انسان هبوط
Y چرا
علم حاشيه
2_ جهان براي جدولي
انسان هبوط
اول قسمت _Y كروموزوم غم‌انگيز سرگذشت
دوم پرده
ژوليت و رومئو چهره‌هاي در درد.ديگر سال مليون پنج ،(ژوليت پدر) كاپيولت خانواده باغ
.است بسته نقش
چيزي آن من اماژوليت عزيزترينم نمي‌ورزم ، عشق تو به من كه نيست اين موضوع:رومئو
...مي‌آيد نظر به كه نيستم
چيست؟ حرف‌ها اين از منظورت !رومئو رومئو ، آه:ژوليت
من زيرا خوب ، ..من زيرا...زيرا باشيم هم با نمي‌توانيم ما ژوليت ، شيادم يك من:رومئو
...متفاوت گونه يك از
ديگري؟ گونه‌اي از تو راستي به آيا !نيست طور اين كه بگو آه ، !گونه:ژوليت
يك در است ممكن.بود بد كافي اندازه به كاپيولت‌ها و مونتاگ‌ها ميان خانوادگي خصومت
بر غم‌انگيز پاياني ما ، تراژيك عشاق ميان زيست‌شناختي شكاف اين اما.نباشد چيزي نام
.بود خواهد آنها پنهاني عاشقانه ماجراي
فاكس داگلاس
فيض‌اللهي كاوه:ترجمه
پنج عرض در انسان‌ها ما.بكند را تصورش نمي‌توانست هم شكسپير حتي كه است تراژدي يك اين
يك نه.است نداشته نظير هرگز آن از پيش كه شد خواهيم روبه‌رو بحراني چنان با سال ميليون
كه داد خواهد رخ ژن‌هايمان درون از فاجعه‌اي بلكه هسته‌اي ، جنگ نه و يخبندان عصر
بمانيم ، باقي اگر حتي.كند انقراض به تهديد را بشريت و كرده حذف را مردان مي‌تواند
به متعلق عشاق كه طوري به كند ، متلاشي متفاوت گونه چند به را بشر نوع مي‌تواند تكامل
.باشند داشته بچه‌اي يكديگر از نمي‌توانند هرگز كنند تلاش هم قدر هر متفاوت ژني گروه‌هاي
فرد به را ما از نيمي كه ژنتيكي ابزاري است ، Y كروموزوم تيك‌تاك‌كننده ساعتي بمب اين
ژن از 1500 متشكل برقلمروي شد ظاهر صحنه بر پيش سال ميليون‌ها كه Y.مي‌كند تبديل نر
چيزي Y امروزه.است نهاده زوال روبه تاكنون زمان آن از قلمرو اين اما مي‌راند ، فرمان
روي از كه مانده باقي سايه‌اي تنها است بوده قبلا چه آن از كه احمق فرمانده يك جز نيست
.است چسبيده دودستي افول ، به رو و مانده باقي ژن حدود 40 به درماندگي
خواهند ناپديد نيز آنها حتي سال ميليون ظرف 5 كه مي‌كنند پيش‌بيني پژوهشگران از بعضي
نر نيمه بشريت دهد ، روي اتفاق اين كه هنگامي.شود محو تا شد خواهد كوچك قدر آن Y و شد
براي جديد شيوه‌اي كند تقلا كه آن يا شود منقرض بايد يا و داد خواهد دست از را خود
(دايناسورها ظهور از پيش خيلي) پيش سال ميليون حدود 300 در مشكل.بيابد نرها ايجاد
در 22 را ژن‌هايمان ما.آمد وجود به شد ، اختراع پستانداران جنسي كروموزوم‌هاي كه هنگامي
تعيين را ما جنسيت كه داريم هم ديگر كروموزوم دو اما مي‌كنيم ، ذخيره عادي كروموزوم جفت
باشيد ، داشته Y يك و X يك اگر و هستيد دختر باشيد داشته X كروموزوم دو شما اگر.مي‌كنند
نر درجهت را جنين تكوين كه است SRY نام به ژني داراي Y كه است علت بدان اين.هستيد پسر
بسياري و است مشترك پستانداران تمام ميان در جنسيت تعيين سيستم اين.مي‌كند هدايت شدن
.مي‌برند كار به را مشابهي طرح‌هاي گياهان ، حتي و حشرات خزندگان ، ماهي‌ها ، از
براي جنسي مثل توليد اما باشد ، Y به وابسته گرفتاري‌هاي تمام سرچشمه است ممكن جنسيت
خلاص ژنتيكي "انگل‌هاي" شر از كه مي‌دهد امكان ما به پديده ايناست حياتي ما گونه بقاي
را مفيد واقعا ژن‌هاي كه حالي در شويم آينده نسل‌هاي به مضر جهش‌هاي انتقال مانع و
پشتيباني را همديگر _ بابا از يكي مامان از يكي _ كروموزوم هر از نسخه دو آن.نگهداريم
بخش‌هاي و مي‌كشند صف كروموزوم‌ها جفت مي‌شوند ، ساخته تخمك و اسپرم كه هنگامي.مي‌كنند
با مي‌تواند كروموزوم يك آسيبديده قطعه‌هاي كه طوري به مي‌كنند ، معاوضه هم با را نظير
آن كه را فرزنداني طبيعي انتخاب سپس.شوند جانشين ديگر كروموزوم نخورده دست توالي‌هاي
قطعات معاوضه.مي‌كند حذف آمدند ، دنيا به خطرناك قطعات با كه بودند بدشانس قدر
هميشه بعد نسل كه مي‌كند تضمين و برمي‌زند را ژن‌ها ورق دسته نيز نوتركيبي يا كروموزومي
كه چالشي هر پس از قادرند كه باشد متفاوت ژني تركيبهاي زيادي تعداد با افرادي شامل
طول در جايي ،Y.دارد وجود مشكلي ميان اين در اما.برآيند مي‌نهد آنها روي پيش محيط
به داستان راه ، اين از واست داده دست از را معاوضه توانايي خويش تكامل طولاني مسير
و فروپاشي با (نرينه ژن‌هاي) سابق همكلاسي‌هاي باند اوج نقطه عنوان به Y رسيدن قدرت
خزنده‌مانند و اوليه نياكان.نداشت وجود Y ابتدا در.است بوده همراه آن ناگزير سقوط
تمام جانور هر عوض در.نمي‌كردند استفاده جنسي كروموزم‌هاي از احتمالا پستانداران
در ژنتيكي مسير دو هر بودن فراهم با.داشت خود با را شدن ماده يا نر براي لازم ژن‌هاي
.كند انتخاب بايد را كدام بگويد جنين به كه بود سوئيچي بود ، لازم كه چيزي تنها فرد ، يك
يا نر سوي به جنين هدايت براي نيز آنها امروزي ، خزندگان مانند درست احتمالا ابتدا در
.مي‌كردند استفاده دما مانند محيطي نشانه‌هاي از شدن ماده
و نر جنسي اندام‌هاي با هم يعني هرمافروديت شكل به است ممكن حتي نيز جانوران از بعضي
.باشند كرده زندگي ماده جنسي اندام‌هاي با هم
جهش طوري - SRY درآمد پيش _ ژن يك.برد آچار به دستي تكامل پيش ، سال ميليون اما 300
.مي‌كرد نر به تبديل زور به دما ، به توجه بدون داشت ، را ژن آن كه را جنيني هر كه يافت
جفت از يكي روي جهش اين.مي‌كرد راه‌اندازي را جنسي تكوين كه شد جديدي سوئيچ ژن اين
اين كه بود قرار.افتاد اتفاق مي‌شناسيم ، X نام به را آنها اكنون كه كروموزوم‌هايي
آن روي را باستاني X كروموزوم توالي‌هاي مي‌توان هنوز امروز به تا و شود Y كروموزوم
آن به وارونه نو از و شده جدا نخستين Y كروموزوم از بخشي زمان ، همان در.داد تشخيص
نمي‌توانست و نداشت مطابقت شريكش توالي‌هاي با ديگر آن معكوس DNA توالي نتيجه در.پيوست
كم دست زمان گذشت با كه اين آن از بدتر.كند معاوضه را قطعات و ايستد صف به آن برابر در
X با Y از درصد تنها 5 امروزه.شد غيرممكن كاملا نوتركيبي و معكوس Y از ديگر بخش سه
.دارد مطابقت
ملي دانشگاه در كيسه‌دار پستانداران متخصص ژنتيك‌دان ،(J.M.Graves) گريوز مارشال جنيفر
مرگ ناقوس لحظه آن در":مي‌گويد رابطه اين در ملبورن دانشگاه و كانبرا در واقع استراليا
دست از نوتركيبي با نمي‌تواند Y و مي‌شوند انباشته هم روي جهش‌ها انواع.شد نواخته
عذاب در داد دست از را نوتركيبي توانايي Y كه وقتي از بنابراين ".كند فرار آنها
هم و مي‌كنند نابود را ژن‌هايش تدريج به كه است افتاده جهش‌ها از فلج‌كننده‌اي مجموعه
كه هستند DNA ويروس‌مانند انگل‌هاي اصلي متهمان.است همين مردان مشكلات اصلي علت اكنون
كه تعداد هر به تا مي‌كنند سعي ژنتيكي انگل‌هاي اينميشوند ناميده تكرارشونده عناصر
اين.مي‌برند سرقت به را Y هواپيماي مجاز ژن‌هاي هزينه به و يابند تكثير باشد ممكن
وارد را خود از بيشتري و بيشتر نسخه‌هاي شوند ، تصحيح نوتركيبي توسط كه آن بدون عناصر
آن ، كردن غيرفعال شكل به آلوده DNA كردن تعطيل با سلول ، .مي‌كنند آلوده كروموزوم
براي نيز مجاور قانوني ژن‌هاي عمل ، اين نتيجه در متاسفانه ، .كند سركوب را آنها مي‌كوشد
نسخه‌هاي ژن‌ها اين از كه Y كروموزوم‌هاي آن انتخاب با تكامل.مي‌شوند خاموش هميشه
- مي‌كند برقرار را تعادل حدي تا كنند ، جبران را خفگي مي‌توانند بنابراين و دارند اضافي
فروپاشي فقط اين مي‌گويند بدبين‌ها امااست شده انباشته نسخه ، 28RBMY نام به ژن يك از
.انداخت خواهد تاخير به را Y
عناصر.كرده‌اند شرارت‌هايي لحظه اين تا مردان ، از بعضي كردن عقيم با انگل‌ها اين
طريق از را كار اين كه آن طرفه _ شوند Y از بخش‌هايي شدن حذف باعث مي‌توانند تكرارشونده
در و مي‌پيچند هم به عناصر اين بلند قطعات.مي‌دهند انجام نوتركيبي به شبيه مكانيسمي
مي‌كنند مبادله DNA يكديگر با سپس.مي‌كشند صف Y روي بر عناصر اين از ديگري قطعات برابر
.مي‌شود حذف خورده پيچ حلقه تشكيل‌دهنده يDNA كار ، اين انجام ضمن و
به را AZF نام به اسپرم سازنده ژن‌هاي از كليدي گروه يك عقيم مردان از درصد كم 15 دست
دانشگاه در مثل توليد متخصص زيست‌شناس ،(J.Aitken) اتكن جان.داده‌اند دست از طريق اين
اين كه است آن Y بودن خيز جهش ديگر دليل مي‌گويد استراليا در واقع كالاگان در نيوكاسل
حدود 350 ساله مرد 30 يك اسپرم DNA.مي‌شود منتقل بعد نسل به اسپرم طريق از كروموزوم
ممكن مي‌شود تكثير كروموزومي كه بار هر و - است شده نسخه‌برداري تخمك DNA از بيشتر بار
حسابي شكل اين به Y":مي‌گويد اتكين.مي‌شود ژنتيكي جهش به منجر كه بخزد آن در خطا است
".مي‌شود چكش‌كاري
ادينبورو دانشگاه در Y كروموزوم متخصص ژنتيك‌دان ،(B.Charlesworth) چارلزورث برايان
به نوتركيبي.دهد نجات را Y نمي‌تواند هم طبيعي انتخاب عظيم قدرت حتي كه است معتقد
هيچ و) هستند بهترين آن ژن‌هاي همه كه برگزيند را كروموزومي مي‌دهد اجازه طبيعي انتخاب
مضري نسبتا جهش هيچ كه بي‌آن نمي‌تواند طبيعي انتخاب آن ، بدون اما.(نيستند معيوب كدام
اين به و.كند انتخاب Y همان روي را ژن آن شود ، بار نظرش مورد ژن روي Y ژن‌هاي ساير در
مي‌يابد ، تكامل سودمند شكلي به Y ژن‌هاي مورد در انتخاب حق چند تنها زمان طول در ترتيب
.شوند پژمرده ساقه روي تا مي‌شوند رها خود حال به بقيه كه حالي در
.كشيده‌اند صف بيچاره پير Y عليه بر نيروها تمام" كه مي‌رسد نتيجه اين به گريوز مارشال
مقايسه يكديگر با Y فروپاشي سرعت از برآوردي به رسيدن براي را Y و X توالي‌هاي او "
Y كه مي‌كند حساب او اما است ، تقريبي فاجعه‌گويانه محاسبه اين كه پذيرفت بايد.است كرده
به و.سال ميليون هر در ژن حدود 5 - است داده دست از ژن سال 1500 ميليون طول 300 در
ديگر سال ميليون تا 10 بايد 5 Y فرمانده مانده‌اند باقي امروزه كه ژني با 40 روال همين
آخرين براي Y كه هنگامي اما.شود ناپديد هميشه براي و داده دست از را خويش ژن آخرين
زمين آيا شد؟ خواهد نابود بشر نوع آيا افتاد؟ خواهد اتفاقي چه مي‌كند تعظيم بار
تكنولوژي كمك به و يكديگر با زنان و شده‌اند ناپديد مردان آن در كه شد خواهد آرمانشهري
شد؟ خواهند بچه‌دار
ژن شد ، بخار و كرد كف Y كه هنگامي درست مي‌كند فكر او.كدام هيچ مي‌گويد گريوز مارشال
نجات انقراض از را ما و شد خواهد SRY جانشين ديگر كروموزومي روي تكامل‌يافته‌اي تازه
.كرد خواهد دگرگون شبه يك را بشريت احتمالا و - داد خواهد
كه جهش‌ها از انواعي واقع ، در.نيست بعيد رسد نظر به است ممكن كه آن‌طور اتفاق اين
كه دارند حضور افرادي ژنوم در و دارند وجود اكنون هم كنند حفظ را بشر نوع مي‌توانند
دو كه افرادي مثال ، براي:ندارد مطابقت كروموزومي‌شان جنسيت با آنها ظاهري جنسيت
عقيم مردان اين متاسفانه.هستند نر حال اين با و ندارند Y اصلا و دارند X كروموزوم
مي‌تواند اين اما.هستند ضروري مردان باروري براي كه دارد خود در ژن‌هايي Y زيرا هستند ،
از با اما هستند ، ضروري مردان باروري براي اكنون هم Y روي ژن‌هاي چه اگر.كند تغيير
جاي تا مي‌يابد تكامل تدريج به ژنوم از ديگر مكاني در ديگر ژني ،Y روي ژن هر رفتن بين
باروري براي كه ژن‌هايي تمام سال ، ميليون چند عرض در كه است معنا بدان اين.بگيرد را آن
Y روي SRY يعني اصلي سوئيچ تنها.نشست خواهند ديگر كروموزوم‌هاي روي است لازم مردان
چيزي از آسان‌تر هم آن براي جانشيني يافتن تكامل كند ، سقوط او كه هنگامي و مي‌ماند
يك فقط نيزSRY حتي كه است اين آن دليل مي‌گويد گريوز مارشال.مي‌كنيم فكر كه بود خواهد
.است Y روي معمولي ژن
Aug.N24ew Scientist,2002
ماه آذر شنبه 16 روز علم جهان صفحه در ادامه
Y چرا
شده‌اند خاموش آن ژن‌هاي كه مناطقي
X كروموزوم
ژن 1500
باز 165000
Y كروموزوم
ژن 40
باز 60000
DNA معاوضه توانايي پيش سال ميليون اما 300.بود X كروموزوم همانند ابتدا در Y كروموزوم
،SRY.دارد ژن فقط 40 اكنون كه است رفته تحليل قدر آن Y نتيجه در.داد دست از را X با
قرار X روي كه خويشاوندي ژن S3 ، OX از مي‌رسد نظر به مي‌كند ، تعيين را نرينگي كه ژني
.باشد يافته تكامل دارد ،
.است نداشته جنسي رابطه كه است سال ميليون زيرا 300 شد خواهد تكه‌تكه ما Y كروموزوم
بارور و هيكل قوي جثه ، بزرگ مي‌دهد اجازه مردان به كه است Y پاكدامني اين.نزنيد پوزخند
خاله و جاهل‌مابي ميان باريك مرز روي شد خواهند مجبور مردانه ژن‌هاي آن ، بدون.شوند
گرفته گياهان از طبيعت ، در حد اين تا Y كروموزوم كه است دليل اين به.بردارند گام زنكي
طبيعي انتخاب سخت‌گيري‌هاي برابر در بقا براي ژن‌ها بيشتر.است شايع انسان ، و حشرات تا
اين حال بااين.ماده‌ها نفع به هم و باشند نرها نفع به هم كه يابند تكامل طوري بايد
مثال براي.دارند متفاوتي نيازهاي اغلب ماده‌ها و نرها زيرا مي‌شود منافع در تضاد موجب
مفيد مي‌دهند شيرش و مي‌آورند دنيا به بچه كه ماده‌ها براي پهن كفل و فعال پستان‌هاي
وضعيتي در است ناچار ژن يك حالت بهترين در بنابراين.است بي‌فايده نرها براي اما است
X كروموزوم با DNA معاوضه در Y كروموزوم ناتواني كه است علت اين به.يابد تكامل حدوسط
مردان بدن در تنها داشت كه ژن‌هايي شد ، جدا X از Y كه وقتي ازاست حياتي اندازه اين تا
انستيتو و وايتهد انستيتو ژنتيك‌دان ،(D.Page) پيج ديويد.دادند ادامه خود مسافرت به
داشته حضور نرها در تنها كروموزومي كه هنگامي":مي‌گويد كمبريج در ماساچوست تكنولوژي
بدون مي‌توانند Y روي ژن‌هاي.مي‌آورد پديد ژنوم درون در جالب اختصاصي موقعيت يك باشد
كه حالي در ترتيب اين به و "يابند تكامل نرها شايستگي افزايش جهت در ماده‌ها به توجه
دو هر كه هستند چيزهايي تمام تقريبا براي ژن‌ها از آشفته‌اي معجون مشترك ، كروموزوم‌هاي
به Y كروموزوم _ غيره و بيني مخاط رنگدانه ، كبدي ، آنزيم‌هاي _ مي‌برند كار به جنس
اسپرم ساخت براي ژن‌هايي نظير مردانه اختصاصا لوازم از پر عياري تمام پيرمردان باشگاه
پناه ژن‌هايي به حتي جانوران از بعضي در Y كروموزوماست تكامل‌يافته قد افزايش و
كه سركه مگس مني مايع پروتئين‌هاي مانند آزاردهنده‌اند ، كاملا ماده‌ها براي كه مي‌دهد
مي‌كشد ، را است كرده جفت‌گيري آنها با لحظه آن تا ماده مگس كه ديگري اسپرم‌هاي تنها نه
را او عادي ، حالت سوم يك تقريبا تا عمرش كردن كوتاه با و بدنش ريختن هم به با بلكه
درصورت تنها ماكياولي‌وار تاكتيك‌هاي اين.بگذارد تخم زودتر چه هر كه مي‌كنند وادار
.هستند امكان‌پذير مردانه اختصاصي كروموزوم يك وجود
علم حاشيه
همجنس‌گرا مگس‌هاي *
آكنده ، قلبي با نر سركه مگس‌هاي مي‌شود باعث مگس‌ها نگهداري محل ترموستات در جرقه‌اي
گرفته انجام Drosophila روي كه پيشيني بررسي‌هاي.بشتابند نرها ساير سوي به پرپرزنان
كه مغز دقيق مداربندي اما مي‌شود تعيين ژنتيكي طريق از آنها جنسي ترجيح كه مي‌دهد نشان
انستيتوي عصبشناس كيتاموتو ، توشي‌هيرو.است نشده معلوم هنوز دارد رابطه اين در نقشي
به حساس جهش‌يافته ژن همكارانش ، و كاليفرنيا دورات در واقع هوپ شهر در بكمن پژوهشي
و سر روي چشايي سلول‌هاي همانند ويژه‌اي نرون‌هاي كه كاشتند سركه مگس‌هاي در را دمايي
(فارنهايت درجه 86) سلسيوس درجه به 30 حرارت درجه كه هنگامي.مي‌دهد قرار هدف را پا
با معاشقه به شروع نرها و شده عصبي ناقلان فعاليت شدن مختل باعث يافته جهش ژن مي‌رسد
دگر معاشقه دما ، كاهش با اما.مي‌كنند آنها با جفت‌گيري براي تلاش حتي و ديگر نرهاي
باعث طبيعي به‌طور چشايي اعصاب كه مي‌زند حدس كيتاموتو.مي‌گيرند سر از را جنس‌گرا
.مي‌شود نرها در جنسي ضدمحرك فرمون‌هاي كسب از پس همجنس‌گرايي رفتار سركوب
بيماري و سلامتي شريك *
پزشك نزد خودتان جاي را همسرتان كنيد سعي خوب نداريد؟ پزشكي معاينات انجام براي وقت
به پي همسرتان وضع و سر از كه خوبي همان به را شما سلامتي وضعيت مي‌تواند او.بفرستيد
دانشگاه پژوهشگر (S.Wilson) ويلسون سون.كند پيش‌بيني مي‌برد ، درآمدتان و تحصيلات ميزان
سال نزديك 50 كه را شوهر و زن از 4700 بيش به مربوط داده‌هاي سال 1992 از يونگ بريگهام
مردان در كه دريافت او.است داده قرار تحليل و تجزيه مورد مي‌گذرد ، مشتركشان زندگي از
شد معلوم بررسي‌ها طي.است سالم مردان از بيش بيمار ، همسراني داشتن احتمال احوال مريض
تندرست نسبتا همسراني نيز درصد و 5 دارند بيمار همسراني سالم مردان درصد تنها 2 كه
و 24 دارند احوال ناخوش همسراني ناسالم مردان درصد كه 13 مي‌دهد نشان مقايسههادارند
نقش بين اين در عامل چند و چندين.دارند تندرست نسبتا همسراني نيز بيمار مردان درصد
داشته آنها با مشابهي پيشينه كه كنند ازدواج كسي با دارند دوست مردم بيشتر مثلا:دارند
نوشيدني‌ها انتخاب در همانندي سليقه نيز و مشابه غذايي رژيم معمولا شوهرها و زن.باشند
تندرستي در كه استرس‌هايي و محيطي شرايط در آنها اين بر علاوهدارند كشيدن سيگار حتي و
اجتماعي و پزشكي علوم سپتامبر شماره در را بررسي‌هايش ويلسون.سهيمند يكديگر با موثرند ،
.است كرده منتشر
Scientific American, Nov.2002
2_ جهان براي جدولي
تايسون دوگراس نيل
فرهاديان سليمان:ترجمه
.دارد وجود است شده شناخته تاكنون كه مختلفي مولكول‌هاي از نيمي از بيش در كربن عنصر
شده ساخته مرگ حال در ستاره‌هاي هسته در كه _ كربن همانند _ نمي‌توانست ديگري عنصر هيچ
است ، شده توزيع كهكشان‌ها در وسيعي طور به و شده منتقل ستاره‌ها اين سطح به نهايتا
كربن از بعد دقيقا فراواني لحاظ از كه اكسيژن.شود حيات تنوع يا شيمي گستردگي باعث
اساسي‌ترين از كربن هم و اكسيژن هم است آمده وجود به ستارگان بقاياي از يكي دارد ، قرار
.هستند _ مي‌شناسيم ما كه آن‌گونه حيات ، دهنده‌هاي تشكيل
حيات مورد در گفت؟ مي‌توان چه نيست شده شناخته ما براي كه حيات انواع ساير مورد در اما
در درست تناوبي جدول در سيليكون داريد؟ نظري چه است گرفته شكل سيليكون عنصر برپايه كه
تشكيل پيوند آنها با كربن كه عناصري تمام با مي‌تواند بنابراين دارد قرار كربن عنصر زير
داريم انتظار ما اين‌همه با اما.آورد وجود به را مشابهي محصولات و شده تركيب مي‌دهد
پيوندهاي و است سيليكون از فراوان‌تر مرتبه ده كه چرا باشد حيات تشكيل مبناي كربن
كه پيچيده‌اي مولكول‌هاي بنابراين.است قوي‌تر مرتبه چندين مي‌آورد وجود به كه شيميايي
بيشتر بسيار سخت شرايط در بقا براي توانايي‌شان و بوده پايدارتر شده‌اند ، ساخته كربن از
تخيلي علمي داستان نويسندگان كه نشد آن از مانع برشمرديم كه اينها همه ، اين با اما.است
داستان است آن تركيبات و سيليكون مبناي بر حياتشان كه بيگانه‌اي موجودات مورد در
.ننويسند
گاز عنوان به نيز خيابان چراغ‌هاي در است ، طعام نمك اجزاي از يكي آنكه بر علاوه سديم
و داشته طولاني‌تري عمر معمولي لامپ‌هاي به نسبت سديم بخار لامپ.مي‌رود كار به ملتهب
بخار لامپ دونوع معمولا.است درخشان‌تر و كرده توليد بيشتري نور يكسان مصرفي توان با
گرفته قرار استفاده مورد بيشتر كه بالا فشار لامپ‌هاي:مي‌گيرد قرار استفاده مورد سديم
و مي‌گيرند قرار استفاده مورد كمتر كه پايين فشار لامپ‌هاي و است ، كم‌رنگ زرد نورشان و
دردسرساز اخترشناسي بررسي‌هاي انجام در چراغ‌ها نوري مزاحمت اصولا.دارند نارنجي نور
به را آنها مزاحمت كه چرا دارد ، را عيب كمترين پايين فشار سديم لامپ‌هاي نور اما است ،
چراغ‌هاي عليه شهري همياري يك در.كرد حذف موردنظر طيف‌سنجي اطلاعات از مي‌توان آساني
كيت‌پيك ملي رصدخانه به شهر نزديكترين _ (Tucsan, Arizona) آريزونا توكسان شهر
شده نصب پايين فشار با سديم لامپ‌هاي شهر خيابان‌هاي تمام در و شده تعويض _ (Kittpeak)
و نشده كشف دور زمان‌هاي در اما مي‌دهد تشكيل را زمين پوسته هشت‌درصد آلومينيوم.است
دهه 1960 تا و بود نشده كشف سال 1825 تا عنصر اينبود ناآشنا ما پدربزرگ‌هاي براي
را خود جاي داشتند تلح روكش كه آشپزخانه استيل ظروف زمان اين در.نكرد پيدا علمي كاربرد
.شدند تلح ورقه‌هاي جايگزين آلومينيومي (Foil) ورقه‌هاي و داده آلومينيومي ظروف به
براي مطلوب پوشش عنوان به امروز و مي‌تاباند باز عالي بسيار را نورمرئي صيقلي آلومينيوم
.مي‌رود كار به تلسكوپ‌ها اكثر آينه
برابر دو از بيش آن استحكام اما است ، آلومينيوم از چگال‌تر درصد هفتاد تيتانيوم اگرچه
به را نهم رتبه زمين پوسته در فراواني لحاظ از كه تيتانيوم دليل همين به.است آلومينيوم
از بسياري كيفيتاست آورده دست به زياد محبوبيت مهندسان نزد است ، داده اختصاص خود
فلز اين از استفاده نتيجه در نظامي هواپيماهاي از بسياري داخلي اجزاي همانند ابزارها
.است يافته ارتقا مقاوم و سبك
يا يك با مي‌تواند كربن اتم هر باشد ، بيشتر كربن اتم‌هاي از اكسيژن اتم‌هاي ميزان اگر
يا منواكسيد و داده انجام را كار اين هم موارد اكثر در كه شود تركيب اكسيژن دواتم
جمله از اتم‌ها ساير با باقي‌مانده اكسيژن اتم‌هاي.مي‌آورد وجود به را كربن دي‌اكسيد
كه چرا است ، عجيب حدودي تا سرخ ستارگان از بسياري طيف.دهند واكنش مي‌توانند تيتانيوم
در پديده همين مشابه البته.دارد وجود تيتانيوم اكسيد مقداري ستارگان اين ساختار در
وجود دليل به ياقوت سرخ رنگ:نيست عجيب هم چندان كه مي‌دهد روي نيز زميني ستاره‌هاي
سفيدي رنگ حال عين در.است مواد اين بلور ساختار در تيتانيوم اكسيد ناخالصي‌هاي مقداري
كه است تيتانيوم اكسيد مقاديري حاوي مي‌رود كار به تلسكوپ‌ها گنبد رنگ‌آميزي براي كه
از كه تلسكوپ گنبد شب هنگام در.كند بازتابش را طيف قرمز زير نورهاي اعظم قسمت مي‌تواند
نيز گنبد اطراف هواي دماي دليل همين به و مي‌گرايد سردي به بود شده گرم روز خورشيد تابش
واضح و صاف دوردست آسماني اجرام ساير و ستارگان نور حالت اين در.مي‌يابد كاهش سرعت به
.مي‌رسد تلسكوپ به
غول‌پيكر ستارگان.مي‌گيرد قرار طبيعت عناصر مهمترين زمره در آهن فلز لحاظ يك از حداقل
به نهايتا آنكه تا مي‌سازند سنگين‌تر و سنگين‌تر عناصر هيدروژن ، اتم‌هاي از استفاده با
ساير با آن عمده تفاوت و دارد پروتون شش و بيست خود هسته در آهن ، مي‌رسيم آهن اتم‌هاي
هسته‌اي ذرات ازاي به پيوندي انرژي ميزان كمترين مواد ساير به نسبت كه است اين در عناصر
هسته‌هاي شما اگر:كرد تفسير مي‌توان اين‌طور ساده‌تر صورت به را عبارت اين.دارد را
هسته‌هاي اگر داريد ، نياز انرژي به (Fission هسته‌اي شكافت) بشكافيد را آهن اتم‌هاي
.داريد نياز انرژي به هم باز (Fusion هسته‌اي همجوشي) كنيد تركيب باهم را آهن اتم‌هاي
عظيم‌الجثه‌اي ستارگان مرورزمان به.هستند انرژي آزادسازي حال در دائما ستارگان اما
جاذبه اثر در كه اين جز ندارند چاره‌اي كرده‌اند توليد آهن زيادي مقادير خود هسته در كه
طي مي‌شوند ناميده (Supernora) ابرنواختر كه ستارگان اين حالت اين در روند فرو درهم خود
خواهد ما خورشيد برابر ميلياردها آنان نور كه طوري به مي‌تابند شديدا متوالي هفته‌هاي
رها كهكشان در كرده‌اند توليد كه را عناصري از عظيمي مقدار اجرام اين هنگام اين در.بود
.مي‌سازند ممكن را انسان‌ها و جانوران گياهان ، زنده ، موجودات سيارات ، ايجاد و مي‌سازند
N2002atural History, Jul.*Aug.
|
