گروه سياسي- يكي از مهم ترين تحولات تاريخ سياسي ايران در 24 آذرماه آينده به وقوع خواهد پيوست. مقوله انتخابات در مقاطع مختلف همواره واجد اهميت و منشا تحولات سياسي در كشور بوده است.انتخابات 24 آذرماه از آن رو مهم ومنشا اثر است كه تغييراتي را در تركيب بندي جناح ها در پي خواهد داشت.
اكنون صف بنديهاي سياسي كشور از دو جناح راست و چپ، محافظه كار و اصلاح طلب، اصول گرا و اصلاح طلب فراتر رفته و به درون اصول گرايان رسيده است، رقابتي حساس ميان دو گروه از روحانيون درون نظام در انتخابات خبرگان و اصول گرايان درون نظام در شوراها.
رقابت جناح ها در انتخابات خبرگان
در انتخابات خبرگان صحنه رقابت در اختيار طرفداران هاشمي رفسنجاني و مصباح يزدي است. هاشمي رفسنجاني ترجيح مي دهد مانند هميشه به طور آشكار خود را در يك جناح و گروه سياسي قرار نداده و شأن فراجناحي خود را حفظ كند، اگرچه مصباح يزدي نيز به دنبال همين روش است اما او چون تاكنون در مصادر قدرت اجرايي نبوده است طي سالهاي گذشته كمتر توانسته شأني فراجناحي براي خود ايجاد كند.
حاميان هاشمي رفسنجاني در ميان روحانيون ميانه رو در دو تشكل سابقه دار و قديمي جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم جاي دارند، كساني كه تلاش كردند تا با به صحنه آوردن هاشمي رفسنجاني او را در رأس فهرست انتخاباتي خود در خبرگان قرار دهند، البته اين دو گروه همين تلاش ها را براي قرار دادن نام مصباح يزدي در ليست شان كردند و قرار است اين دو نفر در ليست جامعتين قرار گيرند اما ارائه ليستي از سوي هواداران مصباح يزدي و اصرار آنها به علني كردن مخالفت شان با هاشمي رفسنجاني، شرايط جديدي را براي ساير روحانيون ايجاد كرده است.
اعلام ليست حاميان مصباح يزدي و تأكيد آنها بر مخالفت و مرزبندي شان با هاشمي رفسنجاني باعث واكنش هايي شد؛ حميدرضا اكرمي عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز نفي ديگران بخصوص شخص آيت الله هاشمي رفسنجاني از سوي حاميان آقاي مصباح يزدي را خلاف شرع، قانون، اخلاق و انصاف خواند و گفت: اين عده به جاي تخريب ديگران بروند ببينند آن كسي كه در انتخابات رياست جمهوري از او حمايت كردند و رئيس جمهور شد آيا هيچ ايرادي در عملكرد بيش از يك سال گذشته اش وجود ندارد كه نياز به تذكر و انتقاد داشته باشد؟
حتي در اين ماجرا روزنامه جمهوري اسلامي نيز به طرفداري از هاشمي رفسنجاني وارد عرصه شد و در برابر مصباح يزدي موضع گرفت و نظرات رهبري در باب ولايت فقيه را مخالف مواضع مصباح يزدي دانست.
روزنامه جمهوري اسلامي درمقاله اي با عنوان مخالفت رهبري با عملكرد مصباح يزدي نوشت: احدي از آحاد ملت حق ندارد از رهبري جلو بيفتد، آيا رهبري از عملكرد و موضع گيري هاي شما راضي است؟ ما قرائتي داريم كه نه، شما اگر دليلي بر رضايت ايشان از عملكرد خودتان داريد، ذكر فرماييد، البته اينكه ايشان به مؤسسه شما كمك مالي بكنند يا شما در دفتر ايشان سخنراني كنيد دليل نمي شود.
ماه ها بود كه جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم در تلاش براي بستن فهرست مشترك خود بودند، اما شرايط جديد و ورود مستقل حاميان مصباح يزدي به صحنه، كار را بر جامعتين دشوار كرده است.
اما آنچه كه مهم است اين كه رقابت ليست هاي دو جريان روحانيون در انتخابات شديد نخواهد بود. انتظار مي رود بسياري از اسامي مشترك شوند اما از آنجا كه رقابت بين افراد صدر ليست است (هاشمي- مصباح) رقابت اصلي در درون مجلس خبرگان شكل مي گيرد.
از حضور مستقل هواداران مصباح يزدي در انتخابات خبرگان با نام جريان سوم ياد مي شود.
امير محبيان از نظريه پردازان جناح اصول گرا اختلافات موجود ميان هاشمي و مصباح را عقيدتي و به نوع نگاه طيف مصباح به سياست هاي دوران رياست جمهوري هاشمي مرتبط مي داند.
البته محبيان شكاف موجود را بسيار معضل آفرين دانسته كه با مذاكرات فشرده دو طرف در حال حاضر به كمترين حد ممكن كاهش يافته ولي در هر صورت نمي توان اين نقطه شكاف را پر كرد.
محبيان مسأله اصلي را در بروز رقابت هاي درون مجلس و در انتخابات هيأت رئيسه مجلس خبرگان و موضوع رياست آن دانسته و معقتد است كه اين جايگاه به نقطه چالش دو طرف تبديل خواهد شد.
و اما جناح ديگر يعني اصلاح طلبان نيز در انتخابات خبرگان وارد خواهند شد اما از آنجا كه تأثير گذاري آنان بر انتخابات خبرگان كم خواهد بود آنها وقت خود را بيشتر مصروف انتخابات شوراها مي كنند و رقابت روحانيون ميانه رو و تند رو در انتخابات مجلس خبرگان، اصلي ترين رقابت در انتخابات مجلس خبرگان است و بعيد است اصلاح طلبان بتوانند جايي در اين رقابت براي خود باز كنند كما اينكه آنها از هم اكنون نيز صحنه را واگذار كرده اند.
رقابت جناح ها در انتخابات شوراها
تحولاتي كه در انتخابات مجلس خبرگان رهبري مشاهده مي شود، در انتخابات شوراها نيز به نوعي ديگر قابل مشاهده است.
در انتخابات شوراها در جناح اصول گرا دو جريان در حال رقابتند و بين اصلاح طلبان هم رقابتي وجود دارد طيف قدرتمند اين جناح، ائتلافي قوي را ميان خود رقم زده اند. حضور كانديداهاي شناخته شده جناح اصلاح طلب مي تواند شكاف موجود در ميان اصلاح طلبان را افزايش دهد زيرا كانديداهاي رده هاي پايين تر به دليل احتمال حذفشان از ليست اصلي، چاره اي جز خروج از ائتلاف و ارائه فهرست و يا فهرست هاي مستقل نديده اند. تشكيل جنبش مردمي اصلاحات از سوي گروههاي كوچكتر جناح اصلاح طلب يكي از تلاشهاي بعضي كانديداهاي اين جناح براي قرار گرفتن در ليست انتخاباتي شوراهاست.
و اما به نظر مي رسد اصلاح طلبان در انتخابات شوراها همانند خبرگان در حاشيه تحولات سياسي قرار داشته باشند. آنچه كه مهم مي نمايد رقابت هاي دروني جناح اصول گراست. كه هر چه به انتخابات نزديكتر مي شويم خود را بيشتر نمايان مي سازد.
اين تضادها از زماني تشديد شد كه خانم فاطمه رجبي همسر دكتر الهام، سخنگوي دولت نوك تيز حملات خود را عليه منتقدين رئيس جمهوري از همه جناح ها از جمله اصول گرايان آغاز كرد، اين حملات دلخوري هاي بسياري را در جمع اصول گرايان سنتي ايجاد كرد.
هنوز موضوع فاطمه رجبي در ميان اصول گرايان و منتقدين احمدي نژاد تازه بود كه مهرداد بذرپاش مشاور مستعفي رئيس جمهور نيز به آن اضافه شد. او كه براي شركت در انتخابات شوراها از سمت دولتي خود استعفا داد به نظر مي رسد قصد دارد تا ليست هواداران رئيس جمهوري را سامان دهد و كساني را وارد شوراها كند كه به طور يكدست حامي احمدي نژاد باشند، زيرا بيش از 7 نفر از اعضاي شوراهاي دوم در كنار منتقدين رئيس جمهوري قرار گرفتند.
هواداران احمدي نژاد زماني فعال صحنه انتخابات شدند كه اصول گرايان به شدت با دخالت دولت در امر انتخابات مخالفت كرده و از احمدي نژاد خواستند كه وارد اين صحنه نشوند. اين مخالفت ها زماني ابراز شد كه مقام معظم رهبري با تأكيدي جدي و صريح دولت را از دخالت در انتخابات برحذر داشتند. رهبري پيش تر نيز در جلسه اي با دولتمردان به صورت غير مستقيم آنان را از ورود به رقابت هاي انتخاباتي برحذر داشته بودند.
در همين رابطه مهدي كروبي دبيركل حزب اعتماد ملي با اشاره به سخنان رهبري گفت: استعفاهاي ظاهري، شائبه دخالت دولت و مسئولان اجرايي را در انتخابات تقويت مي كند. كروبي اضافه كرد: اگر كسي از پست دولتي خود استعفا داده و وارد رقابت هاي انتخاباتي شود اشكالي ندارد، ولي اگر استعفا صوري باشد و شخص همچنان نفوذ خود را در دولت داشته باشد و بخواهد فعاليت هاي دولتي را در انتخابات سامان دهد آنگاه شائبه دخالت دولت در انتخابات تقويت خواهد شد كه يك خطر و هشدار جدي است.
اين اعتراضات تنها محدود به اصلاح طلبان نمي شد، رئوفيان دبير كل جامعه اسلامي فرهنگيان نيز در همين رابطه گفت: همان زمان كه يكي از مشاوران رئيس جمهور اعلام كرد قصد تشكيل ستاد انتخاباتي را دارد به اين موضوع واكنش نشان دادم... شواهد نشان مي دهد حركات اين چنيني از سمت برخي از دولتمردان صورت گرفته و حتي برخي با تشكيل ستادي با عنوان حاميان رئيس جمهور بر اين موضوع دامن زده و قصد فعاليت در امر انتخابات را دارند.
سيد رضا اكرمي عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز نيز استعفاي صوري دولتي ها را خلاف سخنان رهبري و نوعي رانت سياسي دانست و گفت: از ابتداي پيروزي انقلاب تاكنون با اين مشكلات روبه رو بوده ايم كه برخي احزاب و تشكل هاي غير قانوني به مجرد اينكه انتخاباتي پيش مي آيد به صحنه آمده و پس از پيروزي جذب قدرت شده و از آن استفاده مي كنند.
احمد توكلي و چهره هاي ديگري از اصول گرايان مجلس نيز طي نطق هاي پيش از دستور خود به انتقاد از دخالت هاي دولت در امر انتخابات پرداختند.
اينك اصول گرايان با جريان هواداران احمدي نژاد روبه رو شده اند. اين جريان به شكلي در حال فعاليت است كه برخي تحركات اصول گرايان ديگر مانند تشكيل شوراي معتمدين اصول گرايان را نيز تحت الشعاع خود قرار داده است. به نظر مي رسد رقابت در درون اصول گرايان به قدري جدي شده كه آنها ديگر اصلاح طلبان را فراموش كرده اند، البته اصول گرايان به خوبي مي دانند كه اصلاح طلبان چندان قدرتي براي تهديد آنها در دست ندارند و لذا به نظر مي رسد همانند مجلس خبرگان، در انتخابات شوراها نيز رقابت اصلي در درون اصول گرايان جريان دارد.
