ها صحبت مي كنم.
آقاي افشار به خانواده ها توصيه مي كند: براي انتخاب آموزشگاه و مربي براي فرزند خود حتماً در انتخاب رشته هنر رزمي دقت كنند، مربي را ببينند و به شخصيت و برخورد او توجه كنند. مربي بايد رسمي باشد و حكم مربيگري از فدراسيون داشته باشد. مربي مجرب انتخاب كنند ، در تمرينات فرزندشان حاضر شوند و نحوه برخورد بچه ها با هم در زمان تمرين را ببينند.
كوروش سروش ،رئيس انجمن جهاني كوك سول وان در ايران در مورد اين رشته توضيح مي دهد: جسارت با حماقت و وحشي گري متفاوت است. مربي نبايد حماقت و وحشي گري را آموزش دهد. در ورزش رزمي جسارت لازم است نه وحشي گري. مربي بايد خود سالها كار كرده باشد، رياضت كشيده باشد تا بتواند به هنرجوي خود آموزش دهد. ورزش رزمي بايد بچه را شاداب كند. اگر بچه بعد از ورزش احساس كرد دست درد يا كمر درد دارد ، طبيعي نيست. آسيب ديدن لازمه يادگيري اين ورزش نيست.
آرش افشار اضافه مي كند: من در مدت ۱۸ سالي كه در ورزش رزمي هستم هرگز آسيبي مانند شكستگي و دررفتگي نداشته ام. هيچ كدام از شاگردهايم هم آسيبي نديده اند. اعتقاد دارم ما ورزش مي كنيم كه سالم بمانيم نه اينكه آسيب ببينيم. وي در مورد رشته تخصصي خود مي گويد: من رشته كوك سول وان آموزش مي دهم كه يك رشته مستقل و پايه است.
نگاه خانواده
سپهر مهريزي و سپند مهريزي از ۵ سالگي آموزش ورزش هاي رزمي را آغاز كرده اند. پنج سال متوالي در رشته كاراته گوجوريو آموزش ديدند و علاوه بر مقام هاي مختلفي كه در سطح باشگاه و استاني كسب كردند، به مقام دوم و سوم قهرماني كشوري در رده كمربند قهوه اي دست يافتند. اين دو برادر از افراد منتخب تيم ملي براي اعزام به كشور ژاپن بودند كه متاسفانه اين رده سني به مسابقات ژاپن اعزام نشدند.
پدر اين دو رزمي كار در پاسخ به اين سوال كه آيا ورزش هاي رزمي موجب افزايش خشونت در كودكان مي شود ، پاسخ مي دهد: با توجه به توصيه هاي هميشگي و متوالي مربي و خانواده ، خشونت قابل كنترل مي باشد.
مادر سپهر و سپند مهريزي اضافه مي كند: اين موضوع به برخورد خانواده ها بستگي دارد. بعضي از خانواده ها تصور مي كنند بچه اي كه آموزش ورزش رزمي مي بيند بايد در مدرسه قلدري كند. در صورتي كه ما هميشه برايشان توضيح داده ايم كه ورزش براي خشونت نيست بلكه براي سلامتي و آماده شدن براي يادگيري علم است. در دو پسر من ورزش هاي رزمي موجب خشونت طلبي نشد.
بچه هاي ما هميشه مواظب هستند حتي دستشان به صورت كسي نخورد ، چون بدن شان در اثر ورزش و تمرين ورزيده شده است و با هر ضربه كوچكي ، ممكن است به ديگران آسيب برسد. فكر مي كنم ورزش هاي رزمي هم مانند ساير ورزش ها مفيد هستند و براي سلامتي، تخليه انرژي و دفاع شخصي سودمند هستند، به شرطي كه مربي درست انتخاب شود و خانواده ها آگاهانه برخورد كنند و هدف از آموختن هنرهاي رزمي را به فرزند خود شرح دهند .البته سبكي كه پسرهاي من كار كردند به صورت حركات نمايشي بود و نبايد به هم ضربه مي زدند در غير اين صورت خطا محسوب مي شد.
علاقه و استعداد
پدري آرام كه در مقابل علاقه شديد پسر كوچكش به ورزش رزمي قرار گرفته است. او با تجربه اي كه دارد، ورزش رزمي را عامل افزايش خشونت مي داند. تجربه اش اين گونه به دست آمد كه سال گذشته در برابر درخواست پسرش ، او را بدون شناخت از سبك هاي مختلف در كلاس كونگ فو فايتينگ ثبت نام كرد. رزمي كار كوچك با علاقه و بنيه بدني مناسب در اين رشته خيلي خوب پيشرفت مي كرد و در مسابقات مي درخشيد. اما اين درخشش براي والدينش خوشايند نبود.وي مي گويد: من و مادرش بسيار سعي كرديم او را از ادامه اين رشته منصرف كنيم اما راضي نمي شد. ما بدون آگاهي پسرم را در رشته بسيار خشني ثبت نام كرديم. در مسابقات و تمرين ها هميشه اضطراب داشتيم كه اتفاقي برايش نيفتد. در مسابقات اين رشته، دندان هاي بچه ها هم خون آلود مي شود.
مي پرسم آيا اين حس جنگجويي به مدرسه هم منتقل مي شود، مي گويد: ما هر روز پيش از مدرسه بايد به او متذكر مي شديم كه هنگام شوخي با دوستانت مراقب باش! چون در فضاي مدرسه هميشه بين بچه ها ، فرصت هايي پيش مي آيد كه كودك نمي تواند بر خشم خود چيره شود. اين زمان ها مي تواند خطرآفرين باشد.
از او مي پرسم با روحيه آرامي كه شما و همسرتان داريد ، چطور پذيرفتيد كه پسرتان وارد اين رشته از هنرهاي رزمي شود، شرح مي دهد: ما در مورد اين ورزش هيچ شناختي نداشتيم. نزديك ترين باشگاه ثبت نامش كرديم. وقتي با مربي ها مشورت مي كرديم ، به ما گفتند كه دفاع از خود امري ضروري است. با اين استدلال است كه بسياري از خانواده ها فرزند خود را بدون توجه به سبك و مربي ، وارد اين رشته مي كنند. اما آرزوي ما اين است كه اين آموزش ها در حد دفاع از خود بماند و اين بچه ها در آينده به حريم و حقوق ديگران تجاوز نكنند. لازمه آن آگاه كردن بچه ها از فلسفه هنرهاي رزمي ، ثبت نام كودكان در رشته هاي ملايم تر است. البته ما امسال تحقيق كرديم. سبك او را تغيير داديم. سبك ووشو را انتخاب كرديم. اين سبك آرام تر است. در اين سبك هر فرد با حريف فرضي مبارزه مي كند و حركات آن نمايشي است. بي ترديد سبك و مربي در هنرهاي رزمي فوق العاده اهميت دارد.
|