دكتر سيد كمال خرازي وزير امورخارجه كشورمان و آقاي جك استراو وزير امورخارجه انگليس عصر ديروز در يك تماس تلفني پيرامون جنگ در عراق گفت وگو كردند.
به گزارش اداره كل اطلاعات و مطبوعات وزارت امورخارجه، دكتر خرازي در اين گفت وگوي تلفني نگراني شديد جمهوري اسلامي ايران از افزايش تلفات غيرنظاميان را ابراز داشت و با تاكيد بر نقش محوري سازمان ملل متحد براي توقف جنگ، اعلام كرد: بالا رفتن تلفات انساني پيروزي نخواهد بود بلكه يك فاجعه انساني قلمداد شده و انزجار بيشتر جوامع اسلامي نسبت به اشغالگران خارجي در عراق را در پي خواهد داشت. وزير امور خارجه كشورمان همچنين با تاكيد بر قداست اماكن مقدسه شيعيان در عراق، خواهان توجه جدي به اين مهم و صدمه نرساندن به اين اماكن شد.
جك استراو وزير امورخارجه انگليس در اين گفت وگو ضرورت مصونيت اماكن مقدسه در عراق از هرگونه صدمه را مورد تاكيد قرار داد.

سايت اينترنتي بازتاب به نقل از سيد مجيد خويي، وكيل آيت الله سيستاني در لندن اعلام كرد: صدور حكم جهاد آيت الله سيستاني به نفع صدام، تحت فشار استخبارات حزب بعث صورت گرفته است.
خويي افزود: حكم جهاد آيت الله سيستاني كه در روز نخست جنگ، مكرر از تلويزيون عراق پخش شد، با تهديد و ارعاب رئيس اداره استخبارات عراق كه شخصا در منزل آيت الله سيستاني حضور يافته بود اخذ شده است.
نماينده آيت الله سيستاني با اعلام مطلب فوق به نارضايتي ايشان از رژيم عراق و فاقد جنبه شرعي بودن حكم جهاد به نفع صدام اشاره كرد.

احزاب و تشكل هاي متعدد سياسي در ايران در قبال جنگ در عراق به عنوان مهمترين بحران منطقه كه بيشترين آثار سياسي - اقتصادي را بر ايران به همراه خواهد داشت، هيچ اطلاعيه رسمي يا بيانيه تحليلي كه نشانگر موضع نهادهاي مدني باشد، صادر نكردند. هر چند كه از زمان آغاز جنگ در عراق، برخي چهره ها از تشكل هاي سياسي به صورت محدود به موضع گيري شخصي در اين باره پرداختند اما انتظار طبيعي و معمول درباره تحليل و ارائه موضع از سوي تشكل هاي متعدد سياسي (اعم از موافقان و مخالفان اصلاحات)، نسبت به پيش بيني آينده جنگ، بررسي ديپلماسي ايران در اين بحران و نوع مواجهه دستگاه هاي ذيربط در رعايت يا عدم رعايت اين ديپلماسي و. . . برآورده نشد. رجبعلي مزروعي عضو شوراي مركزي جبهه مشاركت در پاسخ به اين پرسش كه به چه دليل احزاب و تشكل هاي سياسي كشور درباره بحران و جنگ در عراق تحليلي را ارائه نكردند، اظهار داشت كه «جنگ در عراق با تعطيلات نوروز مصادف شده و همه از جمله احزاب سياسي در مرخصي به سر مي برند. » وي در پاسخ به اين پرسش كه «چندان پذيرفتني نيست احزاب سياسي در اين شرايط، منفعلانه برخورد كنند»، گفت: «بخشي از اين انفعال به مصادف شدن اين بحران با تعطيلات در ايران برمي گردد، همان طور كه در اروپا نيز در ايام ژانويه كسي چندان به مسائل سياسي كاري ندارد. بخشي ديگر نيز ناشي از اين است كه احزاب سياسي در ايران چندان نقش تعيين كننده اي را عهده دار نيستند به ويژه در حوزه روابط خارجي و بين الملل.» موسي قرباني نماينده طيف اقليت در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره اظهار داشت: «فكر مي كنم يكسري احزاب دلشان مي خواهد كه آمريكا با عراق برخورد كند و سكوت اين دسته از احزاب در قبال بحران عراق معنادار است و ما شاهديم كه تشكل سياسي اي كه در مجلس نقش فعال دارد در قبال حمله آمريكا به عراق هيچ بيانيه اي صادر نمي كند. » وي در پاسخ به اين پرسش كه «بي توجهي ديگر احزاب و تشكل هاي سياسي نسبت به صدور بيانيه رسمي و تحليلي درباره بحران كنوني در منطقه را چگونه ارزيابي مي كنيد»، گفت: «در مورد بقيه احزاب نيز معتقدم كه جايگاه احزاب در ايران تعريف نشده است و آنها فقط در صحنه هاي انتخابات حضور فعال مي يابند و در ديگر عرصه ها - زماني كه يك معضل اجتماعي رخ مي دهد و مردم از احزاب توقع كمك دارند يا بحراني چون جنگ در عراق رخ مي دهد - مشاركت نمي كنند. » دكتر احمد نقيب زاده استاد علوم سياسي درباره بي توجهي احزاب سياسي فعال در ايران نسبت به جنگ در عراق و عدم كمك آنها به تصميم سازي و تصميم گيري در حوزه روابط خارجي گفت: «احزاب سياسي در ايران هنوز در مرحله مقدماتي و طفوليت هستند به همين دليل موضع گيري ها و ديدگاه هاي احزاب ايران از سطح مسائل داخلي فراتر نمي رود. » وي افزود: «در عرصه سياست داخلي هنگامي كه بحث موازنه قوا يا تاثيرگذاري بر وضعيت نيروهاي سياسي مطرح مي شود، احزاب سياسي فعالانه برخورد مي كنند اما در حوزه مسائل بين المللي كه نيازمند آن است احزاب به درجه اي از رشد و آگاهي رسيده باشند تا موضع گيري كارشناسانه اتخاذ كنند، كنار مي كشند. » دكتر نقيب زاده اضافه كرد: «نكته ديگر، موضع رسمي دولت جمهوري اسلامي ايران در قبال اين جنگ است كه تقريبا همه گروه ها آن را كم و بيش قبول دارند و آن موضع «بي طرفي فعال» است، پيش از جنگ برخي احزاب سياسي عنوان مي كردند كه ايران نبايد در قبال بحران و جنگ احتمالي در عراق، بي طرفانه برخورد كند اما پس از آنكه موضع رسمي اتخاذ و اعلام شد به نوعي احزاب سياسي در قبال اين موضع سكوت اختيار كردند. اگر اين سكوت از موضع آگاهانه و با هدف جلوگيري از تفرقه و تقويت موضع دولت صورت گرفته بود قابل تحسين بود اما به نظر مي رسد كه اين عامل موثر نبوده است.
به هر روي بحران در عراق روزبه روز تشديد مي شود و خواسته و ناخواسته تشديد اين بحران به تشديد تأثيرات و پيامدهاي آن بر كشورهاي منطقه از جمله ايران كه در همسايگي عراق از جايگاه ژئوپلتيك ويژه اي برخوردار است، منجر خواهد شد و از احزاب و تشكل هاي سياسي ايران از جمله جبهه مشاركت، حزب كارگزاران سازندگي، حزب همبستگي، جمعيت مؤتلفه اسلامي، جامعه اسلامي مهندسين، دفتر تحكيم وحدت، مجمع روحانيون مبارز، شوراي هماهنگي نيروهاي خط امام(ره)، حزب اعتدال و توسعه و ده ها تشكل سياسي ديگر انتظار مي رود كه به كاركردهاي همه جانبه اي كه بايد از سوي احزاب مورد توجه قرار گيرد، توجه لازم را داشته باشند و با افزايش توان كارشناسي اعضاي حزب خود كه عموما شامل افراد درون دستگاه ها و نهادهاي سياسي و كليدي در اركان حكومت هستند، به تصميم سازي و تصميم گيري صحيح و موثر در عرصه هاي مختلف كمك كنند.

آيت الله حسين علي منتظري در مورد تهاجم آمريكا و انگلستان به عراق اطلاعيه اي صادر كرد.
به گزارش ايسنا در اين اطلاعيه كه با اناالله و انااليه راجعون آغاز شده، آمده است: اهالي خاورميانه سال جديد قمري و شمسي را مقارن با نخستين جنگ هزاره سوم ميلادي آغاز كردند. تهاجم آمريكا و انگلستان و متحدان آنها عليه مردم مسلمان عراق جنگي ظالمانه و برخلاف همه ضوابط حقوق بين الملل است. اين جنگ خانمان سوز وحشتناك تاثيرات عميقي بر جهان اسلام، دنياي عرب و نيز كشور ما ايران خواهد گذاشت. وي ضمن ابراز تاسف شديد از اين جنگ، آن را نابرابر خوانده و افزوده است: صدام حسين رئيس جمهور مادام العمر عراق يكي از قديمي ترين و مخوف ترين ديكتاتورهاي معاصر است. وي علاوه بر ظلم و ستمي كه بر ملت عراق روا داشته، همسايگان خود را نيز از تجاوز بي نصيب نگذاشته است. در نخستين ماه هاي استقرار جمهوري اسلامي در ايران كه محصول انقلابي صددرصد مردمي و ضداستبداد و ضدسلطه خارجي بود، صدام حسين با حمله به جنوب و غرب ايران جنگي هشت ساله را - البته با كمك كشورهاي ديگر و از جمله آمريكا و انگليس - بر مردم ايران تحميل كرد. صدام نه وجاهت ملي دارد و نه مشروعيت ديني، او به واسطه ظلم ها و جناياتي كه نسبت به مردم عراق و همسايگانش روا داشته هيچ قابل دفاع نيست و صلاحيت رياست بر كشور كهنسال و مسلمان عراق را ندارد. وي تصريح كرده است: بهانه هاي آمريكا و انگليس براي حمله به عراق فاقد وجاهت قانوني و شرعي است. اولا، اگر دارا بودن سلاح كشتار جمعي جرم است، خودشان اولين مجرمان اين ميدان اند. بين صدام عراقي و شارون اسرائيلي چه فرقي است كه يكي بايد بلافاصله خلع سلاح شود و ديگري هر روز از ديروز مسلح تر؟! وارد كردن اين همه خسارت هاي جاني و مالي بر كشور مسلمان عراق به هيچ نحو قابل توجيه عقلي و منطقي نيست. جنگ آمريكا و انگليس و هم پيمانان آنها عليه رژيم عراق نبرد حق عليه باطل نيست، حتي دفع افسد به فاسد هم نيست، بلكه جنگ ظالم با ظالم و نبرد فاسد با فاسد است. هر گونه همكاري با آمريكا و انگليس در اين تهاجم حرام و معاونت جائر محسوب است. وي در ادامه اين پيام آورده است: سرنوشت كشور عراق مي بايد به دست ملت عراق تعيين شود. اين حق مسلم شهروندان عراقي است كه به نظارت و كمك سازمان ملل متحد در مورد حكومت آينده عراق تصميم گرفته و از طريق يك همه پرسي كاملا آزاد، نظام مطلوب مردم انتخاب شود. آمريكا و انگليس چكاره اند كه از آن سر دنيا مي خواهند براي مردم عراق تصميم بگيرند؟! مردم جهان از سازمان ملل متحد و شخص دبير كل آن كوفي عنان انتظار دارند همه مساعي خويش را براي پايان دادن به اين جنگ تحميلي نابرابر و دفاع از حقوق تضييع شده مردم عراق به كار گيرد. در ضمن توجه شود كه ما نه با ملت بزرگ آمريكا و نه با دولت آن سر جنگ نداريم؛ هدف ما دفاع از حق و حقوق مظلومين است. اعتراض ما به تجاوزات و قلدري هاي دولت آمريكا است كه عملا تحت نفوذ صهيونيست هاي آن كشور اداره مي شود .

عبدالرضا تاجيك: در شرايطي كه جنگ نيروهاي ائتلاف بر عليه رژيم حاكم بر عراق با استقرار نظاميان در اطراف شهرهاي بزرگ عراق وارد مرحله جديدي شده است، اكنون اكثر ناظران و تحليلگران خارجي معتقدند كه سقوط صدام حسين و تغيير حاكميت در عراق قطعي است. از اين رو بخشي از تحليل ها معطوف به استقرار حكومت آينده در عراق و تحولات منطقه و جهاني بعد از اين رخداد است. از اين رو اين پرسش مطرح است كه اين تحولات در چه عرصه هايي و با چه شدت و ميزاني رخ خواهد داد و منجر به چه تغييراتي در سياست، اقتصاد و ژئوپولتيك منطقه خواهد شد. گفت وگو با داود هرميداس استاد حقوق و روابط بين الملل و نماينده سابق ايران در امور مربوط به عراق در پي مي آيد.
• • •
• در صورت پيروزي نيروهاي ائتلاف در جنگ با عراق، حكومت آينده اين كشور چگونه حكومتي خواهد بود؟
درخصوص حكومت آينده عراق در اين مقطع نظرات متفاوتي مطرح شده است. يك نظريه كه قبلا مطرح شده بود آن است كه در صورت عدم توافق ميان گروه هاي مخالف عراقي، آمريكايي ها مستقيما براي مدت كوتاهي اداره امور عراق را در دست مي گيرد، اما اخيرا نكته جديدي مطرح شده است كه توني بلر در مذاكرات اخير خود با جورج بوش به آن اشاره كرده است مبني بر اينكه سازمان ملل در اداره امور عراق بعد از جنگ مشاركت داشته باشد يعني اداره عراق در چارچوب اراده سازمان ملل انجام شود.
نگرش ديگر اين است كه در هر حال يك حكومت فدرال دموكراتيك كه كردها شديدا در طلب آن هستند، ايجاد شود.
الگوي بعدي اين است كه گروه هاي مخالف موفق شوند با مشاركت يكديگر در اداره امور آينده عراق همكاري داشته باشند و يك حكومت دموكراتيك تشكيل دهند.
به هر حال سامان دادن عراق مشكل است و اينكه گروه هاي مخالف تا چه حد حاضر به همكاري منصفانه شوند كمي پيچيده است، بنابراين نظريه اداره امور عراق به وسيله سازمان ملل روز به روز قوي تر مي شود به خصوص در امر بازسازي عراق، انگليسي ها نظرشان اين است كه شركت هاي اروپايي فعاليت داشته باشند يعني شكاف بين آمريكا و اروپا بعد از جنگ كوچكتر شود. حال اينكه تا چه حد آمريكايي ها اين نظر را بپذيرند بستگي به شرايط آينده دارد. اما از آنجا كه جامعه عراق يك جامعه كثيرالمله است ساماندهي آينده نظام عراق مشكل است چون سني ها مايل نيستند كه شيعيان جايگاه مسلطي داشته باشند. تركيه و عربستان نيز مخالف شيعيان هستند. از سوي ديگر كردها نيز خواسته شان اين است كه جايگاهشان در تركيب نظام آينده كمتر از وضعيت موجود نباشد. شيعيان نيز مي دانند كه جايگاه مسلطي در نظام آينده نخواهند داشت ولي خواهان اين هستند كه حضوري موثر داشته باشند.
• با توجه به همسايگي ايران با عراق، تهران بايد در قبال حكومت آينده عراق چه سياستي را اتخاذ كند؟
حوادثي در حال شكل گيري است كه مي تواند به نفع ايران باشد. رابطه آمريكا با عربستان تقريبا از حالت اوليه خارج و نوعي رابطه انفعالي برقرار شده است. مسئله تجديد ساختار سياسي منطقه بيشتر ناظر بر عربستان خواهد بود. از طرفي روابط تنگاتنگ آمريكا و تركيه دچار اختلال شده است. هر دو كشور تركيه و عربستان رقباي ايران در منطقه هستند لذا به ناچار مصلحت آمريكا در اين است كه به سوي ايران توجه كند. بنابراين اين تحولات به نفع ايران تمام مي شود، اما پيش بيني ما قوي نيست و در بين تصميم گيرندگان آينده نگري كمتر مطرح است. به حوادثي كه در پيش است كمتر توجه مي شود و سعي نمي شود از اين حوادث براي آينده بهره برداري شود.
به هرحال تغيير رژيم عراق به نفع ايران است. اختلاف ميان تركيه و آمريكا از يك سو و عربستان با آمريكا از سوي ديگر به عنوان رقباي منطقه اي ايران به نفع ايران است به شرطي كه ايران پيش بيني صحيحي داشته باشد و از فرصت ها و تغييرات در پيش كه علائم آن مشخص است استفاده نمايد.
• آيا سياست كنوني ايران در قبال بحران عراق، با واقعيات منطبق است؟
سياست بي طرفي فعال يك نوع سياست انعطاف پذير است كه براساس مقتضيات موضع گيري انجام مي گيرد و چه بسا ممكن است بي طرفي فعال سبب نوعي همسوئي شود، ولي ظاهرا توافق ايران عبارت است از اينكه در رويدادهاي در پيش دخالتي نكند. حتي قبل از اين مجلس اعلا سعي كرد، خود را از ايران دور كند تا در نظام آينده بتواند حضوري موثر داشته باشد، ولي در شرايط موجود خواسته آمريكايي ها اين است كه ايران دخالت و فعاليتي در امور عراق نداشته باشد. البته اين سياستي دائمي نيست و بستگي به ادامه جنگ دارد.
• آيا با جنگ عراق، جغرافياي سياسي منطقه دچار تغيير خواهد شد؟
ممكن است ساختار سياسي برخي جوامع دستخوش دگرگوني شود ولي در مورد جغرافياي سياسي منطقه فكر نمي كنم تغييرات جدي رخ دهد.
• براي مقابله با تهديدهاي امنيتي چه سياستي بايد اتخاذ شود؟
با توجه به اين روند مثبت كه اكثريت مردم ايران خواهان اصلاحات هستند و از سوي ديگر با توجه به تحولات در پيش در نظام بين الملل مبني بر تأكيد بر ساختار مردمي و مردم سالار حكومت ها كه يك روند مسلط است و اروپايي ها هم همراه خواهند شد اقتضا مي كند كه اين درك در كشور ما به وجود بيايد و براساس واقعيت هاي موجود يك راه حل منطقي اتخاذ شود و در آن صورت نگراني كمتر خواهد بود.

از تشكيل حكومتي برخاسته از مردم عراق استقبال مي كنيم ولي نظر ما با استقرار حكومت دلخواه آمريكا فرق مي كند
گروه ايران: وزير امور خارجه جمهوري اسلامي كه روز گذشته در يك كنفرانس خبري درباره موضع ايران در جنگ آمريكا و انگليس عليه عراق به سوالات خبرنگاران جواب مي داد در پاسخ به پرسش خبرنگار روزنامه همشهري درباره رابطه تهران و بغداد پس از سقوط صدام گفت: ما از اينكه حكومتي برخاسته از مردم در عراق ايجاد شود كه حسن همجواري را رعايت كند و قراردادهاي موجود را محترم بشمارد، استقبال مي كنيم ولي اين با استقرار حكومت دلخواه آمريكايي ها فرق مي كند. ما از ابتدا براي حل بحران عراق تلاش كرديم، امروز هم فكر مي كنيم كه برگزاري اجلاسي از كشورهاي منطقه براي همفكري در راستاي توقف جنگ فكر مناسبي است.
خرازي در ادامه پاسخ به سوال همشهري گفت: ما تلاش كرديم سازمان كنفرانس اسلامي را فعال كنيم كه در دو روز گذشته اين سازمان جلساتي داشت و به نتايجي رسيد كه بايد درخواست تشكيل مجمع عمومي سازمان ملل را مطرح سازد. وي گفت: همچنين با جنبش عدم تعهد به رياست مالزي در تماس هستيم كه فعال شود و راه هاي توقف جنگ را در سازمان ملل پيگيري كند. وزير امور خارجه جمهوري اسلامي در اين كنفرانس خبري اعلام كرد آنچه كه من اعلام مي كنم سياست هاي نظام است و تفاوتي در سياست وزارت خارجه با ديگر وزارتخانه ها نيست.
خرازي در ادامه با رد اظهارات اخير دونالد رامسفلد وزير دفاع آمريكا، سپاه بدر را مربوط به معارضين عراقي خواند و گفت كه آنها در تصميم گيري هايشان مستقل هستند و تصميم شان هم اين نيست كه در منازعه جاري دخالت كنند. وزير امور خارجه درباره سرنوشت گروه مجاهدين (منافقين) پس از سقوط صدام گفت: «اين گروه را همه به عنوان تروريست مي شناسند و در هر دولتي كه برخاسته از اراده ملت عراق باشد اين گروه جايي ندارد. خرازي ادامه داد كه انگلستان و آمريكا هم اين گروه را تروريست مي دانند و در حكومت آينده عراق جايگاهي نخواهند داشت اما اين به معني توافق بين دولت هاي ايران و آمريكا نيست.
وزير خارجه ايران سياست هاي آمريكا را منطبق با واقعيت ندانست و گفت: موضع آمريكايي ها هر چه مي خواهد باشد ما نگراني نداريم نظام ما متكي بر مردم و دموكراسي است.
خرازي در پاسخ به سوال خبرنگاري درباره مقاومت مردم عراق در مقابل نيروهاي نظامي بيگانه گفت: مقاومت مردم عراق در برابر نيروهاي مهاجم امري غيرقابل پيش بيني نبود و ما از قبل چنين پيش بيني اي داشتيم. وي سپس اعلام كرد كه با اين وجود ما نه كمكي به عراق مي كنيم و نه در گذشته چنين كاري انجام داده ايم، بلكه منافع ملي ما ايجاب مي كند كه در اين جنگ به نفع هيچ يك از طرفين وارد جنگ نشويم. وزير خارجه جمهوري اسلامي در ادامه درباره ادعاهاي آمريكا درباره فعاليت هاي هسته اي ايران گفت: آمريكا براي اينكه به كشورهاي ديگر فشار وارد كند اتهام مي زند، يكي از همين اتهام ها نيز توليد سلاح هسته اي توسط ايران است كه ما بارها اعلام كرده ايم مخالف توليد سلاح هسته اي هستيم و تلاش مي كنيم كه منطقه اي عاري از سلاح هسته اي داشته باشيم.
وي درباره پيوستن ايران به پروتكل الحاقي منع گسترش سلاح هاي هسته اي گفت: ما بايد بدانيم با امضاي اين پروتكل چه دستاوردهايي خواهيم داشت.
وزير امور خارجه سپس درباره حادثه اصابت موشك به ايران توضيح داد و گفت كه فقط اصابت يك موشك نيروهاي آمريكايي به آبادان تاييد شده است يك موشك هم به شهر سردشت اصابت كرده كه مربوط به عراق بود. خرازي ادامه داد كه ايران به هر دو طرف كتبا اعتراض كرده و در مورد تكرار آن هشدار داده است.
وزير امور خارجه در پايان اعلام كرد كه نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران دستورالعمل لازم براي نحوه برخورد با نقض حريم هوايي و تماميت ارضي كشور را دارند و در موقعيت مقتضي عمل خواهند كرد. خرازي پيش از آغاز پاسخ به پرسش خبرنگاران در سخناني كوتاه ضمن تبريك سال نو به تشريح فعاليت هاي ايران پس از آغاز جنگ كه با عيد نوروز همزمان شد و تبيين سياست هاي آمريكا و انگليس پرداخت. او اظهار داشت كه روزهاي دشواري براي نيروهاي آمريكايي در پيش است و آنها نمي توانند از حضور در سرزمين ديگري احساس امنيت داشته باشند. خرازي در اين سخنان بار ديگر خواستار ارجاع موضوع عراق به سازمان ملل شد و گفت: طرح همه پرسي در عراق را ارائه كرديم كه متاسفانه از آن استقبال نشد. اگر به اين طرح توجه مي شد ما امروز شاهد اين درگيري و ويراني ها در عراق نبوديم. وي خواستار رعايت مسائل انساني از جانب دو طرف درگير در عراق شد و گفت نهايت تلاش مان را خواهيم كرد كه اين منازعه پايان بپذيرد.

• حمايت از صدام شايعه بود
فتح الله معين استاندار خوزستان در گفت وگو با ايسنا درباره شايعه اعلام حمايت هاي پراكنده مردم خوزستان از دولت عراق يا صدام حسين گفت: «هيچ راهپيمايي يا اعلام حمايتي از دولت يا صدام در اين استان صورت نگرفته است. فقط روز جمعه كه در سراسر كشور راهپيمايي در حمايت از مردم عراق و محكوميت جنگ بود، در اين استان هم راهپيمايي انجام شد كه عده اي تلاش كردند شعارهاي انحرافي بدهند كه با هوشياري و عدم همراهي و برخورد مردم مواجه شد. »

• موضع صداوسيما تعديل شده
محمد كيانوش راد عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي در گفت وگو با خبرنگار همشهري اظهار داشت: موضع بي طرفي فعال در قبال جنگ در عراق كه موضع رسمي ايران است، از سوي بسياري از كشورهاي ديگر نيز اتخاذ شده است و دليلي ندارد كه ايران در اين موقعيت حساس به شيوه اي عمل كند كه موجب تحريك يكي از طرفين درگير جنگ شود. وي افزود: در هفته اول جنگ، صداوسيما در زمينه رعايت چارچوب سياست رسمي ايران مبني بر حفظ بي طرفي در اين جنگ، به لحاظ تبليغاتي چندان موفق عمل نكرد در عين حال در چند روز اخير اين موضع تعديل شده و اميدواريم كه رعايت اين موضع با دقت بيشتري مورد توجه مسئولان صداوسيما قرار گيرد.

• آرامش در مرز ايلام
مرز ۴۲۰ كيلومتري استان ايلام با عراق در روز يازدهم تجاوز آمريكا و انگليس به عراق همچنان در آرامش كامل به سر مي برد. در مرزهاي استان ايلام به خصوص در شهرهاي مهران و دهلران طي چند روز گذشته صداي انفجارهاي مهيبي به گوش مي رسد و حتي گاه شيشه منازل به لرزش درمي آيد اما تاكنون اتفاق خاصي در اين منطقه رخ نداده و آواره اي به مرزهاي ايران نزديك نشده است. به گفته مسئولان ستاد بحران ايلام، با وجود آمادگي كامل اين ستاد براي مقابله با هر اتفاق و جرياني، از ابتداي آغاز تجاوز آمريكا به عراق هنوز خبر خاصي وجود ندارد و مردم شهرهاي مرزي استان كه بعضا در روزهاي اول اندك دلهره اي داشتند، اكنون به زندگي آرام خود در اين شهرها ادامه مي دهند.

• ناگفته هاي حمله به سفارت انگليس
گفته مي شود در حمله روز جمعه به سفارت انگليس در تهران از حدود ۱۲ بمب دست ساز استفاده شده است. اين بمب ها كه توسط عده اي از نيروهاي افراطي آماده شده بود، به حياط سفارت انگلستان پرتاب شده و موجب شكسته شدن كليه شيشه هاي اين ساختمان مي گردند. گفته مي شود تعداد واقعي شركت كنندگان در تجمع اعتراض آميز مقابل سفارت انگليس حدود ۸۰۰ نفر بوده است كه در مقابل مجموع شركت كنندگان در تظاهرات تعداد قابل توجهي نيست.

• ايران تحت تاثير قرار مي گيرد
محسن رضايي فرمانده سابق سپاه پاسداران در گفت وگو با سايت خبري بازتاب اظهار داشت: «فرصت كنوني در منطقه و جهان اسلام فرصتي استثنايي است كه وضعيت ايران را تا ده سال آينده تحت تاثير قرار خواهد داد و نبايد اين فرصت قرباني انفعال در سياست خارجي شود. » وي افزود: شرايط جنگ به شكلي پيش رفته است كه آمريكا و صدام دو طرف درگير برخلاف پيش بيني هاي خود در شرايط پيچيده اي گرفتار شده اند و اين بهترين موقعيت براي اتخاذ يك موضع ابتكارآميز از سوي ايران است. به گفته رضايي سرپيچي تركيه از همراهي كامل آمريكا باعث شد استراتژي آمريكا در حمله به شمال عراق نيز با يك وقفه ۱۵ روز مواجه شود و اين همه باعث غافلگير شدن آمريكا در عراق گرديده و اين بهترين فرصت براي ايران است كه با حضوري مستقل و موثر در منطقه علاوه بر تثبيت نقش خود به عنوان مقتدرترين كشور خاورميانه، منافع ملي خود را حفظ كرده و از حقوق مردم عراق دفاع كند. دبيرمجمع تشخيص مصلحت نظام دريافت غرامت از عراق، نابودي منافقين، تثبيت قرارداد ۱۹۶۵ و تقويت شيعيان در جنوب عراق به همراه درخواست حداقل ۳ ميليارد دلار خسارت ناشي از جنگ از آمريكا و انگليس را حداقل امتيازاتي دانست كه جمهوري اسلامي مي تواند در اين فرصت كسب كند.

• نيروهاي ضدشورش صدام
خبرنگار بازتاب از مرز عراق گزارش داد صدام طي دستورالعملي به منافقين ماموريت داده است تا مسئوليت مقابله با شورش هاي مردمي در چندين نقطه عراق را به عهده بگيرند. در ادامه اين گزارش آمده است، نيروهاي منافقين به گروه هاي ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفره تقسيم شده و به عنوان گروه هاي ويژه ضدشورش در شهرهاي مختلف عراق به ويژه مناطق شيعي، بصره و بغداد مستقر شده اند.
همچنين بخش قابل توجهي از منافقين نيز به همراه لشگر ۵ عراق در پايگاه سلاميه موصل مستقر شده اند.

• اعتراض اعلمي به انگليس
اكبر اعلمي رئيس گروه دوستي پارلماني ايران و انگليس با ارسال نامه اي به «لرد كمپل موريس» همتاي انگليسي خود ضمن نقد سياست هاي اين كشور در منطقه، به شدت نسبت به هم پيماني انگليس با آمريكا در تجاوز به عراق اعتراض كرد.
وي در نامه خود با بيان اينكه با در نظر گرفتن صدمات و خسارات جاني و مالي و زيست محيطي ناشي از ۸ سال جنگ تحميلي عراق به ايران، ملت ايران بيش از هر كشور ديگري حق دارند نسبت به سياست ها و اقدامات خصمانه و ناصواب دولت بعثي عراق و تسليح كنندگان آن آزرده خاطر باشند، نوشته است كه اكثريت قريب به اتفاق مردم ايران از مصيبت وارده بر ملت ستمديده عراق به شدت متأسف و متأثر هستند.
وي از رئيس گروه دوستي پارلماني ايران و انگليس خواسته است كه با اقدامات موثر خود در پارلمان انگلستان، نهايت تلاش خود را مصروف جلوگيري از ادامه بحران و تجاوز به خاك عراق نمايد.

عمادالدين باقي
امروزه دسترسي به اخبار و اطلاعات از طرق متعدد براي همگان ميسر شده است. بسياري از مردم از طريق راديوها و تلويزيون هاي فارسي و غيرفارسي برون مرزي وقايع را دنبال مي كنند. در اين شرايط رسانه ها در كسب اعتبار خبري مي كوشند. به همين دليل اكنون صدها خبرنگار در خطوط مقدم جنگ پابه پاي نظاميان به مخابره لحظه به لحظه حوادث مي پردازند. اما رسانه ملي صداوسيماي ايران شيوه اي براي خبررساني درباره مهم ترين رويداد جاري جهان را برگزيده كه نه تنها به اعتبار خبري خود آسيب مي زند بلكه از منظر منافع و امنيت ملي نيز به مصلحت نيست. وقتي كه انسان اخبار جنگ را از طريق اين رسانه ها و نيز رسانه هاي برون مرزي پيگيري مي كند گويي اطلاع رساني درباره دو جنگ متفاوت را مي شنود. از ميان نمونه هاي فراوان، ذكر يكي از آخرين آنها كفايت مي كند.
تمام رسانه هاي جهان گزارش دادند كه آمريكايي ها پس از اشغال و تخليه ناصريه ساختماني را در تصرف خويش نگه داشتند كه ظاهر آن بيمارستان بود ولي در واقع مخفي گاه سلاح ها و نارنجك هاي شيميايي و ميكروبي و ماسك هاي ضدگاز شيميايي و ميكروبي بود. رژيم صدام حسين با نصب تابلوي بيمارستان و صورت بيمارستاني دادن به ظاهر ساختمان از آن جا به عنوان مخفي گاه اين سلاح ها استفاده مي كرد كه مأموران سازمان ملل علي الاصول به تفحص در بيمارستان ها براي كشف آنها نمي پرداختند. آمريكايي ها از تمام رسانه ها براي تهيه گزارش تصويري دعوت كردند و حتي الجزيره كه رسانه اي با موضع ضدجنگ است و آمريكايي ها از آن بيزارند نيز اين گزارش را به سراسر جهان مخابره كرد و آمريكايي ها اين مخفي گاه و مدارك آن را به سازمان ملل ارائه دادند تا ثابت كنند آنچه درباره تهديدات رژيم عراق و نقض مصوبه شوراي امنيت و عدم انهدام اين سلاح ها توسط رژيم صدام گفته اند درست است در حالي كه براي همه جهانيان ثابت شد كه ساختمان مورد اشاره بيمارستان نبود و پوششي براي نگهداري سلاح هاي خطرناك بوده است. تلويزيون ايران خبر داد كه آمريكايي ها ناصريه را اشغال كردند ولي در برابر مقاومت نظاميان عراقي مجبور به عقب نشيني شده و يك بيمارستان را در اشغال خود درآوردند و به نوعي القا مي شد كه بيمارستاني كه جاي بيماران و مصدومان بوده به تصرف درآمده است و واقعيات مربوط به اين محل را نگفت.
اين نوع خبررساني ها در حالي است كه در پي اعلام اينكه دولت آمريكا گفته است خبرنگاران نبايد هر خبري را درباره جنگ انتشار دهند صدا و سيماي ايران به مدت دو روز با آب و تاب فراوان از سانسور توسط دولت هاي آمريكا و انگليس كه در حال جنگ هستند خبر و تفسير ارائه مي داد. با اين همه موضع ضدسانسور معلوم نيست خبررساني خود راديو، تلويزيون ايران از چه نوعي است.
علاوه بر اين شيوه خبررساني و تحليل اين رسانه برخلاف سياست بي طرفي دولت ايران است و بسياري از اوقات رنگ جانبداري از رژيم صدام حسين را به خود مي گيرد.
شبكه دوم سيما در برنامه تفسير شامگاهي روز ۹ فروردين تعابيري چون مقاومت غيرمنتظره نظاميان و مردم عراق در برابر مهاجمان آمريكايي و انگليسي، دستور صدام به عشاير براي مقابله با مهاجمان و غيرمنتظره بودن اين اقدام از سوي نظاميان آمريكايي و انگليسي را به كار برد و يا بارها از زمينگير شدن نيروهاي آمريكايي و انگليسي، شكست آنها يا تبديل شدن عراق به باتلاق نظاميان مهاجم سخن گفته است اما هيچ گاه از اعدام ده ها تن از مقامات نظامي عراقي به جرم تمرد و يا اعدام دسته جمعي اكراد به اتهام همكاري با آمريكا و نيز كشتار مردم بصره و ساير شهرهايي كه قصد ترك شهر را داشتند تا سپر انساني صدام حسين نشوند سخني نمي گويند و اگر اشارتي داشتند بسيار ضعيف و بي رنگ است.
منافع ملي ما، امنيت ايران و رعايت بي طرفي اعلام شده از سوي دولت ايران اقتضا مي كند كه صدا و سيما در شيوه خبررساني خويش تجديدنظر كند.

محمد قوچاني
سردبير ماهنامه چپگراي لوموند ديپلماتيك معتقد است قباي مخالفت با ايالات متحده اندكي بر تن ژاك شيراك گشاد است اما او تاكنون چنان عمل كرده كه در ميان رهبران جهان به نماد مقاومت در برابر آمريكا تبديل شده است.
با وجود اين، اينك در هنگام آغاز ماه جديد ميلادي و هنگامي كه سردبير لوموند ديپلماتيك بايد سرمقاله ماه آوريل مجله اش را بنويسد مي دانيم كه از اين نماد مقاومت نيز كاري برنيامد. آمريكا به عراق حمله كرد و نه تنها سعي نكرد نظر اتحاديه اروپا را تامين كند بلكه عملا سازمان ملل را به منزله مخلوق ناخلف خويش به كنار نهاد تا بدانجا كه همان مظهر مقاومت مجبور شد چند روزي پس از آغاز جنگ خواستار مشاركت سازمان ملل (و نيز فرانسه) در بازسازي آينده عراق شود. به راستي چه عاملي سبب شد سياستمداران عملگرايي چون شيراك يا حتي شرودر گمان كنند كه آمريكا موعظه هاي آنان را درباره قبح حمله به آمريكا به گوش مي گيرد؟ آن هم درست در زماني كه هزاران نظامي انگلوساكسون وارد منطقه خليج فارس شده بودند و منتظر فشردن دكمه حمله بودند؟
به نظر مي رسد اتحاديه اروپا در اين انتخاب مقهور تفاوت فرهنگي خود با پسرعموهاي آمريكايي اش شده است. مي دانيم كه اروپا، قاره روشنفكران است. روشنفكر به معناي اخص خود زاده عصر روشنگري در اروپا است كه اعتراض مهمترين كنش اجتماعي آن است. اعتراضي كه در كنار انديشه به عنوان مهمترين كنش معرفتي روشنفكران آنان را از دانشگاهيان يا سياستمداران متمايز مي كند. از ماركس كه بگذريم، سارتر در دهه هاي گذشته و فوكو در دهه اخير نماد جنبش روشنفكري اروپايي به حساب مي آيند. روشنفكران درواقع «اعتراض مي كنند پس هستند. » روشنفكري اروپايي كه زماني با سلاح ماركسيسم عليه مدرنيسم ليبرال مي جنگيد اكنون در صورت ژاك دريدا و ژان بودريار از پست مدرنيسم عليه دشمن قديمي استفاده مي كند و با عبور از مفاهيم اقتصاد سياسي مفاهيم نشانه شناختي را به عنوان دانش مبارزه با امپرياليسم برگزيده و به كار گرفته است.
در اين ميان تنها معدودي از روشنفكران كلاسيك تر همانند يورگن هابرماس و آلن تورن هستند كه هنوز خود را وفادار به پروژه مدرنيته مي دانند هر چند كه شيوه و روش آنتوني گيدنز را در ارائه مشاوره تئوريك به توني بلر انتخاب نكرده اند. در آن سوي آتلانتيك اما چنين روشنفكراني وجود ندارند. آمريكايي ها به جز نوام چامسكي يا سوزان سانتاگ طبقه يا شأني اجتماعي به نام روشنفكر را به رسميت نمي شناسند. ساموئل هانتينگتون، تدا اسكاچ پل، فرانسيس فوكوياما و. . . گرچه افرادي دانشور به حساب مي آيند اما در بهترين تعريف، تكنيسين هاي ديپلماسي و ايدئولوژي آمريكايي هستند. درواقع برخلاف اروپاي قاره اي، در جهان انگليسي زبان وظيفه نخبگان اعتراض نيست، تغذيه نهادهاي سياسي و ساخت قدرت است.
در واقع روشنفكران آمريكايي ساعت ها پيش از آنكه جورج بوش فرمان آغاز حمله را صادر كند با صدور اعلاميه سال گذشته خود (پس از جنگ افغانستان) و خلق مفهوم «جنگ عادلانه» فرمان جنگ را صادر كرده و دكترين آن را نوشته بودند. جنگ عادلانه جمع دو مفهوم پارادوكسيكال است كه پيش از اين به عنوان كار ويژه براي روشنفكران و سياستمداران تعريف شده بود. جنگيدن براي عدالت و طرح اين پرسش كه اگر ديكتاتوري را نتوان به راحتي از تخت به زير آورد چاره چيست؟ در واقع همان گونه كه فوكوياما در تئوري پايان تاريخ خويش از هگل تأثير پذيرفته بود، واضعان جنگ عادلانه از تئوري هاي ماركسيستي تحولات خشن (اين بار در صورت جنگ به جاي انقلاب) بهره جسته اند: خشونت براي عدم خشونت، جنگ براي صلح، ظلم براي عدل و. . .
بدين ترتيب نخبگان دو سوي آتلانتيك نگاهي متفاوت به مفهوم نظام بين الملل را القا مي كنند: نخبگان اروپا (چون اعتراض را كاركرد اصلي خويش مي دانند) «بر قدرتند» و نخبگان آمريكا (چون سياست سازي را كار ويژه خود تعريف كرده اند) «با قدرت». از نظر روشنفكران اروپا، نظام بين الملل بايد بر اساس اخلاق، حقوق بشر و حق برابر انسان ها اداره شود اما روشنفكران آمريكا بنا به قاعده «الحق لمن غلب» معتقدند حق با همان كسي است كه قدرت دارد.
روشنفكران اروپايي به دليل همين نوع نگاه مي كوشند برتري هرگونه مذهب، نژاد، رنگ يا قوميت را انكار كنند اما روشنفكران آمريكايي حتي اگر چنين كنند نمي توانند اعتقاد خود را به سكولاريسم مسيحي، نژاد انگلوساكسون، سرمايه داري و در يك كلام ايدئولوژي آمريكايي پنهان سازند.
روشنفكران اروپايي (حداقل پس از جنگ جهاني دوم كه هيبت استعمارگرايانه شان فرو ريخته است) از نظام متساوي حقوق بين الملل دفاع مي كنند و سرانجام در بزنگاه شكل گيري نظم جديد جهاني توانسته اند رهبران خود را به حمايت از اين نظام وادار كنند اما روشنفكران آمريكايي كه به نظامي مبتني بر سلسله مراتب قدرت معتقدند، در اين جنگ پشتيبان رهبران خود شدند و نشان دادند كه در تحليل نهايي اين جامعه مدني است كه ايدئولوژي و حتي استراتژي ساخت سياسي خويش را تعيين مي كند. حتي اگر فوكوياما نزديك به حزب دموكرات از جورج بوش جمهوريخواه دفاع كند يا لوموند ديپلماتيك چپ گرا از ژاك شيراك راستگرا.
بنا به چنين آرايشي در نيروهاي روشنفكري است كه اروپا به جنگ اعتراض مي كند و آمريكا جنگ را رهبري مي كند. ژاك شيراك لباس صلح مي پوشد و جورج بوش پيراهن جنگ به تن مي كند. فوكوياما جنگ به راه مي اندازد و وارثان فوكو جنبش ضدجنگ. بدين ترتيب مي توان گفت جنگ و ضدجنگ هم اكنون تنها مفاهيمي نظامي يا حتي سياسي نيستند. همچنان كه [تئوري] «جنگ عادلانه» تنها رهبران عراق يا طالبان را به نبرد نطلبيده است. بيش از اين كار ژنرال ها جنگيدن بود و كار روشنفكران دفاع از عدالت. اينك اين هر دو را همزمان ژنرال ها و روشنفكران بر عهده گرفته اند.
بدين ترتيب جنگ خاورميانه نه تنها نظام بين الملل را دگرگون خواهد ساخت بلكه گفتمان روشنفكري جهان را به سوي تحولي بزرگ هدايت خواهد كرد: انتخاب ميان فوكو يا فوكوياما. روشنفكران بر قدرت يا روشنفكران با قدرت.