بهاره نصيري
انسان، موجودي اجتماعي و متفكر است و همواره مصلحت خويش را در راستاي مصالح و قراردادهاي اجتماعي جست وجو و ارزيابي مي كند. بديهي است مصلحت جويي انسان در صورتي مفيد فايده خواهد بود كه مبتني بر اطلاع و آگاهي از اوضاع و شرايط جامعه باشد. انسان كنجكاو، در ابتداي خلقت خويش، همواره درصدد كسب آگاهي از محيط زيست و كشف ابهام هاي عالم پررمز و راز هستي و شناخت همنوعانش بوده است. «شناخت» و «معرفت» آن اندازه مورد نياز انسان بوده است كه «آدم» نخستين انسان بر روي زمين، خود پيامبر از جانب خداوند براي زمينيان است تا با تكيه بر رسالتش پاسخگوي پرسش هاي نسل خويش باشد.(۱)
جبرئيل نيز فرشته اي است كه دستورهاي الهي را به «پيامبران» ابلاغ مي كرده است و هموست كه زكريا را به ولادت يحيي و مريم را به ولادت عيسي بشارت داد و آيات الهي را در قالب «پيام» به انبياي گرامي رسانيد تا مژده دهنده و بيم دهنده در ميان مردم داوري كنند.(۲)
جايگاه و اهميت «خبر» باعث شده است كه افسانه هاي اسطوره  اي متعددي نيز در اين رهگذر ساخته و پرداخته شوند و پيك و قاصدهايي در هيأت فرشته، انسان، حيوان، ابر يا طوفان از سويي به سويي گسيل گردند و حامل الهام ها و آمال و آرزوهاي بشر باشند.
در باور ايرانيان قديم «امشاسپندان» هفت فرشته بودند كه هر يك مظهري از اهورامزدا و پيك هاي او بر روي زمين بودند و به هر يك از آنها پاسباني و حفظ قسمتي از عالم سپرده شده تا تحت امر خالق به كار بپردازند.(۳) زال هم با سوزاندن پر سيمرغ، «خبر» گرفتاري هاي خود را به او مي رسانيد.(۴) گذشته از جنبه هاي افسانه اي اين قصه ها، دانشمندان و باستان شناسان در تحقيقات خود شواهدي يافته اند كه از حدود ده هزار سال، شيوه فرستادن و گرفتن خبر را تا حدودي روشن مي كنند. به اعتقاد باستان شناسان، در دوره «نئوليتيك» شكارچيان به دنبال شكار به نقاط دور دست مي رفتند و بر سر راه خود با قبايل برخورد مي كردند و در اين گير و دار با آنان به مبادله خبري مي پرداختند. در دوره هاي بعد، پس از رواج كشاورزي و رونق تجارت، بازرگانان ضمن حمل و نقل كالا، نقش رسانه را نيز بر عهده داشتند. در ايران سابقه مبادله خبر بسيار زياد است و قديمي ترين مخبران بايد شرايط خاصي مي داشتند. مثلاً  بر روي مهري كه براي «پيام» ساخته شده بود، به فرمان تهمورث كلمه «راستي و درستي» حك شده بود.(۵)
«رسانه ها» در ايران قديم، انواع مختلفي داشتند. يا شعله هاي آتش بودند كه به منظور رساندن خبري برافروخته مي شدند يا اصواتي بودند كه از منادي و نقاره و طبل به گوش خلايق مي رسيدند، يا پرندگاني بودند كه پيك شادي و غم مي شدند و يا افراد بادپايي بودند كه با استقامت و صبر، كوه و بيابان را در مي نورديدند و نامه اي و خبري و پيامي را از جايي به جاي ديگر مي بردند. اهميت پيام رساني و خبرگيري باعث شده است كه انسان در طول تاريخ، عطش خبرگيري و خبردهي خود را با ساختن اسطوره ها و افسانه ها فرو نشاند. با وجود امكانات مختلف خبررساني و خبرگيري، انسان همواره به عنوان خبر مهمترين رسانه ها مطرح بود و در طول تاريخ با عنوان ها و مسئوليت هاي گوناگون به ايفاي نقش پرداخته است. فعاليت انسان را در اين رهگذر مي توان در ۳ بخش عمده مورد بحث قرار داد، به اين معني كه انسان به عنوان يك رسانه يا نقش خبررساني داشته يا نقش خبرگيري و يا هر دو. در زمره خبررسانان مي توان پيك ها و قاصدها و در شمار خبردهان مي توان از جاسوسان، سخن چينان نام برد. در دوره هاي مختلف تاريخي نيز پيك ها از اهميت و اعتبار فراواني برخوردار بودند. آنان از بين مردمان پاك نيت و راستگو و توانا برگزيده مي شده اند. پيك ها معمولاً  راههاي طولاني را سواره يا پياده به سرعت طي مي كردند تا پيغام و نامه ها و احكام را به ولايت برسانند. در دوران اسلامي نيز پيك ها اهميت خود را حفظ كردند و گزارش ها و اخبار مهم را به ولايات مي رساندند. معروف است كه نخستين پيك پياده را در ايران اسلامي معزالدوله ديلمي به كار انداخت تا به وسيله آن هر چه زودتر اخبار بغداد را به برادرش ركن الدوله برساند.(۶) جاسوسي نيز از قديمي ترين ايام در جوامع بشري رواج داشته است. جاسوس، مأمور مخفي بوده است كه به هر شكل ممكن از توانايي ها، امكانات و وضعيت دشمن اخباري كسب مي كرده و به ولي نعمتش مي داده است تا او بتواند براساس آنها در مواجهه با دشمن برنامه ريزي كند. در دوران اسلامي هم از جاسوسان و خبرگيران در جنگ ها براي كسب اطلاعات از دشمن، استفاده مي شد. حضرت محمد(ص) در آستانه جنگ احد چند تن را براي خبرگيري به سپاه قريش فرستاد. آنان در محلي به نام «ذوالخليفه» به طور ناشناس، وارد سپاه دشمن شدند و از كناره هاي احد مخفيانه از دشمن جدا شده، اطلاعات لازم را براي سپاه آوردند. با كسب اين اطلاعات، پيامبر مردان خود را به صورت يك سپاه منظم چه از نظر نظامي و چه از نظر رواني در آورد. البته مسلم است كه رسانه ها به موارد ياد شده خلاصه نمي شدند، بلكه هر امكان بالقوه اي مي توانست براي آدميان كنجكاو و تشنه آگاهي يك رسانه باشد.
سنگ نگاره هايي كه از قديم بر كنار شاهراهها باقي مانده اند، رسانه هايي بودند كه خبر پيروزي هاي پادشاهان را به رهگذران مي رساندند، گاه اتفاق مي افتاد كه نامه اي را در ظرف ميان تهي مي گذاشتند و بر روي آب رودخانه رها مي كردند و گاه تيري رسانه اي مي شد و نامه اي را كه به آن بسته شده بود، به بيرون قلعه و دژ محاصره شده مي برد.(۷)
آنچه در بالا آمد، نگاهي به سير تاريخي اخبار بود، اما در جهان كنوني و در دنياي معاصر، كنكاش و بررسي براي شناخت نقش وسايل ارتباط جمعي در چگونگي دستيابي به توسعه، بويژه در كشورهاي جهان سوم،  مورد اقبال محققان علوم ارتباطات و جامعه شناسي قرار گرفته است. اين كه چگونه مي توان با بهره گيري از كاركردهاي عملي وسايل ارتباطي، رهيافت هاي توسعه اي را در كشورهاي در حال رشد تسهيل كرد و شرايط توسعه آنها را فراهم آورد، محور مجموعه مطالعاتي است كه به طور عمده بعد از جنگ جهاني دوم دنبال شده است. از اين رو كارشناسان وسايل ارتباطي به منظور به كارگيري هر چه بهتر اين وسايل در مطالعات ارتباطي خود از مفهوم ارتباطات به مفهوم انتقال اخبار و اطلاعات رادر الگوهاي نظري خود مورد توجه قرار داده اند. به طوري كه نقش وسايل ارتباط جمعي در انتقال اخبار و اطلاعات و توزيع علم و دانايي در دنياي معاصر، بر كسي پوشيده نيست. با توسعه و گسترش فن آوري ارتباطات، بر اهميت هر چه بيشتر اين نقش افزوده شده است. به گونه اي كه امروزه «جابه جايي اطلاعات» يكي از شاخص هاي اصلي رشد و توسعه جوامع تلقي مي شود و به عقيده برخي صاحبنظران، «جابه جايي قدرت» تابعي از اين متغير به شمار مي آيد.
اما «خبر» كه به طور عام مي تواند جزيي از اطلاعات باشد كه در مورد موضوع مشخص و مورد علاقه بخش عمده  اي از مردم جمع آوري و پخش شود، يعني اين گونه مي توان بيان كرد كه اطلاعات تاريخي از آنجايي كه ويژگي تازه بودن را ندارند، كارهاي هنري از آنجايي كه حاوي اطلاعات نيستند، اطلاعات سري دولتي از آنجايي كه براي اطلاع عموم جمع آوري نشده اند، گفت و گوها و رويدادهاي خصوصي و روزمره مردم از آنجايي كه با مسائل عموم سروكار ندارند و مورد علاقه همگان نيستند، «خبر» محسوب نمي شوند. خبر معني آشكاري دارد كه همان معني لغت نامه اي «پيام» است. ولي در عين حال معاني پوشيده اي است كه به شرايط زماني و مكاني، نشانه هاي زبان و استعاره هاي نهفته در آن و تجارب گيرنده و فرستنده خبر بستگي دارند. داده هاي عيني خبر به خودي خود فاقد معني هستند. اين گزارش و خبر است كه به آنها معني مي بخشد. خبرنگار در مشاهده رويدادها نمي تواند مانند صفحه حساس عكاسي عمل كند، بلكه رويدادها را از زواياي ذهنيت خود مي نگرد. در تهيه خبر علاوه بر انتخاب داده ها، آنها را براساس فرمول ها و قالب هاي جا افتاده گزارش نويسي به هم ربط مي دهد و معني دار مي كند. شايد اين فرمول هاي خبرنويسي،  برحسب موضوع از شماره انگشتان دست تجاوز نكنند. جالب تر اين است كه اين رويداد نيست كه قالب را تعيين مي كند، بلكه اين قالب است كه داده ها را برمي گزيند و روابط آنها را شكل مي بخشد. علاوه بر اين، خبر محصول كارسازمان يافته اي است كه سلسله مراتب، ارزش ها و هنجارهاي توليدي خود را دارد. خبر از دنياي واقعي برمي خيزد و بر اساس ارزش ها و هنجارهاي فرهنگي و سازمان  خبري واقعيت را دگرگون مي كند و به صورت روايت و داستان به دنياي واقعي باز مي گردد. در اين فراگرد(مشاهده، تعبير، روايت و اشاعه) خبر به ارزش ها و هنجارهايي كه از آنها برخاسته است، حكم طبيعي و عيني مي بخشد و در گستره خود، آنها را باز توليد مي كند. علي رغم ادعاي روشنگري، خبر از آنجا كه بايد ساده باشد و در سطح تصورات و ذهنيات مخاطبانش قرار گيرد، و از آنجا كه بايد به زبان آنان سخن گويد و از ديدگاه ايشان داراي معني باشد، نمي تواند فراتر از سطح عمومي مخاطبانش حركت كند در نتيجه خبر به صورت تأييد كننده و توجيه گر باورهاي پيش پرداخته مخاطبان عمل مي كند. خبر در واقع حكايت است، همچون داستان، قهرمان دارد. ابتدا و انتها، صعود و نزول و اوج داستان پردازي را در بازتاب و بازساخت واقعيات به خدمت مي گيرد. خبر صحنه پردازي مي كند، از برخوردها و مبارزات قهرمانانش سخن مي گويد، هيجان مي آفريند و در نهايت، در معني آشكار و پنهان خود از آن نتيجه اخلاقي مي گيرد. خبر با ترسيم انحراف از هنجارها يادآور مستمر و روزانه آنهاست و لاجرم مانند داستان، به قوام و دوام نظام اجتماعي كمك مي كند. خبر ضمن اطلاع رساني بايد پرسش  ساز هم باشد تا خواننده ترغيب به تعقيب رويداد شود و انديشه اش نقادانه تر شود. اما خبر داراي ويژگي ها و صفاتي است كه عبارتند از: ۱- تازگي خبر: مهمترين خبر تازگي و نو بودن آن است، زيرا خبر مانند كالاي فاسد شدني است كه اگر عرضه نشود، خريداران خود را از دست مي دهد. به همين دليل، رسانه ها تلاش مي كنند تازه ترين اطلاعات مربوط به وقايع جاري روز را كه هنوز در هيچ جا منتشر نشده است، در اختيار مردم بگذارند. با توجه به اهميتي كه انتشار بلافاصله جريان حوادث و وقايع در جهان امروز كسب كرده است، سرعت در پخش اخبار يك اصل حياتي شده است. حتي مي توان گفت كه اكنون در دنيا هيچ داشته اي از فعاليت هاي بشري به اندازه كار روزنامه نگاري احتياج به سرعت ندارد و مي گويد: «روزنامه مثل نوزادي است كه در همان روز تولد جان مي سپارد.» پس هر اندازه كه فاصله وقوع رويداد و درج آن به عنوان خبر نزديك تر باشد، خبر تر و تازه تر خواهد بود. براي آن كه مخاطب به سرعت نياز خبري خود را برطرف كند، بايد به سرعت هر چه تمام تر به او خبر داده شود تا ضمن اين كه نياز خبريش را برطرف مي كنيم مانع رفتن او به طرف ساير منابع خبري شويم. رسانه هايي كه از تازگي خبري و اطلاعاتي برخوردار نيستند، به بيماري ريزش تيراژ، كه بيماري سرطان رسانه ها به حساب مي آيد، دچار مي شوند. البته بايد اين نكته را افزود كه خيلي از وقت ها، جنبه هايي از يك خبر كهنه نيز مي توانند در شكلي تازه آشكار شوند.(۷)
۲- جالب بودن خبر: در جستجوي اخبار، علاوه بر موضوع نو بودن وقايع، بايد جالب بودن آنها را نيز در نظر گرفت. زيرا اگر تنها به نو بودن اخبار توجه شود، مطبوعات ناچار خواهند بود هر روز رويدادهاي بي شماري را كه در گوشه و كنار جهان اتفاق مي افتد، منعكس كنند. در حالي كه عملاً چنين امري امكان پذير نيست و فقط تعداد بسيار كمي از آنها منتشر مي شود. بديهي است كه صرف نظر از مشكلات عملي، اخبار تمام رويدادهاي اجتماعي نمي تواند براي عموم خوانندگان يا شنوندگان جالب باشد و يكي از هنرهاي خاص تهيه كننده خبر، آن است كه با توجه به زمان و مكان، تشخيص دهد كه در موقعيت هاي گوناگون چه نوع اخباري براي عامه جالب است.
۳- اهميت خبر: اهميت اخبار معيار ثابتي ندارد و به تناسب محل انتشار، (پايتخت، مركز استان، شهرستان) نوع رسانه،(راديو، تلويزيون، مطبوعات) انواع مخاطبان(روشنفكران، دانشجويان، مردم عادي) متفاوت است.
به عنوان مثال اخباري كه در صفحات روزنامه هاي خبري درج مي شود، اغلب براي خوانندگان معمولي جهت مطالعه، اهميت دارد در صورتي كه همين خوانندگان از تفسيرهاي سياسي و اجتماعي سنگين كه طرف توجه روشنفكران و طبقه تحصيل كرده است، نمي توانند استفاده كنند.
به طور كلي مي توان گفت كه تنها با توجه به وضع مخاطبان خبر، اهميت آن خبر سنجيده مي شود. تشخيص اهميت اخبار، در واقع شناسايي علاقه ها و توقعات خوانندگان يك روزنامه، شنوندگان راديو و بينندگان تلويزيون است.
۴- صحت خبر: مهمترين خصلت هر خبر، صحت آن است. اگر خبرهاي مطبوعات با واقعيت منطبق نباشند و صحيح نوشته نشوند، اعتماد مردم از آنها سلب مي شود. بنابر اين خبرنگار موقع جستجو و كسب اخبار بايد با بي طرفي و واقع بيني به رويدادهاي اجتماعي نظر افكند و آنچه را ديده يا شنيده است، به طور عيني و واقعي منعكس  سازد و هيچ گاه قبل از اطمينان كامل نسبت به موضوعي درباره آن خبر ننويسد. علاوه بر ويژگي هاي اصلي فوق، اخبار بايد خصلت هاي ديگري نيز داشته باشند كه به طور مختصر عبارتند از: ۱- جامع و كامل بودن خبر، ۲- مختصر و مفيد بودن خبر به دليل آن كه خوانندگان و شنوندگان در حداقل فرصت بتوانند از آن استفاده كنند، ۳- خبرها بايد متنوع و متعدد باشند تا نيازهاي مخاطبان را برآورده سازند.
به هر حال آنچه مسلم است اين است كه انسان همواره در طول تاريخ نيازمند آن بوده است كه از جهاني كه در آن زندگي مي كند و محيطي كه در آن در تكاپوست، كسب آگاهي كند و نيازهاي اطلاعاتي خود را، چون ديگر نيازهاي زندگي تأمين سازد. امروزه نيز عامه مردم براي كسب آگاهي از محيط اطرافشان و با انگيزه كسب اطلاع از وقايع و حوادث، به رسانه هاي خبري رو مي آورند. بنابر اين كارگزاران ارتباطي بايد به نقش حساس خويش در اين زمينه آگاهي داشته باشند و پيام هاي ارتباطي مربوط به زمينه هاي مختلف را به گونه اي تهيه و تدوين كنند كه مخاطبان وسيع آنها تحت تأثير قرار گيرند. مردم از طريق خبر، نظري به دنياي اطراف خود مي كنند. حال اين كه كدام يك را نگاه كنند و كدام يك را نگاه نكنند، خود گوياي فلسفه و فرهنگ غالب مردم است. خبر به دليل خاصيت چندجانبه اش مورد توجه عوام و خواص است. اخبار علاوه بر اطلاعاتي كه به مخاطب خود از حوادث و رويدادها مي دهد مي تواند آنها را نسبت به مسائل مطروحه حساس كند و با تيتر شدن بعضي از موضوعات بحث روز و توجه جامعه را به آن معطوف كند. در جهان معاصر اهميت و نقش خبر در تأثيرگذاري بر مخاطبان و به طور كلي افراد جامعه تا حدي است كه تعبيراتي چون امپرياليسم خبري به عنوان نوعي سلطه جديد از سوي صاحبان قدرت و دارندگان امكانات عظيم خبري مطرح مي شود. در شرايط فعلي كشورهاي بزرگ صاحب خبرگزاري هاي بين المللي بدون حضور در ساير كشورها مي توانند بر افكار عمومي و نظرات مردم جوامع ديگر تأثير گذارند، كشورهاي بزرگ بدون آن كه به اعمال كوچك ترين فشار ديپلماتيك يا صرف كمترين هزينه اضافي نيازمند باشند مي توانند در نحوه تحليل مردم بر افكار عمومي مخاطبان اعمال نفوذ كنند و از اين راه بر سايرين اثر بگذارند. با توجه به اهميت و جايگاه حساس خبر نزد عموم مردم جهان، امروزه قدرت هاي بزرگ جهاني داشتن خبرگزاري هاي عظيم و پيشرفته ترين دستگاه هاي خبري براي كنترل به موقع اخبار جهاني و هدايت خبرهاي منتشره را از لوازم حتمي سيادت و نفوذ خود مي دانند.
* منابع مقاله در روزنامه موجود است.

شبكه آموزش تلويزيون با آن كه بيش از سه سال از زمان تاسيس آن گذشته هنوز به مفهوم واقعي نتوانسته به تمامي ظرفيت هاي يك شبكه تلويزيوني فراگير دست پيدا كند.
شبكه آموزش تلويزيون از مهرماه سال ۱۳۸۱ نخستين برنامه هاي خود را روي آنتن فرستاد تا به عنوان شبكه هفتم تلويزيون كشورمان شروع به كار كند. اين شبكه همان طور كه از عنوان آن برمي آيد، به منظور ارايه آموزش هاي مختلف در سطحي فراگير و تصويري راه اندازي شد. اين شبكه كار خود را با پخش حدود ۷ ساعت برنامه در شبانه روز آغاز كرد و در حال حاضر از ساعت ۳۰/۹ تا ۲۳ به پخش برنامه مي پردازد. اين برنامه غير از تهران در ۳۰ مركز استان كشور از جمله شهرهاي يزد، مشهد، اردبيل، تبريز و... پخش مي شود و حدود يك سوم از زمان پخش اين شبكه اختصاص به تكرار برنامه هاي مختلف آن دارد.
اختصاص يك شبكه تلويزيوني به يك موضوع خاص يا به عبارتي شبكه هاي موضوعي پديده اي است كه سابقه اي طولاني در ميان تلويزيون هاي جهاني دارد. اين نوع شبكه به اين دليل يك موضوع خاص (براي نمونه مستند، آموزشي، خبر يا ورزشي) را به عنوان محور اصلي آثار خود انتخاب مي كنند كه رويكردي تخصصي و ويژه نسبت به موضوع مورد نظر داشته باشند. البته هر كدام از اين موضوع ها در شبكه هاي مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد، اما رويكرد ويژه اي كه شبكه تخصصي انجام مي دهد از نظر كميت و كيفيت در شرايط بسيار متفاوت و بالاتري ارايه مي شود.
شبكه آموزش تلويزيون ما نيز بر اساس احساس نياز در ارايه آموزش هاي مختلف به صورت تخصصي بر روال پرداختن اختصاصي به موضوع هاي آموزشي راه اندازي شده است. هرچند شبكه هاي تلويزيون (به خصوص شبكه دو سيما) به توليد و پخش برنامه هاي آموزشي پرداخته اند، اما شبكه آموزش براي داشتن رويكردي ويژه نسبت به اين موضوع تاسيس شد. اين شبكه در طول سال تحصيلي به ارايه آموزش كتاب هاي درسي مقاطع مختلف تحصيلي در دوره هاي ابتدايي، راهنمايي، متوسطه و برخي از رشته هاي دانشگاهي مي پردازد. در تابستان نيز آموزش كامپيوتر و برخي از نرم افزار هاي گرافيكي همانند فرانت پيج ( Front Page ) و پابليشر ( Publisher ) و آموزش ويژه زبان انگليسي و برخي آموزش هاي تفريحي همانند ماهيگيري را در فهرست برنامه هاي خود قرار داد.
شبكه آموزش سيما از اين ويژگي مثبت بهره مند است كه برنامه ها به وسيله كارشناسان و افرادي تهيه و توليد مي شود كه در رشته مورد نظر از تخصص و مهارت برخوردارند. اما نخستين ايراد اين شبكه، عدم دريافت خوب و كامل شبكه در همه نقاط تهران است. يعني در حال حاضر بخشي از منطقه غرب تهران، بيشتر مناطق شرق (تهرانپارس و تهران نو) و بخشي هايي از منطقه جنوب كشور قادر به دريافت كامل و بدون مشكل اين شبكه نيستند و در زمان هاي زيادي امواج شبكه آموزش را دريافت نمي كنند. اين مشكل در ساير شهرهاي كشور بسيار بدتر است و سطح دريافت امواج به صورت كامل و بدون مشكل در بيشتر مراكز استان ها امكان پذير نيست.
ديگر مشكل شبكه آموزش تلويزيون ما به زمان پخش برمي گردد. زمان پخش اين شبكه در طول سال تحصيلي در ساعت هايي پخش مي شود كه دانش آموزان و دانشجويان در محل تحصيل خود به سر مي برند. اين مسئله باعث مي شود كه شبكه طيف وسيعي از مخاطبين خود را از دست بدهد. شبها نيز پخش برنامه هاي اين شبكه با نمايش سريال و فيلم هاي مختلف تلويزيوني همزمان مي شود كه همين مسئله به رويگرداني بينندگان اصلي اين شبكه منجر مي شود.
به گزارش «مهر» ، در حال حاضر شبكه هاي آموزشي تلويزيوني بسياري در ساير كشورهاي جهان مشغول فعاليت هستند و حتي تعدادي از آنها برنامه هاي خود را به صورت شبانه روز و ماهواره اي پخش مي كنند؛ اما زمان پخش برنامه هاي خود را با شرايط بينندگان هماهنگ مي كنند؛ به گونه اي كه مخاطبين از طيف هاي مختلف را جلب كنند. ارايه آموزش هاي مختلف از جمله برخي از رشته هاي ورزشي، آشپزي، كارهاي دستي، نقاشي، نويسندگي و ... بخشي از موضوع هايي است كه در برنامه هاي آموزشي تلويزيون هاي تخصصي آموزش دنيا مورد استفاده قرار مي گيرد. اين مسئله باعث مي شود، بينندگان اين شبكه ها به گروه هاي خاصي محدود نشود و تعداد بيشتري از مخاطبين، اين شبكه را مورد استفاده خود قرار دهند. در كنار اين آموزش ها، به ارايه آموزش هاي درسي هم پرداخته مي شود كه مخاطبين خود را دارد.
شبكه آموزش تلويزيون ما بيشترين حجم برنامه هاي خود را به ارايه آموزه هاي مدرسه اي و دانشگاهي اختصاص داده است كه همين مسئله عدم اقبال عمومي از اين شبكه را به همراه داشته است؛ به اين ترتيب كه اكنون كمتر از ۲۰ درصد زمان پخش اين شبكه به آموزش هاي عمومي اختصاص دارد. همين مسئله از جذابيت شبكه كاسته است و آن گروه از مخاطبين كه حدود ۶۰ درصد را تشكيل مي دهند، توجه چنداني به برنامه هاي آن ندارند.
نكته بسيار مهمي كه در ارايه برنامه هاي شبكه هاي آموزش وجود دارد، عدم استفاده از شيوه هاي نوين آموزش و تاكيد بر استفاده از شيوه هاي مدرسه اي كهنه و غير جذاب است. به اين مفهوم كه شيوه هاي آموزش همانند ساير رشته هاي ديگر تغييرات بنيادي كرده و راههاي زيادي براي جلب نظر افراد تحت آموزش در نظر گرفته شده است. براي نمونه مي توان به برنامه «شهرك الفبا» ساخته فردوس حاجيان اشاره كرد. اين برنامه براي آموزش الفباي فارسي به كودكان تهيه و توليد شده و شيوه اي كه براي آموزش كودكان در نظر گرفته شده، با حال و هوا و زبان كودكانه بسيار هماهنگ است. استفاده از شعر و موسيقي و طراحي صحنه و لباس مناسب در كنار استفاده بجا از عروسك اين برنامه را در شرايط خوب اجرايي قرار داده است. اما متاسفانه از اين نوع برنامه ها در شبكه آموزش ديده نمي شود.
شبكه آموزش سعي مي كند تمامي آموزه هايي كه به بينندگان خود منتقل مي كند، از عمق برخوردار باشد و اصول علمي به طور كامل در آنها رعايت شده باشد و در اين زمينه از كارشناسان و آموزگاران با سابقه نيز استفاده مي كند، اما در اين زمينه كمتر به سراغ افرادي مي رود كه ميان آموزگاران، دبيران يا اساتيد دانشگاه از شهرت چشمگيري برخوردار باشند.

الهه رحماني خاكي
جهت ارتقاء و رشد هنر گرافيك در ايران چند صباحي است حركت هاي نمادين صورت گرفته است كه در همين راستا مي توانيم به برپايي نمايشگاهي از آثار گرافيك خطي تعدادي از دانش آموزان هنرستان معصوميه تهران اشاره كنيم.
چندي پيش گالري شماره ۳ فرهنگسراي ارسباران ميزبان برگزيده آثار پوستر هفتاد و شش دانش آموز سال سومي رشته گرافيك بود. اين نمايشگاه كه با موضوع آزاد برپا شده بود سعي در به تصوير كشيدن هنر گرافيك در شكل و قالبي متمايز با موقعيتي كه هم اكنون در ايران وجود دارد، داشت.
نسيم ميرزايي مدير اين پروژه هدف از برگزاري اين نمايشگاه را يكسان بودن ارزش خط و تصوير در اين هنر اعلام كرد و افزود: استفاده از عناصر خطي و تركيب بندي نوشتاري باعث بالا رفتن سواد بصري مخاطبان مي شود. استفاده از اين مفهوم به گرافيست هاي ما كمك مي كند تا هنر خود را از فرم سنتي به سمت فرم انتزاعي كه بر اساس مباني هنرهاي تجسمي است سوق دهند؛ به طور مثال در يك طرح گرافيكي فرق كاكتوس و رز   را فقط در طراحي نبايد دانست بلكه در فرم نوشتاري آن نيز بايد جست وجو كرد. كارهايي كه در اين نمايشگاه به نمايش گذاشته شده را مي توان در قالب پوسترهاي تبليغاتي، اجتماعي و تزئيني تقسيم بندي كرد. پوسترهاي تبليغاتي بيشتر حول محور طرح هاي مجلات، فيلم، تئاتر و يا موضوعات ديگري همچون طرح هاي فرهنگي و هنري و پوسترهاي مربوط به بزرگداشت شاعران و يا متفكران و امثال آنها دانست. دانش آموزان در پوسترهاي اجتماعي به مشكلات اجتماع، مسايل اقتصادي و تأثير آن بر روي زندگي جوانان پرداخته و شركت كنندگاني كه به موضوع پوسترهاي تزئيني پرداخته بودند به موضوعات مدرن، سنتي و تركيب بندي هاي خاص اين هنر توجه خاص كرده بودند.
ميرزايي استقبال مردم را از اين سبك جديد گرافيكي براي به تصوير كشيدن مفاهيم اميدواركننده دانست، همچنين از نظر عناصر بصري ويژه و آشنايي مخاطبان با خط و تأثيرات آن، اين گونه نمايشگاه ها را مفيد ارزيابي كرد و گفت كه از اين طريق مردم مي توانند به سواد بصري بالايي دست يابند و از طريق فرم هاي انتزاعي با اهداف اين هنر بيشتر آشنا شوند.
دانش آموزاني كه در اين نمايشگاه شركت كرده بودند در پايان با بررسي نظرات به دست آمده از بازديدكنندگان به نوع سلايق مخاطبان و پوسترهايي كه بيشتر مورد توجه واقع مي شوند پي بردند، همچنين اين برنامه باعث شد تا آنها در برنامه هاي آتي خود بتوانند سبك گرافيك سنتي امروز را به سبك جديد ارتقاء دهند. از سويي برپايي اين نمايشگاه نشان داد كه مردم آنچنان با خط و تأثيرات آن بيگانه نيستند و اين وظيفه گرافيست است كه در سبك كاري خود طوري پيش رود كه مردم را هرچه بهتر به اين سواد بصري برساند.
ميرزايي مسئول اين پروژه خاطرنشان كرد كه دانش آموزان در ابتداي امر با قابليت هاي اين سبك زياد آشنا نبودند ولي در طول برنامه به اين نتيجه رسيدند كه اين سبك گرافيكي كه به آن تايپوگرافي نيز گفته مي شود عرصه گسترده اي براي فعاليت است.اين سبك كاري را تا حدي مي توانيم به مفاهيمي كه از خط ميخي اجدادمان كه در اعصار گذشته برايمان برجا مانده است نسبت داد كه در آن هريك از اشكالي كه در كتيبه هاي آن دوران ترسيم مي شده داراي مفهوم خاصي بوده كه توسط انسان ها تعريف شده است.
در پايان اين نمايشگاه پوستري با عنوان خانه از پاي بست ويران است، اثر مريم فردوسي با ساختار اجتماعي منتخب بازديدكنندگان نمايشگاه معرفي شد و از نظر كارشناسان گرافيك پوستر جشنواره مطبوعات، گيلدا مشايخ به عنوان اثر برگزيده انتخاب گرديد.

خبر نامه جديد فرهنگستان هنر منتشر شد
سي و دومين شماره خبرنامه فرهنگستان هنر با درج مطالبي درباره تئاتر، دو سالانه مجسمه سازي و گفت وگو با كارشناسان و استادان زمينه هاي مختلف هنري و فرهنگي انتشار يافت.
در اين شماره مي خوانيم: تئاتر شهرستان نيازمند حمايت است نه ترحم، گزارش هفتمين جلسه شوراي پژوهش هنري كشور، گفت وگو با دكتر محسن حبيبي رئيس دانشكده هنرهاي زيبا، گفت وگو با مهندس محمد بهشتي رئيس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، گفت وگو با محسن زارع مديرعامل مؤسسه فرهنگي هنري صبا، گفت وگو با دكتر نوشين دخت  نفيسي، برگزيده هاي هيأت داوران چهارمين دوسالانه مجسمه سازي تهران، هنر و اخلاق. اين نشريه به صاحب امتيازي فرهنگستان هنر و مدير مسئولي بهمن نامور مطلق منتشر مي شود.
تنديس ۵۷
پنجاه و هفتمين شماره تنديس، دوهفته نامه هنرهاي تجسمي منتشر شد. در اين شماره مي خوانيد: نقاشي، خودنگاره هاي گريگوري گيلسپي، پرسه ميان قراضه ها / عكاسي: عكاسي مدرن به لحن ژاپني، فقر حافظه بصري / مجسمه: جايگاه مجسمه سازي فيگوراتيو در آمريكا، پنهان زير سايه فرم / هنر جديد: تأثير فمينيسم بر هنرهاي تجسمي، گفتگو با گيلبرت جورج، درخت گينكو / گرافيك: خوانا بودن به معناي ارتباط برقرار كردن نيست.
نشريه تنديس در ۳۲ صفحه و با قيمت ۵۰۰ تومان منتشر مي شود.
نشان ۶
ششمين شماره نشريه «نشان» ، مجله تخصصي، پژوهشي، آموزشي كه با هدف گسترش ارتباط بين طراحان گرافيك ايران، آسيا و جهان به چاپ مي رسد، انتشار يافت.
در اين شماره مطالبي با اين عناوين درج شده اند: رسيدن به گرافيك ايراني/ طراحي جلد كتاب در ايران(۱)/ طرح ها و نقوش جام هاي مارليك/ پنج پرسش، پنج پاسخ/ افكار بزرگ/ زبان بصري و طراحي جلد كتاب/ مدير هنري سي ساله/ شوخ طبعي نمادين/ معرفي كتاب نشريه طراحي گرافيك ايران به مدير مسئولي و صاحب امتيازي ساعد مشكي و سردبيري مرتضي مميز با قيمت ۴۷۰۰ تومان منتشر مي شود.
«شهر ايراني» در نايروبي
مهر: اثر استثنايي «شهر ايراني» به سفارش iaara كه ارگاني وابسته به سازمان ملل است، توسط پرويز كلانتري خلق شد.
پرويز كلانتري - نقاش معاصر گفت: شهر ايراني عنوان يك اثر هنري است كه بنا برسفارش iaara وابسته به سازمان ملل خلق شده است.
كلانتري افزود: دراين زمينه يك اثر به ابعاد ۳ در يك ونيم ارائه داده ام.
اين اثر يك نقاشي ديواري است كه همزمان با سالروز اسكان، پنجم اكتبر در مقر سازمان ملل در محل نايروبي و با برگزاري تشريفاتي، پرده برداري مي شود.
وي در توضيح بيشتر شهرايراني تصريح كرد: شهر ايراني با الهام از آثار تاريخي شهر قزوين با همكاري ميراث فرهنگي قزوين، اشاراتي به بناهاي تاريخي شهر و نگاهي به نمونه هايي از معماري جديد دانشگاه قزوين دارد كه به شيوه پست مدرن در ارتباط تنگاتنگ با معماري سنتي شهري ساخته شده است.
اين نقاش گفت: طرح اين بنا ازدفترمهندس مشاور باوند در سال ۱۹۸۶ كانديداي جايزه بنياد آقاخان شده است.
البته ناگفته نماند كه از اين نقاش تمبر ويژه اي هم منتشر خواهد شد.
گفتني است، پرويز كلانتري همچون سالهاي گذشته با استفاده از ماده كاهگل كه عنصر اصلي در معماري ايراني به شمار مي رود اين اثر را خلق كرده است.
iaara عنوان اختصاري internation art and architecture reseach association يا مركز جهاني پژوهش هاي هنر معماري بوده كه وابسته به سازمان ملل است.