نوسان قيمت مسكن در ماه هاي اخير به دليل بعضي سياست ها و برنامه ها، تامين مسكن اقشار آسيب پذير را با بن بست هايي روبه رو كرده است. بعضي، كارشناسي هاي غيرواقع بينانه را عامل اين معضل مي دانند و برخي نقش مشاوران مسكن را در ترسيم وضع موجود دخيل مي دانند.اين موضوعات و مباحثي چون راه هاي برون رفت از معضل مسكن، عملكرد انبوه سازان، نقش دولت در تامين مسكن، جايگاه مشاوران املاك در چرخه خريد و فروش و اجاره بها، محورهاي گفت وگو با مصطفي قلي خسروي، رئيس اتحاديه مشاوران املاك تهران است.او بر اين باور است كه برنامه ريزي هاي غلط از عوامل تشديد بحران مسكن است. به عنوان نمونه در فرديس كرج ساخت وساز انجام مي شود، در حالي كه اغلب واحدهاي ساخته شده خالي مانده است، يعني عرضه بدون تقاضا است.

عكس: عليرضا بني علي
اسد الله افلاكي
* مشاوران املاك چه نقشي در تعيين اجاره بها و قيمت مسكن دارند؟
- ما هيچ دخل و تصرفي در قيمت ها نداريم، چرا كه مالكيت محترم است و اين مالك است كه قيمت ملك را تعيين مي كند، اما سعي ما همواره بر اين است كه قيمت را كاهش دهيم، زيرا اگر قيمت ها بالا برود معاملات ملكي دچار ركود شده و براي مشاوران املاك هم مشكل ساز مي شود. به همين دليل براي اين كه زودتر به نتيجه برسيم در هنگام مشاوره دادن از فروشنده كمترين قيمتي را كه مدنظر دارد جويا مي شويم، همين طور به مشتري مي گوييم حداكثر توان خريد او چه مقدار است تا معامله به سرانجام برسد، البته اين اقتضاي شغل ماست. به عبارت ديگر، مشاوران املاك دلال هستند و دلال يعني كسي كه بتواند با طرح دلايل منطقي ميان دو نفر هر دوي آنها را مجاب كند. در معاملات ملكي، هم خريدار در توهم ارزان خريدن و هم فروشنده در توهم گران فروختن است، در اين ميان ايجاد تعادل به عهده دلال، يعني مشاور املاك است.
* در ماه هاي اخير شاهد نوسان قيمت مسكن بوديم، به نظر شما چه عواملي باعث بروز اين نوسانات و افزايش قيمت مسكن مي شود؟
- عده اي كه در اين ميان منافعي دارند تلاش مي كنند با طرح شايعات و جوسازي، بهاي مسكن را افزايش دهند. مثلاً كساني مي گويند مشاوران مسكن عامل گران فروشي هستند، اما وقتي تحقيق مي كنيد درمي يابيد كه اين افراد بسازوبفروش هستند و در نتيجه جو را ناآرام و مغشوش مي كنند.
از سوي ديگر، تصميم گيري هاي غيركارشناسانه و زودرس به اين جو دامن مي زند.
براي نمونه يك بار اعلام مي شود قرار است بنزين سهميه بندي شود. طبيعي است اعلام اين مطلب اثر خود را بر جاي مي گذارد، طرح اين مطلب براي بار دوم، دوباره اثرگذار است، چرا كه جو رواني ايجاد مي كند و فرد با خود مي گويد اگر بنزين سهميه بندي شود، حمل ونقل و به تبع آن همه چيز گران مي شود، پس بهتر است فعلاً دست نگه دارم تا مبادا فردا مسكن گران شود، بار سوم وقتي مسئله به طور قطع اتفاق مي افتد آن وقت هم اثر خود را دارد.
بنابراين بايد جلوي شايعات و جوسازي ها گرفته شود. ضمن آن كه رسانه ها براي مصاحبه سراغ افرادي بروند كه واقعاً كارشناس و خبره هستند، نه اين كه از هر فرد ناآگاهي يا غيرخبره اي نظرخواهي كنند، اينها مسلماً جو نادرستي ايجاد مي كند كه نتيجه آن افزايش و گراني بهاي مسكن است.
* وام هاي مسكن به ويژه وام 3 ميليون توماني وديعه، 10 ميليون توماني خريد مسكن براي قشرهاي كم درآمد و تخصيص وام براي انبوه سازان چه نقشي در افزايش بهاي مسكن داشته است؟
- به طور كلي وام ها براي متقاضيان توهم ايجاد مي كند. وام يك امتياز است. بر اين اساس ضروري است پيش از طرح مسئله وام، ساخت وساز صورت بگيرد، بعد درباره پرداخت آن تصميم گيري شود تا بحران ايجاد نشود، اما بي توجهي به اين مسائل باعث بروز بحران، گراني مسكن و افزايش اجاره بها شده است.در حالي كه اگر براي متقاضي و شخص استفاده كننده، تسهيلات بانكي مناسب فراهم شود بسياري از مشكلات به خودي خود برطرف مي شود. اما متاسفانه وضعيت به گونه ديگري است، يعني تسهيلات براي استفاده كننده فراهم نمي شود؛ نتيجه آن كه بازار فروش امتياز وام گرم است و اين مشكل ايجاد مي كند.
* يعني معتقديد كه امتياز وام نبايد قابل  فروش باشد؟
- دقيقاً، چرا كه همين فروش امتياز باعث افزايش قيمت مي شود. درست است كه فردي با سپرده گذاري حقي براي او ايجاد مي شود و مي تواند از مزاياي وام استفاده كند، اما با سياستگذاري صحيح نبايد اجازه داد اين وام دستاويزي براي برخي افراد شود، كما اين كه در حال حاضر خريد و فروش وام، به شغلي كاذب تبديل شده كه دردسرساز و باعث گراني مسكن است.
* عملكرد انبوه سازان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟ آيا نظارت كافي بر انبوه سازي وجود دارد؟ دولت و ساير نهادهاي ذي ربط تا چه اندازه در نظارت بر انبوه سازي به وظيفه خود عمل كرده اند؟
- من با سازندگي و انبوه سازي مخالف نيستم، اما واقعيت آن است كه ما با شيوه درست انبوه سازي بسيار فاصله داريم. به عبارت ديگر، آنچه امروز تحت عنوان انبوه سازي در كشور ما مطرح است با انبوه سازي در ساير كشورها تفاوت فراواني دارد، چرا كه در كشور ما انبوه سازها تسهيلاتي از دولت دريافت مي كنند، اما ملكشان را گرانتر مي فروشند، در مواردي قراردادهاي يك سويه مي نويسند و متقاضيان را دچار دردسر مي كنند.
براي نمونه، مجموعه اي با عنوان شفق اعلام مي كند با واريز كردن 30 هزار تومان به فلان حساب، در قرعه كشي ما شركت كنيد، با اين شرح كه اگر برنده شديد مبلغ واريزي محاسبه مي شود در غير اين صورت اين مبلغ عودت مي گردد. مردم هم از روي ناچاري و به هر دليلي تن به اين كار مي دهند، در حالي كه بايد با وضع قوانين مانع از چنين كارهايي شد، چرا كه همين شيوه پول گرفتن ولو آن كه بعد از مدتي بازگردانده شود نوعي رانت خواري است.
* برخي شهروندان نظر مثبتي نسبت به مشاوران املاك ندارند و معتقدند اين بنگاه هاي مسكن هستند كه باعث افزايش اجاره بها و قيمت مسكن مي شوند. به نظر شما چه رفتاري سبب شكل گيري اين تصور در ذهن جمعي از مردم شده است؟
- من به شدت با طرح اين مسئله مخالفم... .
* بالاخره اين نگاه وجود دارد و نمي توان آن را كتمان كرد... .
- بايد درصد بگيريم، ببينيم چند درصد از مردم اين ذهنيت را دارند. ما در تهران 25 هزار واحد صنفي مشاوران املاك داريم، مسلماً نمي توان ادعا كرد كه صددرصد اين مشاوران انسان هاي خوب و متعالي هستند. اگر اين طور بود كه ديگر مدينه فاضله بود. هرچند هدف رسيدن به اين نقطه مطلوب است، اما من معتقدم كه بايد اطلاع رساني به شيوه درست و خوب صورت بگيرد. اگر مردم آگاه باشند و براي خريد، اجاره يا عقد هرگونه قراردادي آگاهانه وارد دفاتر املاك شوند جلوي اين مسائل گرفته مي شود، زيرا بعضي افراد ناشايستي كه در اين صنف هستند وقتي ببينند متعاملين آنها آگاه هستند سعي مي كنند كمتر مرتكب خلاف شوند. بر اين اساس توصيه مي شود شهروندان به 4 نكته اصلي در هنگام عقد قرارداد توجه كنند: 1- طمع نكنند 2- نخوانده هيچ قراردادي را امضا نكنند۳- رودرواسي نكنند 4- بدون مشاور متخصص نسبت به خريد اقدام نكنند. ضمن آن كه از مردم تقاضا داريم در صورت مشاهده هرگونه تخلفي فوراً مراتب را به اتحاديه اطلاع بدهند تا با متخلف برخورد شود.
* اتحاديه بر اساس چه قانوني و چگونه با مشاوران خاطي برخورد مي كند؟
- طبق ماده 27 قانون نظام صنفي اگر شخصي پروانه نداشته باشد و تخلف كند به كمك نيروي انتظامي (اداره اماكن) مغازه او تعطيل مي شود و بر اساس ماده 28 همين قانون اگر شخص متخلف پروانه داشته باشد بعد از تذكر، خلاف او بررسي و اگر محرز شود كه عمداً دخل و تصرفي كرده كه باعث ضرر و زيان متعاملين خود شده مغازه اش تعطيل و پروانه اش باطل مي شود.
*در يك سال اخير با چه تعداد از مشاوران متخلف برخورد شده است؟
- ظرف اين يك سال، 1208 فقره پروانه مشاور املاك باطل شده، افزون بر آن اتحاديه با بررسي پرونده بنگاه هاي متخلف، طي شكايتي تعطيلي 2000 واحد فاقد پروانه را از مراجع ذي صلاح درخواست كرده است.
* در حال حاضر چه نظارتي بر نحوه كار مشاوران املاك وجود دارد؟
- پنجاه بازرس به صورت مداوم در سطح شهر بر اعمال مشاوران املاك نظارت دارند. علاوه بر اين مجمع امور صنفي، اماكن و وزارت بازرگاني نيز بر كار مشاوران نظارت دارند، اما از آن جايي كه برخي همكاران ما در بنگاه هاي املاك آگاهي درستي نسبت به قضيه ندارند، افراد سودجو تحت عنوان بازرس مشكلاتي ايجاد كرده اند، از اين رو توصيه مي شود مشاوران املاك تنها به كساني پاسخگو باشند كه مدارك معتبر قانوني به همراه داشته باشند و چنانچه افراد تحت هر عنوان خود را بازرس معرفي كردند، ولي از ارائه مدرك معتبر سر باز زدند، مراتب را به اتحاديه اطلاع دهند تا از سوءاستفاده هاي احتمالي ممانعت شود.
* دولت و مسئولان تا چه اندازه در مقابله با جوسازي و شايعات موفق بوده اند؟
- مسلماً مسئولان دلسوزند، اما بايد توجه داشت كه مشكل مسكن مشكل همه دنياست. تنها مشكل كشور ما نيست؛ يعني هيچ كشوري نتوانسته اين معضل را به طور كامل حل كند، ولي وزارت مسكن مي تواند طبق الگوي جامع شهري مسائل را حل كند. اگر امروز مي بينيم در شهرهاي بزرگ نياز به بلندمرتبه سازي است، مثل همه كشورهاي پيشرفته، بلند مرتبه سازي كنيم. از سوي ديگر سرمايه گذاران را جمع كنيم و با اطمينان دادن به آنها و تعريف درست از ساخت وساز، سود آنها را تضمين كنيم تا سرمايه ها از اوكراين و دبي سر در نياورد.
* چشم انداز آينده مسكن را چگونه مي بينيد؟ آيا قيمت مسكن در سال جاري افزايش مي يابد؟
- اگر افزايش قيمت تراكم، آهن، ميل گرد و سيمان تا 10 سال آينده در همين حد باقي بماند، مسلماً تورم در بخش مسكن مطابق با رشد تورم بانك مركزي يعني 10 الي 15 درصد خواهد بود، در غير اين صورت تورم افزايش مي يابد، ولي آنچه مسلم است امسال قيمت مسكن بالا نخواهد رفت.
اجاره هم تابع قيمت مسكن است؛ اما بايد از هو و جنجال بپرهيزيم. اگر در صدا و سيما برنامه كم داريم موسيقي پخش كنيم نه اين كه با يك نفر غيرمتخصص مصاحبه كنيم كه از روي ناآگاهي اعلام كند قيمت مسكن 20 درصد افزايش يافته است. ما اگر مردم را به حال خودشان بگذاريم بهتر از جنجال و اطلاع رساني غلط است.
* از دولت چه انتظاري داريد؟
- انتظار داريم كه حتماً قانون دلالان را در اولويت مجلس قرار دهد و ترتيبي اتخاذ كند تا از قانون 1316 و 1317 كه ديگر منسوخ شده، استفاده نشود. ضمن آن كه هر 3 يا 5 سال، در قانون مالك و مستأجر تجديدنظر شود؛ زيرا فقط مستأجر نيست كه خانه را تخليه نمي كند، بلكه بارها اتفاق افتاده كه شهروندي خانه اي رهن كرده، اما هنگام تخليه مالك نتوانسته است مبلغ رهن را بازگرداند. اين موارد در قانون ديده نشده و نقصي است كه بايد برطرف شود.

جواد ابراهيمي- شما كه هستيد؟ چه ويژگي هايي داريد؟ چه استعدادهايي؟...
آيا تا به حال اين نوع سؤالات را از خود پرسيده ايد و آيا به دقت به اين سؤالات پاسخ گفته ايد؟ شما يكي از انسان هايي هستيد كه در اين دنيا زندگي مي كنيد. داراي ويژگي ها و استعدادهاي خاص و قادر به انجام كارهاي مختلفي هستيد و... شما، شما هستيد. فرد ديگري مانند شما وجود ندارد. خوب دقت كنيد، دوباره تكرار مي كنم، شما، شما هستيد با همه نقاط ضعف و قوتي كه داريد.
شما زندگي مي كنيد و زندگي مستلزم انجام كارهايي است و انجام كار نيز مستلزم داشتن وسيله است. انجام هر كاري نياز به اسباب  و وسايلي دارد. از تهيه يك غذاي ساده گرفته تا طرح هاي بزرگ اقتصادي براي يك كشور و... . آگاهي از ابزاري كه فرد در اختيار دارد امر بسيار مهمي است. در زندگي نيز آگاهي از اين امر موجب جلوگيري از سردرگمي و هدايت فرد به انجام آن عمل مي شود. ابزار شما در زندگي چيست؟ ممكن است بسياري ماديات زيادي را به عنوان ابزار زندگي نام ببرند. اما قبل از آن ابزارهاي ديگري وجود دارند كه آگاهي از آنها بسيار مهم تر است و داشتن اين ابزار باعث موفقيت در بسياري از كارها و دست يافتن به ابزارهاي ديگري مي شوند كه آنها نيز لازمه انجام كارهاي ديگري است. ابزارها در زندگي استعداد و ضعف هاي شما هستند و براي استفاده از اين ابزارها بايد آنها را به درستي بشناسيد. شايد بگوييد كه آنها را شناخته ايد، جاي بسي تحسين دارد. اما آيا واقعاً همه استعدادهاي خود را كشف كرده ايد؟ آيا از همه ضعف هاي خود آگاهيد. شما بخش كوچكي از نيروهاي بالقوه خود را به فعل درآورده ايد. حدود اختيارات انسان براي استفاده از منابع جسمي و خصوصاً فكري خود آن قدر وسيع است كه مي توان به نامحدود بودن آنها نظر داشت. انسان امروزي هنوز نتوانسته است به تمام آنچه كه بايد باشد و مي تواند باشد، دست يابد. دليل اينكه ممكن است بعضي از ما براي شناخت بيشتر استعدادهاي خود تلاش نكنيم ممكن است اين موارد باشد: به آنچه كه داريم قانع باشيم و بگوييم كافي است. يا اينكه بگوييم همه استعدادهاي من همين است كه به دست آورده ام، بيشتر از اين نمي شود. در هر دو صورت اشتباه مي كنيد، افكارتان را تصحيح كنيد اگر مايل به پيشرفت بيشتر هستيد. انسان هاي موفق آنهايي هستند كه خود را شناخته اند، از توانايي هاي خود و ضعف ها آگاهند. اين افراد در برخورد با ضعف هاي خود قسمت هاي زيادي از آنها را برطرف و حتي به نقاط قوت تبديل كرده اند و قسمت ديگري از آنها را نيز پذيرفته اند و با آن سازگار شده اند.
بعد از اينكه خودتان را شناختيد نوبت به شناخت محيط تان مي رسد. انسان موجودي اجتماعي است، شما تنها با خود ارتباط نداريد. با ديگران نيز ارتباط داريد، با محيط فيزيكي تان هم ارتباط داريد. محيط نيز داراي قواعدي است. پس علاوه بر شناخت خود براي موفقيت لازم است قواعد بازي هاي زندگي را هم بشناسيد. خوب، شناختن آنها چه كمكي به شما مي كند؟ اگر يادتان باشد گفتيم كه شما داراي توانايي هايي هستيد. با وجود اين شما در كنار ديگران هستيد، بعضي از كارها را شما ممكن است به تنهايي نتوانيد انجام دهيد موفقيت هاي بزرگ در زندگي نياز به همكاري با ديگران دارد و براي همكاري با ديگران، لازم است تا آنها را بشناسيد، روحيه آنها را درك كنيد، موقعيت هاي آنان را دريابيد. همان طور كه رانندگي قواعدي دارد كه رعايت نكردن آن باعث تصادف و تهديد جان مي شود زندگي نيز قواعدي دارد كه عدم رعايت آن باعث شكست در زندگي مي شود. اما انتظار نداشته باشيد كه همه اين قواعد را به شما آموزش دهند. جهان به سرعت به پيش مي رود و اين شما هستيد كه بايد قواعد را دريابيد، بايد تلاش كنيد بر دانش و آگاهي خود بيفزاييد. اطلاعات خود را بالا ببريد. در اين راه از تجارب ديگران نيز غافل نباشيد، اما مواظب باشيد در اين راه كوركورانه عمل نكنيد و مانند كلاغي نباشيد كه دوست داشت راه رفتن كبك را ياد بگيرد، اما راه رفتن خودش را هم فراموش كرد. يعني شما كاملاً هدفدار آنچه را كه در ديگران مي بينيد و به درد شما مي خورد بگيريد. توجه داشته باشيد كه از چه كساني مي آموزيد. فريب زرق و برق افراد را نخوريد. اشاره شد كه شما براي كسب بعضي از موفقيت ها نياز داريد كه ديگران را با خود همراه كنيد، اما هر كسي نمي تواند همراه شما شود. شما بايد آنها را بشناسيد و بدانيد كه چگونه افرادي هستند.

گروه اجتماعي- ساختمان يك شيء نيست، بلكه از چند عامل درست مي شود و همه اين عوامل در آن اثرگذار است. براي نمونه نوسانات قيمت تراكم، آهن، ميل گرد، سيمان و نيروي كار و شايعات در افزايش قيمت ساختمان تاثير فراوان دارد،  اما بايد بدانيم با راه اندازي ساخت وساز، بيش از 180 شغل فعال مي شود و به همين خاطر است كه با تعطيلي صنعت ساختمان، با ركود مواجه مي شويم.
ما هنوز در تهران به ساخت و ساز نياز داريم.كافي است سري به دانشگاه ها و دبيرستان ها بزنيد. همه اين جوانان ظرف 10 سال آينده نياز به مسكن دارند، اما نكته اينجاست كه ما مي گوييم سالانه يك ميليون واحد مسكوني در كشور ساخته مي شود، ولي چون اين ساخت و ساز بدون توجه به تراكم جمعيت ساخته مي شود اثربخش نيست. مثلاً در فرديس كرج ساخت و ساز مي كنند، در حالي كه اغلب واحدهاي ساخته شده در آنجا خالي است و نتوانسته باعث كاهش تقاضا شود، چرا كه عرضه بدون توجه به تقاضا صورت گرفته، يعني در جايي ساختمان عرضه شده كه متقاضي ندارد.
رفع اين معضل، نيازمند جهاد همگاني است. مشكلات موجود را مي توان محله به محله برطرف كرد. براي اين كار پيشنهاد شد از سرمايه گذاران هر محله دعوت شود و چگونگي رفع معضل با آنها در ميان گذاشته شود، اما متاسفانه ديديم با طرح اين مسئله، سر و كله انبوه سازان پيدا شد. انبوه سازان از يك سو در طبقه پنجم وزارت مسكن فعاليت مي كنند و از سوي ديگر مي گويند ما غيردولتي و شخصي هستيم، در اينجا هدف و رسالت اصلي گم شده است.
چه اشكالي دارد كه انبوه سازان به صراحت اعلام كنند كه با وزارت مسكن هستند؟ اين صراحت باعث جلب اعتماد مردم مي شود، ولي تعريفي كه امروز از انبوه سازي وجود دارد اين كه همه قراردادها را يك سويه مي نويسند، در حالي كه بر اساس قانون، خريد و فروش به صنف مشاوران املاك واگذار شده است، ولي آنها از قراردادهاي خودشان استفاده مي كنند، در نتيجه يكي از اصلي ترين كارها، يعني واسطه از چرخه خريد و فروش حذف مي شود. پيشنهاد ما اين است كه يكي از ارگان هاي وزارت مسكن يا شهرداري، از سرمايه گذاران دعوت كند و تسهيلات در اختيار و با تعامل اين معضل را برطرف كند. اگر سرمايه گذاران با دولت عجين شوند و اعتماد متقابل ايجاد شود، رفع معضل مسكن، كار چندان دشواري نخواهد بود.

محمدصادق اميني
مطالعه روي كساني كه مدت هاي طولاني در كنار هم كار مي كنند و يا زوج هايي كه از زندگي خود احساس رضايت مي كنند و بهترين ارتباط را با يكديگر دارند نشان داده كه آنها از احساس شوخ طبعي كه يكي از باارزش ترين خصوصيات افراد است برخوردارند. كساني كه در محيط كار خوش مشرب و شوخ طبع هستند هميشه در بين همكاران طرفداران زيادي دارند و همه دوست دارند كه لحظات بيكاري خود را با چنين افرادي سپري كنند. اگر در محل كار خود خوش مشرب و مهربان باشيد و در موقعيت هاي دشوار خوش خلقي خود را حفظ كنيد ارزش بسيار زيادي به حضور خود مي بخشيد و لازم نيست كه گفته شود اين خصلت چه تأثير شگرفي بر ثبات دروني خود شما خواهد داشت.
آيا در طول روز، چه در خانه و چه در محل كار، به اندازه كافي مي خنديد؟ آيا دوست داريد بيشتر بخنديد؟ آيا ديگران را مي خندانيد؟ اگر موقعيت هاي دشوار، فرصت خوبي براي يادگيري است، وقتي اين ايده (خوش خلقي در محيط كار) را يك گام پيشتر برانيد و مشكلات را به مثابه فرصت هايي براي خنديدن تصور كنيد، چه اتفاقي رخ مي دهد؟
از ميان توصيه هايي كه براي كاهش استرس و فشار رواني در محيط  كار شده هيچ كدام طبيعي تر و آسان تر از شوخ طبعي و خنده قابل درك و دست يافتني نيست. وقتي همه چيز بد پيش مي رود، وقتي دچار مصيبت شده ايد، وقتي خانه و محيط كار برايتان مثل زندان شده، خنده هميشه مي تواند حال شما را به جا بياورد. خنده مي تواند احساس ثبات و كمال را در شما افزايش دهد و باعث كيفيت انجام كارهاي شما در محيط كارتان شود. اگر گاهي اوقات ناگهان به فكرتان خطور مي كند كه كار خنده آوري بكنيد، چرا نبايد آن را انجام دهيد؟ خنده تأثيرات نامريي بسيار روي درك تجارب زندگي شما خواهد داشت. به خاطر داشته باشيد خداوند براي غلبه بر دشواري هاي زندگي سه روش را در اختيار انسان قرار داده كه عبارتند از: خنده و اميد و خواب. خوب دقت كنيد. خنده اولين پيشنهاد خدا براي غلبه بر دشواري هاي زندگي است. فراموش نكنيد كه فقط با خنده است كه همه پيروز ميدان زندگي مي شوند.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار تكرار شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.