* شما آماري از جامعه ورزشي تنيس روي ميز داريد. به نظر شما ميزان گرايش مردم و جوانان به اين رشته چگونه است؟
- من فكر مي كنم در حدود ۲۵-۲۰ سال پيش ميزان گرايش به رشته تنيس روي ميز بسيار بيشتر از امروز بود و شايد حتي قابل مقايسه با امروز نباشد. آماري كه آن سالها در روزنامه ها به چاپ رسيد از تنيس روي ميز به عنوان ورزش دوم كشور ياد مي شد. يعني از لحاظ آماري اول فوتبال و بعد رشته تنيس روي ميز بود. روزگاري بود كه در محلات با بستن يك نخ و يا نصب يك حلقه در كنار فوتبال، ساير رشته ها هم قدرت عرض اندام داشت. آن وقت يك نفر در محله ممكن بود كه هم كشتي بگيرد هم واليبال بازي كند و هم توپ فوتبال را تجربه كند. امروزه اين شرايط وجود خارجي ندارد. شايد فقط بتوان از واليبال در ۱۰ سال گذشته ياد كرد كه توانسته است آن هم در بخش قهرماني خوب كاركند.
* در رشته تنيس روي ميز وضعيت چگونه است و كشورها چگونه آن را حفظ كرده و يا توسعه داده اند؟
- كره جنوبي از قديم در اين رشته نام آور بوده است. بايد بگويم كه تنيس روي ميز از انگليس شروع شد و يك ورزش انگليسي محسوب مي شود، اما آنها در تنيس روي ميز برخلاف فوتبال حرفي براي گفتن ندارند. اما چين، كره جنوبي، آلمان، سوئد و مجارستان از كشورهايي هستند كه در تنيس روي ميز بسيار درخشيده اند.
* جايگاه ايران در تنيس روي ميز چگونه است؟
- ما اكنون در جهان چهل و يكم و در آسيا در رده دهم هستيم. البته تنيس روي ميز در آسيا حرف اول را مي زند و كشورهاي چين، ژاپن، كره جنوبي و كره شمالي، تايوان، هنگ كنگ كشورهايي هستند كه حرف اول را زده اند.
* آيا بررسي شده است كه چرا كشور ما نتوانسته است به مقامهاي قابل قبول دست يابد؟
- از نظر من گرايش به فوتبال مانع اصلي است. شايد بسياري از رشته هاي ما مانند واليبال، بسكتبال، ژيمناستيك و هندبال مي توانست در آسيا حرفي براي گفتن داشته باشد. همه انرژي ها در كشور ما صرف فوتبال مي شود و دستاورد آن هم متأسفانه قابل قبول براي هيچ كس نيست و حتي در آسيا هم با شرايط موجود و با اين ميزان توجه و انرژي حرفي براي گفتن ندارد.
* اشاره كرديد كه رشته تنيس روي ميز در گذشته جايگاه بسيار قابل قبولي در كشور داشت امروزه براي دست يافتن به جايگاه سابق آن چه بايد كرد؟ و آيا اين موضوع شدني است؟
- مجموعه فدراسيون فعلي كه حدود ۱۰ سال است در اين بخش كار مي كند منظورم آقاي شهنازي به عنوان رئيس فدراسيون است، خيلي روي بخش جوانان و نوجوانان كار كرده است. اما همان طور كه گفتم در آسيا ما نمي توانيم كاري كنيم. هفت تيم اول آسيا مقام هاي برتر دنيا را در دست دارند.
* چرا نمي توانيم؟ چه امكاناتي نياز دارد؟ آيا مربوط به استعداد يابي در اين رشته مي شود؟
- ببينيد حدود ۲۰ سال قبل تمامي تيم هاي ملي ما در آموزشگاهها عضويت داشتند. يعني روزگاري بود كه تيم هاي آموزشگاهي تيم هاي ملي را شكست مي دادند. در رشته تنيس روي ميز من، برادران، روشن ضمير هم آموزشگاهي و هم ملي بوديم. در همه رشته ها اين طور بود.
اين موجب شد كه در سال ۱۹۷۴ در بازيهاي آسيايي تهران قهرمان آسيا شويم. اما اكنون بررسي كنيد در آموزشگاهي ما صفر هستيم و در بسياري از مدارس و آموزشگاه ها اثري از تنيس روي ميز پيدا نمي كنيد و از قواعد آن هيچ چيزي نمي دانند. بررسي كنيد در چند مدرسه ميز تنيس وجود دارد. من به برخي مدارس سر زده ام، امكانات ورزشي آنها آنقدر نااميد كننده است كه نمي توان گفت ورزش مدارس وجود دارد. مثلاً تخته بسكتبال و ميله آن شكسته و كج شده و معلوم است كه سالهاست كسي با آن كار نكرده است و يا تورهاي واليبال پاره و يا وجود ندارد. من يادم است كه در دوران ما در اين رشته ها در مدارس و آموزشگاهها امكانات كافي وجود داشت و به آن توجه مي شد و بچه ها دنبال آن بودند. ساعت ورزش واقعاً زنده و فعال بود.
امروزه به نظر من ساعت ورزش در مدارس جايگاهي ندارد. پيشنهاد مي كنم كه آموزش و پرورش بررسي كند كه چه رشته هايي و در كدام مناطق شهري از چه جايگاهي مناسب نزد مردم برخوردارند. رشته هاي ورزشي را منطقه بندي كنند تا ورزش محلي و منطقه اي رونق بگيرد. ملاحظه كنيد آيا كشتي را مي توان در خيابان آفريقا رونق داد؟ پاسخ منفي است. اما همين رشته در برخي مناطق تهران از جايگاه و پيشينه و الگوهاي محلي بسيار غني برخوردار است كه با احياي آن مي توان در مدارج قهرماني هم استعدادهاي خوبي را كشف كرد. بيايند در يك رشته معلم ورزش انتخاب كنند و در آن رشته دانش آموزان را آموزش دهند و رقابتهاي ميان آموزشگاهي برگزار كنند. اثرات آن را هم به طور حتم بهتر خواهند ديد. نمي شود چندين رشته را به طور اسمي در مدارس داشت و يك مربي هم در همه اين رشته ها گماشت و در عمل نتيجه گرفت! ثمرات آن را همگي ديده ايم و بايد برنامه هاي تازه تري را تدوين و اجرا كرد. با اجراي اين نوع برنامه ها به طور حتم حداقل يك نفر قهرمان كه خواهيد يافت و الگوسازي در ورزش مدارس خود بهترين انگيزه براي رونق ورزش در ميان دانش آموزان است. ضمن آن كه مي توان رشته هاي مختلف ورزشي را به شكل تئوري هم وارد دروس مدارس كرد تا ورزش جدي گرفته شود و فقط نمره بيار براي معدل نباشد!
به نظر من بايد جايگاه ورزش و رشته هاي ورزشي در مدارس را بازبيني كرد و آمار گرفت كه دانش آموزان در مناطق مختلف چه گرايش هايي دارند و امكانات مدارس را به آن سو سوق داد تا نتيجه بخش باشد. اين موضوع در دنيا نتيجه گرفته است. در چين كسي براي كشتي سرمايه و وقت نمي گذارد، زيرا جايگاه ورزش خود را يافته اند و علاقه منديهاي خود را كاملاً مي دانند. مدارس و شهرداريها با چنين وضعيت و برنامه اي، مي توانند بازوهاي قهرمان پروري براي سازمان تربيت بدني باشند و اين افراد در فدراسيون ها با امكانات بالاتر مراحل رشد خود را طي كنند. به نظر من برنامه ها چنانچه با اهداف طراحي شوند نتيجه بخش خواهند بود. بدون هدف گذاري ما فقط انرژي خود را تلف مي كنيم.
متن كامل اين گفت وگو را در همشهري آنلاين مطالعه نمائيد.
www.hamshahrionlin.ir

همشهري آنلاين : انگاره سازي هاي رسانه اي در مورد تيم ملي ايران در رقابت هاي جام جهاني محور يك نشست علمي بود: « ...جام جهاني، و اما بعد...»
شنبه ۱۷ تيرماه در سالن بتهون خانه هنرمندان جمعي از استادان دانشگاه ، پيشكسوتان و دوستداران فوتبال دور هم جمع شدند تا به آسيب شناسي جام جهاني بپردازند.
سخنرانان نخستين «جستار ماه» مركز تحقيقات و مطالعات رسانه اي مؤسسه همشهري دكتر محمد دادگران، دكتر قاسمي، دكتر رحمتي، دكتر احمد ميرعابديني، دكتر عبدالله گيويان، دكتر نعمت الله فاضلي و نسرين سبزه كار بودند.
فوتبال را به خيلي چيزها تشبيه مي كنند؛ به جنگ، نبردهاي جمعي و فردي گلادياتور ها، سياست، انتخابات، سينما يا تب تندي كه بايد آن را مهار كرد.
اما به اعتقاد دكتر احمد مير عابديني فوتبال را مي توان به يك آيين هم تشبيه كرد. او در اولين نشست علمي مركز مطالعات و پژوهش هاي رسانه اي مؤسسه همشهري سخنراني كرد.
به نظر او فوتبال به عنوان يك آيين، نقش هاي متعدد و متفاوتي ايفا مي كند كه زمينه سازي براي ايجاد اجماع در مورد جهاني سازي از آن جمله است. دين آئين جهاني گرايي با دو گرايش عمده آن يعني پروژه جهاني سازي و فرآيند جهاني شدن را گسترش مي دهد و ابعاد تازه اي براي خود و آنها مي آفريند. فوتبال، به ياري فناوري هاي جديد، بويژه اينترنت و تلويزيون و در چارچوب صنايع سرگرمي، به شكلي آئيني بيشترين مردمان سراسر جهان را وارد عصر جهاني سازي مي كند.
ترديدي وجود ندارد كه صرف نظر از عامل فني و ورزشي، عامل هاي مختلف اجتماعي، فرهنگي و رواني در عملكرد تيم فوتبال ملي ايران در جام جهاني ۲۰۰۶ آلمان تاثير داشته است.
دكتر رحمتي در ادامه با موضوع «آسيب شناسي اجتماعي و فرهنگي رسانه هاي ورزشي» در نشست «جام جهاني و اما بعد...» سخنراني كرد و در آن مجال كوتاه با تأكيد بر برخورد رسانه ها با تيم ملي فوتبال ايران از منظر آسيب شناسي اجتماعي به تحليل عملكرد اين تيم پرداخت.
دكتر سيد محمد دادگران استاد دانشگاه مقاله خود را در مورد «پيچيدگي هاي رواني اجتماعي فوتبال رسانه اي» ارائه كرد. از نظر او فوتبال رسانه اي از نظر علم نشانه شناسي به عنوان مجموعه اي از علائم با تأكيد بر مجموعه هاي مختلف نشانه ها ( لباس هاي بازيكنان، داوران بازي، تشويق كنندگان و تماشاگران، نشانه ها و علائم زمين بازي با رنگ هاي به شدت قابل توجه) است كه بر هيجان هاي حادثه مي افزايد. او مي گويد: از ديدگاه انتقادي فوتبال رسانه اي وسيله اي براي پر كردن اوقات فراغت، رفتار بازيكنان به عنوان كالا در زير سلطه رسانه هاي انحصاري و صنعت تبليغات در جهان به ظاهر متحد است. اين پديده رواني - اجتماعي با وانمايي هايي غير واقعانه مي تواند دغدغه ها و چالش هاي گوناگوني در جامعه ايجاد كند و از اين طريق انسجام اجتماعي را در خطري جدي قراردهد، بدون اينكه آگاهي لازم و تحليل دقيقي از وضعيت فوتبال سرزمين ما ارائه كند.
دكتر دادگران با موضوع « پيچيدگي هاي رواني- اجتماعي فوتبال رسانه اي» در جمع علاقه مندان بررسي كارشناسانه فوتبال حاضر شد و با ارائه تعريفي از فوتبال رسانه اي گفت: نقش هميشه در مقابل انتظار قرار دارد. وقتي انتظارات برآورده نمي شود ناكامي و پرخاشگري نمايان مي شود. در فوتبال ۲۰۰۶ رسانه هاي ما بيش از اندازه مبالغه كردند. آنها از يك طرف وظايف سنگيني را بر دوش بازيگران گذاشتند و از طرف ديگر انتظارات زيادي در مردم ايجاد كردند. در نهايت رسانه هاي ما به جايي رسيدند كه فراموش كنند زماني از برانكو و اعضاي تيم ملي يك اسطوره شكست ناپذير ساخته اند. بازيكنان تيم ملي وحشت از ورود به سرزمين خود دارند و اين نتيجه نادرست كار رسانه هاست.
در اين نشست، دكتر قاسمي با موضوع «فوتبال و رسانه هاي همگاني» سخنراني كرد. به اعتقاد او فوتبال پديده سياسي شده اي  است كه به حوزه فعاليت هاي فرهنگي - تفريحي وارد شده . از ميان رسانه هاي گوناگوني كه به فوتبال مي پردازند، تمركز بر مطبوعات و راديو و تلويزيون ضروري است، زيرا اين نهادها در تماس آني يا مستمر با اكثريت افراد جامعه هستند.
دكتر قاسمي مي گويد: در جامعه ما، در غياب تنوع كافي توليدات سرگرمي براي پركردن اوقات فراغت توجه فراگير به تلويزيون (رسانه اي كه ارزان و بي درد سر است) به همراه جاذبه هاي فوتبال،  تماشاي جام جهاني را به يكي از مصارف فرهنگي مهم (  بويژه در ميان نوجوانان و جوانان) براي گذران ايام فراغت تبديل كرده است. فعاليت هاي فراغتي با ايجاد فضاي عمومي و پيوند ميان افراد مختلف از حوزه هاي متنوع را ممكن مي كند به اين ترتيب، رسانه ها با پرداختن به جام جهاني گامي در راه ايفاي كاركردهاي مختلف بر مي دارند.
دكتر عبدالله گيويان نيز به خصلت هاي آييني فوتبال مي پردازد. او با موضوع «يك آيين جهاني و چندين آيين محلي» با مروري بر خصلت هاي آيين (Ritual) به ذكر ويژگي هاي مهم فعاليت هاي آييني اشاره كرد. او مي گويد: فوتبال كه برخي آن را به عنوان دين دنياي مدرن معرفي كرده اند، يك آيين و جام جهاني آييني جهاني ديده مي شود كه در آن، فضاي كره خاك به شيوه اي نمادين نشانه گذاري مي شود. در اين آيين جهاني، سهم هر ملتي، به شيوه اي متأثر از منافع برگزاركنندگان آن، كنار جام گذاشته مي شود. از اهداف و نتايج اين آيين جهاني، يكسان سازي شيوه هاي فهم و ابراز خود در ميان شهروندان جهاني و پذيرش اسطوره سلطه و ثبات در سطح جهاني است كه در يك دوره تناوبي ۴ساله، يك ماه را صرف زيارتي همه جانبه و گسترده مي كند.
به اعتقاد اين استاد دانشگاه علي رغم سيطره رسانه اي جام جهاني بر سپهر انديشه و تفكر مردمان جهان، ملت هاي مختلف به شيوه هاي بومي بر شكست يا پيروزي تيم هاي ملي خود مي گريند يا دست افشاني مي كنند. در اين تقابل، آمال و آرزوهاي محلي سرچشمه هويتي آييني مي شوند كه در برابر هويت يكپارچه جهاني قرار مي گيرد. به عبارت ديگر، آيين هاي محلي، آيين هاي مقاومت در برابر تلاش فراگير براي هدم و حذف هويت هاي محلي در قالب توهم آيين جام جهاني است. پرسشي كه مقاله دكتر گيويان مطرح و براي پاسخگويي به آن تلاش مي كند عبارت است از: نظام رسانه اي كشور تا چه اندازه مخاطبان خود را از ذات اين آيين آگاه كرده است و تا چه حد آنان را نسبت به عواقب اين آيين مطلع كرده است؟
نسرين سبزه كار نيز با اشاره به كاركرد هاي پنهان و پيداي فوتبال در سطح قهرماني به تأثير رسانه ها در ورود زنان پرداخت. به اعتقاد وي فوتبال به مثابه نوعي ورزش رسانه اي شده كاركردهاي متفاوتي در ايران دارد. كاركردهاي فرهنگي مانند سرگرم سازي و تفنن، كاركردهاي نشانه شناختي مانند مدرن بودن، كاركردهاي روان شناختي ابراز هيجانات، كاركردهاي اقتصادي مانند كالايي و تجاري شدن فوتبال، كاركردهاي اجتماعي مانند تحرك طبقاتي، كاركردهاي سياسي مانند تلقي هاي ايدئولوژيك و هويتي از تيم ها و مسابقات و كاركرد هاي سلامتي و بهداشت از آن دست است.
يكي ديگر از سخنرانان، دكتر نعمت الله فاضلي است. «بازنماي فوتبال يا واقعيت نگاهي مردم نگارانه به تماشاي فوتبال» موضوع سخنراني اوست. در اين مقاله وي به پديده اي به نام فوتبال رسانه اي مي پردازد. رسانه اي شدن فوتبال باعث تغيير فوتبال از يك امر ورزشي به يك امر اجتماعي با ابعاد مختلف مي شود. برخي از اين ابعاد عبارتند از: توده گيرشدن، مجازي شدن، ايدئولوژيك شدن، كالايي شدن و جهاني شدن. مقاله دكتر فاضلي در صدد تبيين فرآيند رسانه اي شدن و پيامدهاي آن است. هدف اصلي، در اين مقاله تحليل «بازنماي فوتبال» و نه خود فوتبال، توسط رسانه ها و نحوه تفسير و تأويل اين بازنما در ذهن تماشاگران و مخاطبان رسانه است. اين مقاله معتقد است كه توجه به چند فرآيند رسانه اي سازي، ساده سازي، مجازي سازي،  توده سازي،  ايدئولوژي سازي و كالايي سازي فوتبال براي تمايز قائل شدن بين فوتبال به عنوان يك فعاليت و فوتبال به عنوان امري رسانه اي شده، ضروري است.
دكتر فاضلي هم با گله از رسانه هاي ورزشي در استفاده نكردن از نظرات جامعه شناسان در تحليل مسائل اجتماعي مسابقات فوتيال گفت: در كشور ما دانش اجتماعي در مورد ورزش وجود ندارد. جامعه اي كه مشكلات عديده اي در اقتصاد، اجتماع ، فرهنگ و ... دارد، چرا بايد ورزشي متفاوت ارائه كند. ورزش ما برشي از اجتماع ما با همان مناسبات است.
در ادامه اين نشست شركت كنندگان سؤالاتي را مطرح كردند كه سخنرانان به آنها پاسخ دادند.
مشروح اين نشست تخصصي را در همشهري آنلاين بخوانيد.