ملاحظاتي درباره نقش مدارس نمونه مردمي(سابق) در مشاركت ملي و عدالت اجتماعي
فراهم نمودن امكانات يك تعليم و ترتيب مطلوب و تناسب با مقتضيات دنياي مترقي از اهم وظايف اولياء فرزندان و مسئولين كشور مي باشد. پرداختن به يك شيوه پيشرفته و مطلوب كه با دنياي پرتحرك فعلي هماهنگي داشته باشد، موضوعي جالب و درخور تفكر و انديشه به نظر مي رسد.
نگارنده با استفاده از ذخاير اندك و ناچيز تجربيات خود در عرصه تعليم و تربيت و مقايسه روش ها و شيوه هاي متفاوت مدرسه داري و دقت نظر در كيفيت تعليم و تربيت انواع مدارسي كه در چند سال اخير مورد بحث و گفت وگوي علاقه مندان و صاحبنظران بوده اند، به اين نتيجه رسيده ام كه هرگاه از ميان سه نوع مدرسه عمده و مورد توجهي كه در سنوات اخير مطرح بوده اند، يعني دولتي، غيرانتفاعي و نمونه مردمي كه نوع اخير تلفيقي از دولتي و مردمي بوده است، مدارس نمونه مردمي را مجدداً احياء و براي تعليم و تربيت فرزندان كشور انتخاب كنيم، به دلايلي كه ذيلاً شرح داده خواهد شد، به نفع كشور بوده و به علت فراهم نمودن كيفيت مطلوب تعليم و تربيت، سعادت آينده اين ارزشمندترين سرمايه هاي ميهن اسلامي مان را تأمين خواهد كرد.
اينك نقاط قوت مدارس پيشنهادي و نقاط ضعف مدارس دولتي و غيرانتفاعي را به اختصار به اطلاع صاحبنظران و علاقه مندان به مسايل تعليم و تربيت رسانده و اتخاذ تدابير عملي و متضمن اقدامات قانوني را بر عهده مسئولين ذيصلاح واگذار مي كنيم:
۱- نقاط ضعف مدارس دولتي
الف- در اينگونه مدارس، اعتبارات و امكانات دولتي، جوابگوي نيازهاي واقعي نيستند. در دنياي پرشتاب فعلي، هزينه تعليم و تربيت، به مفهوم واقعي و مترقي آن، سنگين تر از آن است كه دولت بتواند به تنهايي از عهده آن برآيد.
ب- مدارس دولتي به علت محدود بودن اعتبارات نمي توانند مطلوب ترين محيط هاي تعليم و تربيت و مجهزترين آزمايشگاه ها و كارگاه ها و سالن هاي ورزشي و غيره را كه موجب رشد و شكوفايي استعدادهاي افراد تحت تعليم بشوند، فراهم نمايند و قادر نيستند كادر علمي مطلوب را كه واجد صلاحيت لازم و انگيزه و امكانات قوي جهت بالا بردن سطح معلومات و آگاهي هاي علمي بوده و بتوانند اين اندوخته ها را به متعلمين خود منتقل نمايند، سازماندهي كنند.
ج- اين باور ناروا، در اذهان و روحيات اكثريت قريب به اتفاق اولياء دانش آموزان نهادينه شده است كه صرف ثبت نام فرزندانشان در يك مدرسه دولتي تكليف را از آنان ساقط مي نمايد و اولياء نيازي به پيگيري مسائل تعليم و تربيت فرزندان خود ندارند و چه بسا مرتبه كلاسي كه فرزندانشان در آن تحصيل مي كنند را نيز نمي دانند. در صورتي كه پيشرفت هاي تحصيلي دانش آموزان و تكوين محاسن برجسته اخلاقي و صفات مطلوب در آنان بايد با هماهنگي و اشتراك مساعي جدي اولياء دانش آموزان و مربيان مدارس، توأمان تحقق يابند و هر كدام سهم و نقش خود را به نحو شايسته و در حد كمال ادا و ايفاء نمايند، خانواده ها بايد نظير تأمين غذا، بهداشت، پوشاك و مسكن و غيره كه ملزم به رفع نيازمندي هاي فرزندان خود هستند، سهم عمده اي را نيز در سبد هزينه خانوار و به منظور فراهم كردن امكانات مطلوب تعليم و تربيت آنان فراهم نمايند و به هيچ وجه با امكانات دولتي كه قطعاً محدود و ناچيز خواهد بود اكتفا ننمايند.
۲- نقاط ضعف مدارس غيرانتفاعي
الف- اكثريت قريب به اتفاق مؤسسين و سهامداران مدارس غيرانتفاعي با انگيزه مادي وارد اين عرصه سرنوشت ساز شده اند و در خيلي موارد به منظور تأمين منافع مادي خود تصميماتي مغاير با اهداف و موازين تعليم و تربيت صحيح اتخاذ مي نمايند.
ب- اين مدارس از اصل تجاري هزينه كمتر و سود بيشتر پيروي مي نمايند و وجوهي كه از اولياء و به عناوين مختلف دريافت مي نمايند، در اكثر موارد قسمت عمده آن را صرف تعليم و تربيت متعلمين خود ننموده و به عنوان سود حاصله، از موجودي حساب مدرسه خارج مي نمايند.
ج- چون عده اي از گردانندگان اصلي سازمان تعليم و تربيت كشور صاحبان امتياز و يا سهامداران اين مدارس هستند، به علت ذي نفع بودن و به منظور ازدياد درآمد خويش، ناخودآگاه و يا احياناً آگاهانه توجهي به مدارس از انواع ديگر ندارند. مصداق بارز اين ادعا، انحلال غيرموجه مدارس نمونه مردمي در چند سال قبل مي باشد كه حتي با يك دهم دريافتي مدارس غيرانتفاعي، مدارس نمونه مردمي خدماتي معادل آنها ارايه مي نمودند.
۳- نقاط قوت مدارس نمونه مردمي (سابق)
الف- چون هزينه هاي اين نوع مدارس به وسيله دولت و مردم مشتركاً تأمين مي شود، اين پيوند ميمون و مبارك، نتايج و ثمرات ارزشمند و پرباري از خود باقي مي گذارد و در صورت پديد آمدن نوسانات نامطلوب اقتصادي و بوجود آمدن اختلال در كمك يك طرف، بويژه دولت، طرف ديگر يعني مردم اين كمبود را جبران مي نمايند. كمك منطقي مردم به اين نوع مدارس موجب مي شود كه آنها نسبت به كيفيت تعليم و تربيت فرزندان خويش علاقه و حساسيت لازم را داشته باشند و در انتخاب كادر آموزشي مجرب و مديران نخبه و پرتجربه نقش اساسي را ايفا نمايند و در تجهيز و تكميل مدارس به پيشرفته ترين وسايل آموزشي و ابزار ارتباطات دنياي مترقي و تهيه برنامه هاي پيشرفته بسيار مؤثر واقع شوند.
به موجب اساسنامه اين مدارس، اولياء مي توانند در غني كردن كادر آموزشي از افراد نخبه و فرهيخته خارج از سازمان رسمي دولتي كه صلاحيت لازم را داشته باشند استفاده شايسته را بنمايند.
ب- چون انتخاب دانش آموزان، با آزمون ورودي انجام مي گيرد، از اقشار و طبقات مختلف اعم از فقير و غني فقط با توجه به فضيلت هاي علمي اين دانش آموزان برگزيده مي شوند و هزينه ثبت نام با مقايسه با مدارس غيرانتفاعي بسيار ناچيز بوده و از عهده اكثريت خانواده ها پرداخت آن ساخته است و فرزندان افراد خدوم اجتماع نظير شهدا و جانبازان و فرهنگيان با تسهيلات لازم ادامه تحصيل مي دهند. فرزندان مستعد افراد كم بضاعت نيز به موجب اساسنامه مي توانند در صورت پذيرفته شدن با استفاده از تسهيلات پيش بيني شده در اين مدارس ثبت نام نمايند به نحوي كه هيچ مانع و رادعي براي ادامه تحصيل فرزندان مستعد كشور وجود ندارد و پيش بيني هاي لازم به عمل آمده است.
۴- از آنجايي كه مردم كشور ما در ايجاد مؤسسات خيريه و عام المنفعه به ويژه احداث مدارس همواره ذوق و شوق زايدالوصفي از خود نشان مي دهند و اكنون نيز همه ساله خيرين مدرسه ساز مبالغ هنگفت و قابل توجهي به اين امر اختصاص مي دهند، مي توان با اتخاذ تدابير و فراهم نمودن تمهيداتي نظير پرداخت مال الاجاره عادلانه و سود متعادل و منصفانه به اوراق قرضه مشاركتي كه اختصاص به توسعه اين طرح داشته باشد، سرمايه هاي عظيمي را به سوي اين امر خير و سرنوشت ساز سوق داد و مدارسي وسيع و بسيار مجهز واجد ميادين متنوع ورزشي و مؤسسات فرهنگي و غيره كه جوابگوي نيازمنديهاي نوجوانان و جوانان مستعد ميهن اسلاميمان باشد تأسيس نمود و اين سرمايه هاي ارزشمند را از مفاسد و آلودگي هاي مختلف مصون و محفوظ نگهداشت. به نحوي كه اوقات اشتغال و فراغت خود را به بهترين صورت ممكنه در اين اماكن و مراكز علمي و فرهنگي سپري نموده و استعدادهاي خلاقه خود را به بهترين وجه پرورش دهند. اولياء آنها نيز بدون دغدغه خاطر امكانات تعليم و تربيت فرزندان خود را با سعي و تلاش بيشتري فراهم نمايند. وجود پشتوانه مطمئن مردمي سبب مي شود كه دست اندركاران اين مدارس بتوانند در توسعه و تكميل آنها و در سطح بسيار وسيعي از اوراق قرضه مشاركتي فوق الذكر كه قطعاً مورد استقبال عموم قرار مي گيرد استفاده نمايند و در ازاي پرداخت سود عادلانه صدها ميليارد تومان از اين اوراق را به علاقه مندان عرضه نموده و از وجوه جمع آوري شده تأسيسات فرهنگي بي شماري را در سطح شهرها احداث نمود.
به اين ترتيب با سبك شدن تعهدات مالي دولت در شهرها، امكانات دولتي به مناطق محروم و روستاهاي دورافتاده اختصاص يابد كه هم در توزيع عادلانه امكانات مملكتي مؤثر بوده و هم در جلوگيري از مهاجرتهاي بي رويه به شهرهاي بزرگ كه همراه معضلات و مشكلات اجتماعي مي باشد تأثير بسزايي خواهد داشت.
د- چون طبق اساسنامه بخشي از درآمد اين مدارس جهت كمك به مدارس محروم در اختيار آموزش و پرورش قرار مي گيرد لذا در توزيع عادلانه درآمدها نقش مؤثري ايفا مي نمايند و هرچه اين مدارس توسعه يابند دامنه اين كمك ها نيز وسيع تر و گسترده تر خواهد بود.
بديهي است طي قرون و اعصار بار سنگين تعليم و تربيت فرزندان كشور ما را به طور عمده مدارس خصوصي به صورت مكتبخانه ها برعهده داشته اند و يا تحصيلكردگان و نخبگان تحت عنوان معلم سرخانه در اين راه ايفاي نقش نموده اند كه اهميت خدمات آنها را نبايد ناديده گرفت. در طي يك قرن اخير نيز حكومت ها تحت تأثير تحولات بين المللي و ارتباط با جوامع ديگر در تعليم و تربيت فرزندان كشور مسئوليت هايي را برعهده گرفته اند كه درخور اهميت و شايسته ارج گذاري مي باشد.
منظور از ذكر نقاط ضعف برخي مدارس ناديده گرفتن نقش و اهميت آنها نبوده بلكه بيان اين نظر و عقيده است كه مدارس مطلوب پيشنهادي صورت تكامل يافته مدارس غيردولتي و مكتبخانه هاي قبلي به حساب مي آيند كه در صورت احياء و توسعه مي توانند نقش مؤثرتري را در تعليم و تربيت نسل جوان ايفاء نمايند.
جبرائيل سراجي علمداري، دبير بازنشسته

تصميم اخير سازمان بازنشستگي كشور در مورد برداشت كسور از اولين ماه دريافتي اضافات بازنشستگان و واريز به حساب صندوق بازنشستگي، مغاير با قانون است، ولو اين كه در قالب بخشنامه صادر شده باشد. در اين قبيل موارد بايد نظريه كارشناسان، صاحبنظران و مفسران قانوني ملاك عمل يك تشكيلات باشد، نه اينكه شخصي و سليقه اي منجر به صدور بخشنامه ناموافق با قانون شود.
اگر كسور برداشتي ۵/۸ درصد از حقوق دوران شاغلي كفاف اعتبار جهت پرداخت حقوق بازنشستگي در طول مدت زنده بودنش و بعد هم وارث و مستمري بگيران با توجه به تغيير ضريب و افزايش حقوقي و مطالبات ديگر براي سالهاي بعد را نمي كند، چرا سازمان بازنشستگي با يك طرح و لايحه كارشناسي شده فكر پيش بيني و رفع اين نقيصه و كمبود بودجه و اعتبار را نمي كند. وقتي كه با بوق و كرنا و دهل گوش فلك كر مي شود كه دريافتي حقوق و دستمزد افزايش يافته و متعاقب آن همه هزينه هاي زندگي، خوراكي، پوشاكي و حمل و نقل و آب و برق و گاز و تلفن و مسكن و مواد سوختي و بيمه و درمان در ثانيه اي سير صعودي طي مي كند، هيچكس به خودش اين زحمت را نمي دهد كه ببيند چقدر به دريافتي حقوق اضافه شده و چقدر تشكيلات دولتي و غير دولتي هزينه هاي دريافتي خودشان را بالا برده اند و بعد هم همان چندرغاز اضافه شده و هنوز هم كه چندماه از سال مي گذرد پرداخت نشده است. چرا دستگاهها وقتي خودشان طلبكار باشند به هر طريقي و هر فرصتي در اسرع وقت پرداخت و وصول مي كنند ولي پرداخت چند تومان اضافات و بدهيها به هزار دليل به تعويق مي افتد. اين از اضافات و آن هم تفاوت پاداش خدمت بازنشستگي سالهاي گذشته كه به قصه ليلي و مجنون بيشتر شباهت پيدا كرده است.
محمد فريار- بازنشسته وزارت دارايي

خدمات بعد از فروش در بسياري از كشورهاي جهان ركن مهم مناسبات توليدكنندگان كالاهاي صنعتي و مردم محسوب مي شود، اما در كشور ما، به علت عدم توجه به اين بخش، در بسياري موارد «خدمات بعد از فروش» جز دستاويز تبليغاتي براي جلب مشتري نمي باشد. به عنوان مثال در پي تبليغات وسيعي كه درباره خدمات بعد از فروش يخچال هاي... توليدي يكي از كشورهاي صنعتي آسياي جنوب شرقي به راه افتاده بود و با توجه به قيمت اين يخچال ها نسبت به خريد آن اقدام كردم، اما در ابتداي خريد متوجه نقصي در يخچال شدم، نشان به آن نشاني كه با تمام سعي و كوشش و برقراري تماس با تلفن هاي اعلام شده هنوز موفق به برقراري تماس نشده ام. ظاهراً عرضه كنندگان اين كالا با سوءاستفاده از فقدان نظارت دقيق و قانوني به وعده هايي تحت عنوان «خدمات بعد از فروش» از اين عنوان فقط به عنوان حربه تبليغاتي استفاده كرده اند. در حالي كه در كشورهايي مثل آلمان كه بنده چند سالي در آنجا بوده ام اگر مردم با چنين خلف وعده اي روبه رو شوند براي آن صنعت و صاحبان آن، خسارات بسيار سنگيني به همراه دارد، اما نمايندگي كمپاني معروف عرضه كننده يخچال هاي فوق الذكر در ايران ظاهراً از اين دغدغه ها ندارند!
سيدمحمد سادات

قدرداني از يك بيمارستان
هنگامي كه بيمار مي شويم، هنگام مراجعه به مراكز درماني و يا پزشك توقع داريم كه در يك فضاي آرام اولاً، بتوانيم حرفها و توضيحات خودمان را به اطلاع پزشك برسانيم و ثانياً، ضمن تشخيص دقيق نوع بيماري در حق ما مساعدت لازم براي درمان صورت گيرد. چندي پيش به دليل نوعي بيماري استخواني كه نيازمند عمل جراحي بود به بيمارستان شهيد چمران مراجعه كردم، در وضعيت اضطراري و حتي چشماني گريان و يأس شديد قرار داشتيم اما توجه مطلوب پزشكان و كادر پرستاري بيمارستان و مهمتر از همه انجام خوب عمل جراحي و درمان، زخم هاي روحي ام را نيز ترميم كرد. مي خواستم تقاضا كنم در كنار انتقاد از نارسايي مراكز درماني، موجبات قدرداني من از بيمارستان شهيد چمران و يا مواردي از اين قبيل را نيز در همشهري منعكس كنيد.
افسانه شفيعي- تهران

تقاضاي مربيان آموزشگاههاي رانندگي
در شهر تهران هر روز بر تعداد آموزشگاههاي رانندگي اضافه مي شود و با عنايت به مربيان زحمتكش كه كار طاقت فرساي آموزش رانندگي را در اين مراكز به انجام مي رسانند، بسيار منطقي است كه طبق قانون كار براي اين قشر نيز امكانات كافي در نظر گرفته شود. البته در ميان طيفي از مربيان كه در اين آموزشگاهها سرگرم فعاليت اند، ممكن است افراد بازنشسته هم حضور داشته باشند. اما منظور نيروي قابل توجهي است كه بار اصلي كار در آموزشگاههاي رانندگي بر دوش آنهاست و جا دارد در چارچوب قانون كار، بيمه و بازنشستگي و انجام به موقع اضافه حقوق در حق اين قشر مراعات شود.
شايان يادآوري است كه با وجود گذشت بيش از سه ماه از سال عليرغم افزايش اجرت آموزش رانندگي، كه از متقاضيان دريافت مي شود، بعضي از آموزشگاهها هنوز نسبت به ترميم حقوق مربيان اقدام نكرده اند.
«نام محفوظ»

اخيراً برخي فروشندگان دوره گرد موز كه بيشتر در كناره جاده ها و مبادي خروجي كشور، به فروش اين محصول مبادرت مي ورزند، با به  كارگيري ترازوي معيوب و تقلب در وزن، به كم فروشي پرداخته و به اين ترتيب دست به سوءاستفاده مي زنند. كاسبي و فروشندگي به عنوان يك حرفه مقدس است و در خور تقدير و مسلماً در ميان اين قبيل فروشندگان كساني هم هستند كه قصدشان كسب حلال است، اما بهتر است براي جلوگيري از سوءاستفاده هاي احتمالي، ترازوها تحت كنترل قرار بگيرد و تا از سوءاستفاده هاي عمدي كه نمونه هاي آن در اتوبان كرج و همچنين جاده دماوند ديده شده است، جلوگيري شود.
مهندس مروجي

به جرأت مي توان گفت بيش از ۹۰ درصد حوادث رانندگي در خيابان ها و بزرگراه هاي شهر تهران ناشي از سرعت غيرمجاز و بي احتياطي رانندگاني است كه به هر دليل حقي براي ديگران قائل نمي باشند. همه ما در بزرگراه ها و خيابان هاي شهر تهران شاهد نوعي از رانندگي جنون آميز توسط رانندگان بي مسئوليتي هستيم كه در وهله نخست نبود اهرم هاي قانوني براي برخورد با اين نابهنجاري متأثرمان مي كند. در شهرهاي بزرگ اغلب كشورها، پليس با استفاده از ابزار و امكانات كافي، اهرم هاي قانوني مناسب را براي جلوگيري از سرعت غيرمجاز به كار مي گيرد و خاطيان از ترس جريمه هاي سنگين و ساير مجازات هاي قانوني، سعي مي كنند، حتي به طور سهوي مرتكب سرعت غيرمجاز نشوند، اما رانندگان بي مسئوليت و خلافكار در تهران بزرگراهها را عرصه، سرعت جنون آميز خود كرده اند و سلامتي و امنيت شهروندان را به مخاطره انداخته اند. شك نيست قوانين موجود هم مي تواند با اين قبيل رانندگان خطاكار برخورد مناسب داشته باشد، اما متأسفانه سرعت هاي جنون آسا در تهران در غياب نظارت هاي قانوني رخ مي دهد. كافي است يك روز، يكي از شبكه هاي صدا و سيما، حتي دو ساعت از نحوه رانندگي رانندگان عاشق سرعت را در خيابان ها و بزرگراه ها به نمايش بگذارد، تا مشخص شود، در شبانه روز تا چه ميزان خلاف رانندگي به ويژه سرعت غيرمجاز در معابر شهر رخ مي دهد، بي آن كه عاملان آن با اهرم هاي قانوني مناسب، مجازات شوند، تا حداقل از تكرار اين خلاف جلوگيري شود.
ميركاوند - تهران