|
چقدر در شناخت و خريد طلا و جواهر مهارت داريد
فلز فريبـا
|
|
|
عكس: محمد توكلي
سميه صيادي فر
ايران دومين مصرف كننده طلا و جواهر در دنياست. سرانه اندوخته طلا در ميان خانوارهاي ايراني حداقل 100 گرم است.
در ميان شهرهاي ايران، تهران و اصفهان بيشترين اندوخته طلا را دارند. انگيزه ذخيره طلا در بين ايرانيان طي سالهاي اخير دچار تحول و دگرگوني شده است. سالهاي گذشته به دليل وضعيت اقتصادي خاص ايرانيان طلا را به عنوان سرمايه و پس انداز ذخيره مي كردند چرا كه معمولاً كمتر دچار نوسانات شديد مي شد. اما اخيراً با نوعي بي ثباتي كه دامنگير اوضاع اقتصادي شده ديگر كمتر كسي به طلا به عنوان سرمايه و پس انداز نگاه مي كند و بيشتر از طلا و جواهر براي تزيين و زيبايي و مد استفاده مي شود.
اما هر انگيزه اي كه در خريد و انباشت طلا داشته باشيم بي نياز از اطلاعات پايه اي در مورد شناخت طلاي اصل از تقلبي، كيفيت و عيار طلا و نيز چگونگي وزن و قيمت آن نيستيم. گزارش زير به مناسبت برگزاري دومين نمايشگاه طلا و جواهر كه نيمه بهمن ماه در تهران برگزار شد و برخي سؤالات شهروندان علاقه مند به طلا را با دست اندركاران اين صنف در ميان گذاشته است. با هم مي خوانيم.
***
هر چيز بسيار ارزشمندي را به طلا تشبيه مي كنند، حتي اگر ارزش آن خيلي بيشتر از اين حرفها باشد مثل وقت. متأسفانه عامل بسياري كلاهبرداري ها، سرقتها، جنايتها و... طلا و فريبندگي هايش است. اين كالا در بسياري از مواقع علاوه بر زينتي بودنش، سرمايه افراد نيز محسوب مي شود؛ سرمايه اي كه بايد از آن حفاظت شود و البته قبل از آن بايد از اصل بودنش اطمينان يافت. شايد شما هم يكي از افرادي باشيد كه براي ذخيره و پس انداز سرمايه خود طلا خريداري مي كنيد. در اين صورت به نظر مي رسد دانستن اطلاعاتي در مورد اصل يا تقلبي بودن، چگونگي تشخيص عيار طلا، ضوابط خريد و فروش طلا و... برايتان اهميتي دوچندان يابد.
اصل يا تقلبي؛ مسئله اين است!
اگر به طلا فروشي مراجعه مي كنيد تا محصول طلايي را بخريد، اين امكان كه خودتان مطمئناً و 100 درصد بتوانيد تشخيص دهيد طلايي كه قصد خريدار آن را داريد، اصل است يا تقلبي، وجود ندارد. حتي بعضي از طلافروشان به اين قضيه اعتراف مي كنند كه با وجود گذراندن دوره هاي فني تشخيص و تميز طلا و يا كسب اطلاعات از افراد باتجربه هم صنف خود باز هم امكان خطا در تشخيص اصل بودن بعضي از اجناس طلا، وجود دارد. حقيقت اين است كه هر طلافروشي با صدور فاكتور براي محصول طلا، طلاي خريداري شده را تضمين كرده و در قبال اصلي يا تقلبي بودن، آن مسئول است. يك طلا فروش در اين زمينه چنين اظهار نظر مي كند: تشخيص اصل يا تقلبي بودن در اكثر موارد توسط خريداران امكان پذير نيست. اما ما در مقابل فاكتوري كه به شما ارائه مي كنيم، مسئوليت داريم و بايد به اتحاديه طلا و جواهر پاسخگو باشيم. طلا فروش ديگري در اين زمينه مي گويد: فاكتوري كه به شما ارائه مي شود، معتبر است. با اين حال در صورت هرگونه مشكل، طلا فروش صادر كننده فاكتور در صورت شكايت شما و تأييد اصل نبودن جنس طلا بايد پاسخگو باشد. كوروش گوهربين- رئيس اتحاديه و طلا و جواهر- در اين زمينه معتقد است: معمولاَ طلاهاي همه واحدهاي طلافروشي هر 2 ماه يك بار توسط بازرسان اتحاديه طلا و جواهر كنترل و نمونه برداري مي شود تا طلاي تقلبي ساخته نشود. علاوه بر آن در فاكتور فروش قيد مي شود كه عيار طلا 18 است و مارك سازنده طلا نيز مشخص است كه نشان دهنده هويت فروشنده آن است. وي در زمينه تمهيداتي در زمينه بالا بردن ضريب اطمينان ملاك تشخيص خريداران مي افزايد: با مؤسسه استاندارد هماهنگ شده تا در آينده اي نزديك علاوه بر انگ 750 كه درون محصول حك مي شود، انگي استاندارد (كدي از طريق مؤسسه استاندارد) نيز به خود توليدكنندگان داده شود كه اين انگ نيز علاوه بر انگ 750، درون محصول حك شود.
مشكل عيار پايين طلا! پيگيري امكان دارد؟
كوروش گوهربين- رئيس اتحاديه طلا و جواهر- در اين زمينه معتقد است كه چون هر 2 ماه يك بار طلاي واحدهاي طلافروشي توسط بازرسان اتحاديه از نظر عيار نيز سنجيده مي شود، در اين زمينه كمتر مشكلي وجود دارد. اما در عين حال اگر فردي به عيار جنس طلاي خريداري شده خود شك كند مي تواند به همراه اصل جنس و فاكتور خريد آن به اتحاديه طلا و جواهر مراجعه و پس از تأييد پايين بودن عيار، واحد فروشنده بايد پاسخگو باشد. البته نكته بسيار مهمي كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه خريداران حتماً بايد به واحدهاي طلافروشي اي كه زير نظر اتحاديه طلا و جواهر هستند، مراجعه كنند چون در غير اين صورت طبق گفته رئيس اتحاديه طلا و جواهر چون اتحاديه بر واحدهايي كه زير نظرش نيست، نظارتي ندارد، بنابراين اگر تخلفي نيز صورت گيرد، هيچ مسئوليتي در اين زمينه نخواهد داشت.
البته طلافروشان مختلف هركدام زمان متفاوتي را براي سنجش عيار طلا آن هم توسط مؤسسه استاندارد و نه اتحاديه، ذكر كردند. يكي از طلافرشان در اين زمينه گفت: مؤسسه استاندارد هر ماه يك بار مراجعه و يك نمونه از اجناس را به آزمايش مي برد. البته نمونه كارها متعلق به شركتهاي ساخت طلاست و خود آنها پاسخگو هستند. در صورتي كه عيار جنس طلاي آزمايش شده پايين باشد، خريدار از طلافروش شاكي و طلافروش نيز از شركت سازنده شاكي خواهد شد. طلا فروشي هاي ديگر، هر 4۳، يا 6 ماه يك بار را براي كنترل و نمونه برداري و نظارت بر عيار اجناس طلا، ذكر كردند.
ترازوهاي دقيق!
در خريد و فروش طلا، تعيين وزن آن و سپس تعيين قيمت و تقريباً همه چيز را ترازوهاي خاص و دقيق تعيين مي كند. به نظر مي رسد به صورت كلي هر ترازويي نيز ممكن است دچار خرابي يا عدم دقت شود. در اين صورت ميزان گرم و در نتيجه قيمت طلاي خريداري شده كم يا زياد خواهد شد. بنابراين نظارت بر ميزان دقت ترازوهاي طلافروشان امري بسيار ضروري است. به نظر كوروش گوهربين چون ترازوهاي طلافروشي ها ديجيتالي بوده و از طريق مؤسسه استاندارد كنترل شده است، امكان خطا در آنها وجود ندارد. با اين حال سالي يك بار نيز ترازوها توسط اتحاديه طلا و جواهر بازبيني و كنترل مي شود. طلافروشان اين امر را به اين صورت بيان كردند كه ترازوها را ما خودمان هر روز تنظيم مي كنيم، از اتحاديه سالي يك بار و از مؤسسه استاندارد نيز 6 ماه يك بار جهت تنظيم دقت ترازو مراجعه مي كنند. يكي از طلافروشان نيز گفت: دقت ترازوها فقط توسط مؤسسه استاندارد كه با اتحاديه در تماس است، 2 بار در سال مورد بررسي قرار مي گيرد. افراد ديگر نيز تقريباً نظرات مشابهي داشتند با اين تفاوت كه زمان هاي متفاوتي را جهت بازبيني و بررسي دقت ترازوها توسط مؤسسه استاندارد بيان كردند. به هر صورت نكته مهم و قابل توجه اين است كه ترازوهاي ديجيتالي ابزار دست طلافروشان بوده و بالا بودن ميزان دقت آن بسيار مهم و ضروري است.
تشخيص اصلي بودن جواهرات
تشخيص سنگ هاي قيمتي تقلبي از اصل نيز توسط خريداران امكان پذير نيست. اين جمله را رئيس اتحاديه طلا و جواهرگفت و افزود: طلافروشان هم اگر مي توانند اصل را از تقلبي تشخيص دهند به دليل دوره هاي تميز و تشخيص تخصصي است كه قبل از كسب جواز كسب مي گذرانند. گوهربين به خريداران توصيه مي كند جواهرات و سنگ هاي قيمتي را نيز فقط و فقط از واحدهايي كه زير نظر اتحاديه طلا و جواهر هستند و پروانه كسب دارند، خريداري نمايند تا اگر خلافي نيز صورت گرفت از سوي اتحاديه قابل پيگيري باشد.
يك خبر اميدواركننده
اگر فردي طلايي تقلبي خريداري كند، ميزان گرم محاسبه شده از طرف طلافروش درست نباشد و يا عيار طلا پايين تر از 18 باشد، در صورت تأييد اين امر دريافت مبلغ نقدي از طلافروش امكان پذير است. اين را رئيس اتحاديه طلا و جواهر بيان كرد و افزود: در اين صورت مشتري بايد با به همراه داشتن فاكتور خريد و جنس به اتحاديه مراجعه نمايد، در آنجا بعد از انجام كارشناسي و تأييد خلاف، با طلافروش خاطي برخورد شده و قطعاً دريافت مبلغ نقدي خريدار امكان پذير است.
قواعد خريد و فروش طلا
دقت كنيد! اگر شما به واحدي طلا فروشي مراجعه و جنسي را خريداري كنيد، اگر فرداي همان روز براي فروش مراجعه كنيد، اجرت پرداخت و سودي كه طلا فروش برده است از جنس طلا كسر شده و جنس طلاي شما، به قيمت طلاي كهنه از شما خريداري خواهد شد. تعجب نكنيد! اين كار قانوني است. البته به گفته كوروش گوهربين اين مورد كه فرد بعد از يك يا چند روز براي فروش جنس طلاي خريداري شده خود مراجعه كند، خيلي به ندرت پيش مي آيد و موردي استثناست. اما در اين صورت طلافروش درصدي جزئي بابت آب كردن طلا از فرد مي گيرد و اين كار قانوني است. البته طلا فروش حق ندارد طلاي نويي را كه به قيمت طلاي كهنه مي خرد، دوباره به فرد ديگر بفروشد و اين عمل خلاف قانون است. كوروش گوهربين در اين زمينه مي گويد: در صورت مشاهده اين قضيه با واحدهاي طلافروشي خاطي برخورد خواهد شد. البته در عمل زير نظر گرفتن همه طلافروشي ها در تمام طول روز و نظارت بر عملكرد تمام ساعات روزانه آنها كاري محال است. يك طلافروش در پاسخ به اين سؤال كه خريداران در اين مورد خاص بيان شده، چگونه بايد تشخيص دهند كه طلا نو است يا كهنه؟ مي گويد: هيچ ملاكي براي تشخيص طلاي نو از طلايي كه پس از چند روز به قيمت طلاي كهنه خريداري شده (اما هنوز نو است) وجود ندارد. طلافروش ديگري در اين زمينه مي گويد: اتحاديه نمي تواند بر عملكرد تمامي طلافروشي ها نظارت روزانه داشته باشد، تنها عاملي كه ممكن است باعث شود طلافروش طلاي نويي را كه اجرت و سود آن را كم كرده و دوباره آن را خريده، به فرد ديگري به عنوان طلاي نو نفروشد، وجدان خود طلافروش است. در غير اين صورت خريدار اصلاً نمي تواند اين امر را تشخيص دهد.
مواظب فاكتور خريد خود باشيد!
اگر فاكتور خريد جنس طلا را گم كنيد، دچار دردسر خواهيد شد. يعني اگر براي فروش طلاي خود مراجعه كنيد چون امكان اثبات اين كه مالك جنس طلا هستيد وجود ندارد، طلا از شما خريداري نخواهد شد مگر اين كه مشتري ثابت يك طلافروشي خاص باشيد و طلافروش شما را بشناسد. در غير اين صورت اكثر طلافروشان حاضر به خريد جنس طلاي شما نخواهند بود. رئيس اتحاديه طلا و جواهر در اين زمينه نظر جالبي دارد. به نظر كوروش گوهربين اين مشكل نيز قابل حل است. او مي گويد: خريدار در صورت گم كردن فاكتور خود بايد به همان واحدي كه طلا را از آن خريداري كرده مراجعه و تاريخ دقيق خريداري خود را به آن واحد اطلاع دهد، در اين صورت واحد فروشنده در ليست فروش تاريخ ياد شده مراجعه و پس از تأييد خريد، براي خريدار المثني فاكتور را صادر مي كند و اگر فرد تاريخ دقيق را نداند، راه حلي وجود ندارد. البته طلافروشان با شنيدن كلمه المثني براي فاكتور تعجب كردند. اكثر آنها گفتند ما ليست خريد خود را مدت زماني طولاني نگهداري نمي كنيم؛ بنابراين نمي توانيم بر اساس ليست فروش خود، خريد فرد را تأييد كنيم. طلا فروشي در اين زمينه گفت: ما نمي توانيم به افراد اعتماد كنيم چرا كه در حال حاضر حتي سارقان در حين سرقت جنس طلا از منازل، اول به دنبال فاكتور آن هستند. وقتي سارقان با جنس و فاكتور مراجعه مي كنند، ما چه طور مي توانيم به افرادي كه فاكتور ندارند اعتماد كنيم كه جنس طلا متعلق به خود آنهاست. طلافروش ديگري در اين زمينه مي گويد: اگر فردي كه بدون فاكتور مراجعه كند، چهره آشنايي داشته باشد، ممكن است جنس طلايش را بخرم! ولي معمولاً اين كار را انجام نمي دهم، چون به دردسرش نمي ارزد. متأسفانه در كشور ما فرهنگ نگهداري فاكتور خريد طلا وجود ندارد. اگر به كسي بگوييم جنس طلايت را با فاكتور خريد از شما خريداريم، چه بسا با عصبانيت به ما بگويد من مالك اين طلا هستم! منظور شما چيست؟! در صورتي كه ما هم چاره اي نداريم، جنس طلا بايد فاكتور داشته باشد. چون اين تنها راهي است كه ما مي توانيم متوجه شويم طلا متعلق به فرد است و سرقتي نيست!
مالخري طلا، قابل پيگيري و نظارت است؟
اگر فردي كلاهبردار و سارق براي فروش طلاي سرقتي به طلافروشي مراجعه كند و طلافروش هم از او فاكتور نخواهد و طلايش را بخرد، طلافروش مواخذه خواهد شد. اين جمله را كوروش گوهربين بيان كرد و افزود : نظارت بر اين امر نيز بر عهده اتحاديه طلا و جواهر و آگاهي است؛ به اين صورت كه اگر كسي شاكي خصوصي داشته باشد كه محصول طلايش مورد سرقت قرار گرفته است، آگاهي به ما اطلاع مي دهد و ما نيز به صورت اطلاعيه در سازمان نصب مي كنيم و اين امر را مورد پيگيري قرار مي دهيم. البته بازرسان ما نيز هر 2 ماه يك بار به طلافروشي هايي كه زيرنظر اتحاديه هستند مراجعه و بر كار آنها نظارت دارند. علاوه بر آن اگر كسي بگويد كه واحد طلافروشي خاص محصولات طلا را بدون فاكتور خريداري مي كند، اتحاديه اين امر را پيگيري كرده و شخص خاطي بايد پاسخگو باشد. يك طلافروش در اين زمينه مي گويد: اتحاديه نمي تواند بر تمام عملكرد خريد و فروش طلافروشان نظارت داشته باشد، مهمترين عامل و مانع مالخري توسط طلافروشان وجدان كاري خود آنهاست. كشف مالخري طلافروشان نيز خيلي اتفاقي و بر اساس حدس و گمان است. به اين صورت كه وقتي آگاهي هر چند وقت يك بار، سارقي را دستگير مي كند در موقع اعتراف گيري از او مي خواهد طلافروشي هايي را كه اجناس را به آنها فروخته است، نشان دهد. نكته جالب اينجاست كه اگر سارق هر طلافروشي اي را نشان دهد، طلافروش متهم است و اصلاً نمي تواند اثبات كند كه جنس طلا را نخريده است! و براي طلافروش پرونده اي تشكيل مي شود. به هر حال امكان نظارت دقيق بر تمام ساعات كاري طلافروشان وجود ندارد و كشف مالخري طلا نيز بر اساس احتمال و بسيار اتفاقي است.
|
