درست است كه با سين شروع نمي شود، ولي يكي از ملزومات سفره هفت سين و نوروز است؛ شور يا شيرين فرقي نمي  كند.
عكس : هادي مختاريان 
مرضيه خاكي فيروز
هرسال نزديك به عيد كه مي شود بازار خشكبار و آجيل فروشي ها هم مثل بقيه داغ است، علاوه بر آجيل فروشي و قنادي ها، سوپر ماركت ها، فروشگاه ها و حتي برخي در كنار خيابان بساط آجيل و آجيل فروشي برپا مي كنند.
يك روش سنتي و نسبتا خوبي كه در ايران مرسوم است، فروش كالا به ويژه خشكبار و آجيل به صورت فله و باز است. در سطح شهر كمتر مغازه و فروشگاهي را مي توانيد پيدا كنيد كه خشكبار را به صورت بسته بندي شده عرضه كند، زيرا فرهنگ مصرفي مردم ايران بسته بندي را زياد نمي پسندد. وقتي كه جنس به صورت باز عرضه مي شود، مي توانيد علاوه بر درشتي، تازگي محصول را نيز بررسي كنيد، چندتايي بخوريد و اگر باب ميل بود، خريد كنيد. اما جنس بسته بندي شده، تنها درشتي و يكدستي محصول را نشان مي دهد و مطمئنا به دليل اينكه بسته بندي شده، تازگي آن قابل بررسي نيست و حتي ممكن است در يك بسته بندي شيك، خشكبار يكسال مانده را به شما بفروشند.
چند سالي است كه فرهنگ مصرفي مردم ما گرايش هاي جديدي پيدا كرده است. عده اي فكر مي كنند، چون در كشورهاي ديگر خشكبار و آجيل به صورت بسته بندي شده عرضه مي شود اين روش حتما بهتر و بهداشتي تر است، حال آنكه سالاري كارشناس آجيل و خشكبار و يكي از فروشندگان معتقد است: خشكبارفروشي هاي خارجي خيلي هم از ما جلوتر نيستند، تنها تفاوت ما با آنها از نظر تنوع محصولات است و نه نوع عرضه و بسته بندي، زيرا برخي از اجناس را نمي توان بسته بندي كرد، از جمله خشكبار، چون مشتري بايد جنس را با دقت ببيند و رويت كند و بعد خريد كند. عده اي معتقدند كه به وسيله بسته بندي مي توان سلامت و بهداشت خشكبار را حفظ كرد، اما اگر در تهيه خشكبار و آجيل از ابتداي كاشت و برداشت تا زماني كه محصول به دست مصرف كننده مي رسد بهداشتي عمل نشود، نمي توان با بسته بندي، مشكل آلودگي را حل كرد. حتي در سيستم عرضه كالا به صورت بسته بندي، به دليل اينكه گاهي جنس، چند ماهي در مغازه مي ماند ممكن است سلامت آن به خطر بيفتد. با اين حال، ما بسته بندي را رد نمي كنيم چون خشكبار و آجيل را مي توان بعد از اينكه مشتري ديد و پسنديد در بسته بندي شكيل و زيبا به او ارايه كرد، ولي متاسفانه عده اي از همكاران ما براي اين كار، هزينه هايي را از مشتري طلب مي كنند و چون مصرف كنندگان معمولا به دنبال تهيه جنس ارزان و با كيفيت هستند، اين كار طرفداران زيادي ندارد.
بسته بندي در واقع نوعي تبليغ براي فروشنده به شمار مي آيد و فروشنده بايد خودش هزينه تبليغات را بپردازد، نه اينكه آن را از مشتري ها مطالبه كند.
زمان خريد
اگر مي خواهيد جنس خوبي بخريد، سريع تر اقدام كنيد، چون در هفته آخر اسفند آجيل فروشي ها به قدري شلوغ مي شود كه فضاي انتخاب دقيق را از شما مي گيرد.
به يك فروشگاه كه قابل اعتمادتان است برويد. سالم بودن كالا را با ديدن و خوردن امتحان كنيد. توجه داشته  باشيد كه سالم بودن محصول بسيار مهمتر از درشت بودن آن است. به هنگام خريد به فروشندگان، مورد مصرف خود را بگوييد تا راهنمايي تان كنند، چون برخي محصولات هستند كه كارايي خاصي دارند، مثلا بادام آجيل با آنچه كه براي ساخت حريره بادام يا شله زرد به كار مي رود فرق مي كند.
به مقدار نيازتان خريد كنيد و بعد از خريد كردن، خشكبار و آجيل را در جاي خشك و خنك و دور از آفتاب نگهداري كنيد.
آجيل شيرين 
حدود 95-90 سال پيش حاج علي تبريزي، صنعتي را در خشكبار ابداع كرد كه اين روزها دوباره همه گير شده است. ميوه هاي خشك كم كم جاي پسته و فندق و بادام ايراني را مي گيرند و آجيل ايراني شكل و تركيب جديدي پيدا مي كند.
اگر 90 سال پيش در آذربايجان ميوه ها را به دليل اينكه در هر فصلي پيدا نمي شدند و امكان نگهداري ميوه تازه براي نوروز و عيد نبود، به ناچار خشك مي كردند، امروز ديگر اين مشكل وجود ندارد و شايد فقط به اين دليل كه رويكرد مردم در دنيا به سمت ميوه هاي خشك زياد شده، مردم ايران هم تمايل زيادي به استفاده از اين تنقلات نشان مي دهند. آجيل هاي ميوه يا مخلوط مغز و ميوه، از انواع تنقلاتي هستند كه در تركيب آنها ميوه هاي خشكي مثل آناناس، انبه، نارگيل و ... .جود دارد. گاهي به قدري ميوه هاي خشك شده زيبا، خوشرنگ و خوشمزه است كه حتي از نوع طبيعي شان هم جذاب تر به نظر مي رسند، اما در نظر داشته باشيد كه ميوه خشك به هيچ وجه كيفيت ميوه تازه را ندارد و نمي تواند از نظر تامين نيازهاي بدن جايگزين ميوه تازه شود. اين آجيل، فقط نياز انسان به طعم خوش و تنوع را برآورده مي كند.
برنامه ريزي  مالي
در هنگام خريد آجيل قيمت ها را با هم مقايسه كنيد. مي توانيد اقلامي را كه گرانتر هستند كمتر و آنهايي كه قيمت پايين تري دارند بيشتر بخريد. مثلا مي توانيد حجمي از مغز فندق يا بادام كه گرانتر هستند را با پسته كه ارزانتر است جايگزين كنيد، بدون آنكه كيفيت آجيل مخلوطتان پايين بيايد.
سيد مصطفي حسيني، رئيس اتحاديه خشكبار و آجيل فروشان، مي گويد: اگر از مغازه هاي معتبر و معروفي خريد نمي كنيد، خيلي هم در مورد سلامت كالا نگران نباشيد، چون عمر خشكباري كه معمولا براي نوروز مصرف مي شود يكسال است و بعد از يكسال ممكن است خراب شود و از آنجايي كه زمان توليد خشكبار فصل پاييز است و اوايل مهر اين محصولات به دست مي آيند، هنوز يكسال از زمان توليد كالاهاي موجود در بازار نگذشته است. از طرفي امروز با وجود سردخانه ها و قرص هاي ضد كرم ،مشكل كرم زدگي محصولات هم تا حد زيادي از بين رفته است. همچنين حجم صادرات به قدري بالا است كه در بعضي مواقع براي مصرف داخلي هم كمبود احساس مي شود، بنابراين احتمال وجود جنس مانده در بازار تقريبا صفر است. در ضمن، تنها محصولي كه در همه جاي دنيا تقلبي و مصنوعي آن يافت نمي شود همين خشكبار و آجيل است.
درست است كه امسال قيمت خشكبار به ويژه تركيبات آجيل شب عيد بسيار افزايش يافته، اما راه هايي وجود دارد كه بتوان آجيل خوب، سالم، مغذي و خوشمزه اي را تهيه كرد كه علاوه بر داشتن همه اين خصوصيات، ارزان هم باشند. يكي از اين راه ها جايگزين كردن محصولاتي جديد در تركيب آجيل است. محصولات زيادي هستند كه مي توان آنها را جايگزين اقلام گران قيمت كرد. به عنوان مثال: آجيل سويا كه به تازگي در ايران هم توليد مي شود، بسيار خوشمزه است و تنوع طعم زيادي دارد. اين آجيل خواص دارويي فراواني دارد و از پوكي استخوان، افزايش كلسترول خون، افزايش وزن و بسياري ديگر از بيماري ها جلوگيري مي كند. نسبت به انواع تنقلات ديگر مثل بادام، فندق، بادام زميني و ... چربي كمتري داشته، ولي املاح و ويتامين هاي بيشتري دارد وسرشار از پروتئين است و علاوه بر همه اين خصوصيات، بسيار ارزان است.
قيمت 
حدود 3 يا 4 ماه پيش درست قبل از شب يلدا، بازار خشكبار با افزايش شديدي در قيمت ها روبه رو شد. علاوه بر سرمازدگي كه عامل اصلي افزايش قيمت برخي كالاها همچون گردو بود، بلوكه كردن اجناس توسط تعدادي از تجار خشكباري كه از سوي همه فعالان اين بخش شناخته شده هستند، باعث كمبود محصول در بازار شد.
قيمت خشكبار، امسال به خاطر عدم تعادل عرضه و تقاضا، به شدت افزايش يافت.
از طرفي دولت نه تنها اقدام به وارد كردن محصولات مورد نياز در بازار نكرده، بلكه تعرفه هاي مالياتي و گمركي به قدري سنگين است كه واردات به هيچ وجه، هم براي واردكننده و هم براي مصرف كننده به صرفه نيست.
به عنوان مثال اگر تا آخر بهمن ماه هر كارتن 20 كيلويي بادام هندي در بازار 120 تا 130 هزار تومان خريد و فروش مي شد، چند روزي است كه با اضافه شدن 15 هزار تومان حق گمركي براي اين محصول، هر كارتن در حدود 150 هزار تومان خريد و فروش مي شود.همچنين هنوز بازارهاي بالقوه واردات خشكبار براي بسياري ناشناخته است. به گفته يكي از كارشناسان صنعت خشكبار، هر كيلوگرم گردو در قرقيزستان حدود يكهزار تومان توليد مي شود در حالي كه در بازارهاي داخلي به طور متوسط حدود 8 هزار تومان است. در مورد بادام معمولي هم وضع به همين صورت است. واردات اين محصول از كشور امارات صورت مي گيرد و به نام بادام آمريكايي و آفريقايي وارد ايران مي شوند،ولي بسياري از فعالان، مقصد اصلي اين نوع محصولات را نمي دانند تا بتوانند به طور مستقيم آن را وارد كنند.
فندق هم اگرچه در داخل كشور توليد مي شود ولي بهانه اي ديگر باعث افزايش قيمت غيرمنتظره آن شده است. واسطه هايي كه خشكبار را از قزوين به تهران مي آورند، مي گويند: بسته شدن راه هاي شمالي كشور به قزوين بعد از برف سنگيني كه باريد باعث كمبود عرضه شده و با افزايش تقاضا در اين فصل سبب گراني اين محصول شده است.
اما به گفته يكي از فعالان اين بخش، علت اصلي گراني خشكباري كه از طرف قزوين به سمت تهران مي آيد شخصي است به نام محمدزاده تاجر خشكبار در قزوين كه تمام بازار خشكبار قزوين زيرنظر اوست. البته اي كاش تنها مشكل بازار خشكبار، بالا رفتن قيمت بود. قيمت ها بالا رفته، ولي كيفيت پايين آمده است. بالا رفتن قيمت، توان خريد را براي مصرف كنندگان پايين آورده و افت كيفيت، توان فروش را براي فروشندگان. سالاري يكي از فروشندگان خشكبار در اين خصوص مي گويد: هرچه سعي مي كنيم جنس خوب به دستمان نمي رسد، ما هم خودمان را با جامعه همدرد مي دانيم. وجدانمان به ما اجازه نمي دهد كه جنس نامرغوب را با قيمت بالا به دست مشتري بدهيم، ولي چاره چيست؟
تركيب 
در برخي فروشگاه ها، آجيل به 2صورت مخلوط و جدا فروخته مي شود. ممكن است آجيل مخلوط به دليل قيمت به ظاهر ارزانتري كه دارد، توجه برخي خريداران را به خود جلب كند، ولي سعي كنيد آجيل را به صورت جدا تهيه كرده و خودتان آن را مخلوط كنيد. در انتهاي اين گزارش ،جدولي از قيمت برخي انواع آجيل وجود دارد كه مي تواند شما را در انتخابتان راهنمايي كند. در اين حالت مي توانيد تركيب آجيل را خودتان براساس سليقه و بودجه تان مشخص كنيد. توجه داشته باشيد كه ميهمان هاي نوروزي شما اغلب از گروه هاي سني مختلفي هستند كه هر يك سليقه خاص خود را دارند. بنابراين سعي كنيد آجيلي كه تهيه مي كنيد، براي همه آنها جذاب باشد. اگر درخانه فرزندان كوچك داريد، سعي كنيد در آجيل نوروزي تان حتما تنوع لازم وجود داشته باشد يا آنكه به همراه آجيل، مواد غذايي ضدنفخ تهيه كنيد. حتما شما هم تاكنون متوجه شده ايد كه كمتر كسي مي تواند مانع علاقه شديد كودكان به آجيل شود، بنابراين بهتر است پيش بيني هاي احتياطي لازم را از قبل به عمل آوريد.

* اين فهرست قيمت در مورد محصولات بو داده است، البته در كمتر مغازه اي قيمت محصول بو داده و خام با يكديگر فرق مي كند؛ شايد به اين دليل كه مشتري حق انتخاب بيشتري داشته باشد.