سه شنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۵
تحولات دروني جناح ها در آستانه انتخابات
006303.jpg
گروه سياسي- يكي از مهم ترين تحولات تاريخ سياسي ايران در 24 آذرماه آينده به وقوع خواهد پيوست. مقوله انتخابات در مقاطع مختلف همواره واجد اهميت و منشا تحولات سياسي در كشور بوده است.انتخابات 24 آذرماه از آن رو مهم ومنشا اثر است كه تغييراتي را در تركيب بندي جناح ها در پي خواهد داشت.
اكنون صف بنديهاي سياسي كشور از دو جناح راست و چپ، محافظه كار و اصلاح طلب، اصول گرا و اصلاح طلب فراتر رفته و به درون اصول گرايان رسيده است، رقابتي حساس ميان دو گروه از روحانيون درون نظام در انتخابات خبرگان و اصول گرايان درون نظام در شوراها.

رقابت جناح ها در انتخابات خبرگان
در انتخابات خبرگان صحنه رقابت در اختيار طرفداران هاشمي رفسنجاني و مصباح يزدي است. هاشمي رفسنجاني ترجيح مي دهد مانند هميشه به طور آشكار خود را در يك جناح و گروه سياسي قرار نداده و شأن فراجناحي خود را حفظ كند، اگرچه مصباح يزدي نيز به دنبال همين روش است اما او چون تاكنون در مصادر قدرت اجرايي نبوده است طي سالهاي گذشته كمتر توانسته شأني فراجناحي براي خود ايجاد كند.
حاميان هاشمي رفسنجاني در ميان روحانيون ميانه رو در دو تشكل سابقه دار و قديمي جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم جاي دارند، كساني كه تلاش كردند تا با به صحنه آوردن هاشمي رفسنجاني او را در رأس فهرست انتخاباتي خود در خبرگان قرار دهند، البته اين دو گروه همين تلاش ها را براي قرار دادن نام مصباح يزدي در ليست شان كردند و قرار است اين دو نفر در ليست جامعتين قرار گيرند اما ارائه ليستي از سوي هواداران مصباح يزدي و اصرار آنها به علني كردن مخالفت شان با هاشمي رفسنجاني، شرايط جديدي را براي ساير روحانيون ايجاد كرده است.
اعلام ليست حاميان مصباح يزدي و تأكيد آنها بر مخالفت و مرزبندي شان با هاشمي رفسنجاني باعث واكنش هايي شد؛ حميدرضا اكرمي عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز نفي ديگران بخصوص شخص آيت الله هاشمي رفسنجاني از سوي حاميان آقاي مصباح يزدي را خلاف شرع، قانون، اخلاق و انصاف خواند و گفت: اين عده به جاي تخريب ديگران بروند ببينند آن كسي كه در انتخابات رياست جمهوري از او حمايت كردند و رئيس جمهور شد آيا هيچ ايرادي در عملكرد بيش از يك سال گذشته اش وجود ندارد كه نياز به تذكر و انتقاد داشته باشد؟
حتي در اين ماجرا روزنامه جمهوري اسلامي نيز به طرفداري از هاشمي رفسنجاني وارد عرصه شد و در برابر مصباح يزدي موضع گرفت و نظرات رهبري در باب ولايت فقيه را مخالف مواضع مصباح يزدي دانست.
روزنامه جمهوري اسلامي درمقاله اي با عنوان مخالفت رهبري با عملكرد مصباح يزدي نوشت: احدي از آحاد ملت حق ندارد از رهبري جلو بيفتد، آيا رهبري از عملكرد و موضع گيري هاي شما راضي است؟ ما قرائتي داريم كه نه، شما اگر دليلي بر رضايت ايشان از عملكرد خودتان داريد، ذكر فرماييد، البته اينكه ايشان به مؤسسه شما كمك مالي بكنند يا شما در دفتر ايشان سخنراني كنيد دليل نمي شود.
ماه ها بود كه جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم در تلاش براي بستن فهرست مشترك خود بودند، اما شرايط جديد و ورود مستقل حاميان مصباح يزدي به صحنه، كار را بر جامعتين دشوار كرده است.
اما آنچه كه مهم است اين كه رقابت ليست هاي دو جريان روحانيون در انتخابات شديد نخواهد بود. انتظار مي رود بسياري از اسامي مشترك شوند اما از آنجا كه رقابت بين افراد صدر ليست است (هاشمي- مصباح) رقابت اصلي در درون مجلس خبرگان شكل مي گيرد.
از حضور مستقل هواداران مصباح يزدي در انتخابات خبرگان با نام جريان سوم   ياد مي شود.
امير محبيان از نظريه پردازان جناح اصول گرا اختلافات موجود ميان هاشمي و مصباح را عقيدتي و به نوع نگاه طيف مصباح به سياست هاي دوران رياست جمهوري هاشمي مرتبط مي داند.
البته محبيان شكاف موجود را بسيار معضل آفرين دانسته كه با مذاكرات فشرده دو طرف در حال حاضر به كمترين حد ممكن كاهش يافته ولي در هر صورت نمي توان اين نقطه شكاف را پر كرد.
006300.jpg
محبيان مسأله اصلي را در بروز رقابت هاي درون مجلس و در انتخابات هيأت رئيسه مجلس خبرگان و موضوع رياست آن دانسته و معقتد است كه اين جايگاه به نقطه چالش دو طرف تبديل خواهد شد.
و اما جناح ديگر يعني اصلاح طلبان نيز در انتخابات خبرگان وارد خواهند شد اما از آنجا كه تأثير گذاري آنان بر انتخابات خبرگان كم خواهد بود آنها وقت خود را بيشتر مصروف انتخابات شوراها مي كنند و رقابت روحانيون ميانه رو و تند رو در انتخابات مجلس خبرگان، اصلي ترين رقابت در انتخابات مجلس خبرگان است و بعيد است اصلاح طلبان بتوانند جايي در اين رقابت براي خود باز كنند كما اينكه آنها از هم اكنون نيز صحنه را واگذار كرده اند.
رقابت جناح ها در انتخابات شوراها
تحولاتي كه در انتخابات مجلس خبرگان رهبري مشاهده مي شود، در انتخابات شوراها نيز به نوعي ديگر قابل مشاهده است.
در انتخابات شوراها در جناح اصول گرا دو جريان در حال رقابتند و بين اصلاح طلبان هم رقابتي وجود دارد طيف قدرتمند اين جناح، ائتلافي قوي را ميان خود رقم زده اند. حضور كانديداهاي شناخته شده جناح اصلاح طلب مي تواند شكاف موجود در ميان اصلاح طلبان را افزايش دهد زيرا كانديداهاي رده هاي پايين تر به دليل احتمال حذفشان از ليست اصلي، چاره اي جز خروج از ائتلاف و ارائه فهرست و يا فهرست هاي مستقل نديده اند. تشكيل جنبش مردمي اصلاحات از سوي گروههاي كوچكتر جناح اصلاح طلب يكي از تلاشهاي بعضي كانديداهاي اين جناح براي قرار گرفتن در ليست انتخاباتي شوراهاست.
و اما به نظر مي رسد اصلاح طلبان در انتخابات شوراها همانند خبرگان در حاشيه تحولات سياسي قرار داشته باشند. آنچه كه مهم مي نمايد رقابت هاي دروني جناح اصول گراست. كه هر چه به انتخابات نزديكتر مي شويم خود را بيشتر نمايان مي سازد.
اين تضادها از زماني تشديد شد كه خانم فاطمه رجبي همسر دكتر الهام، سخنگوي دولت نوك تيز حملات خود را عليه منتقدين رئيس جمهوري از همه جناح ها از جمله اصول گرايان آغاز كرد، اين حملات دلخوري هاي بسياري را در جمع اصول گرايان سنتي ايجاد كرد.
هنوز موضوع فاطمه رجبي در ميان اصول گرايان و منتقدين احمدي نژاد تازه بود كه مهرداد بذرپاش مشاور مستعفي رئيس جمهور نيز به آن اضافه شد. او كه براي شركت در انتخابات شوراها از سمت دولتي خود استعفا داد به نظر مي رسد قصد دارد تا ليست هواداران رئيس جمهوري را سامان دهد و كساني را وارد شوراها كند كه به طور يكدست حامي احمدي نژاد باشند، زيرا بيش از 7 نفر از اعضاي شوراهاي دوم در كنار منتقدين رئيس جمهوري قرار گرفتند.
هواداران احمدي نژاد زماني فعال صحنه انتخابات شدند كه اصول گرايان به شدت با دخالت دولت در امر انتخابات مخالفت كرده و از احمدي نژاد خواستند كه وارد اين صحنه نشوند. اين مخالفت ها زماني ابراز شد كه مقام معظم رهبري با تأكيدي جدي و صريح دولت را از دخالت در انتخابات برحذر داشتند. رهبري پيش تر نيز در جلسه اي با دولتمردان به صورت غير مستقيم آنان را از ورود به رقابت هاي انتخاباتي برحذر داشته بودند.
در همين رابطه مهدي كروبي دبيركل حزب اعتماد ملي با اشاره به سخنان رهبري گفت: استعفاهاي ظاهري، شائبه دخالت دولت و مسئولان اجرايي را در انتخابات تقويت مي كند. كروبي اضافه كرد: اگر كسي از پست دولتي خود استعفا داده و وارد رقابت هاي انتخاباتي شود اشكالي ندارد، ولي اگر استعفا صوري باشد و شخص همچنان نفوذ خود را در دولت داشته باشد و بخواهد فعاليت هاي دولتي را در انتخابات سامان دهد آنگاه شائبه دخالت دولت در انتخابات تقويت خواهد شد كه يك خطر و هشدار جدي است.
اين اعتراضات تنها محدود به اصلاح طلبان نمي شد، رئوفيان دبير كل جامعه اسلامي فرهنگيان نيز در همين رابطه گفت: همان زمان كه يكي از مشاوران رئيس جمهور اعلام كرد قصد تشكيل ستاد انتخاباتي را دارد به اين موضوع واكنش نشان دادم... شواهد نشان مي دهد حركات اين چنيني از سمت برخي از دولتمردان صورت گرفته و حتي برخي با تشكيل ستادي با عنوان حاميان رئيس جمهور بر اين موضوع دامن زده و قصد فعاليت در امر انتخابات را دارند.
سيد رضا اكرمي عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز نيز استعفاي صوري دولتي ها را خلاف سخنان رهبري و نوعي رانت سياسي دانست و گفت: از ابتداي پيروزي انقلاب تاكنون با اين مشكلات روبه رو بوده ايم كه برخي احزاب و تشكل هاي غير قانوني به مجرد اينكه انتخاباتي پيش مي آيد به صحنه آمده و پس از پيروزي جذب قدرت شده و از آن استفاده مي كنند.
احمد توكلي و چهره هاي ديگري از اصول گرايان مجلس نيز طي نطق هاي پيش از دستور خود به انتقاد از دخالت هاي دولت در امر انتخابات پرداختند.
اينك اصول گرايان با جريان  هواداران احمدي نژاد روبه رو شده اند. اين جريان به شكلي در حال فعاليت است كه برخي تحركات اصول گرايان ديگر مانند تشكيل شوراي معتمدين اصول گرايان را نيز تحت الشعاع خود قرار داده است. به نظر مي رسد رقابت در درون اصول گرايان به قدري جدي شده كه آنها ديگر اصلاح طلبان را فراموش كرده اند، البته اصول گرايان به خوبي مي دانند كه اصلاح طلبان چندان قدرتي براي تهديد آنها در دست ندارند و لذا به نظر مي رسد همانند مجلس خبرگان، در انتخابات شوراها نيز رقابت اصلي در درون اصول گرايان جريان دارد.

انتخابات شوراها؛ حاشيه در برابر متن
006297.jpg
امير دبيري مهر
تفاوت انسان ها و جوامع موفق و خوشبخت در عصر مدرن و فرامدرن در شناسايي اهداف و چشم اندازهاي آينده نيست، بلكه در شناسايي راه هاي رسيدن به آن اهداف و به كارگيري ابزارهايي است كه با حداقل هزينه و حداكثر فايده، انسان را به اهدافش رهنمون مي سازد. امروز بين مردان اقتصادي منهتن كه در برج ها و آسمانخراش هاي نيويورك با لپ تاپ هاي خود سهام بورس هاي معتبر را خريد و فروش مي كنند و شهروندان جوياي كار آفريقايي كه به كار يدي با دستمزد يك دلاري در روز راضي و شاكر هستند اگر اختلافات زيادي قابل مشاهده است دريك چيز مشتركند و آن تعريف حداقل ها و استانداردهاي زندگي است كه نتيجه گسترش ارتباطات بين المللي است و در ميان انبوه اختلافات بين آنها يكي از اختلافات خيلي بارز و متمايز و مؤثر است و آن شناخت روش ها و ابزارهاي دستيابي به حداقل هاي زندگي است.
امروز اكثريت قريب به اتفاق كشورها و جوامع؛ مدل هاي دموكراتيك - ساختارهاي مبتني بر رأي و نظر و مشاركت و نقد و نظارت مردم- را در مديريت هاي كلان در سطوح بين المللي، منطقه اي، ملي، ايالتي، شهري و حتي محلي كارآمد و مفيد مي دانند، ولي اگر بين مديريت در سوئد، ژاپن، كانادا و استراليا با كشورهايي نظير سودان، هائيتي، افغانستان و... تفاوتي مشاهده مي شود در همين سطح راهكاري و ابزاري است. در جوامع توسعه يافته امروز همه ظرفيت هاي اجتماعي براي رسيدن به اهداف كلان در يك متن واحد كه از انسجام و پيوستگي برخوردار است به كار گرفته مي شود و حواشي مخل اين حركت در سطح حداقل هاست و بالعكس در جوامع توسعه نيافته يا در مراحل ابتدايي توسعه همواره حواشي بر متن غالب مي شود و گاه متن و بالتبع هدف فراموش يا دست نايافتني مي شود. هدف از بيان اين مقدمه نگاهي متفاوت به انتخابات شوراها در ايران با رويكردي نقادانه و آسيب شناسانه است.
كاركرد شوراها
مسئله بسيار روشن است. كاركرد شوراها، نياز مردم ايران به شوراها، جايگاه قانوني و اهميت شوراها، حدود وظايف و اختيارات شورا ها و شيوه برگزاري انتخابات و شرايط نمايندگان شوراها و... اين گزاره ها متن مسئله و موضوع شوراهاست. ولي نگاهي به مجموعه اخبار و تحليل هايي كه اين روزها در رسانه هاي ديداري، شنيداري، نوشتاري (مكتوب و الكترونيك) درباره شوراها توليد و منتشر مي شود حواشي است كه نه تنها در خدمت متن نيست، بلكه متن را به فراموشي و انحراف مي كشاند.
فصل هفتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران شامل اصول يكصدم تا يكصد و ششم به مسئله شوراها اختصاص يافته است كه مهم ترين فرازهاي آن عبارت است از:
۱ - انتخاب نمايندگاني توسط مردم براي پيشبرد سريع برنامه هاي اجتماعي، اقتصادي، عمراني، بهداشتي، فرهنگي، آموزشي و ساير امور رفاهي
? - جلوگيري از تبعيض و جلب همكاري در تهيه برنامه هاي عمراني و رفاهي و نظارت بر اجراي هماهنگ آنها
? - ضرورت رعايت تصميمات شوراها از جانب استانداران، فرمانداران، بخشداران و ساير مقامات كشوري
قانون انتخابات شورا ها نيز به شكل تفصيلي تهيه و قابل اجراست و تاكنون 2بار نيز اصلاح شده است، اما حواشي انتخابات كه نه تنها كمكي به اهداف اساسي تشكيل شورا ها نمي كند، بلكه شأن و كاركرد شورا ها را تقليل مي دهد عبارتند از:
رويكرد سياسي و ابزاري به شورا ها
دور اول شورا ها با حضور چهره هاي كاملا سياسي در شوراي شهر تهران به عنوان نماد شورا ها در كشور نقطه آغاز انحراف بود. اصلاح طلبان كه از پيروزي سيدمحمد خاتمي سرمست بودند با تعقيب استراتژي تصرف سنگر به سنگر نهادهاي نظام در انتخابات شوراها به پيروزي مطلقي دست يافتند و به  جاي آنكه اين پيروزي را فرصتي براي اثبات شايستگي و كارآمدي خود بدانند و اقبال و تأييد مردم را حفظ كنند، همچون لشگر به غنايم رسيده آنچنان به مباحث كاذب سياسي مشغول شدند و اين مباحث را ادامه دادند تا سرانجام اين شورا توسط دولت اصلاحات منحل شد و نوعي بدبيني در مردم نسبت به كاركرد اين نهاد نوپا ايجاد شد. درحالي كه اين بدبيني در واقع متوجه عملكرد سياسيون حاضر در شوراها بود، همين شرايط موجب پيروزي اصولگرايان نو با محوريت آبادگران در دور دوم شورا ها شد. دور دوم نيز هرچند خوب آغاز شد، ولي از آسيب هاي به جاي مانده از دور اول بركنار نماند. اين انحراف لزوماً به اعضاي شورا ها و نهاد شوراها باز نمي گردد، بلكه با تحليل و رويكرد ناظران بيروني نيز ارتباط وثيق دارد. كساني كه شورا ها را سكوي پرتاب به مجلس و مجلس را سكوي پرتاب به رياست جمهوري مي دانند، بدون توجه به كاركرد متفاوت و مستقل هر يك از اين نهادها تنها به طي كردن سلسله مراتب قدرت مي انديشند، غافل از ضربه سهمگيني كه به مشاركت مردم و كاركرد نهادهاي اساسي كشور وارد مي كنند. دور دوم شوراها نيز با انتخاب محمود ?احمدي نژاد، شهردار منتخب شوراي شهر تهران به عنوان رئيس جمهوري شكاف در اعضاي شوراي شهر ايجاد شد؛ شكافي معروف به گروه 8 و گروه 7. اين شكا ف هم ناشي از سياست زدگي گروه 7 بود كه خواهان انتخابي سياسي به جاي احمدي نژاد بودند كه همسو و هم رأي دولت باشد و از زماني كه محمدباقر قاليباف با توجه به سابقه موفق اجرايي در نيروي انتظامي در ساختمان بهشت مستقر شد،  بدون توجه به جنبه هاي فني و اجرايي عملكرد قاليباف با جهت گيري سياسي به مخالفت هاي مستمر با او پرداختند. براي نمونه مي توان به مخالفت با طرح جامع نوسازي بافت هاي فرسوده، مخالفت با لغو ديدارهاي مردمي شهردار، مخالفت با تاسيس تعاوني اعتباري شهر و... اشاره كرد.
هم اكنون نيز ميدان دار فعاليت هاي مقدماتي براي انتخابات شوراي شهر گروه هاي سياسي هستند كه نامزدهايشان نيز افرادي اغلب سياسي هستند. براي نمونه مي توان به حضور تعدادي از وزيران و معاونان وزير دولت خاتمي به عنوان نامزد شوراها اشاره كرد. در حالي كه شوراي هاي شهر و روستا به صاحب نظران سياسي و كنش گران سياسي به عنوان اعضا نياز ندارد، بلكه به افرادي صاحب نظر و مجرب و توانا در مديريت شهري و مسائل اجتماعي نياز دارد هرچند به مشاوران ورزيده از جمله در حوزه سياسي نيازمند است.
رقابت هاي سياسي غيراخلاقي
معضل زير پا نهادن معيارها و موازين اخلاقي در آستانه انتخابا ت و تنها با اهداف قدرت طلبي و جاه طلبانه نيز به هنجاري مرسوم تبديل شده است. بيانيه ها يي كه يكي از بانوان تازه وارد در عرصه سياسي عليه زمين و آسمان مي نويسد، يا نامه مشاور سابق رئيس جمهور عليه يكي از نمايندگان شاخص اصولگرا در مجلس از جمله مواردي است كه اين روزها خبر از شديدتر شدن رقابت هاي سياسي در آستانه انتخابات شورا ها مي دهد. امروز مسائل و مشكلات شهرها و روستاها بسيار مشخص است به عنوان مثال در تهران مسئله ساماندهي حمل و نقل عمومي براي كاهش معضل ترافيك، ايجاد مديريت واحد شهري براي تسريع در حل مشكلات، مشخص شدن حريم شهر تهران، جلوگيري از ساخت و سازهاي غير مجاز، افزايش خدمات عمومي در سطح شهر، كاهش فاصله امكانات و خدمات شمال و جنوب شهر، افزايش فضا ها و امكانات تفريحي و رفاهي، افزايش فضاي سبز و پارك ها، كوتاه كردن دست باندها ي زياده خواه و مافيايي از تصميم سازي ها و تصميم گيري ها درباره مسائل شهري و بالاخره حاكميت اخلاق و موازين فرهنگي و متعالي بر مناسبات و نمادهاي شهري ازجمله مهم ترين خواسته هاي حدود 10 ميليون شهروند اين كلانشهر است، اما پرسش من اين است كه امروز چه مقدار از تلاش و برنامه ريزي و مواضع گروه هاي آماده براي انتخابات شوراها معطوف به اين مسائل است؟ با كما ل تأسف مسئله اصلي اصولگرايان و اصلاح طلبان به عنوان 2جريان اصلي اين رقابت اين است كه آيا به ليست واحد مي رسند يا نه؟ بدون اينكه اشاره اي حقيقي و متعهدانه (نه تبليغاتي) به مسائل اصلي شهر داشته باشند. به ديگر سخن در اين فضاي خلاء و عدم شناخت از كاركرد نهاد شوراها و البته نبود تخصص در اين حوزه كاري بديهي است كه شيوه هاي سلبي و انكاري و تخطئه آميز به كار مي آيد؛ همان شيوه مرسوم و كهنه نفي ديگران براي كسب هويت و شخصيت حقوقي.
دسته بندي هاي سياسي
در حال حاضر 2 جريان اصلي خود را براي ورود به انتخابات شوراها آماده مي كنند؛ اصولگرايان و اصلاح طلبان. (برگزاري همزمان انتخابات شورا ها و خبرگان در 24 آذر امسال تا حدودي موجب عدم تفكيك سياستگذاري تبليغاتي احزاب و تشكل هاي سياسي در اين دو عرصه شده است).
به اجماع اصلاح طلبان براي رسيدن به ليست واحد ديگر اميدي نيست، زيرا هم حزب اعتماد ملي همان گونه كه انتظار مي رفت به تفاهم براي ائتلاف با اصلاح طلبان نرسيد و هم انشعاب جبهه مردمي اصلاح طلبان همه اميدهاي اصلاح طلبان را نقشه بر آب كرد. درحالي كه همان گونه كه دكتر رمضان زاده گفته بود اگر اصلاح طلبان به ائتلاف و يكدستي مي رسيدند، امكان موفقيت در انتخابات شورا ها را داشتند.
اما در اين دوره از رقابتهاي سياسي در اردوگاه اصولگرايان نيز 3 شاخه و سه جريان جدي حضور دارند كه تلاش مي شود به اجماع برسند. يكي جريان شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب است كه سعي مي كند چتر خود را بر سر همه اصولگرايان بگستراند كه به نظر مي رسد همچون انتخابات نهم رياست جمهوري بعيد است توفيقي در اين تاكتيك كسب كند.
ديگري حاميان رئيس جمهور احمدي نژاد هستند كه 7عضو كنوني شوراي شهر نيز در طيف آنان قرار مي گيرند و تلاش مي كنند با به دست آوردن رأي اكثريت در شوراي شهر تهران و در ديگر شهرها اقتدار خود را افزايش دهند. دسته سوم نيز جمعي هستند كه مديريت كنوني شهري در تهران را موفق و كاردان و كارآمد دانسته و استمرار آن را خواهان هستند. به هرحال سياست، صحنه ممكنات است و چه بسا در روزهاي آتي تغيير و تحولاتي در چيدمان سياسي كشور رخ دهد. اميدواريم اين صف بندي ها و جبهه گيري ها هرگونه كه است متكي و مبتني بر تشخيص نيازهاي مردم و مصالح عمومي كشور و نظام باشد و در اين صورت است كه راي مردم و مشروعيت قانوني نيز در پي آن خواهد آمد و شايد اين  گونه متن فداي حاشيه نشود.

سياست
اقتصاد
اجتماعي
انديشه
شهرآرا
موسيقي
ورزش
|  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  شهرآرا  |  موسيقي  |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |