بي‌رحم دنياي بدرود
3- جهان براي جدولي
علم حاشيه
بي‌رحم دنياي بدرود
|
Y كروموزوم |
X كروموزوم |
پاياني قسمت _ Y كروموزوم غم‌انگيز سرنوشت
فاكس داگلاس
فيض‌اللهي كاوه:ترجمه
بود نخواهد قبلي انسان همان هرگز ندهد انقراض تله به بشردم نوع اگر حتي
ماشين گورستان يك در بودن پادشاه مانند بودن رفته در زهوار Y پادشاه كه داشت توجه بايد
.مي‌رود راه هنوز كه است صندلي و در بدون قراضه‌اي ماشين مانند SRY صورت اين در - است
به اتصال با آن پروتئيني محصول كه مي‌شد تصور شد ، شناسايي نخستين‌بار SRY كه هنگامي
به ژن اين.مي‌شود نرينگي باعث كليدي ژن‌هاي كردن فعال و DNA از خاصي توالي‌هاي
پژوهش اماميدهند انجام را كار همين درست كه دارد تعلق SOX ژن‌هاي از خانواده‌اي
جهش از پر مي‌شود ، متصل DNA به كه كوچكي قطعه از غير ،SRY پروتئين كه داد نشان بيشتر
شود ، نرينگي باعث مي‌تواند قراضه‌اي قطعه چنين كه راهي تنها مي‌گويد گريوز مارشال.است
از را كار اين اوآنهاست فعاليت از جلوگيري و (ماده ژن‌هاي احتمالا) ژن‌ها به اتصال
.كنند روشن را ژن‌ها آنها كه مي‌شود مانع و مي‌دهد انجام ديگر پروتئين‌هاي با رقابت طريق
يك كه بود هنگامي آن و يافت تكامل S3OX نام به قديمي‌تري ژن از SRY كه است معتقد گريوز
.درآورد آن بازدارنده شكل به ماده تكوين كننده آغاز شكل از را آن جهش
جديدي بازدارنده ،SRY جاي به كه ديگر SOX ژن يك تكامل كه است آن در مكانيسم اين زيبايي
شونده متصل بخش كه است آن شود انجام است لازم كه كاري تنها:باشد ساده بايد كند توليد
.بيفتد كار از مي‌كند روشن را ژن‌ها عمل در كه بخشي اما بماند ، باقي نخورده دست DNA به
،(J.Hodgkin)هاجكين جاناتان.داد خواهند انجام را كار همين كه دارند وجود جهش هزاران
به‌طور كرم‌ها در دست‌كم جنسيت تعيين كه است داده نشان آكسفورد دانشگاه ژنتيك‌دان
نام به كوچك خاكزي گرد كرم نظرگونه‌اي مورد كرم) است انعطاف‌پذير شگفت‌انگيزي
به X كروموزوم‌هاي نسبت اساس بر آن در جنسيت تعيين كه است Caenorhabditis elegans
فقط او(هستند نر X كرم‌هاي و هرمافروديت XX كرم‌هاي.مي‌گيرد صورت عادي كروموزوم‌هاي
كرم‌ها حتي و كرده عوض هم با مختلف ژن هشت ميان را جنسيت تعيين نقش جهش ، چند ايجاد با
كند تبعيت انسان حتي و پرنده لاك‌پشت ، جنسيت تعيين روش از كه است كرده وادار را
و نر مي‌شوند تفريخ پايين دماي در كه تخم‌هايي.هستند محيط دماي تاثير تحت لاك‌پشت‌ها)
غالب W ماده كروموزوم پرندگان در.هستند ماده مي‌شوند تفريخ بالا دماي در كه تخم‌هايي
دهم انجام آزمايشگاه در بتوانم من كاري هر و":مي‌گويد او.(است ماده ZW و نر ZZ.است
همان هرگز ندهد انقراض تله به دم بشر نوع اگر حتي".باشد ساده بسيار بايد طبيعت در
رمان مانند شود ، SRY جانشين است قرار كه سرنوشت‌ساز ژن اين.بود نخواهد قبلي انسان
جزيره در انسان از جديدي نژاد آن در كه) (K.Vonnegut) ونه‌گات كورت اثر گالاپاگوس
چند و كند ظهور جهان از دورافتاده‌اي و متروك گوشه در است ممكن (م- گرفت پا گالاپاگوس
اين اگرميماند باقي كه باشند بشريت باريكه تنها است ممكن هستند آن حامل كه انساني
ماسايي همه مي‌توانند آينده انسان‌هاي آنگاه دهد ، رخ (م - كنيا در) والي ريفت در اتفاق
بوميان چهره به بشريت دهد ، رخ (م - نپال كاتماندو ، در روستايي) خومبو در اگر ;باشند
ژن چندين:دارد ذهن در تكان‌دهنده‌تري تصاوير گريوز مارشال اما.آمد درخواهد هيماليا
:مي‌گويد او.كنند ظهور ژنوم از مختلفي موقعيت‌هاي در مي‌شوند ، SRY جانشين كه مختلف
باشيم ، داشته جنسيت تعيين براي متفاوت مكانيسم‌هاي با جمعيت‌هايي كه دارد بسيار احتمال"
است ممكن اين و شد خواهد دشوار بسيار جمعيت‌ها بين در باروري به منجر آميزش صورت اين در
از بيشتر است ممكن ظاهر در جمعيت‌ها اين ديگر ، عبارت به ".باشد گونه‌زايي يك آغاز
مونتاگ‌ها مانند است ممكن حتي يا - باشند نداشته تفاوت يكديگر با كنوني نژادي گروه‌هاي
.است غيرممكن آنها ميان در هم‌گشني اما - باشند هم شبيه كاپيولت‌ها و
با هم‌گشني براي است ممكن ابتدا در متفاوت ، جنسيت تعيين ژن‌هاي با انسان‌هايي اگرچه
تكرار تاريخ زودي به كه مي‌گويد گريوز مارشال اما باشند نداشته چنداني مشكل يكديگر
خواهد رخ وارونگي هستند ، جنسيت كننده تعيين ژن‌هاي حامل كه كروموزوم‌هايي در و شد خواهد
شمار به تكاملي امتياز يك بي‌همتا و تك جنسي كروموزوم‌هاي داشتن كه آنجا از و.داد
اين ، بر علاوه.كنند تمام را كار جديد ايجادگونه با كه كشيد نخواهد طول چندان مي‌آيد ،
روي براي يابنده تكامل جمعيت‌هاي اين كه است طوري جنسيت كننده تعيين ژن‌هاي غالب طبيعت
راحتي به نظر مورد ژن.شوند جدا دنيا بقيه از كه بود نخواهند ناچار حالت اين دادن
هستيم ، انتظارشان به كه را آينده حوادث از اشاراتي.يابد انتشار جمعيت سراسر در مي‌تواند
حفار ، ول.انداخته‌اند دور را شانY تاكنون كه ديد ديگري پستانداران در مي‌توان پيشاپيش
SRY و Y تاكنون مي‌كند ، زندگي ارمنستان دورافتاده مناطق در كه چغري قهوه‌اي‌رنگ جونده
آمريكاي صحرايي موش‌هاي از هشت‌گونه در وميشود منشعب دوگونه به و داده دست از را خود
ول دوگونه هر.همين‌طور نيز اسكانديناوي جنگلي لمينگ.مي‌شود پير رفته رفته SRY جنوبي ،
دوران به تازه ژن يك كه است علت بدان اين لمينگ‌ها در !هستند XY ماده‌هاي از پر حفار
به با جديد ژن اين.است درآورده SRY چنگ از را امور زمام هم‌اكنون X كروموزوم روي رسيده
SRY صحرايي ، موش‌هاي مورد در.مي‌كند ماده را آن باشد ، جنين در اگر SRY درآوردن انقياد
ما جوندگان" مي‌گيرد نتيجه گريوز مارشال.دهد انجام را وظيفه‌اش كه است آن از ضعيف‌تر
".مي‌كنند هدايت Y بدون زندگي از جديدي عصر به را
مي‌آيد ، ميان به Y درباره نوشتن بحث كه هنگامي اما است كننده نگران موضوع ظاهرا
و وايتهد انستيتو ژنتيك‌دان (D.Page) پيج ديويد.نيستند هم‌عقيده هيچ‌وجه به دانشمندان
اينها همه مي‌كنند فكر كه است پژوهشگراني از يكي كمبريج در ماساچوست تكنولوژي انستيتو
در چه باشد انسان در چه - Y كروموزوم كه مي‌كنند تصديق آنها اگرچه.است هيچ سر بر هياهو
آيا كه پرسش اين مي‌گويند آنها اما مي‌فرسايد ، طبيعي طور به - (تيغي جوجه) تشي يا گياه
.نيست مطرح همواره هيچ‌وجه به مي‌سوزد آخر تا هميشه روند اين در Y
ديگر كروموزوم‌هاي از كه ژن‌هايي لطف به Y آنها بر بنا كه است يافته شواهدي پيج درواقع
Y ژن‌هاي رفتن دست از.مي‌اندازد تاخير به را خود فروپاشي مي‌كنند مهاجرت آن درون به
اصلي ژن يك كه است دريافته پيج اما مي‌شود ، گرفته نظر در يك‌طرفه بليتي سنتي به‌طور
روي را DAZ به شبيه بسيار ژني او.است شده ظاهر Y روي DAZ نام به اسپرم ، ساخت در درگير
بنابراين" مي‌گويد پيج.است شده كپي Y روي كه مي‌گيرد نتيجه و است يافته كروموزوم 3
ديدگاه برعليه استدلال‌ها قوي‌ترين از يكي اين.مي‌شود پر دوباره Y ژن‌هاي موجودي
.شد نااميدي و نابودي سناريوي در عمده‌اي بازنگري موجب پيج اكتشاف ".است فاجعه‌گويانه
نامحدودزنده‌بماند ، نامعلوم طور به كه مي‌كند وارد ژن كافي اندازه به Y آيا اينكه اما
پزشكي تحقيقات آژانس اينسرم ، در توليدمثل ژنتيك متخصص(K.McElreavey) مك‌الريوي كنت.است
فروپاشي روند آنكه جاي به پديده اين مي‌كنم فكر" مي‌گويد رابطه اين در پاريس ، در فرانسه
ژن از 40 كه مي‌سازد خاطرنشان او ".مي‌اندازد تعويق به را آن تنها كند ، متوقف را Y
كرده مهاجرت داخل به كه شده كشف ديگر ژن يك تنها تاكنون انسان ، Y كروموزوم روي موجود
.است
حتي است معتقد ادينبورو دانشگاه تكاملي زيست‌شناس (D.Charlesworth) ورث چارلز دبورا
امكان اينرفت خواهد بين از كاملا و شده فرسوده Y كه نيست آن معني‌اش باشد ، چنين اگر
انسان Y كروموزوم آنكه يا شوند ، ناپديد زمان گذشت با Y فرساينده نيروهاي كه دارد وجود
از حاكي شواهد اما.كرد نخواهد سقوط اين از بيش و است خورده ديگ ته به كفگيرش تاكنون
كه هنگامي مي‌گويد گريوز مارشال.است مانده كمي ديگ ته به كفگير خوردن تا هنوز كه آنند
ميليون سپس 200.كرد آغاز ژن هزار به نزديك با را كارش شد متولد پيش سال ميليون 300Y
Y حادثه ، اين و شد افزوده آن به ديگر كروموزومي از ژن شامل 500 ثانويه‌اي قطعه بعد سال
ضميمه از بقيه تا از 4 غير مانده‌اند ، باقي Y روي كه ژني از 40.داد نجات انقراض از را
Y كروموزوم.بود رفته دست از تقريبا ما Y آن بدون كه مي‌دهد نشان اين و آمده‌اند دوم
تنزل ژن يا 7 حد 6 تا است نكرده دريافت را مابه‌التفاوت اين كه كيسه‌دار پستانداران
سلول‌هاي در را Y كيسه‌داران آنكه با.مي‌نمايد آسيبپذير و شكننده راستي به و كرده
ندارند Y بدنشان هيچ‌جاي در گونه‌ها از بعضي اما كرده‌اند ، حفظ چشم‌بسته خويش اسپرم‌ساز
كه دارد وجود بسياري شواهد پايان در بنابراين.نيست فايده‌اي هيچ مفيد گويي چنانكه
وجود ترديدي ديگر رابطه اين در":مي‌گويد الريوي مك.مي‌رود آب دارد Y نقش مي‌دهد نشان
نمي‌كنم فكر":مي‌گويد او.نيست توافقي آن نابودي زمان دقيق تعيين مورد در اما ".ندارد
اين ".زد چانه سال ميليون چند سر بر اكنون هم از بتوان باشد ميان در فاجعه پاي وقتي
دشمني وجود با مونتاگ‌ها و كاپيولت‌ها.بود نخواهد آسان آن تحمل دهد روي هرگاه تغيير
زيرنور مغازله‌اي با هرازگاهي مي‌توانستند دست‌كم بود شديد كه هم چقدر هر خانوادگي
غيرممكن انساني دوگونه ميان عشق حتي و زادآوري اگر اما.كنند سبك را خويش غم بار مهتاب
مي‌تواند امانميدهد ما دست به سرنخي هيچ وضعيت اين چگونگي مورد در تاريخ چطور؟ باشد
در اين از پيش انسان‌ها انسان‌شناسان ، از بعضي گفته به:بدهد ما به شگفت‌انگيز بينشي
و Homo sapiens پيش سال كه 35000 بود هنگامي آن و بوده‌اند هم با چندگونه قالب
شدن شكافته هرازگاهي شايد بنابراين.مي‌كردند زندگي زمين روي هم كنار در نئاندرتال
.باشد بودن انسان ناگزير پيامد جداگانه به‌گونه‌هاي
New Scientist,Aug.2002
3- جهان براي جدولي
دوگراس‌تايسون نيل
فرهاديان سليمان:ترجمه
ذوب آن گرماي و انسان دست با تماس در كه دارد پاييني چنان ذوب دماي گاليم نرم فلز
را فيزيكدانان اخير توجه نيز ديگر لحاظ از گاليم توجه ، جالب خاصيت اين از گذشتهميشود
نوترينوهايي آشكارساز مخازن در كلرايد گاليم تركيب صورت به گاليم.است كرده جلب خود به
حدود از استفاده با فيزيكدانان آزمايشات اين در.است موجود گريخته‌اند خورشيد سطح از كه
.مي‌كند آشكار را گاليم هسته‌هاي و نوترينوها بين برخورد هر مايع گاليم كلريد تن يكصد
ژرمانيم به گاليم اتم كه مي‌شود باعث گاليم هسته و نوترينو بين برخورد هر حالت اين در
ساير و آزمايشات اين.شود ايجاد X اشعه از اندازه‌گيري قابل تابش يك و شده تبديل
پيش‌بيني ميزان از كمتر نوترينوهايي تعداد مي‌گيرد ، صورت مشابه اهداف با كه آزمايشاتي
است شده باعث و برده فرو فكر به را فيزيكدانان مسئله همين كرده‌اند ، اندازه‌گيري را شده
.باشند نوترينوها به مربوط تئوري‌هاي تغيير درصدد كه
عجيب.دارند كوتاهي نسبتا عمرهاي نيمه و بوده راديواكتيو تكنسيم عنصر شكل‌هاي تمام
;نبود شده شناخته زمين سطح در ذرات ، شتابدهنده‌هاي در آن ساخت زمان تا عنصر اين كه نيست
تكنسيم خواص از جنبه اينميكنند تهيه آن نياز مورد ميزان به را عنصر اين نيز اكنون
معني به Technetos يوناني كلمه از تكنسيم.است مشخص نيز نامش در آن بودن دست‌ساز يعني
اتمسفر در تكنسيم است ، نشده مشخص كامل به‌طور هنوز كه دلايلي به.است شده مشتق "مصنوعي"
جز.باشد مسئله‌ساز نمي‌تواند تنهايي به امر اين.است موجود قرمز بزرگ ستارگان از بعضي
اين كه ستارگاني عمر طول از كوتاه‌تري بسيار بسيار عمر نيمه تكنسيم ايزوتوپ‌هاي كه اين
به مواد اين با نمي‌توانند ستارگان اين ديگر عبارت به.دارند است شده يافت آن در عنصر
حال عين در.بياورند دوام تاكنون نمي‌توانستند صورت اين در كه چرا باشند ، آمده وجود
ستارگان هسته در تكنسيم چگونه دهد توضيح كه ندارد وجود شده‌اي شناخته مكانيسم تاكنون
.است تشخيص قابل ما براي آنها وجود اكنون كه شده منتقل آنها هسته به سپس و شده توليد
در تا است واداشته را (Spectroscopist) طيف‌شناسان ستاره‌ها اين رمزآلود و عجيب عملكرد
مكان‌هايي در را هسته‌اي همجوشي كه طوري به كنند ، تجديدنظر ستارگان ساختارهاي مدل
.شود ممكن نيز ستاره سطح به نزديك‌تر
Natural History,Jul*Aug.2002
علم حاشيه
پنهاني ارتباط *
يكديگر تنگاتنگ عمر تمام كافكايي ، شيوه به كه هستند همكاراني مثابه به سلول‌ها
آميختن هم در.شود گشوده ديگري روي بر تمامي به يكي مرز هرگز كه آن بدون مي‌نشينند ،
اين اهميت كه است آن از حاكي ويروسي عفونت‌هاي و تخمك لقاح چون مواردي در سلول‌ها غشاي
پوسته‌هاي وراي از ارتباط برقراري نحوه جزئيات تاكنون.است زندگي و مرگ سر بر مسئله
دانشمندان كه هنگامي اما.بود مانده دور به پژوهشگران تيزبين نگاه از فرانازك ، سلولي
كپه‌هاي به را ايكس پرتوهاي اتفاقي به‌طور رايس ، دانشگاه و هاون بروك ملي آزمايشگاه
ساعت اشكال آنها ، اتمي ساختار از شده تهيه تصاوير در تاباندند ، دهيدراته غشاي پنكيكي
كه مي‌كنند گمان است مدت‌ها زيست‌شناسان.يافتند سلولي غشاي با ارتباط در را مانندي شني
طوري به مي‌شوند ، كشيده غشا سوي دو در زدن پل براي (Stalk) پايه به معروف موقتي اجزاي
نظريه اين جديد يافتههايمييابد جريان آنها ميان از DNA نظير مولكول‌هايي كه
اعتياد ترك تكنيك‌هاي و ژن‌درماني پيشرفت به ديگر سوي از و مي‌كند تاييد را زيست‌شناسان
.مي‌كند كمك نيز
اصل از نابتر *
مقايسه در اما.دارد كريستالي ساختار سيليكون همچون كه است ايده‌آلي نيمه‌رساناي الماس
و بالاتر دماهاي در علاوه به و مي‌دهد عبور خود از را قوي‌تري الكتريكي ميدان‌هاي آن با
كافي اندازه به عمل در طبيعي الماس حال اين با.مي‌كند عمل نيز وسيع‌تري نوار پهناي
بسياري ميكروسكوپي نواقص چنان آن داراي ارزيابها دقيق‌ترين شگفتي علي‌رغم و نيست خالص
به‌طور كه الماس‌هايي.مي‌شود خود ميان از الكتريكي بارهاي آزاد عبور مانع كه است
مناسب كار اين براي مي‌شوند ساخته بستر يك روي شده تبخير كربن رسوبگذاري با مصنوعي
از تازگي به انگليسي و سوئدي پژوهشگران.لازمند خلوص و اندازه فاقد نيز آنها اماترند
مصنوعي الماس‌هاي ساخت به موفق رسوبگذاري فرآيند حين در محيطي شرايط دقيق كنترل طريق
براي بخشي نويد شواهد.است الكتريكي سيلان خاصيت داراي سابق ، مقادير برابر دو كه شدند
الكترون‌هاي از حتي سيال مثبت بارهاي كه است آن از حاكي كربني الكترونيكي دستگاه‌هاي
اين نتايج.مي‌كنند حركت سريع‌تر نيز نيمه‌رسانا نيتريدگاليوم و سيليكون كربيد در موجود
.است شده منتشر ساينس مجله در اپسالا دانشگاه از ايسبرگ جان توسط بررسي‌ها
Scientific American,Nov.2002
|
