:كشور در شاغل ميليون بين 15 از
است كرده سهامدار را نفر هزار 250
فقط دولت
يادداشت
ديدگاه
شد اكومنعقد عضو كشورهاي گمركات نشست‌روساي در
مخدر مواد كالاو قاچاق با مبارزه براي اتحاد
:كشور شاغل‌در ميليون بين 15 از
است كرده سهامدار را نفر هزار فقط 250 دولت
دهه 50 اقتصاد در صنعت بخش شتابنده رونق و اقتصادي جديد مدل‌هاي شكل‌گيري با همزمان
افزايش براي مناسبي راه‌حل توليد ، در را كارگران كردن سهيم اقتصادي كارشناسان ايران ،
.كردند پيشنهاد بهره‌وري ميزان
دولت منظور همين به.گرفت قرار و 55 سال‌هاي 54 اقتصادي اصلاحات سرلوحه برنامه اين
.كرد موافقت ،"توليدي واحدهاي مالكيت گسترش سازمان" عنوان با سازماني تشكيل با درسال 54 ،
واحدهاي مالكيت در ايران سراسر در را كشاورزان و كارگران كليه بود قرار سازمان اين
كليه تا بود داده اختيار سازمان اين به دولت زمان آن دركند شريك ايران صنعتي و توليدي
.كند اعلام و شناسايي را صنعتي واحدهاي در سهامداري فرهنگ گسترش راه‌هاي
سهام ميزان از هرچند.داد ادامه ايران در خود فعاليت به نيز انقلاب از بعد سازمان اين
هم هنوز اما نيست دست در دقيقي آمار انقلاب از قبل سال‌هاي در كارگران به واگذارشده
.داشته‌اند نگه سال‌ها آن از را ايراني شركت‌هاي سهام زردرنگ برگه‌هاي كه كساني هستند
بود مانده متوقف سال 68 تا جنگ وقوع به‌دليل كه درحالي كارگران ، به سهام واگذاري ميزان
سال 69 ، در اما بود اندك بسيار سال 68 در واگذاري‌ها ميزان هرچندشد گرفته سر از مجددا
.كرد آغاز را شتابنده‌اي رشد
واگذار سهام تعدادشد واگذار شركت‌ها همان كارگران به توليدي واحد سهام 10 سال 69 در
.داشت ريال ميليون از 1885 بيش ارزشي كه بود سهم و 466 هزار واحدها 297 اين شده
سهام تعداد و عدد 17 به شود واگذار سهامشان بود قرار كه توليدي واحدهاي تعداد درسال 70 ،
كارگران به شده فروخته سهام ميزان اين ارزش.شد اعلام سهم و 851 هزار آن 436 شده واگذار
.شد اعلام ريال ميليون نيز 5890
تعداد و يافت تقليل شركت به 8 شده واگذار واحدهاي تعداد آن از قبل سال به نسبت درسال 71
شده واگذار سهام تعداد اين ارزش.رسيد و 866 هزار به 352 نيز شده فروخته كارگري سهام
.بود كمتر ريال ميليون از 2627 نيز
شده ، فروخته سهام تعداد نظر از كه شد واگذار كارگران به واحد سهام 13 درسال 72 بالاخره و
.بود كرده خود آن از گذشته سال طي 5 را رقم بيشترين
كه شد فروخته شركت‌ها خود كارگران به واحد سهام 48 (تا 72 از 68) سال پنج اين درمجموع
شرح.خريدند نفر و 563 هزار را 19 سهام اين.داشت ريال ميليون و 585 هزار معادل12 ارزشي
.است آمده يك شماره جدول در اشاره مورد دوره در واگذاري‌ها
(شتابنده رشد) تا 79 سال‌هاي 73 در واگذاري
مشمول سهام از درصد شد 33 موظف وزيران هيات تاريخ 29/3/70 مصوبه 5283 براساس دولت
به‌كارگران اسمي ارزش و واگذاري ميانگين قيمت با را واگذاركننده دستگاه‌هاي واگذاري
برابر شد مكلف نيز توليدي واحدهاي مالكيت گسترش سازمان.دهد اختصاص توليدي واحدهاي
.كند واگذار كارگران به را توليدي واحدهاي سهام از وسيعي حجم شده ابلاغ مقررات
سهام واگذاري نحوه قانون تصويب با آن متعاقب و شد آغاز سال 73 از عملا مصوبه اين اجراي
تبصره 3 موجب به كه سال 73 مردادماه در كارگران و ايثارگران به دولت به متعلق و دولتي
گسترش سازمان" به سياست اين گسترش مقدمات و اجرايي اقدامات انجام قانون ، اين ماده 6
.گرفت تازه‌اي رنگ واگذاري‌ها نحوه بود شده سپرده "مالكيت
قيمت به سهام ريال ميليون دو معادل مشمولان از يك هر به شد موظف دولت مصوبه اين براساس
اين به.كند واگذار قانون در شده تعيين تسهيلات اعطاي با اسمي ارزش و واگذاري ميانگين
ريال ميليون معادل 5/1 مشمولان از يك هر به اعتبار اعطاي و لازم روش‌هاي اتخاذ با ترتيب
كارگران به سهام واگذاري اجرايي اقدامات آنان از يك هر به مربوط امور و حساب نگهداري و
منجر گرفت ، صورت واحدها مالكيت سازمان توسط آذرماه 79 تا سال 73 از كه توليدي واحدهاي
.شد ايثارگران و كارگران به سهم و 297 هزار و 884 ميليون واگذاري 101 به
ريال ميليون و 170 هزار آن 636 روز ارزش و داشت تعلق توليدي واحد به 180 سهام تعداد اين
.بود ريال ميليون و 538 هزار آن 369 ميانگين ارزش و
در دوره اين در سهام واگذاري مشروحشد واگذار كارگر و 796 هزار به 250 سهام تعداد اين
.است آمده دو شماره جدول
واگذاري‌ها آثار و نتايج
به و يابد افزايش توليدي واحدهاي در كارگران مدني مشاركت ميزان بود قرار طرح اين براساس
عرضه سهام اندك بسيار ميزان به‌دليل واگذاري‌ها اين آثار اما.شود تبديل مضاعف بهره‌وري
.نبود مطلوب چندان شده
فراتر نيز تا 79 سال‌هاي 73 در ميليون تا 15 عدد 12 از كشور كار نيروي كل كه درحالي
.نبود توجه قابل عنوان هيچ به كارگر هزار تنها 250 به سهام واگذاري بود ، رفته
:مي‌كرد دنبال را عمده هدف سياست 9 اين پيگيري از توليدي واحدهاي مالكيت گسترش سازمان
.شركت سهام از بخشي مالك به‌عنوان كارگران در شخصيتي و معنوي آثار وجود.1
.مالكيت احساس لحاظ به كارگر علاقه‌مندي و خاطر تعلق.2
.توليد افزايش در انگيزه ايجاد.3
.امكانات از بهينه استفاده.4
.ضايعات كاهش درجهت كوشش.5
.اجرايي مديريت با موثر همكاري و مشاركت.6
.مديريت و كارگران بين هماهنگي و ارتباط وجود.7
.سودآوري و اقتصادي جهات در واحدها رشد به رو روند.8
تمام از هستند سهيم واحدها مالكيت در آنها كاركنان كه واحدهايي مطلوب و نسبي موفقيت.9
.جهات
نظر بهاست نبوده نظر مطلوب اقتصادي كاملا دليل يك حتي شده اشاره موارد تمامي در
كاهش به‌دليل تنها يادشده سال‌هاي در كارگران به سهام واگذاري سياست پيگيري مي‌رسد
سهام تعداد كه چرا ;بهره‌وري افزايش و مديريتي دلايل به نه و است بوده كارگري فشارهاي
شده حساب جرياني خاص ، شركت يك در حتي كه نبود وسيع آنقدر سال‌ها اين كل در شده واگذار
.كند پايه‌ريزي را
شركت ، يك كارگران را شده واگذار سهام اكثر گرفته صورت كه بررسي‌هايي براساس ديگر سوي از
و خريده‌اند پارسيلون شركت كارگران را "نيلو كاشي" سهام مثال به‌عنوان بلكه نخريده‌اند
سياست اين دستاوردهاي به‌عنوان آنها از مالكيت سازمان كه موردي با 9 عنوان هيچ به اين
.ندارد همخواني است برده نام
مي‌شود ديده زياد هم بحران‌زده واحدهاي شده ، واگذار شركت‌هاي اكثر بين در ديگر سويي از
.بوده‌اند گريبان به دست كارگري آشوبهاي با ديرزماني كه
سال‌هاي 70 در كارگران به سهام واگذاري سياست اجراي كه كرد ادعا نمي‌توان ترتيب اين به
.باشد شده همراه موفقيت با بايد كه آنقدر تا 80
طهماسبي الهه
تا 72 سال‌هاي 68 در واگذاري‌ها ميزان -شماره 1 جدول
|
كاركنان تعداد
(نفر)
|
شده واگذار سهام ارزش
(ريال ميليون)
|
سهام تعداد
شده واگذار
|
تعداد
واحدها
|
سال |
|
- |
- |
- |
- |
1368 |
|
3828 |
1885 |
297466 |
10 |
1369 |
|
10489 |
5890 |
436851 |
17 |
1370 |
|
2882 |
2626 |
352866 |
8 |
1371 |
|
2394 |
2184 |
573838 |
13 |
1372 |
|
19563 |
12585 |
1661021 |
48 |
كل جمع |
تا 80 سال‌هاي 73 در سهام واگذاري ميزان -شماره 2 جدول
|
كاركنان تعداد
(نفر)سهامدار |
سهام ارزش‌ميانگين
(ريالميليون)واگذاري
|
شدهواگذارسهامارزش
(ريال ميليون)
|
سهامتعداد
شده واگذار
|
واحدتعداد
توليدي
|
سال |
|
6036 |
4453 |
7686 |
1199367 |
9 |
1373 |
|
55783 |
87053 |
156288 |
17818218 |
69 |
1374 |
|
42978 |
72735 |
130513 |
14256859 |
75 |
1375 |
|
18408 |
32912 |
57553 |
8034849 |
65 |
1376 |
|
23220 |
31847 |
56048 |
7434012 |
62 |
1377 |
|
45880 |
59595 |
96725 |
22612212 |
65 |
1378 |
|
58491 |
80942 |
131357 |
30528780 |
68 |
1379سال9ماه
|
|
250796 |
369538 |
636170 |
101884297 |
413 |
كل جمع |
يادداشت
يامقررات‌زدايي؟ مقررات‌گرايي
قوانين حجم كه مي‌نمايند ملاحظه مي‌كنند پيگيري را كشور مقررات و قوانين كه كساني
رسمي روزنامه توسط ساله هر كه قوانيني مجموعه.مي‌كند پيدا تصاعدي رشد سال به سال كشور
دربر را سال يك مصوب آيين‌نامه‌هاي و تصويبنامه‌ها قوانين ، و مي‌شود منتشر كشور
مجموعه و 80 سال‌هاي 79 يعني اواخر اين و مي‌شود حجيم‌تر و قطورتر سال هر مي‌گيرد
است شده منتشر بسيار صفحات با و مجلد دو در بار براي‌اولين سالانه قوانين
در دقت عدم علت به كه گردد برمي اصلاحاتي به حجيم قوانين اين از بخشياست بي‌سابقه كه
مقررات برخي در تناقض و تعارض بروز موجب و است آمده به‌عمل اوليه قانون در قانون‌نويسي
و كار جلوي حتي و نيست آنها تصويب به نيازي كه مي‌شود شامل را مقرراتي برخي ، .است شده
اقداماتي اخير سال‌هاي در كه است درحالي اين و مي‌گيرد را اقتصاد عرصه در آزاد فعاليت
ولي است شده آغاز نوين اقتصادي تحولات با آنها كردن متناسب و قوانين كردن به‌روز براي
جمله اين از خارجي سرمايه‌گذاري حمايت و جلب قانون و ماليات‌ها قانون اصلاح.نيست كافي
انجام كار و تجارت قوانين اصلاح و سرمايه بازار قانون تدوين براي كه تلاش‌هايي و است
تصويب با مقايسه در قوانين اين حجم اما است ارزيابي قابل راستا همين در نيز است شده
شده وضعيتي بروز باعث غيرضروري قوانين.است ناچيز بسيار متناقض بعضا و غيرضروري قوانين
موانع رفع براي حاضر شرايط در ما كه درحالي مي‌گويند "گرايي مقررات" آن به كه است
سياست اجراي همه از مهمتر و اشتغال تامين و اقتصادي امنيت ايجاد سرمايه‌گذاري ،
"مقررات‌زدايي" به است شده واقع تاكيد مورد جدي به‌طور سوم برنامه در كه خصوصي‌سازي
بايد كشور اقتصاد در كه است اين درخصوصي‌سازي موفقيت شرط كه بپذيريم اگر.داريم نياز
تدوين در تاكنون كه چيزي -باشد داشته وجود كارآمد و قوي فعال ، خصوصي بخش يك ابتدا
و قوانين بايد ابتدا صورت اين در -است گرفته قرار توجه مورد كمتر خصوصي‌سازي مقررات
بنگاه‌ها و نهادها برخي در دولت غيرضروري حضور و بيشتر ديوان‌سالاري به كه را مقرراتي
اقتصادي فعاليت هر انجام و صنفي نهاد هر تشكيل كه نباشد طوري تا كنيم لغو مي‌شوند ، منجر
دارد حضور دولت آنها انتهاي و ابتدا در كه شود اداري تشريفات سلسله يك گذراندن به منوط
دولت مصوب آيين‌نامه‌هاي مجلس ، مصوب قوانين مجموعه‌اي با پروسه اين در افراد نتيجه در و
مقررات تعارض بعضا و تعدد صورت اين در.مي‌شوند مواجه وزارتخانه‌ها مصوب بخشنامه‌هاي و
اقتصادي امنيت و مي‌زند برهم را اقتصادي ثبات مي‌شود مشاهده بسيار اتفاقا كه مختلف
و مي‌كند طي را نزولي روند كشور در سرمايه‌گذاري نتيجه در.مي‌كند خدشه‌دار را مردم
.مي‌شود بيشتر روزبه‌روز اجتماعي تصدي‌هاي و اقتصادي بنگاه‌هاي در دولت نقش و حضور
سهام واگذاري مرحله در تا شود شروع آزادسازي و مقررات‌زدايي مرحله از بايد خصوصي‌سازي
مي‌بينند دولتي سهام واگذاري درمرحله فقط را خصوصي‌سازي بعضي ، اما برسد به‌نتيجه دولتي
.نمي‌گيرند درنظر را آن پيش‌نيازهاي و
ديدگاه
ايران اقتصاد در خفته تورم
نخجواني سيداحمد
كردن بي‌ارزش سرمايه‌داري ، نظام نابودي راه بهترين":بود كرده اعلام لنين مي‌شود گفته
شهروندان ثروت از مهمي بخش مي‌توانند دولت‌ها تورم ، فزاينده ادامه با.است جريان در پول
."كنند مصادره نامرئي و پنهان به‌صورت را خود
كشورهاي مردم ميان در اقتصادي معضل شناخته‌شده‌ترين را تورم مي‌توان كه است اين حقيقت
افزايش و تورم از را آنان واهمه و ترس خوبي به و دانست ايران همچون توسعه‌اي درحال
و اقتصادي رفاه بر را تورم منفي تاثير خوبي به ايران ، مردم هم‌اكنون.كرد درك قيمت‌ها
خود واقعي درآمد ثبات دست‌كم و قيمت‌ها مهار خواستار و مي‌كنند لمس خود خريد قدرت كاهش
.است ايران اقتصاد بارز خصوصيات از يكي تورم ، پايداري و تداوم همه ، اين با و هستند
عارضه اين با ايران اقتصاد گذشته دهه سه طي كه مي‌سازد مشخص ملي اقتصاد اوضاع به نگاهي
گونه‌اي به است ، داشته فزاينده روندي تورم فراوان ، خيزهاي و افت وجود با و بوده روبه‌رو
در و درصد معادل 6/17 شصت دهه در درصد ، معادل 2 پنجاه دهه در سالانه تورم نرخ متوسط كه
.مي‌شود محاسبه درصد معادل 6/23 هفتاد دهه
مي‌كنند ، تلقي ايران اقتصاد در نقدينگي افزايش را تورم دليل يكسره كه بسياري برخلاف
در.است ساختاري معضل يك چيز ، هر از بيش ايران در تورم كه است باور اين بر نگارنده
پنج و سي گذشته ، دهه سه طي كه كرد تشريح گونه اين مي‌توان را ايران در تورم علت حقيقت ،
محض شرايط از آمدن بيرون حال همين در.است شده افزوده كشور جمعيت به نفر ميليون
جديد محصولات و روز فناوري‌هاي با را كشور مردم نفتي ، درآمدهاي وجود و توسعه‌نيافتگي
.است برده بالا را آنها تقاضاي و كرده آشنا
تامين را كشور مردم نياز گذشته همچون نمي‌تواند واردات ديگر يادشده ، جمعيت افزايش با
.سازد ميسر را واردات اندازه‌قبل ، به نمي‌تواند ديگر هم كشور ارزي درآمد وانگهي ، .كند
پول ارزش بنابراين ، و رفته بالا اقتصاد شدن بزرگ و جمعيت رشد همپاي نيز كشور ارزي نياز
تورم تلطيف مايه سادگي به نمي‌تواند هم واردات ديگر خاطر ، همين به.است گشته تضعيف ملي
مواد تامين براي كه را داخلي صنايع توليد هزينه‌هاي ارز نرخ افزايش وانگهي ، .شود داخلي
.است برده بالا هستند ، وارداتي اوليه مواد نيازمند خود اوليه
در انساني نيروي بهره‌وري موفق ، كشورهاي تجربه برخلاف و شده انجام محاسبات گواهي به
سوداگري و واسطه‌گري.است كرده ايجاد هزينه فشار تورم و يافته كاهش بخش‌ها از بسياري
قسمت.است افزوده كالاها قيمت بر ودلالي واسطه‌گري و يافته گسترش اندازه از بيش هم
.است گرديده متمركز فعاليت‌هايي چنين در نيز نقدينگي از عمده‌اي
شوك‌هاي ترتيب ، اين به و است كم‌كشش عرضه و ندارد تقاضا برابر در را لازم انعطاف توليد ،
كه بخش‌هايي در سرمايه‌گذاري‌ها انحراف بهدليلميافزايد قيمت‌ها بر سرعت ، به تقاضا
.است ناكافي زمينه‌ها از بسياري در توليد است ، بيشتر آنان سودآوري
همراه به جمعيت رشد تداوم و مي‌زند دامن ايران اقتصاد در ساختاري تورم به مسائل اين همه
دراقتصاد تورم كه مي‌شود باعث زندگي امكانات از افراد انتظارات و مصرف الگوهاي تغيير
پديده اين بيانگر شده انجام اقتصادسنجي بررسي‌هاي حتي.باشد داشته فزاينده روندي ايران ،
(1)است ، داشته معني‌دار بلندمدت روند يك همواره گذشته سال چهار طي درايران تورم كه است
بلندمدت روند از پايين‌تر سال چند براي را تورم توانسته دوام كم سياست‌هاي گاهي هرچند
.دارد نگاه
كمك با سال 1374 درصدي پنجاه تورم كه است هفتاد دهه دوم نيمه نيز آن بارز نمونه
و نفتي درآمدهاي افزايش آن ، از پس و ركود تحميل نيز و تقاضا و نقدينگي مهار سياست‌هاي
بود حد آن به تا موفقيت اين.يافت كاهش پياپي چندسال براي ارز نرخ درتثبيت دولت اقبال
نيز رقمي يك نرخ‌هاي به را ملي اقتصاد تورم نرخ مي‌توان حتي كه كرد القا را باور اين كه
اول ماه چند تورم نرخ كه مي‌دهد نشان شده منتشر تازگي به كه آماري اما.داد كاهش
كه است پديده‌اي اين و بوده درصد به 15 نزديك گذشته سال مشابه دوره به نسبت سال‌جاري ،
.مي‌شود تلقي هشداردهنده برنامه‌ريزان و مسوولان براي
براي ارز نرخ آن ، واسطه به و بالارفته اخير سال‌هاي در نفتي درآمدهاي اگرچه كلي ، به‌طور
وجود و درآمدها همين خاطر به كه دولت انبساطي مالي سياست‌هاي اما شده ، تثبيت مدتي
اولين و داده قرار تاثير تحت را ايران اقتصاد در خفته تورم كردن ، خرج براي پول‌هايي
.است كرده بروز دركشور آن نشانه‌هاي
از چه كنوني ، سال‌هاي در ايران اقتصاد شرايط كه مي‌شود ناشي آنجا از هراس‌ها و بيم همه
دولت ، هزينه‌هاي يكباره افزايش لحاظ از چه و ارز نرخ تثبيت و نفتي درآمدهاي ديدگاه
دولت هزينه‌هاي در افزايشي چنين.دارد هفتاد دهه اوايل اقتصادي اوضاع به فراواني شباهت
كه ارزي نرخ رشد پتانسيل و تقاضا و نقدينگي مهار سياست‌هاي اجراي سال چندين همراه به
به مي‌تواند و است نگران‌كننده همه و همه شده جامعه ، تثبيت به ارز تزريق با مدتي براي
كه آن احتمال يابد ، كاهش نفتي درآمدهاي اگر كه آن حال.بينجامد خطرناكي تورمي شوك
شده ، تجربه آن در گسترده‌اي ركود و تورم كه سال 1365 همچون سالي سرنوشت به ايران اقتصاد
.است زياد بسيار شود دچار
لازم حال هر به اما ندارد وجود كشور تورمي پتانسيل كاهش براي فرصتي نيز اكنون متاسفانه
سوي به كشور سرمايه‌گذاري‌هاي و نقدينگي توجه مختلف ، سياست‌هاي كمك با شود تلاش است
گاه و كوتاه‌مدت سياست‌هاي كه آن جاي به و شود معطوف جامعه ضروري و مولد فعاليت‌هاي
عرضه تقاضا ، كاهش جاي به كه شود گرفته به‌كار راهكارهايي گردد ، اعمال تورم مهار پرعواقب
.دهد افزايش را
:پي‌نوشت
و سياسي اطلاعات ماهنامه ،"تورم بر نقدينگي رشد اثر" نخجواني ، سيداحمد تقوي ، مهدي -1
.واسفند 1377 بهمن و 138 ، شماره 137 اقتصادي
شد منعقداكو عضو كشورهاي گمركات نشست‌روساي در
مخدر مواد كالاو قاچاق با مبارزه براي اتحاد
سازمان)اكو عضو كشورهاي گمركات روساي نشست دومين برگزاري شاهد تهران گذشته هفته
درآمدن رويا رنگ به و ايران اقتصاد بازار آشفته كه هرچند.بود (اقتصادي همكاري‌هاي
كاركردي تنها همايش‌ها اين از بسياري برگزاري تا شده سبب اقتصادي مفاهيم از بسياري
حضور و نشست‌ها گونه اين برگزاري است مسلم آنچه اما باشد داشته نمايشي و فانتزي
اقتصادي عرصه در را پرسش‌هايي و مسائل طرح خارجي كشورهاي كارشناسي و اقتصادي هيات‌هاي
مانده‌اند معطل پاسخ يافتن دنبال به هميشه آنها از بسياري هرچند كه مي‌شود موجب كشور
.كشانند چالش به را كشور اقتصادي معضلات از بسياري مي‌توانند خود جاي در اما
اقتصادي روابط گسترش منظور به كه منطقه‌اي نشست‌هاي صاحبنظران از بسياري باور به البته
و درون همايش‌هاي از بسياري با مقايسه در مي‌شود انجام همسايه كشور چند ميان فرهنگي و
ميان را اقتصادي مراودات تا است آن پي در چون دارد فرد به منحصر ماهيتي كشوري برون
.كند تسهيل هستند واقتصادي سياسي فرهنگي ، مشترك زمينه‌هاي داراي كه كشورهايي
روان‌سازي و خلاصه‌سازي منظور به و جغرافيايي خاص منطقه يك در تجاري بلوك‌بندي‌هاي
با بتواند كشوري هر طريق اين از تا مي‌گيرد صورت بازرگاني مقررات و
ازقوانين بسياري
از را آن نيز زمان كوتاه‌ترين در و كند كشورهمسايه‌حمل به را خود كالاي هزينه كمترين
ترتيبات از نوع اين شايدبرساند مصرف بازار به و دهد عبور مذكور كشور اداري موانع
.است بوده بين‌الملل اقتصاد تحولات محورهاي اصلي‌ترين از يكي گذشته دهه دو طي اقتصادي
براساس خود اقتصاد ساماندهي با هستند منطقه‌اي موافقتنامه يك عضو كه كشورهايي امروز
تخلفات افزايش از ممانعت همچنين و كالا خروج و عبور تسهيل و منطقه آن مردم نيازهاي
نام با را آن كه ميداني به پرتاب براي را خود راه جهاني اقتصاد موازين براساس تجاري
.كرده‌اند باز مي‌خوانند جهاني تجارت
شهريور 81 تا تولد از ;اكو
در سعي دوم جهاني جنگ از پيش دوران در كه بودند اروپايي كشورهاي بار نخستين براي شايد
اتحاديه ايجاد با سال 1923 از فرآيند اين.كردند منطقه‌اي اقتصادي همكاري‌هاي برقراري
واحدي بازار اروپا جامعه اعضاي كه است رسيده جايي به وامروز شد آغاز "بنلوكس" گمركي
اين تجربه.مي‌كنند ايفا جهاني مبادلات در تعيين‌كننده‌اي نقش و آورده‌اند به‌وجود را
خود اقتصادي فعاليت‌هاي از ناشي هزينه‌هاي كاهش براي نيز آسيانشينان تا شد سبب كشورها
و واحد مسير يك در را آنان اقتصادي روابط كه برآيند ديگر سازماني ايجاد درصدد منطقه در
ارتقاي هدف با تركيه و پاكستان ايران ، دولت‌هاي سال 1364 در رو اين از.دهد قرار جديد
آوردند به‌وجود را (اكو) اقتصادي همكاري‌هاي سازمان فرهنگي و اقتصادي فني ، همكاري‌هاي
جديد ساختاري با ديگر عضو هفت پذيرفتن با درسال 1371 سازمان اين كه نپاييد ديري اما
.داد ادامه خود به‌كار
كشورهاي ارتباط ايجاد براي دور ارتباطات‌راه و نقل و حمل زيرساخت‌هاي توزيع و تسريع
اقداماتي اتخاذ و قاچاق ريشه‌كني براي همكاري‌منطقه‌اي توسعه خارج ، جهان با و يكديگر با عضو
مذكور كشورهاي كه بودند اهدافي ازجمله اكو درمنطقه تجاري موانع تدريجي حذف راستاي در
از بيش با سازمان اين عضو كشورهاي.رسيدند به‌توافق يكديگر با آنها آوردن فراهم در
قراردارند جهان از بخشي در مربع كيلومتر بر 7ميليون بالغ وسعتي با و جمعيت 350ميليونnbsp;
.است مشهور جهان تجارت شاهراه به يافته كشورهاي‌توسعه از بسياري ميان در امروزه كه
هند ، آبهاي‌اقيانوس به دسترسي خليج‌فارس ، منطقه‌استراتژيك و اروپا با اكو منطقه مجاورت
از عضو كشورهاي اغلب در نقل و حمل وجودزيرساخت‌هاي مديترانه ، و سياه درياي
تجاري سازمان‌هاي موفق‌ترين از يكي رابه اكو سازمان مي‌تواند كه است مزيت‌هايي
.كند تضمين تجارت و بازارجهاني در را آن عضو كشورهاي حضور و تبديل منطقه
را خود دوم نشست تهران در كشورها اين گمركات روساي پيش هفته كه بود راستا همين در
را آنها رفع راهكارهاي و بپردازند تجاري موانع به‌ارزيابي ديگر بار تا كردند برگزار
دارد بين‌الملل تجارت در كه نقشي واسطه به كه باشد نهادي تنها شايد گمرك.كنند بررسي
ارتباط لحاظ به گمركات چون كند تبيين را منطقه‌اي همكاري‌هاي توسعه استراتژي مي‌تواند
عملا را اقتصادي مراودات در موجود مشكلات دارند تجاري كالاهاي انتقال در كه تنگاتنگي
آنها رفع به نسبت مشترك كميسيون‌هاي برگزاري و نشست‌ها طريق از مي‌توانند و كرده لمس
.ورزند مبادرت
تجارت تسهيل در گمرك نقش":مي‌گويد باره اين در -ايران گمرك حقوقي معاون -يحيوي جعفر
با زمينه اين در را خوبي همكاري منطقه كشورهاي گمركات اگر كه است مهم آنقدر منطقه‌اي
:مي‌دهد ادامه وي."بود خوش‌بين تجاري موانع رفع به نسبت نمي‌توان باشند نداشته يكديگر
قرن‌ها كه مردمي اما است گمرك جهاني سازمان تاييد مورد اكو منطقه در گمركي همكاري‌هاي
چون كنند اتكا جهاني سازمان الگوهاي به تنها نبايد دارند اقتصادي و فرهنگي اشتراكات است
سازمان الگوهاي بر علاوه خردگرايانه به‌طور كه مي‌كند ايجاب ما بين مشترك مرزهاي وجود
.برآييم مشكلات رفع درصدد نيز خودمان تجارت جهاني
است ، گمركي مشترك ساده‌سازي‌هاي كنوني اجلاس كار دستور كه اين به اشاره با يحيوي
براي را زيادي كوشش‌هاي است ، منطقه كشورهاي ميان ارتباطي پل چون ايران گمرك:مي‌گويد
ايران از كالا ترانزيت مقررات منظور اين برايداده انجام مناطق اين از كالا عبور تسهيل
ترانزيتي امور تمام ايران ترانزيتي عمده گمركات در امروز.است شده ساده مطلوبي حد تا
.مي‌شود انجام ساعت يك از كمتر و متخصص گروهي توسط
آينده روزهاي طي و شده نصب ترانزيتي عمده گمركات در RAY -X دستگاه‌هاي:مي‌دهد ادامه وي
.مي‌شود شروع آنها از بهره‌برداري
مرز مثل ايران مرزهاي از بسياري در امروز:مي‌سازد خاطرنشان ايران گمرك حقوقي معاون
اين اگراست شده راه‌اندازي گمركي نوين تسهيلات...و ميرجاوه باجگيران ، آستارا ،
رانندگان مسافران ، رفاه چشمگيري به‌طور شود ايجاد نيز همسايه كشورهاي مرزهاي در تاسيسات
.مي‌هد افزايش را اقتصادي فعالان و
ايران رايانه‌اي تسهيلات و ترانزيت
ترانزيتي مسيرهاي راحت‌سازي در سعي ديگري زمان هر از بيش فعلي شرايط در اكو عضو كشورهاي
است مناسب بسيار خارجي كالاهاي عبور براي كشورها اين جغرافيايي موقعيت.دارند
درميان الكترونيكي دستگاه‌هاي به‌كارگيري و گمركي نوين روش‌هاي از استفاده رو اين از
افزايش را خود ترانزيتي درآمدهاي طريق اين از بتوانند تا است يافته رواج كشورها اين
فناوري‌هاي از استفاده در سعي همواره موقعيتي چنين درك با ميان اين در نيز ايران.دهند
از عبور متقاضي و مي‌كنند حمل ترانزيتي كالاهاي كه كشتي‌هايي امروز.است داشته نوين
هرمزگان بندر گمركات به اينترنت طريق از را خود اسناد مي‌توانند هستند ايران قلمرو
مورد رايانه‌اي فرآيند يك با مي‌دهد نشان را كالاها مشخصات كه آنان اسناد.كنند ارسال
.كنند عبور ايران ترانزيتي قلمرو از توقف ، بدون مي‌توانند آنها و مي‌گيرد قرار ارزيابي
عباس ، بندر باهنر ، شهيد رجايي ، شهيد انزلي ، بندر بازرگان ، آستارا ، گمركات در همچنين
گمركات عمده‌ترين از كه بوشهر و اينچه‌برون دوغارون ، سرخس ، لطف‌آباد ، لنگه ، بندر
از را ترانزيتي كالاهاي عبور كه است شده نصب رايانه‌اي تجهيزات هستند ايران ترانزيتي
گمركات در.مي‌دهد افزايش را كالا عبور كنترل دقت و سلامت عمل اين.مي‌كند رديابي كشور
مكانيزه سيستم‌هاي از بهره‌برداري به‌واسطه امكانات ، اين بر علاوه باهنر و رجايي شهيد
سبب موضوع اين.مي‌گيرد انجام رايانه توسط ترانزيت امور وكليه شده جمع‌آوري سنتي دفاتر
از جلوگيري براي ديگر سوي از.يابد كاهش مرحله به 3 مرحله از 24 گمركي تشريفات تا شده
مجهز RAY-X الكترونيكي كنترل سيستم‌هاي به به‌زودي كشور گمركات كالا قاچاق مداوم افزايش
توفيق يك از نمي‌توان هم باز گرفته صورت فعاليت‌هاي و اقدامات اين تمام با اما مي‌شوند
سخن بين‌المللي تجارت در ايران حضور ضريب افزايش براي لازم زيرساخت‌هاي ايجاد در نسبي
از پايين‌تر مراتب به موقعيتي كه خليج‌فارس حوزه كشورهاي از بسياري حتي كه اين.گفت
محل از ايران درآمد از بيشتر بسيار آنان درآمدهاي ولي دارند كالا ترانزيت جذب در ايران
و ايران اقتصاد عرصه در تصميم‌گيري بحران.نگذاشته باقي هم پرسش جاي حتي است ترانزيت
كشور مرزهاي مي‌توانند راحتي به و نمي‌كنند فعاليت خاص حوزه يك در كه متعدد مراكز وجود
.باشد نداشته اطلاع آنها از كسي ديگر حالا كه نيست چيزي دهند قرار خود تاثير تحت را
اقتصادي زيرساخت‌هاي تمام بايد كشور ژئوپليتيك موقعيت از استفاده براي است مسلم آنچه
.گيرد قرار بازسازي مورد
قرار توجه مورد بيشتر بايد فرآيند اين در ايران ونقل حمل صاحبنظران ، از بسياري باور به
نقل و حمل شقوق ساير و جاده‌اي نقل و حمل بودن فرسوده و ناكارآمدي به‌دليل چون گيرد
چون.ندارند ايران خاك از خود كالاي عبور براي تمايلي بين‌المللي بازرگانان از بسياري
.مي‌دهد افزايش را آنان هزينه‌هاي و كالا انتقال زمان ناكارآ عناصر اين
مخدر مواد و كالا قاچاق از جلوگيري براي اكواتحاد نشست
رنج آن از اكو عضو كشورهاي تمام امروز كه است ديگري مولفه كالا قاچاق حال عين در
در اكو اعضاي نشست دركردهاند پرداخت آن وجود بابت نيز را زيادي هزينه‌هاي و مي‌برند
مورد آن از جلوگيري راه‌هاي و منطقه در قاچاق وجود اندازه به بحثي هيچ شايد نيز تهران
عضو كشورهاي نمايندگان نظر مورد حدي تا موضوع اين نبود اجلاس اين در شركت‌كنندگان نظر
نشست اين شعار را "مخدر مواد و كالا قاچاق با مبارزه براي اتحاد" مي‌توان كه بود اكو
قاچاق اطلاعاتي بانك يك سريع‌تر هرچه كه شد مقرر هدف اين به رسيدن براي.كرد معرفي
خدمات مورد اين در اكو عضو كشورهاي به كه شود ايجاد تركيه كشور در مخدر مواد و كالا
جهان گذشته سال يك طي:مي‌گويد تركيه گمرك رئيس رابطه همين در.دهد ارائه اطلاعاتي
است شده تازه مرحله‌اي وارد بين‌المللي تجارت به‌عبارتي.است كرده تجربه را خاصي فرآيند
با بايد دارند ، اقتصادي مشترك فعاليت‌هاي كه كشورهايي جديد عرصه اين در ماندن براي كه
دارند وظيفه اكو عضو كشورهاي:مي‌كند اضافه وي.كنند شروع را جديدي همكاري‌هاي يكديگر
و حمل گذشته سال طي 5 چون.باشند داشته يكديگر با اطلاعاتي تبادل قاچاق با رابطه در تا
تجربه را زيادي افزايش نيز گمركي تخلفات آن موازات به و يافته افزايش شدت به كالا نقل
تا شده موجب گمركي تخلفات و قاچاق چشمگير رشد:مي‌افزايد تركيه گمرك رئيس.است كرده
درحال بنابراين كند رشد آنها پاي هم نتواند پديده‌ها اين با مبارزه براي كشورها ظرفيت
.ندارند قاچاق با مبارزه براي مناسبي ظرفيت منطقه كشورهاي از بسياري حاضر
و كالا قاچاق با مبارزه بايد اكو عضو كشورهاي بين همكاري نخست اولويت:مي‌دهد ادامه وي
اين با مبارزه در مي‌تواند قاچاق از جلوگيري اطلاعاتي بانك تاسيس كه باشد مخدر مواد
.باشد بزرگي كمك اقتصادي سياه پديده
منطقه‌اي تجارت تسهيل منطقه‌اي ، كار تقسيم
اكو عضو كشورهاي منحصر قاچاق كه است معتقد -ايران گمرك كل رئيس -كرباسيان مسعود اما
بايد قاچاق مقابل در جامعه از حفاظت بنابراين.مي‌دهد رنج را جهان كشورهاي تمام و نيست
.شود پيگيري كشورها همه توسط
كرد مبارزه قاچاق با نمي‌شود قطعا ديگر كشورهاي مشاركت بدون:مي‌گويد ما خبرنگار به وي
دچار را كشور دو هر كه است ديگر كشوري به كشور يك از كالا غيرقانوني عبور پديده اين چون
.مي‌كند بحران
اطلاعاتي بانك يك ايجاد فكر به اكو عضو كشورهاي رو اين از:مي‌دهد ادامه كرباسيان
مي‌شود ، قاچاق كه كالاهايي درمورد گمرك جهاني سازمان اطلاعاتي بانك مانند كه افتادند
.مي‌كند اطلاع‌رساني مي‌ورزند مبادرت امر اين به كه افرادي همچنين و قاچاق شگردهاي
فوق اطلاعاتي بانك متولي تركيه كشور فقط آيا كه پرسش اين به پاسخ در ايران گمرك كل رئيس
گرفته صورت كاري تقسيم اكو كشورهاي بين منطقه‌اي همكاري‌هاي توسعه براي:مي‌گويد است
تشكيل كشوري در اطلاعاتي بانك يك كه بود خواهد گونه اين نيز آخري مورد اين در.است
سرويس‌دهي مسووليت موردي هر در كه كشوري واقع در.مي‌دهد سرويس كشورها بقيه به و مي‌شود
در.مي‌كند پخش كشورها همه ميان سپس و جمع را اطلاعات كه است تماسي نقطه مي‌كند قبول رادارد
عهده به را اكو كشورهاي گمركي نيروهاي آموزش وظيفه نيز ايران منطقه‌اي ، كار تقسيم اين
امر سازي درجهت‌ساده ايران حركت به نسبت جهاني سازمان‌هاي كه اين به اشاره با كرباسيان
سمت به حركت درحال خوبي سرعت با ايران گمرك:مي‌كند دارندتصريح مثبتي نظر تجارت
سخت‌افزاري لحاظ به چه و مقرراتي لحاظ به چه بايد مسير اين در منتهي است جهاني الگوهاي
داشته وجود رسمي مراكز سوي از حمايت‌ها اين اگرگيرد صورت حركت اين از لازم پشتيباني
گمرك فضاي درمي‌آيد به‌اجرا آسيكودا پروژه فاز 3 كه ديگر ماه در 18 مي‌توانيم باشد ،
.كنيم ايجاد راحتي به را الكترونيك
اكو عضو كشورهاي بين مبادلات حجم
تجاري مبادلات سالانه رشد متوسط گذشته سال طي 6 كه مي‌دهد نشان موجود اطلاعات آخرين
اكو عضو كشورهاي به ايران صادرات سال‌ها اين طي.است بوده درصد اكو6/4 اعضاي با ايران
.است رسيده دلار ميليون به5/758 دلار ميليون از 9/406 افزايشي‌قابل‌ملاحظه با
و شده شروع دلار ميليون از 770 اكو عضو كشورهاي از ايران واردات ارزش مدت همين در اما
.است يافته كاهش دلار ميليون سقف 716 تا
به ايران از ريال ميليارد ارزش 3142 به كالاها انواع از تن هزار گذشته 5/1210 سال در
حيث از كشور ترانزيت كل به نسبت اكو عضو كشورهاي سهم كه است شده ترانزيت مختلف كشورهاي
.است بوده درصد و 1/24 درصد معادل 8/49 ترتيب به ارزش و وزن
عضو كشورهاي توانايي‌هاي نشان‌دهنده فوق ارقام و آمار كه است معتقد ايران گمرك كل رئيس
به حدي تا را آنها بين تجاري همكاري‌هاي سطح مي‌توان تمهيداتي انجام با كه است اكو
.داد ارتقا فعلي ميزان از بيش مراتب
مكانيزه گمركي ، رويه‌هاي يكسان‌سازي جهت راهكارهايي اتخاذ مستلزم امر اين:مي‌گويد وي
.است اكو عضو كشورهاي گمركات بين گمركي دانش و تجربيات مبادله و فعاليت‌ها كردن
فعاليت‌هاي حال به تا گمركي عمليات كردن مكانيزه براي ايران:مي‌دهد ادامه كرباسيان
و واردات درصد و 90 يافته استقرار كشور گمرك در 27 رايانه‌اي سيستم.داده انجام زيادي
پروژه ديگر ماه تا 18 مي‌شود انجام سيستم اين طريق از كشور صادرات
تحت‌پوشش گمركي فعاليت‌هاي كل از درصد و 95 مي‌شود اجرا كشور گمرك در 34 آسيكودا فاز 3
.الكترونيكي گمرك آمدن به‌وجود يعني امر اينميشوند انجام سيستم اين
|
