گروه سلامت: سيزدهمين كنگره باروري و ناباروري ايران، روز گذشته در حالي به كار خود پايان داد كه گفته مي شود در ايران، از 750 هزار ازدواج، سالانه 15 درصد به ناباروري مي انجامد و هم اكنون 2 ميليون زوج كه تجربه ناباروري را گذرانده اند در ايران زندگي مي كنند و سالانه حدود 100 هزار زوج نابارور به اين تعداد افزوده مي شود.
با همه اين اوصاف،  درمان ناباروري در كشور ما همچنان به عنوان يك درمان لوكس درنظر گرفته شده و بيمه ها آن را تحت پوشش قرار نمي دهند.
اين مشكل، در كنار افزايش شيوع ناباروري در سال هاي اخير، باعث شده ناباروري، از حد يك بيماري جسمي خارج شده و ابعاد منفي رواني، اجتماعي و فرهنگي پيدا كند. چنانچه به گفته رئيس هيأت مديره انجمن علمي باروري و ناباروري ايران، سومين علت طلاق در كشور، ناباروري يكي از زوجين است.
در حالي  كه هر سال 30 تا 40 هزار زوج نابارور بايد تحت درمان قرار گيرند، به گفته دكتر محمدرضا نوروزي، هزينه هاي سنگين درمان ناباروري كه تحت پوشش بيمه  قرار نگرفته، موجب مي شود تنها 5 هزار زوج توانايي بهره مندي از درمان مناسب را داشته باشند.
ناباروري يكي از بيماريهاي شايع در دنيا است. آن طور كه در كتاب هاي مرجع پزشكي مي نويسند، ناباروري در 35 درصد موارد، به علت مشكلات تخمك گذاري زنان و انسداد لوله هاي رحمي، در 35 درصد ديگر به علت مشكلات اسپرم مردان، در 25 درصد موارد به خاطر مشكلات مشترك و در 15 درصد در حالي كه هر دو نفر سالم هستند، به دلايل ناشناخته اي ايجاد مي شود. اما آنچه متخصصان بر آن تأكيد مي كنند، افزايش موارد ناباروري در سال هاي اخير است كه البته مختص كشور ما هم نيست.
دكتر ربابه طاهري پناه، فوق تخصص نازايي و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با اشاره به اين كه آمارها در مقايسه با 50 سال گذشته حاكي از افزايش ناباروري در جوامع است، مي گويد: برخي افزايش اطلاع رساني و آگاهي بيشتر افراد در مراجعه به مراكز ناباروري را عامل اين افزايش مي دانند، اما حقيقت اين است كه تغيير شيوه زندگي بشر و عوامل سوء محيطي در سال هاي اخير از عوامل مهم اين افزايش، ناباروري در مردان و زنان است.
وي كاهش متوسط اسپرم مردان را طي نيم قرن اخير دليل اين ادعا ذكر مي كند: در 50 سال گذشته، وجود 50 ميليون اسپرم در هر سي سي براي مردان معياري طبيعي قلمداد مي شد، اما امروزه اين رقم به 20 ميليون اسپرم در مردان تغيير يافته كه گوياي كاهش باروري در مردان در سال هاي اخير است.
عضو مركز تحقيقات بهداشت باروري و ناباروري بيمارستان طالقاني در ادامه به عمده ترين عوامل سوء محيطي اشاره كرده و مي گويد: عوامل فيزيكي همچون زندگي در كنار نيروگاه هاي برق، تماس مداوم با اشعه مانند قرار دادن تلفن همراه در ناحيه كمر و عوامل شيميايي همچون استفاده زياد از مواد شوينده، مواد پلاستيكي و سموم نباتي از جمله خطرسازترين عوامل محيطي بر باروري افراد است.
همچنين، امروزه كاربرد مواد شيميايي كه از خانواده پلي كربنات ها و پلاستيك ها هستند در مصارف مختلفي همچون توليد ظروف يكبار مصرف و مواد شوينده بسيار رواج يافته است. به اين ترتيب ما هر روز با نوشيدن يك بطري نوشابه، آب معدني و يا استفاده از شامپو در تماس مداوم با اين مواد شيميايي مضر بدن هستيم؛ چرا كه اين مواد شيميايي با ساختاري مشابه هورمون هاي بدن وارد سلول مي شوند و با تغيير عملكرد ژن ها، ناهنجاري هاي بسياري همچون ناباروري را حتي به نسل هاي بعد نيز منتقل مي كنند.
دكتر محمدرضا نوروزي، رئيس هيأت مديره انجمن علمي باروري و ناباروري ايران هم به دلايل مختلفي از قبيل مشكلات ژنتيكي و هورموني، قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي حشره كش ها و رنگ ها در محيط هاي كاري، مصرف برخي از داروها، افزايش سن ازدواج و به تأخير انداختن فرزنددار شدن، تغذيه نامناسب و آلودگي هوا اشاره مي كند و مي گويد: سن ازدواج در 700 هزار ازدواجي كه سالانه در كشور صورت مي گيرد، رفته رفته از 24 سالگي به عنوان بهترين سن باروري براي زنان فاصله گرفته و به سمت 27 تا 28 سالگي تغيير پيدا مي كند. از آنجا كه سن از مؤثرترين عوامل در توانايي براي باروري است اين مساله بسيار اهميت پيدا مي كند، زيرا نه تنها سن ازدواج افزايش يافته بلكه فرزنددار شدن پس از ازدواج نيز 3 تا 5 سال به تأخير افتاده است و لذا سن باروري زنان در ايران در حدود 32 تا 33 سالگي يعني 8 تا 10 سال ديرتر از بهترين زمان باروري است كه اين امر از علل شيوع ناباروري در كشور به شمار مي رود.
هزينه هاي نسبتاً پايين
حدود 60 درصد از زوج هايي كه به دليل ناباروري به پزشك مراجعه مي كنند، با روشهاي ساده درماني نظير مشاوره براي آگاهي سازي افراد در زمينه روش هاي صحيح برقراري ارتباط جنسي در زمان هاي مناسب، مصرف داروهاي ساده يا جراحي هاي ساده قابل درمان هستند، اما۳۰ تا 40 درصد از زوج هاي نابارور بايد تحت روش هاي درماني پيشرفته قرار گيرند. با اين  حال و با وجود تجهيزات پيشرفته پزشكي و درماني در ايران، فقط ۲۰ تا 30 درصد از زوج هاي نابارور كه توانايي پرداخت اين هزينه  ها را دارند، مي توانند درمان شوند.
اين نكته اي است كه دكتر احمد حسيني، دبير سيزدهمين كنگره باروري و ناباروري ايران به آن اشاره مي كند و مي گويد: متأسفانه با توجه به عدم پوشش بيمه پايه، پرداخت هزينه هاي مربوط به مخارج درمان براي اغلب بيماران كه معمولاً زوج هاي جوان كم درآمد جامعه نيز هستند نسبتاً سنگين است و اين در حالي است كه هزينه تمام شده درمان پيشرفته ناباروري در كشور ما همچنان 30 برابر ارزان تر از ساير نقاط دنياست.
به طور متوسط، هر دوره درمان نازايي در كشور فقط 600 هزار تومان هزينه دارويي دارد كه اين ميزان به طور ميانگين براي ارزان ترين روش درماني يعني تخمك گذاري گرفته تا گران ترين آن يعني ميكرواينجكشن محاسبه مي شود. اين هزينه در كشورهاي پيشرفته دنيا به صورت ميانگين 10 تا 30 هزار دلار است. همچنين، بچه دار شدن با استفاده از روش هاي پيشرفته و جديد در دنيا بين 50 تا 200 هزار دلار هزينه به زوج ها تحميل مي كند اما هزينه چنين تولدهايي در مراكز پيشرفته درماني كشور ما 3 تا 5 ميليون تومان هزينه دارد. از سوي ديگر، مقايسه آمارها در ميزان موفقيت درمان هاي ناباروري طي پنج سال اخير نشان مي دهد ظرف مدت پنج سال موفقيت درمان هاي ناباروري 25 درصد رشد داشته است.
با همه اين دلايل است كه كارشناسان مي گويند كشور ما مي تواند با بهره مندي از توان علمي و تخصصي بالا و به دليل هزينه ارزان تر نسبت به كشورهاي اروپايي و آمريكا، سالانه ميزبان هزاران زوج نابارور خارجي از كشورهاي همسايه و ساير كشورهاي دنيا باشد. ويژگي هاي مشترك فرهنگي، ديني، فاصله كوتاه زماني، هزينه هاي اندك و عدم وجود مراكز درماني و امكانات و توانايي هاي تخصصي درمان اين بيماريها در اغلب كشورهاي همسايه و حتي خاورميانه، فرصت مناسبي براي جذب بيماران نابارور به منظور درمان در ايران است و در اين زمينه، تبليغات مناسب در سايه حمايت هاي دولت مي تواند زمينه ساز ايجاد هزاران فرصت شغلي و جذب ميليون ها دلار سرمايه خارجي باشد.
كمبود مراكز درماني
اگرچه كشور ما در زمينه درمان ناباروري با روش هاي پيشرفته، از كشورهاي سرآمد دنيا به حساب مي آيد، اما اين به معناي نبود مشكل در اين زمينه نيست. مثلاً كشور آلمان با حدود 100 ميليون جمعيت داراي 120 مركز درمان ناباروري فعال است در حالي كه در ايران با 70 ميليون جمعيت، حدود 20 مركز درماني ناباروري فعال است.
كارشناسان مي گويند سالانه حدود 100 هزار زوج جوان به تعداد زوج هاي نابارور كشور اضافه مي شوند كه 90 درصد اين زوج ها با روشهاي درماني دارويي، جراحي و در نهايت درمان هاي كمكي مانند IVF ، IUI و ميكرواينجكشن داراي فرزند مي شوند، اما 10 درصد باقي مانده به روش هاي كمكي ديگر به خصوص روش هاي اهدايي مانند اهداي جنين و تخمك نياز دارند كه در اين زمينه هم محدوديت هاي زيادي وجود دارد. چنان كه دكتر نوروزي، رئيس هيأت مديره انجمن علمي باروري و ناباروري ايران هم در نشست خبري سيزدهمين كنگره باروري با اشاره به عوارض و پيامدهاي مخرب محدود كردن مراكز اهداي جنين به چند مركز خاص گفت: در حال حاضر حدود 40 مركز درمان پيشرفته ناباروري در كشور فعاليت مي كنند حال آن كه برخي دست اندركاران مربوطه در وزارت بهداشت با صدور بخشنامه هايي در صدد ايجاد محدوديت جدي در فعاليت مراكز اهداي جنين هستند؛ اما اين محدوديت ها به بروز اختلالات جدي ژنتيكي و تنوع قومي در مناطق مختلف كشور منجر خواهد شد. دكتر نوروزي اضافه كرد: به منظور حفظ صفات ژنتيكي، بومي بودن اهداي جنين بايد مدنظر قرار گيرد تا در صورت وجود مشكل به راحتي بتوانيم آن را درمان كنيم.

مريم غفاري- داشتن فرزند يك نياز ذاتي است كه كم و بيش در تمام انسان ها يافت مي شود. عدم توانايي باروري و واكنش هاي اجتماعي رايج در جامعه نسبت به اين افراد باعث مي شود كه افراد نابارور دچار مشكلات روان شناختي جدي گردند. شايع ترين واكنش زوج ها در مواجهه با ناباروري، از دست دادن حق انتخاب در زندگي يا حداقل بر يك جنبة مهم آن، يعني تصميم گيري در مورد تعداد افراد خانواده است. پاسخ هاي هيجاني و تطابقي منتج از ناباروري در افراد مختلف متفاوت است. اين قبيل واكنش ها، مانند بسياري از هيجانات منفي، برداشت فرد را از شخصيت خود مختل مي كنند و ناهنجاري هاي رواني فراواني به دنبال دارند. واكنش هاي هيجاني با خصوصيات شخصيتي، قدرت انطباق پذيري، انتظارات، مسائل فرهنگي و روش هاي حمايتي جامعه ارتباط دارند.
زنان و مردان به اشكال متفاوتي با اضطراب ناشي از ناباروري روبه رو مي شوند. 49 درصد زنان و 25 درصد مردان آن را بدترين تجربة زندگي خود عنوان كرده اند. زوج ها در مواجهه با ناباروري به ترتيب از مراحل ذهني زير گذر مي كنند: تعجب و بهت، شوك، انكار، خشم، انزوا، احساس گناه، غم و اندوه، افسردگي و پذيرش.نگرش اطرافيان و باورهاي فرهنگي جامعه، در كنار استرس ناباروري، بر اضطراب افراد مي افزايد. از سويي ديگر درمان ناباروري درازمدت و هزينه بردار است و بايد زوج ها را آماده كرد تا با خشم، خستگي و گاه شكست با روش هاي مختلف درماني كنار بيايند. در برخي زوج ها نيز احساس ناامني و از بين رفتن حريم خصوصي ايجاد مي شود.
در حال حاضر 2 تا 3 ميليون زوج نابارور در ايران زندگي مي كنند كه سالانه حدود 100 هزار زوج نابارور به اين تعداد افزوده مي شود. در اين ميان مي توان اعتياد،  مصرف سيگار و مشروبات الكلي، بيماريهاي مقاربتي و ژنتيكي را در مردان و اختلال در تخمك گذاري، آلودگي هوا، دير ازدواج كردن، مصرف غذاهاي آماده و حاوي افزودني و همچنين خوردن ميوه هاي مسموم را از شايع ترين علل ناباروري در زنان دانست. نازايي كه به نوعي يك بيماري خاص و مزمن است در حال حاضر در كشور ما يك بيماري لوكس تلقي شده و متأسفانه با وجود هزينه هاي بالاي ناشي از دارو و تجهيزات پزشكي درمان آن تحت پوشش بيمه ها قرار نگرفته و همين امر موجب شده است كه با وجود امكانات مجهز درماني در كشور تنها 20 تا 30 درصد از زوج هاي نابارور توانايي پرداخت هزينه هاي درماني را داشته و تحت درمان قرار گيرند. لذا ضروري است، نازايي يك بيماري خاص در كشور محسوب شود و حداقل 2 تا 3 سيكل درماني آن تحت پوشش بيمه ها قرار گيرد. در غير اين صورت عدم حمايت دولت و فشارهاي اقتصادي وارد بر زوج هاي نابارور آنها را از دست يابي به يك درمان مناسب محروم ساخته و افزايش آمار طلاق را به دنبال خواهد داشت.

مسافران نوروزي
ايدز را بيشتر بشناسيد
مسافران نوروزي كه قصد سفر به كشورهاي خارجي را دارند، بايد راه  هاي انتقال و پيشگيري از بيماري  هاي پرخطري مثل ايدز و هپاتيت را بشناسند.
دكتر كيانوش كمالي، متخصص عفوني و كارشناس اداره ايدز وزارت بهداشت با اشاره به اينكه آزمايش، كنترل و قرنطينه مسافران بعد از بازگشت از سفر فاقد ارزش علمي است و اين سياست غربالگري مورد تأييد نمي باشد، گفت: انجام آزمايش اجباري HIV روش دقيقي براي مسافران نيست، چون اين ويروس در صورت وارد شدن به بدن افراد ممكن است تا 6 ماه هم طول بكشد تا خودش را نشان دهد و اين امر ارتباط مستقيم با رفتار مسافران و توريست ها دارد كه چقدر به سلامت خود اهميت مي دهند. مهم ترين اصل در كنترل و پيشگيري اين بيماري رعايت شعار جهاني ايدز (A,B,C) مي باشد كه الفباي پيشگيري از ايدز ناميده مي شوند و عبارتند از خويشتنداري، وفاداربودن به همسر و استفاده از كاندوم.به گفته رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت يكي از راه هاي پيشگيري از اين بيماري همانند سال گذشته، توزيع بروشورهاي آموزشي در مبادي خروجي فرودگاه  ها در ايام نوروز بين مسافران كشورهاي همسايه است كه توسط كارشناسان دانشگاه  هاي علوم پزشكي انجام مي شود كه در خصوص راه  هاي انتقال و كنترل بيماري  هاي مختلف اطلاع  رساني مي شود چون نمي  توانيم مانع از مسافرت به كشورهاي پرخطر شويم، بايد اطلاعات و آگاهي مسافران را بيشتر كنيم تا از رفتارهاي پرخطر پرهيز كنند.
۱۳ درصد دختران تهراني چاق اند
طبق پژوهش هاي انجام شده در ايران، ميزان شيوع چاقي در مردان حدود 27 درصد و در زنان 40 درصد است. همچنين، شايع ترين محدوده سني ابتلا به چاقي در مردان 40 تا 50 سالگي و در زنان 50 تا 60 سالگي است.چاقي در ايران حدود 32درصد شيوع دارد كه ميزان آن از كشورهاي غربي كمتر است. يك بررسي عمومي نشان داد كه نزديك به 13درصد از دختران تهراني در زمره افراد چاق قرار دارند و شيوع چاقي در سنين مدرسه در حدود 10 درصد تخمين زده شده است. 26 تا 41 درصد كودكان چاق در سنين پيش از مدرسه، در بزرگسالي نيز به عارضه چاقي مبتلا خواهند شد. با توجه به مشكلات فراوان حاصل از چاقي، حتي كم كردن مقدار اندكي از وزن نيز عوارض سوء چاقي را كاهش مي دهد يا از شدت آنها مي كاهد. به اعتقاد متخصصان، كاهش 5 تا 20 درصد از وزن بدن در افراد چاق موجب از ميان رفتن بسياري از عوامل خطرساز مي شود.