شماره‌ 1525‏‎ ‎‏‏،‏‎23 April 98 ارديبهشت‌ 1377 ، ‏‎ پنج‌شنبه‌ 3‏‎
Front Page
National
International
Across Iran
Metropolitan
Features
Accidents
Life
Letters
Metropolis
Women
Business
Stocks
Gold
Sports
France 98
Religion
Science/Culture
Arts
Articles
Last Page
پرورند‏‎ جان‌‏‎ به‌‏‎ مسافر‏‎ بزرگان‌ ، ‏‎


ايران‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ تاريخي‌‏‎ تحولات‌‏‎ سير‏‎ و‏‎ جهانگرد‏‎ حقوق‌‏‎
داماد‏‎ محقق‌‏‎ مصطفي‌‏‎ دكتر‏‎

نخستين‌‏‎ شاهد‏‎ گذشته‌‏‎ روزهاي‌ 2220اسفند‏‎ در‏‎ كيش‌‏‎ مرجاني‌‏‎ جزيره‌‏‎
به‌‏‎ كه‌‏‎ همايشي‌‏‎بود‏‎ ايران‌‏‎ اسلامي‌‏‎ جمهوري‌‏‎ و‏‎ جهانگردي‌‏‎ همايش‌‏‎
يافته‌هاي‌‏‎ و‏‎ انديشه‌ها‏‎ محل‌تلاقي‌‏‎ دانشگاه‌‏‎ و‏‎ حوزه‌‏‎ اتحاد‏‎ اعتبار‏‎
و‏‎ صنعت‌جهانگردي‌‏‎ راه‌بردهاي‌‏‎ پيرامون‌‏‎ حوزويان‌‏‎ و‏‎ دانشگاهيان‌‏‎
.بود‏‎ آن‌‏‎ چشم‌اندازهاي‌‏‎


ايران‌‏‎ توريسم‌‏‎ صنعت‌‏‎ نارسايي‌هاي‌‏‎ و‏‎ گره‌گاه‌ها‏‎ همايش‌ ، ‏‎ اين‌‏‎ در‏‎
جستار‏‎ و‏‎ مقاله‌‏‎ انبوهي‌‏‎ در‏‎ و‏‎ گرفت‌‏‎ قرار‏‎ بررسي‌‏‎ و‏‎ بحث‌‏‎ مورد‏‎
راه‌هاي‌‏‎ شد ، ‏‎ گذاشته‌‏‎ داوري‌همگان‌‏‎ معرض‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ اجتماعي‌‏‎ و‏‎ علمي‌‏‎
.شد‏‎ روشن‌‏‎ كنوني‌‏‎ خيز‏‎ بحران‌‏‎ قلمرو‏‎ از‏‎ برون‌رفت‌‏‎
يافته‌هاي‌حجت‌الاسلام‌‏‎ همايش‌ ، ‏‎ به‌‏‎ شده‌‏‎ ارائه‌‏‎ جستارهاي‌‏‎ ميان‌‏‎ از‏‎
نظر‏‎ خود ، ‏‎ نوبه‌‏‎ به‌‏‎ داماد ، ‏‎ محقق‌‏‎ مصطفي‌‏‎ دكتر‏‎. والمسلمين‌‏‎
آن‌‏‎ از‏‎ بخش‌هايي‌‏‎.‎كرد‏‎ جلب‏‎ را‏‎ همايش‌‏‎ در‏‎ حاضران‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎
.مي‌گذرد‏‎ گرامي‌‏‎ خوانندگان‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ ويرايش‌‏‎ اندكي‌‏‎ با‏‎ مقاله‌‏‎



و‏‎ جديد‏‎ شناخت‌هاي‌‏‎ و‏‎ تحقيق‌‏‎ و‏‎ كشف‌‏‎ صرفا‏‎ امروزي‌ ، ‏‎ جهانگرد‏‎ هدف‌‏‎
با‏‎ استثنايي‌‏‎ و‏‎ خاص‌‏‎ طبقه‌‏‎ جهانگردان‌ ، ‏‎ و‏‎ نيست‌‏‎ تازه‌‏‎ آگاهي‌هاي‌‏‎
انگيزه‌هاي‌‏‎ داراي‌‏‎ بلكه‌‏‎ مشابه‌نيستند‏‎ هدف‌هاي‌‏‎ واحد‏‎ انگيزه‌هاي‌‏‎
:از‏‎ عبارتند‏‎ اين‌هدف‌ها‏‎ مهم‌ترين‌‏‎ كه‌‏‎ متفاوت‌اند‏‎ اهداف‌‏‎ و‏‎ مختلف‌‏‎

آثار‏‎ و‏‎ تاريخي‌‏‎ بناهاي‌‏‎ ديدار‏‎ براي‌‏‎ تاريخي‌ ، ‏‎ هدف‌هاي‌‏‎ -الف‌‏‎.‎
كشورها‏‎ تاريخ‌‏‎ شناخت‌‏‎ و‏‎ وموزه‌ها‏‎ باستاني‌‏‎
آگاهي‌‏‎ و‏‎ سنت‌ها‏‎ و‏‎ فرهنگ‌ها‏‎ شناخت‌‏‎ براي‌‏‎ فرهنگي‌ ، ‏‎ هدف‌هاي‌‏‎ -‎ب‏‎.
ملت‌ها‏‎ مذهب‏‎ و‏‎ وهنر‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎
و‏‎ علمي‌‏‎ كنگره‌هاي‌‏‎ در‏‎ شركت‌‏‎ براي‌‏‎ تجاري‌ ، ‏‎ و‏‎ علمي‌‏‎ هدف‌هاي‌‏‎ -‎ج‌‏‎.‎
بازرگاني‌‏‎ و‏‎ صنعتي‌‏‎ نمايشگاه‌هاي‌‏‎ و‏‎ تخصصي‌‏‎ المپيادهاي‌‏‎
و‏‎ مقدسه‌‏‎ اماكن‌‏‎ زيارت‌‏‎ براي‌‏‎ زيارتي‌ ، ‏‎ هدف‌هاي‌‏‎ -د‏‎.‎
نيايشگاه‌ها‏‎ و‏‎ عبادت‌گاه‌ها‏‎
و‏‎ جسم‌‏‎ سلامت‌‏‎ تامين‌‏‎ براي‌‏‎ ورزشي‌ ، ‏‎ و‏‎ تفريحي‌‏‎ هدف‌هاي‌‏‎- -ه‏‎.
.است‌‏‎ ورزشي‌‏‎ فعاليت‌هاي‌‏‎ و‏‎ وتفريح‌‏‎ استراحت‌‏‎ و‏‎ روان‌‏‎
جهانگردان‌ ، ‏‎ نزد‏‎ انگيزه‌ها‏‎ و‏‎ هدف‌ها‏‎ اين‌‏‎ تجربه‌‏‎ و‏‎ شناسائي‌‏‎ با‏‎
توريست‌ ، ‏‎ يا‏‎ جهانگرد‏‎:كه‌‏‎ ندارد‏‎ وجود‏‎ ترديدي‌‏‎ ديگر‏‎ اكنون‌‏‎
ناشناخته‌‏‎ كاشف‌سرزمين‌هاي‌‏‎ و‏‎ نزديك‌‏‎ و‏‎ دور‏‎ كشورهاي‌‏‎ بين‌‏‎ رابط‏‎
فرهنگ‌ها‏‎ دهنده‌‏‎ پيوند‏‎ و‏‎ باستاني‌‏‎ و‏‎ كهن‌‏‎ آثار‏‎ بيننده‌‏‎ يا‏‎
و‏‎ دانش‌ها‏‎ فزاينده‌‏‎ و‏‎ تكنيك‌ها‏‎ و‏‎ هنرها‏‎ ناقل‌‏‎ و‏‎ وسياست‌ها‏‎
پديدآورنده‌‏‎ و‏‎ صنعت‌‏‎ و‏‎ دهنده‌اقتصاد‏‎ توسعه‌‏‎ و‏‎ آگاهي‌ها‏‎
و‏‎ مبشرمحبت‌‏‎ بالاخره‌‏‎ و‏‎ مختلف‌‏‎ مشاغل‌‏‎ و‏‎ جديد‏‎ درامدهاي‌‏‎
.است‌‏‎ دوستي‌ها‏‎ و‏‎ صلح‌‏‎ آور‏‎ پيام‌‏‎ و‏‎ مهرباني‌ها‏‎
سرزمين‌‏‎ در‏‎ ايران‌اما‏‎ تمدن‌‏‎ در‏‎ جهانگرد‏‎ حقوق‌‏‎ از‏‎ حمايت‌‏‎
برخورداري‌‏‎ و‏‎ طولاني‌‏‎ مدنيت‌‏‎ سابقه‌‏‎ سبب‏‎ به‌‏‎ ايران‌‏‎ پهناور‏‎ و‏‎ كهن‌‏‎
اسلام‌‏‎ ظهور‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎ علمي‌ ، ‏‎ و‏‎ فرهنگي‌‏‎ تشكل‌هاي‌‏‎ مواهب‏‎ از‏‎
همواره‌‏‎ جهانگردان‌‏‎ اسلامي‌ ، ‏‎ بخش‌‏‎ حيات‌‏‎ واحكام‌‏‎ قواعد‏‎ حاكميت‌‏‎ و‏‎
قدرشناسي‌هاي‌‏‎ مهمان‌نوازي‌هاو‏‎ و‏‎ حاكمان‌‏‎ رافت‌‏‎ و‏‎ خلق‌‏‎ حسن‌‏‎ از‏‎
اي‌‏‎ به‌نمونه‌‏‎ اينك‌‏‎.‎هستند‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ برخوردار‏‎ مسلمان‌‏‎ ايرانيان‌‏‎
شعراي‌‏‎ اشعار‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ برخوردها‏‎ حسن‌‏‎ و‏‎ نوازي‌ها‏‎ مهمان‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎
مانده‌‏‎ يادگار‏‎ به‌‏‎ مشهور ، ‏‎ جهانگردان‌‏‎ وسفرنامه‌هاي‌‏‎ نامدار‏‎
.مي‌شود‏‎ اشاره‌‏‎ است‌ ، ‏‎
و‏‎ ايران‌‏‎ ادب‏‎ و‏‎ شعر‏‎ نابغه‌‏‎ عليه‌الرحمه‌‏‎ سعدي‌ ، ‏‎ اجل‌‏‎ شيخ‌‏‎.‎
مسير‏‎ سال‌‏‎ چهل‌‏‎ تا‏‎ حدود 30‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ خستگي‌ناپذير ، ‏‎ جهانگرد‏‎
تركستان‌‏‎ و‏‎ وهند‏‎ كاشمر‏‎ و‏‎ آفريقا‏‎ شمال‌‏‎ تا‏‎ مكه‌‏‎ دمشق‌ ، ‏‎ بغداد ، ‏‎
كتاب‏‎ اول‌‏‎ باب‏‎ در‏‎ است‌ ، ‏‎ بازگشته‌‏‎ شيراز‏‎ به‌‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ طي‌‏‎ را‏‎
وي‌ ، ‏‎ جانشين‌‏‎ و‏‎ فرزند‏‎ به‌‏‎ خطاب‏‎ انوشيروان‌‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎ بوستان‌خود ، ‏‎
و‏‎ سياحان‌‏‎ با‏‎ دوستي‌‏‎ و‏‎ مسافران‌‏‎ زمينه‌حرمت‌‏‎ چهارم‌ ، در‏‎ هرمز‏‎
كلي‌‏‎ طور‏‎ به‌‏‎ غريبان‌و‏‎ ونوازش‌‏‎ مسافر‏‎ ميهمانان‌‏‎ از‏‎ پذيرائي‌‏‎
:است‌‏‎ سروده‌‏‎ چنين‌‏‎ جهانگردان‌ ، ‏‎ ايمني‌‏‎ براي‌‏‎
قبول‌‏‎ نيكي‌‏‎ و‏‎ نام‌‏‎ بايدت‌‏‎ نكو‏‎
رسول‌‏‎ و‏‎ بازارگان‌‏‎ نكودار‏‎
پرورند‏‎ جان‌‏‎ به‌‏‎ مسافر‏‎ بزرگان‌ ، ‏‎
برند‏‎ عالم‌‏‎ به‌‏‎ نكويي‌‏‎ نام‌‏‎ كه‌‏‎
قريب‏‎ عن‌‏‎ مملكت‌‏‎ آن‌‏‎ گردد‏‎ تبه‌‏‎
غريب‏‎ آيد‏‎ آزرده‌‏‎ خاطر‏‎ كزو‏‎
دوست‌‏‎ سياح‌‏‎ و‏‎ باش‌‏‎ آشنا ، ‏‎ غريب‏‎
نكوست‌‏‎ نام‌‏‎ جلاب‏‎ سياح‌ ، ‏‎ كه‌‏‎
عزيز‏‎ مسافر‏‎ و‏‎ ضيف‌‏‎ نكودار‏‎
در‏‎ جهانگرد‏‎ شاعر‏‎ اين‌‏‎ قضا‏‎ نيزاز‏‎ باش‌‏‎ حذر‏‎ بر‏‎ وزآسيبشان‌ ، ‏‎
به‌‏‎ مربوط‏‎ خودكه‌‏‎ طويل‌‏‎ سياحت‌هاي‌‏‎ از‏‎ را‏‎ حكايتي‌‏‎ گلستان‌‏‎ كتاب‏‎
نقل‌‏‎ گونه‌‏‎ اين‌‏‎ زيبا‏‎ نثر‏‎ با‏‎ است‌ ، ‏‎ كيش‌‏‎ جزيره‌‏‎ در‏‎ شبي‌‏‎ گذران‌‏‎
:مي‌كند‏‎
و‏‎ داشت‌‏‎ بار‏‎ شتر‏‎ صدوپنجاه‌‏‎ كه‌‏‎ شنيدم‌‏‎ را‏‎ بازرگاني‌‏‎.‎.‎.‎حكايت‌‏‎
خويش‌‏‎ حجره‌‏‎ به‌‏‎ مرا‏‎ كيش‌ ، ‏‎ جزيره‌‏‎ در‏‎ شبي‌‏‎ خدمتكار ، ‏‎ بنده‌‏‎ چهل‌‏‎
فلان‌‏‎ كه‌‏‎ گفتن‌ ، ‏‎ پريشان‌‏‎ سخن‌هاي‌‏‎ از‏‎ نيازمند‏‎ شب‏‎ درآورد ، همه‌‏‎
اين‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ هندوستان‌‏‎ به‌‏‎ بضاعت‌‏‎ فلان‌‏‎ و‏‎ تركستان‌‏‎ به‌‏‎ دينارم‌‏‎
خاطر‏‎ گفتي‌‏‎ گاه‌‏‎.ضمين‌‏‎ را‏‎ چيز‏‎ فلان‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ فلان‌زمين‌‏‎ قباله‌‏‎
درياي‌‏‎ كه‌‏‎ نه‌‏‎ گفتي‌‏‎ باز‏‎.خوش‌است‌‏‎ هوائي‌‏‎ كه‌‏‎ دارم‌ ، ‏‎ اسكندريه‌‏‎
كرده‌‏‎ آن‌‏‎ اگر‏‎.‎است‌‏‎ پيش‌‏‎ در‏‎ ديگرم‌‏‎ سفر‏‎ سعديا‏‎.‎است‌‏‎ مشوش‌‏‎ مغرب‏‎
سفر‏‎ كدام‌‏‎ آن‌‏‎ گفتم‌‏‎.‎بنشينم‌‏‎ گوشه‌اي‌‏‎ به‌‏‎ خويش‌‏‎ عمر‏‎ قيمت‌‏‎ به‌‏‎ شود‏‎
قيمتي‌‏‎ شنيدم‌‏‎ كه‌‏‎ چين‌‏‎ به‌‏‎ بردن‌‏‎ خواهم‌‏‎ پارسي‌‏‎ گوگرد‏‎ است‌؟گفت‌‏‎
رومي‌‏‎ ديباي‌‏‎ و‏‎ آورم‌‏‎ روم‌‏‎ به‌‏‎ كاسه‌چيني‌‏‎ جا‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ و‏‎ دارد‏‎ عظيم‌‏‎
و‏‎ به‌يمن‌‏‎ حلبي‌‏‎ آبگينه‌‏‎ و‏‎ حلب‏‎ به‌‏‎ هندي‌‏‎ فولاد‏‎ و‏‎ هند‏‎ به‌‏‎
دكاني‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ كنم‌‏‎ تجارت‌‏‎ ترك‌‏‎ پس‌‏‎ زان‌‏‎ و‏‎ پارس‌‏‎ به‌‏‎ برديماني‌‏‎
طاقت‌‏‎ بيش‌‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ فرو‏‎ چندان‌‏‎ ماليخوليا‏‎ اين‌‏‎ انصاف‌از‏‎.‎بنشينم‌‏‎
كه‌‏‎ آنها‏‎ از‏‎ بگوي‌ ، ‏‎ سخني‌‏‎ هم‌‏‎ سعدي‌تو‏‎.‎ اي‌‏‎ گفت‌‏‎.‎نماند‏‎ گفتن‌اش‌‏‎
:گفتم‌‏‎ شنيده‌اي‌ ، ‏‎ و‏‎ ديده‌اي‌‏‎
غور‏‎ اقصاي‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ شنيدستي‌‏‎ آن‌‏‎
ستور‏‎ از‏‎ بيفتاد‏‎ بارسالاري‌‏‎
را‏‎ دوست‌‏‎ دنيا‏‎ تنگ‌‏‎ چشم‌‏‎ گفت‌‏‎
گور‏‎ خاك‌‏‎ يا‏‎ پركند‏‎ قناعت‌‏‎ يا‏‎
در‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎ زيبا ، ‏‎ نثر‏‎ اين‌‏‎ متن‌‏‎ در‏‎ سعدي‌ ، ‏‎ مصلح‌الدين‌‏‎ شيخ‌‏‎.‎
آئين‌‏‎ و‏‎ حكومت‌‏‎ شيوه‌‏‎ كه‌‏‎ برآن‌‏‎ شيوا ، علاوه‌‏‎ نظم‌‏‎ آن‌‏‎ متن‌‏‎
مراعات‌‏‎ لزوم‌‏‎ و‏‎ مديريت‌مطلوب‏‎ اعمال‌‏‎ كيفيت‌‏‎ و‏‎ مملكت‌داري‌‏‎
تاكيدش‌‏‎ بيشترين‌‏‎ كرده‌ ، ‏‎ بيان‌‏‎ كامل‌‏‎ صراحت‌‏‎ با‏‎ را‏‎ نصفت‌‏‎ و‏‎ عدالت‌‏‎
تامين‌‏‎ خصوصا‏‎ غريبنوازي‌ ، ‏‎ و‏‎ دوستي‌‏‎ مهمان‌‏‎ ضرورت‌‏‎ زمينه‌‏‎ در‏‎
از‏‎ حكام‌ ، ‏‎ داشتن‌‏‎ برحذر‏‎ و‏‎ مسافران‌‏‎ و‏‎ سياحان‌‏‎ امنيت‌‏‎
:مي‌گويد‏‎ كه‌‏‎ نحوي‌‏‎ به‌‏‎ است‌ ، ‏‎ آنها‏‎ به‌‏‎ آسيبرساندن‌‏‎
داد ، ‏‎ پرورش‌‏‎ ودل‌‏‎ جان‌‏‎ با‏‎ را‏‎ جهانگرد‏‎ يا‏‎ مسافر‏‎ بايد‏‎ -‎
آسيب‏‎ از‏‎ و‏‎ داشت‌‏‎ رادوست‌‏‎ سياحان‌‏‎ و‏‎ نوازش‌‏‎ را‏‎ غريبان‌‏‎ بايد‏‎ -‎
آنان‌‏‎ آسيب‏‎ و‏‎ گزند‏‎ از‏‎ متقابلا‏‎ كردو‏‎ جلوگيري‌‏‎ آنان‌‏‎ به‌‏‎ رساندن‌‏‎
است‌‏‎ كرده‌‏‎ نظر‏‎ اظهار‏‎ صريحا‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎.‎بود‏‎ برحذر‏‎ بايد‏‎ نيز‏‎
آن‌‏‎ شود ، ‏‎ مسافري‌آزرده‌‏‎ خاطر‏‎ و‏‎ نشود‏‎ چنين‌‏‎ كشوري‌‏‎ در‏‎ اگر‏‎ كه‌‏‎
نام‌‏‎ آن‌‏‎ ولات‌‏‎ و‏‎ حكام‌‏‎ از‏‎ و‏‎ شده‌ ، ‏‎ خراب‏‎ و‏‎ تباه‌‏‎ زودي‌‏‎ به‌‏‎ مملكت‌‏‎
.ماند‏‎ نخواهد‏‎ عالم‌‏‎ نيكي‌در‏‎
مثابه‌‏‎ به‌‏‎ دقيقا‏‎ جهانگرد ، ‏‎ شاعر‏‎ اين‌‏‎ سروده‌‏‎ مدلول‌‏‎ و‏‎ مفاد‏‎
و‏‎ حقوق‌‏‎ و‏‎ حق‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ محكمه‌اي‌‏‎ از‏‎ صادره‌‏‎ دادنامه‌‏‎
آن‌‏‎ به‌‏‎ تجاوز‏‎ صورمختلف‌‏‎ و‏‎ تشريح‌‏‎ جهانگرد ، ‏‎ قانوني‌‏‎ مصونيت‌هاي‌‏‎
وكيفر‏‎ مجازات‌‏‎ مستدلا‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ شده‌‏‎ احصاء‏‎ مصونيت‌ها‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎
در‏‎ ايران‌‏‎ اسلامي‌‏‎ سرزمين‌‏‎ در‏‎ و‏‎ تعيين‌‏‎ (والي‌‏‎ يا‏‎ حاكم‌‏‎)‎ متجاوز‏‎
.است‌‏‎ شده‌‏‎ گذارده‌‏‎ اجراء‏‎ موقع‌‏‎ به‌‏‎ هجري‌قمري‌ ، ‏‎ هفتم‌‏‎ قرن‌‏‎
در‏‎ و‏‎ هجري‌‏‎ هفتم‌‏‎ قرن‌‏‎ در‏‎ جهانگرد‏‎ حقوق‌‏‎ از‏‎ است‌‏‎ نمونه‌اي‌‏‎ اين‌‏‎
به‌‏‎ مطلب ، ‏‎ دنباله‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ اسلام‌ ، ‏‎ دين‌مبين‌‏‎ قبول‌‏‎ از‏‎ بعد‏‎ ايران‌‏‎
.شد‏‎ خواهد‏‎ دوران‌اسلامي‌ ، اشاره‌‏‎ در‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ ديگر‏‎ مواردي‌‏‎


اسلام‌‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ ايران‌‏‎ در‏‎
تاريخ‌‏‎ تدوين‌‏‎ و‏‎ آرياها‏‎ حكومت‌‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ اسلام‌ ، ‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ ايران‌‏‎ در‏‎
در‏‎ كه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ بوده‌‏‎ امتياز‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎ داراي‌‏‎ جهانگرد‏‎ و‏‎ مسافر‏‎ نيز‏‎
ميزان‌‏‎ و‏‎ حدود‏‎ دوره‌ ، ‏‎ هر‏‎ تشكل‌هاي‌مدني‌‏‎ در‏‎ و‏‎ مختلف‌‏‎ حكومت‌هاي‌‏‎
هدف‌‏‎ و‏‎ به‌انگيزه‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎ بلكه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ نبوده‌‏‎ مشابه‌‏‎ و‏‎ يكسان‌‏‎ آن‌‏‎
.مي‌شد‏‎ اجراء‏‎ و‏‎ تعيين‌‏‎ آن‌ ، ‏‎ حدود‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎ آن‌‏‎ ياجهانگرد ، ‏‎ مسافر‏‎

اداره‌‏‎ فدرال‌‏‎ صورت‌‏‎ به‌‏‎ ايران‌‏‎ كشور‏‎ كه‌‏‎ عيلامي‌ها‏‎ حكومت‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎
امكانات‌‏‎ از‏‎ نيز‏‎ مسافران‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ معمول‌‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ مي‌شد ، ‏‎
.مي‌كردند‏‎ استفاده‌‏‎ موجود‏‎
آن‌‏‎ چگونگي‌‏‎ به‌‏‎ مكتوب ، ‏‎ روايات‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ تاريخ‌‏‎ فقدان‌‏‎ مسبب‏‎ اگرچه‌‏‎
سير‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ اين‌‏‎ مسلم‌‏‎ ولي‌‏‎ يافت‌ ، ‏‎ وقوف‌‏‎ دقيقانمي‌توان‌‏‎ حقوق‌‏‎
از‏‎ اعم‌‏‎ مسافران‌‏‎ و‏‎ بوده‌است‌‏‎ متداول‌‏‎ دوران‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ سفر‏‎ و‏‎
تاسيسات‌‏‎ و‏‎ شوارع‌‏‎ و‏‎ طرق‌‏‎ از‏‎ جهانگردان‌‏‎ و‏‎ ايرانگردان‌‏‎
.مي‌كرده‌اند‏‎ استفاده‌‏‎ مسافران‌‏‎ دهي‌‏‎ سرويس‌‏‎ وامكانات‌‏‎
تاريخ‌‏‎ كتابمسافران‌‏‎ مندرجات‌‏‎ از‏‎ بخشي‌‏‎ به‌‏‎ نمونه‌ ، ‏‎ براي‌‏‎
:مي‌شود‏‎ مسعودنوربخش‌استناد‏‎ تاليف‌‏‎
رونق‌‏‎ از‏‎ سرزمين‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ و‏‎ روز‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ بي‌گمان‌‏‎..‎
اين‌‏‎ نابودي‌‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎ تا‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ ويژه‌اي‌برخوردار‏‎ واعتبار‏‎
و‏‎ شوش‌‏‎ ميان‌‏‎ درجاده‌هاي‌‏‎ خارجي‌‏‎ و‏‎ داخلي‌‏‎ مسافران‌‏‎ تمدن‌ ، ‏‎
بوده‌اند‏‎ آمد‏‎ و‏‎ رفت‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ خارج‌‏‎ سرزمين‌هاي‌‏‎ و‏‎ داخلي‌‏‎ ايالات‌‏‎
شده‌‏‎ ساخته‌‏‎ مسافران‌‏‎ آن‌‏‎ حال‌‏‎ رفاه‌‏‎ براي‌‏‎ نيز‏‎ تاسيساتي‌‏‎ شايد‏‎ و‏‎
(ص‌ 27‏‎)...است‌‏‎ رفته‌‏‎ ميان‌‏‎ از‏‎ آشوريان‌‏‎ حمله‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ بود‏‎

:هخامنشيان‌‏‎ و‏‎ مادها‏‎ دوران‌‏‎
و‏‎ سير‏‎ نمايان‌گر‏‎ كه‌‏‎ مستندي‌‏‎ و‏‎ صحيح‌‏‎ اطلاع‌‏‎ مادها‏‎ دوران‌‏‎ از‏‎
جهانگردي‌‏‎ استفاده‌‏‎ مورد‏‎ بناهاي‌‏‎ تاسيسات‌و‏‎ وجود‏‎ يا‏‎ و‏‎ سفر‏‎
اين‌‏‎ در‏‎ نيز‏‎ كتابهاي‌موجود ، ‏‎ و‏‎ منابع‌‏‎ در‏‎ و‏‎ نيست‌‏‎ دست‌‏‎ در‏‎ باشد‏‎
.است‌‏‎ نشده‌‏‎ اعلامي‌‏‎ اخبارو‏‎ زمينه‌‏‎
و‏‎ مدارك‌‏‎ دوران‌‏‎ اين‌‏‎ پادشاهان‌‏‎ و‏‎ هخامنشي‌‏‎ دوران‌‏‎ از‏‎ اما‏‎
مستندات‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ و‏‎ است‌‏‎ ناپذير‏‎ كه‌انكار‏‎ است‌‏‎ موجود‏‎ مستنداني‌‏‎
استفاده‌‏‎ وقابل‌‏‎ شده‌‏‎ احداث‌‏‎ ابنيه‌هاي‌‏‎ و‏‎ شوارع‌‏‎ و‏‎ طرق‌‏‎ از‏‎
.است‌‏‎ شده‌‏‎ برده‌‏‎ اسم‌‏‎ مسافران‌‏‎
:مستندات‌‏‎ اين‌‏‎ ازجمله‌‏‎
كيلومتر‏‎ طول‌ 2500‏‎ به‌‏‎ است‌ ، ‏‎ شاهي‌‏‎ راه‌‏‎ نام‌‏‎ به‌‏‎ مشهور‏‎ جاده‌‏‎ -
و‏‎ استفاده‌‏‎ حق‌‏‎ مسافران‌‏‎ و‏‎ شده‌‏‎ ساخته‌‏‎ زمان‌داريوش‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎
مشهور‏‎ مورخ‌‏‎ و‏‎ جهانگرد‏‎ هرودوت‌‏‎ و‏‎ داشتند‏‎ را‏‎ جاده‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ تردد‏‎
شاهي‌‏‎ راه‌‏‎ جاده‌‏‎ مسير‏‎ در‏‎:است‌‏‎ كرده‌‏‎ عبور‏‎ جاده‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ يونان‌‏‎
ساخته‌‏‎ راهي‌‏‎ بين‌‏‎ ايستگاه‌هاي‌‏‎ و‏‎ چاپارخانه‌ها‏‎ كاروان‌سراها ، ‏‎
وتعداد‏‎ است‌‏‎ بوده‌‏‎ مسافران‌‏‎ عموم‌‏‎ استفاده‌‏‎ مورد‏‎ كه‌‏‎ شده‌‏‎
يكصد‏‎ از‏‎ بيش‌‏‎ شاهي‌‏‎ راه‌‏‎ مسير‏‎ در‏‎ شده‌‏‎ ساخته‌‏‎ كاروان‌سراهاي‌‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ دستگاه‌‏‎
كه‌‏‎ شد ، ‏‎ نصب‏‎ جاده‌‏‎ آن‌‏‎ مسير‏‎ در‏‎ نيز‏‎ راهنمائي‌‏‎ ميله‌هاي‌‏‎ -‎
وعابران‌‏‎ مسافران‌‏‎ را ، ‏‎ استفاده‌‏‎ بيشترين‌‏‎ آن‌ها‏‎ از‏‎ دقيقا‏‎
.مي‌كردند‏‎ خارجي‌‏‎ و‏‎ داخلي‌‏‎
شترهاي‌‏‎ و‏‎ اسبها‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ با‏‎ مخصوص‌ ، ‏‎ ماموران‌‏‎ گماردن‌‏‎ -
نيز‏‎ آن‌ها‏‎ كه‌‏‎ جاده‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ ونگاهداري‌‏‎ حفاظت‌‏‎ براي‌‏‎ تندرو ، ‏‎
.سياحان‌بوده‌اند‏‎ و‏‎ جهانگردان‌‏‎ خدمت‌‏‎ در‏‎ غيرمستقيم‌ ، ‏‎
اولين‌‏‎ براي‌‏‎ آن‌‏‎ ساخت‌‏‎ كه‌‏‎ رودخانه‌ها ، ‏‎ روي‌‏‎ شده‌‏‎ احداث‌‏‎ پل‌هاي‌‏‎ -
استفاده‌‏‎ مورد‏‎ بوده‌ ، ‏‎ كبير‏‎ كوروش‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ ايران‌و‏‎ در‏‎ بار‏‎
.مي‌شد‏‎ واقع‌‏‎ سياحان‌‏‎ همه‌‏‎
سياحان‌‏‎ و‏‎ مسافران‌‏‎ استفاده‌‏‎ مورد‏‎ كه‌‏‎ تاسيساتي‌‏‎ و‏‎ ابنيه‌‏‎ احداث‌‏‎
و‏‎ جهانگردي‌‏‎ امر‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ از‏‎ نمونه‌هايي‌‏‎ مي‌تواند‏‎ مي‌شد ، ‏‎ واقع‌‏‎
زمان‌‏‎ آن‌‏‎ سياح‌‏‎ مشهورترين‌‏‎باشد‏‎ جهانگردان‌‏‎ امتيازهاي‌‏‎
تجاري‌‏‎ كاروان‌هاي‌‏‎ با‏‎ همراه‌‏‎ را ، ‏‎ شاهي‌‏‎ جاده‌‏‎ يوناني‌ ، ‏‎ هرودوت‌‏‎
.است‌‏‎ پيموده‌‏‎ مي‌گذشتند ، ‏‎ آسياي‌صغير‏‎ از‏‎ كه‌‏‎
و‏‎ تمدن‌‏‎ دگرگوني‌‏‎ مقدوني‌ ، و‏‎ دست‌اسكندر‏‎ به‌‏‎ ايران‌ ، ‏‎ فتح‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎
جهانگردي‌‏‎ يوناني‌ ، ‏‎ تمدن‌‏‎ و‏‎ فرهنگ‌‏‎ رواج‌‏‎ و‏‎ كهن‌ايراني‌‏‎ فرهنگ‌‏‎
بيشتري‌‏‎ تحرك‌‏‎ ايران‌ ، ‏‎ به‌‏‎ يوناني‌‏‎ جهانگردان‌‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ خصوصا‏‎
با‏‎ سياحاني‌‏‎ متعدد ، ‏‎ قصبات‌‏‎ و‏‎ قراء‏‎ و‏‎ شهرها‏‎ ساخت‌‏‎ با‏‎ و‏‎ يافت‌‏‎
تازه‌‏‎ شهرهاي‌‏‎ از‏‎ و‏‎ آمده‌‏‎ ايران‌‏‎ به‌‏‎ تجاري‌‏‎ و‏‎ بازرگاني‌‏‎ اهداف‌‏‎
.كرده‌اند‏‎ استفاده‌‏‎ آمده‌‏‎ وجود‏‎ به‌‏‎ امكانات‌‏‎ و‏‎ ساخت‌‏‎
و‏‎ توسعه‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ جانشينان‌اسكندر ، ‏‎ و‏‎ زمان‌سلوكيان‌‏‎ در‏‎
تردد‏‎ داشتند ، ‏‎ ويژه‌‏‎ توجه‌‏‎ آن‌ها‏‎ نگهداري‌‏‎ و‏‎ راه‌ها‏‎ تعريض‌‏‎
ايران‌ ، ‏‎ مختلف‌‏‎ نقاط‏‎ در‏‎ و‏‎ سال‌‏‎ طول‌‏‎ در‏‎ كالا‏‎ مبادله‌‏‎ و‏‎ كاروان‌ها‏‎
آن‌‏‎ از‏‎ بازرگانان‌ ، ‏‎ و‏‎ تجاري‌‏‎ سياحان‌‏‎ و‏‎ بوده‌‏‎ رايج‌‏‎ و‏‎ معمول‌‏‎
.مي‌بردند‏‎ بهره‌‏‎ امكانات‌‏‎

اشكانيان‌‏‎ دوران‌‏‎
راه‌هاي‌‏‎ داشتند ، ‏‎ حكومت‌‏‎ پارت‌‏‎ سرزمين‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ اشكاني‌‏‎ دوران‌‏‎ در‏‎
بازرگاني‌‏‎ شاهران‌‏‎ مهم‌ترين‌‏‎ كه‌‏‎ ابريشم‌‏‎ وجاده‌‏‎ شد‏‎ احداث‌‏‎ مهمي‌‏‎
فلات‌‏‎ از‏‎ عبور‏‎ با‏‎ و‏‎ چين‌شروع‌‏‎ كشور‏‎ واز‏‎ است‌‏‎ بوده‌‏‎ قديم‌‏‎ دنيايي‌‏‎
مورد‏‎ مي‌شد ، ‏‎ منتهي‌‏‎ مديترانه‌‏‎ درياي‌‏‎ به‌‏‎ ايران‌‏‎
مسافران‌‏‎ از‏‎.است‌‏‎ بوده‌‏‎ زمان‌‏‎ آن‌‏‎ تجاري‌‏‎ استفاده‌جهانگردان‌‏‎
جانيك‌‏‎ ‎‏‏،‏‎(نهم‌‏‎ اشك‌‏‎) دوم‌‏‎ حكومت‌مهرداد‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ اشكاني‌‏‎ دوره‌‏‎
نامبرده‌‏‎ گفته‌تاريخ‌نگاران‌ ، ‏‎ به‌‏‎.‎است‌‏‎ چين‌‏‎ خاقان‌‏‎ فرستاده‌‏‎ نين‌‏‎
و‏‎ شده‌‏‎ پذيرفته‌‏‎ حرمت‌‏‎ و‏‎ عزت‌‏‎ با‏‎ ايران‌ ، ‏‎ به‌‏‎ ورود‏‎ از‏‎ پس‌‏‎
را‏‎ شترمرغ‌‏‎ از‏‎ بسياري‌‏‎ تخم‌هاي‌‏‎ جمله‌‏‎ چند ، از‏‎ هدايائي‌‏‎ دربازگشت‌‏‎
خود‏‎ با‏‎ بود ، ‏‎ ايران‌‏‎ مركزي‌‏‎ كوير‏‎ در‏‎ نداشت‌و‏‎ وجود‏‎ چين‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎
چين‌‏‎ و‏‎ بين‌ايران‌‏‎ روابط‏‎ تاريخ‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ و‏‎ برد‏‎ كشور‏‎ آن‌‏‎ به‌‏‎
.شد‏‎ برقرار‏‎
:كه‌‏‎ آورده‌اند‏‎ نيز‏‎ و‏‎
از‏‎ بيش‌‏‎ نقل‌‏‎ و‏‎ حمل‌‏‎ وسايل‌‏‎ و‏‎ جاده‌ها‏‎ اشكانيان‌‏‎ عهد‏‎ در‏‎.‎.‎.‎
مختلف‌‏‎ كالاهاي‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ عوارضي‌‏‎ اخذ‏‎ آنهابراي‌‏‎.‎شد‏‎ منظم‌‏‎ پيش‌‏‎
به‌‏‎ بلكه‌‏‎ ‎‏‏،‏‎ توجه‌داشتند‏‎ جاده‌ها‏‎ امنيت‌‏‎ بر‏‎ تنها‏‎ نه‌‏‎ مي‌گرفتند ، ‏‎
.مي‌كوشيدند‏‎ نيز‏‎ وجاده‌ها‏‎ معابر‏‎ اصلاح‌‏‎ در‏‎ خود‏‎ مامورين‌‏‎ وسيله‌‏‎
مسافران‌ ، ‏‎ و‏‎ تجاري‌‏‎ كاروانهاي‌‏‎ آسايش‌‏‎ تامين‌‏‎ براي‌‏‎ دربيابان‌‏‎
دستگاه‌‏‎)‎وجود‏‎ شده‌‏‎ كشف‌‏‎ اسناد‏‎ كرده‌بودند ، ‏‎ ايجاد‏‎ آب‏‎ چاههاي‌‏‎
.مي‌كند‏‎ اثبات‌‏‎ را‏‎ (‎بيابان‌‏‎ سوار‏‎ پليس‌‏‎
يدكي‌‏‎ اسبان‌‏‎ راه‌‏‎ بين‌‏‎ منازل‌‏‎ در‏‎ هخامنشيان‌‏‎ مانند‏‎ اشكانيان‌‏‎
تسريع‌‏‎ نقل‌‏‎ و‏‎ حمل‌‏‎ كار‏‎ در‏‎ آنها‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ با‏‎ تا‏‎ داشتند ، ‏‎
و‏‎ سفر‏‎ تسهيلات‌‏‎ نمودن‌‏‎ فراهم‌‏‎ منظور‏‎ به‌‏‎ دوران‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ شود ، ‏‎
آن‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ مسيرهائي‌‏‎ رفاهي‌‏‎ امكانات‌‏‎ از‏‎ مسافران‌ ، ‏‎ ساختن‌‏‎ آگاه‌‏‎
و‏‎ بروشورها‏‎ امروزي‌‏‎ عبارت‌‏‎ به‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ جزوه‌ها‏‎ مي‌كردند ، ‏‎ سفر‏‎
.مي‌شد‏‎ گذاشته‌‏‎ آنان‌‏‎ اختيار‏‎ در‏‎ كاروانيان‌‏‎ راهنماي‌‏‎ نقشه‌هاي‌‏‎


ساسانيان‌‏‎ دوران‌‏‎
به‌‏‎ هخامنشيان‌ ، ‏‎ دوران‌‏‎ همانند‏‎ نيز‏‎ ساسانيان‌‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎
بر‏‎ علاوه‌‏‎ زمان‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ در‏‎.‎مي‌شد‏‎ توجه‌‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ و‏‎ جهانگردي‌‏‎
به‌‏‎ فيروزآباد‏‎ كيلومتري‌‏‎ جاده‌ 250‏‎ نظير‏‎ جاده‌ها ، ‏‎ احداث‌‏‎
مي‌يافت‌ ، ‏‎ امتداد‏‎ طاهري‌‏‎ بندر‏‎ طرف‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ خليج‌فارس‌ ، ‏‎
رباط‏‎)‎ و‏‎ (ديرگچين‌‏‎)‎ كاروان‌سراي‌‏‎ مانند‏‎ متعدد‏‎ كاروان‌سراهاي‌‏‎
مورد‏‎ كه‌‏‎ شد‏‎ ساخته‌‏‎ ساساني‌‏‎ و‏‎ اشكاني‌‏‎ زمان‌‏‎ معماري‌‏‎ با‏‎ (‎بيستون‌‏‎
.است‌‏‎ بوده‌‏‎ مسافران‌‏‎ استفاده‌‏‎
امنيت‌‏‎ و‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ با‏‎ ارتباط‏‎ در‏‎ و‏‎ دولت‌‏‎ عملكرد‏‎ درباره‌‏‎
تاسيسات‌‏‎ و‏‎ كاروان‌سراها‏‎ و‏‎ ايستگاه‌ها‏‎ و‏‎ كاروان‌رو‏‎ راه‌هاي‌‏‎
:است‌‏‎ شده‌‏‎ اظهارنظر‏‎ چنين‌‏‎ مسافران‌ ، ‏‎ نياز‏‎ مورد‏‎ رفاهي‌‏‎
وسايل‌‏‎ و‏‎ رو‏‎ كاروان‌‏‎ راههاي‌‏‎ امنيت‌‏‎ به‌‏‎ تنها‏‎ نه‌‏‎ دولت‌‏‎..‎
احتياجات‌‏‎ ساير‏‎ و‏‎ كاروان‌سراها‏‎ و‏‎ ايستگاهها‏‎ و‏‎ نقل‌‏‎ و‏‎ حمل‌‏‎
در‏‎ نظارت‌‏‎ براي‌‏‎ خود‏‎ اعمال‌‏‎ از‏‎ بلكه‌‏‎ داشت‌‏‎ توجه‌‏‎ بازرگانان‌‏‎
بنادر‏‎ و‏‎ سرحدي‌‏‎ مناطق‌‏‎ به‌‏‎ اقتصادي‌‏‎ و‏‎ تجاري‌‏‎ كارهاي‌‏‎
با‏‎ مسير‏‎ هر‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ جزئيات‌‏‎ ساسانيان‌ ، ‏‎ عهد‏‎ در‏‎.‎مي‌فرستادند‏‎
تاسيسات‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ و‏‎ جغرافيائي‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ وصف‌ناپذير ، ‏‎ دقتي‌‏‎
و‏‎ اقتصادي‌‏‎ جنبه‌هاي‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ چه‌‏‎ و‏‎ مسافران‌‏‎ نياز‏‎ مورد‏‎ رفاهي‌‏‎
نوع‌‏‎ و‏‎ ميزان‌‏‎ و‏‎ ساكنان‌‏‎ تعداد‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ آماري‌‏‎ اطلاعات‌‏‎ حتي‌‏‎
شده‌‏‎ تثبيت‌‏‎ و‏‎ تدوين‌‏‎ معين‌‏‎ دفاتر‏‎ در‏‎ ماليات‌‏‎ مقدار‏‎ و‏‎ محصولات‌‏‎
مسافران‌‏‎ و‏‎ راه‌‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ عام‌المنفعه‌‏‎ آثار‏‎ تاكنون‌‏‎ بود ، ‏‎
اشكاني‌‏‎ دوران‌‏‎ از‏‎ راهنمايي‌ ، ‏‎ پل‌‏‎ و‏‎ كاروانسراها‏‎ پل‌ ، ‏‎ مانند‏‎
در‏‎ را‏‎ زمان‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ معماري‌‏‎ از‏‎ نشانه‌هائي‌‏‎ اما‏‎ است‌ ، ‏‎ نشده‌‏‎ كشف‌‏‎
نيز‏‎ اسلامي‌‏‎ دوران‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ اسلام‌‏‎ از‏‎ پيش‌‏‎ كاروان‌سراهاي‌‏‎ از‏‎ بعضي‌‏‎
ميان‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ داد‏‎ تشخيص‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ شده‌اند ، ‏‎ بازسازي‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ تعمير‏‎
ساسانيان‌ ، ‏‎ زمان‌‏‎ در‏‎ ايران‌‏‎).‎مي‌شود‏‎ ديده‌‏‎ كاروانسرا‏‎ چند‏‎ آنها‏‎
(سن‌‏‎ كريستن‌‏‎ آرتور‏‎

اسلامي‌‏‎ دوران‌‏‎
در‏‎ اعراب‏‎ نفوذ‏‎ اوليه‌‏‎ سال‌هاي‌‏‎ در‏‎ جز‏‎ به‌‏‎ اسلامي‌‏‎ دوران‌‏‎ در‏‎
آن‌‏‎ متوليان‌‏‎ ناپايدار ، ‏‎ حكومت‌هاي‌‏‎ ظهور‏‎ دليل‌‏‎ به‌‏‎ ايران‌ ، ‏‎
با‏‎ و‏‎ شوند‏‎ مسلط‏‎ كشور‏‎ خارجي‌‏‎ و‏‎ داخلي‌‏‎ اوضاع‌‏‎ بر‏‎ نمي‌توانستند‏‎
رفع‌‏‎ و‏‎ خارجي‌‏‎ هجوم‌‏‎ دفع‌‏‎ و‏‎ امنيت‌‏‎ استقرار‏‎ و‏‎ آرامش‌‏‎ ايجاد‏‎
كاروان‌سراها‏‎ و‏‎ رباطها‏‎ انهدام‌‏‎ و‏‎ ويراني‌‏‎ از‏‎ داخلي‌ ، ‏‎ اغتشاشات‌‏‎
.كنند‏‎ جلوگيري‌‏‎ موجود ، ‏‎ جهانگردي‌‏‎ رفاهي‌‏‎ تاسيسات‌‏‎ ساير‏‎ و‏‎
حكومتي‌‏‎ سلسله‌هاي‌‏‎ ظهور‏‎ با‏‎ قرن‌ ، ‏‎ دو‏‎ حدود‏‎ گذشت‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ ولي‌‏‎
و‏‎ ويراني‌ها‏‎ آن‌‏‎ رفته‌‏‎ رفته‌‏‎ امنيت‌ ، ‏‎ استقرار‏‎ و‏‎ پايدار‏‎
و‏‎ مدني‌‏‎ زندگي‌‏‎ سابقه‌‏‎ اثر‏‎ بر‏‎ سپس‌‏‎ و‏‎ شد‏‎ ترميم‌‏‎ خرابي‌ها‏‎
كه‌‏‎ ايرانيان‌ ، ‏‎ اجتماعي‌‏‎ رفتارهاي‌‏‎ و‏‎ خلق‌‏‎ حسن‌‏‎ از‏‎ حاصل‌‏‎ تجربيات‌‏‎
اجراي‌‏‎ پرتو‏‎ در‏‎ و‏‎ بود‏‎ شرقيان‌‏‎ خاص‌‏‎ مهمان‌نوازي‌هاي‌‏‎ با‏‎ توام‌‏‎
باز‏‎ را‏‎ خود‏‎ پيشين‌‏‎ رونق‌‏‎ سياحت‌‏‎ و‏‎ سير‏‎ اسلامي‌‏‎ قواعد‏‎ و‏‎ احكام‌‏‎
و‏‎ درمانگاهها‏‎ رفاهي‌ ، ‏‎ جديد‏‎ تاسيسات‌‏‎ احداث‌‏‎ با‏‎ يافت‌ ، ‏‎
مرحله‌اي‌‏‎ به‌‏‎ سياحت‌‏‎ و‏‎ سير‏‎ بود ، ‏‎ وقف‌‏‎ شيوه‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ مهمان‌پذيرها‏‎
سياحان‌‏‎ يادداشت‌هاي‌‏‎ و‏‎ سفرنامه‌ها‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ رسيد‏‎ نوين‌‏‎
شده‌‏‎ ياد‏‎ نيكي‌‏‎ به‌‏‎ خارجي‌‏‎ و‏‎ ايراني‌‏‎ از‏‎ اعم‌‏‎ مشهور ، ‏‎ و‏‎ متعدد‏‎
.است‌‏‎
چگونگي‌‏‎ به‌‏‎ نسبت‌‏‎ مشهور‏‎ جهانگردان‌‏‎ سفرنامه‌هاي‌‏‎ بيشتر‏‎ در‏‎
به‌‏‎ اسلام‌‏‎ قبول‌‏‎ از‏‎ پس‌‏‎ ايران‌‏‎ در‏‎ جهانگردي‌‏‎ امتيازات‌‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎
.است‌‏‎ شده‌‏‎ تصريح‌‏‎ زير‏‎ مطالب‏‎
درايران‌‏‎ مخصوصا‏‎ و‏‎ اسلامي‌‏‎ سرزمين‌هاي‌‏‎ در‏‎ سياحت‌‏‎ و‏‎ سير‏‎..‎
ديگر‏‎ هيچ‌جاي‌‏‎ در‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ نظير‏‎ كه‌‏‎ طوري‌‏‎ به‌‏‎ بوده‌‏‎ آسان‌‏‎ بسيار‏‎
آماده‌‏‎ به‌ديگري‌‏‎ كمك‌‏‎ براي‌‏‎ هركس‌‏‎.كرد‏‎ پيدا‏‎ نمي‌شد‏‎ زمين‌‏‎ روي‌‏‎
بناهاي‌‏‎ احداث‌‏‎ شرقي‌ ، ‏‎ مهمان‌نوازي‌‏‎ حسن‌‏‎ مسلمين‌ ، ‏‎ سادگي‌‏‎.‎بود‏‎
موقوفات‌‏‎ برقراري‌‏‎ و‏‎ سياحان‌‏‎ و‏‎ مسافران‌‏‎ به‌‏‎ مربوط‏‎ عام‌المنفعه‌‏‎
مردم‌‏‎ طبقات‌‏‎ تمام‌‏‎ براي‌‏‎ را‏‎ مسافرت‌‏‎ عمل‌‏‎ آنان‌ ، ‏‎ از‏‎ پذيرائي‌‏‎ جهت‌‏‎
درامد‏‎ كه‌‏‎ مي‌شد‏‎ ديده‌‏‎ بسيار‏‎ كهن‌‏‎ وقفنامه‌هاي‌‏‎ در‏‎ مي‌كرد‏‎ تسهيل‌‏‎
وقف‌‏‎ غريبان‌ ، ‏‎ و‏‎ روندگان‌‏‎ و‏‎ برآيندگان‌‏‎ را‏‎ آبادي‌‏‎ چند‏‎ يا‏‎ يك‌‏‎
تا‏‎ آنان‌‏‎ گذران‌‏‎ و‏‎ بيمار‏‎ مسافران‌‏‎ درمان‌‏‎ براي‌‏‎ حتي‌‏‎ كرده‌اند‏‎
درماندگان‌‏‎ سفر‏‎ هزينه‌‏‎ و‏‎ شد‏‎ برقرار‏‎ موقوفاتي‌‏‎ كامل‌ ، ‏‎ بهبودي‌‏‎
زيارت‌‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ تامين‌‏‎ ديارشان‌‏‎ و‏‎ شهر‏‎ به‌‏‎ رسيدن‌‏‎ تا‏‎ نيز‏‎
درمي‌آورد‏‎ حركت‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ بي‌شماري‌‏‎ كاروانهاي‌‏‎ ساله‌‏‎ همه‌‏‎ خدا‏‎ خانه‌‏‎
جاذبه‌‏‎.‎مي‌گرفت‌‏‎ قرار‏‎ توجه‌‏‎ مورد‏‎ مخصوصا‏‎ تجارتي‌‏‎ مسافرتهاي‌‏‎ و‏‎
موج‌‏‎ نيز‏‎ ناشناخته‌‏‎ سرزمين‌هاي‌‏‎ از‏‎ ديدار‏‎ و‏‎ معلومات‌‏‎ فراگرفتن‌‏‎
كشورهاي‌‏‎ در‏‎ مسافرت‌‏‎ به‌‏‎ وادار‏‎ را‏‎ تمدن‌‏‎ تشنگان‌‏‎ كه‌‏‎ بود ، ‏‎ جديدي‌‏‎
انگيزه‌‏‎ جغرافيائي‌‏‎ تحقيقات‌‏‎ دوران‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎.‎مي‌كرد‏‎ بيگانه‌‏‎
حموي‌‏‎ حتي‌ياقوت‌‏‎ مي‌رفت‌ ، ‏‎ شمار‏‎ به‌‏‎ محقق‌‏‎ سياحان‌‏‎ براي‌‏‎ مهمي‌‏‎
و‏‎ است‌‏‎ خداوند‏‎ علاقه‌‏‎ مورد‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ علمي‌‏‎ جغرافيا‏‎ كه‌‏‎ بود‏‎ معتقد‏‎
جهانگردان‌‏‎ اين‌‏‎ جغرافيايي‌‏‎ بررسي‌هاي‌‏‎ و‏‎ آثار‏‎ كه‌‏‎ بود‏‎ رو‏‎ آن‌‏‎ از‏‎
منتهاي‌‏‎ به‌‏‎ (ميلادي‌‏‎ دهم‌‏‎ و‏‎ نهم‌‏‎ قرنهاي‌‏‎) چهارم‌‏‎ و‏‎ سوم‌‏‎ قرون‌‏‎ در‏‎
نوربخش‌‏‎ مسعود‏‎ تاريخ‌ ، ‏‎ ازمسافران‌‏‎ نقل‌‏‎ به‌‏‎)‎.‎رسيد‏‎ خود‏‎ درجه‌‏‎
(حموي‌‏‎ ياقوت‌‏‎ ومعجم‌البلدان‌ ، ‏‎
ممالك‌‏‎ اكتشافات‌‏‎ به‌‏‎ اسلامي‌‏‎ سياحان‌‏‎ زمان‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎.‎.‎.‎
كهن‌‏‎ ايران‌‏‎ به‌‏‎ معطوف‌‏‎ را‏‎ خود‏‎ توجه‌‏‎ مخصوصا‏‎ و‏‎ پرداختند‏‎
و‏‎ مقام‌‏‎ از‏‎ ايراني‌‏‎ محققان‌‏‎ و‏‎ سياحان‌‏‎ آنها‏‎ ميان‌‏‎ در‏‎ نمودند‏‎
....بودند‏‎ برخوردار‏‎ والائي‌‏‎ اعتبار‏‎
با‏‎ انكارو‏‎ غيرقابل‌‏‎ و‏‎ مسلم‌الصدور‏‎ مدارك‌‏‎ و‏‎ تحقيقات‌‏‎ براساس‌‏‎
وجهانگردان‌‏‎ تاريخ‌نويسان‌‏‎ نوشته‌هاي‌‏‎ و‏‎ سفرنامه‌ها‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎
در‏‎ جهانگردي‌‏‎ رونق‌‏‎ و‏‎ رواج‌‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌شود‏‎ ملاحظه‌‏‎ مشهور‏‎
حداقل‌‏‎ جهانگردان‌‏‎ عام‌المنفعه‌ ، ‏‎ بناهاي‌‏‎ احداث‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ دوران‌‏‎
:بوده‌اند‏‎ زير‏‎ مشروحه‌‏‎ امتيازات‌‏‎ و‏‎ حقوق‌‏‎ داراي‌‏‎
ايران‌‏‎ مردم‌‏‎ بي‌دريغ‌‏‎ كمك‌هاي‌‏‎ از‏‎ بهره‌مندي‌‏‎ -الف‌‏‎
مسلمين‌‏‎ عواطف‌‏‎ و‏‎ سادگي‌ها‏‎ از‏‎ برخورداري‌‏‎ -‎ب‏‎
شرقيان‌‏‎ مداوم‌‏‎ مهمان‌نوازي‌هاي‌‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ -ج‌‏‎
محل‌هاي‌‏‎ و‏‎ اماكن‌‏‎ در‏‎ سفر‏‎ و‏‎ سير‏‎ ايام‌‏‎ در‏‎ شايان‌‏‎ پذيرائي‌‏‎ -‎د‏‎
موقوفه‌‏‎
وقفي‌‏‎ درمانگاههاي‌‏‎ در‏‎ درمان‌‏‎ و‏‎ معالجه‌‏‎ --ه‏‎
در‏‎ كامل‌‏‎ بهبودي‌‏‎ تا‏‎ نقاهت‌‏‎ ايام‌‏‎ گذران‌‏‎ و‏‎ استراحت‌‏‎ -و‏‎
وقفي‌‏‎ استراحتگاه‌هاي‌‏‎
سفر‏‎ هزينه‌‏‎ تامين‌‏‎ با‏‎ اصلي‌‏‎ موطن‌‏‎ به‌‏‎ بازگشت‌‏‎ -‎ز‏‎
شده‌‏‎ وقف‌‏‎ آبادي‌‏‎ چند‏‎ يا‏‎ يك‌‏‎ درآمد‏‎ از‏‎ بهره‌مندي‌‏‎ -‎ح‌‏‎
زمان‌‏‎ طول‌‏‎ در‏‎ فوق‌العاده‌‏‎ احترام‌‏‎ و‏‎ والا‏‎ مقام‌‏‎ از‏‎ برخورداري‌‏‎ -‎ط‏‎
ايران‌‏‎ در‏‎ توقف‌‏‎

بزرگ‌‏‎ سياحان‌‏‎ روايت‌‏‎ به‌‏‎ اسلامي‌‏‎ ايران‌‏‎ تمدن‌‏‎ در‏‎ جهانگرد‏‎ حقوق‌‏‎

خارجي‌‏‎ و‏‎ مشهورايراني‌‏‎ سياحان‌‏‎ ديدگاه‌هاي‌‏‎ بررسي‌‏‎ به‌‏‎ اينك‌‏‎
نقاط‏‎ از‏‎ اسلامي‌‏‎ دوران‌‏‎ طول‌‏‎ در‏‎ جهانگردان‌ ، ‏‎ اين‌‏‎.‎مي‌پردازيم‌‏‎
و‏‎ برخورد‏‎ شيوه‌‏‎ از‏‎ و‏‎ كرده‌‏‎ ديدن‌‏‎ ايران‌‏‎ پهناور‏‎ سرزمين‌‏‎ مختلف‌‏‎
روحيه‌‏‎ از‏‎ و‏‎ جهانگردان‌‏‎ با‏‎ ايران‌‏‎ مسلمان‌‏‎ مردم‌‏‎ سلوك‌‏‎ طرز‏‎
موجود‏‎ تسهيلات‌‏‎ و‏‎ امكانات‌‏‎ از‏‎ و‏‎ آنان‌‏‎ غريبنوازي‌‏‎ و‏‎ مهمان‌دوستي‌‏‎
آنها‏‎ حاصل‌‏‎ كه‌‏‎ كرده‌اند‏‎ ياد‏‎ و‏‎ وصف‌‏‎ سرزمين‌ ، ‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ سياحتي‌‏‎ و‏‎
:است‌‏‎ شده‌‏‎ ثبت‌‏‎ ارزشمند‏‎ سفرنامه‌هاي‌‏‎ و‏‎ كتابها‏‎ در‏‎

صفويه‌‏‎ از‏‎ قبل‌‏‎
چهارم‌‏‎ قرن‌‏‎ مشهور‏‎ سياح‌‏‎ بغدادي‌ ، ‏‎ حوقل‌‏‎ محمدبن‌‏‎ ابوالقاسم‌‏‎.‎
متعدد‏‎ رباطهاي‌‏‎ از‏‎ بردن‌‏‎ نام‌‏‎ ضمن‌‏‎ خود‏‎ سفرنامه‌‏‎ در‏‎ هجري‌ ، ‏‎
زمينه‌‏‎ در‏‎ نيكوكار ، ‏‎ و‏‎ خير‏‎ افراد‏‎ وسيله‌‏‎ به‌‏‎ شده‌ ، ‏‎ ساخته‌‏‎
:مي‌نويسد‏‎ چنين‌‏‎ شرقيان‌‏‎ مهمان‌نوازيهاي‌‏‎
گوئي‌همه‌‏‎ كه‌‏‎ است‌ ، ‏‎ چنان‌‏‎ ماوراءالنهر‏‎ مردم‌‏‎ بخشش‌‏‎ اما‏‎.‎.‎.‎
گوئي‌‏‎ شود ، ‏‎ وارد‏‎ ديگري‌‏‎ خانه‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ كسي‌‏‎ و‏‎ خانه‌اند‏‎ يك‌‏‎ افراد‏‎
كه‌‏‎ مهمان‌‏‎ از‏‎ و‏‎ مهمان‌نوازند‏‎ بسيار‏‎ درمي‌آيد ، ‏‎ خود‏‎ خانه‌‏‎ به‌‏‎
وي‌‏‎ از‏‎ بلكه‌‏‎ نيستند ، ‏‎ ناخرسند‏‎ شود ، ‏‎ وارد‏‎ بدانان‌‏‎ شبانه‌‏‎
پاداش‌‏‎ توقع‌‏‎ يا‏‎ بشناسند ، ‏‎ را‏‎ وي‌‏‎ بي‌آنكه‌‏‎ مي‌كنند ، ‏‎ پذيرائي‌‏‎
كوشش‌‏‎ توانگري‌‏‎ و‏‎ مالك‌‏‎ هر‏‎ ماوراءالنهر‏‎ در‏‎.‎باشند‏‎ داشته‌‏‎
ترتيب‏‎ نيز‏‎ بزرگ‌‏‎ سرائي‌‏‎ مهمان‌‏‎ و‏‎ بسازد‏‎ بزرگي‌‏‎ قصر‏‎ كه‌‏‎ مي‌كند‏‎
نيازمنديهاي‌‏‎ تامين‌‏‎ انديشه‌‏‎ در‏‎ را‏‎ روز‏‎ تمام‌‏‎ آنگاه‌‏‎.‎دهد‏‎
پذيرائي‌‏‎ مهمان‌‏‎ از‏‎ فراوان‌‏‎ شوق‌‏‎ با‏‎ و‏‎ مي‌برد‏‎ سر‏‎ به‌‏‎ مهمان‌‏‎
آنجا‏‎ مردم‌‏‎ شود ، ‏‎ وارد‏‎ ناحيه‌اي‌‏‎ به‌‏‎ مهماني‌‏‎ كه‌‏‎ هنگامي‌‏‎ و‏‎ مي‌كند‏‎
نزاع‌‏‎ به‌‏‎ باره‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ و‏‎ مي‌جويند‏‎ پيشي‌‏‎ يكديگر‏‎ بر‏‎ پذيرائي‌‏‎ در‏‎
كه‌‏‎ مي‌كشد ، ‏‎ جا‏‎ بدان‌‏‎ رقابت‌‏‎ مهمان‌نوازي‌‏‎ در‏‎ گاهي‌‏‎ و‏‎ برمي‌خيزند‏‎
كه‌‏‎ مردم‌‏‎ ساير‏‎ خلاف‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ مي‌رود‏‎ ميان‌‏‎ از‏‎ آنان‌‏‎ املاك‌‏‎ و‏‎ اموال‌‏‎
مال‌‏‎ فراواني‌‏‎ و‏‎ ملك‌‏‎ به‌‏‎ مي‌ورزند ، ‏‎ رقابت‌‏‎ مال‌‏‎ آوردن‌‏‎ گرد‏‎ در‏‎
به‌‏‎ بود‏‎ معروف‌‏‎ كه‌‏‎ ديدم‌‏‎ خانه‌اي‌‏‎ آثار‏‎ سغد ، ‏‎ در‏‎.‎مي‌كنند‏‎ مباهات‌‏‎
بر‏‎ زياده‌‏‎ آن‌‏‎ در‏‎ و‏‎ بود‏‎ شده‌‏‎ مهمان‌سرا‏‎ و‏‎ كه‌اقامتگاه‌‏‎ اين‌‏‎
نمي‌شده‌‏‎ ممانعت‌‏‎ مهماني‌‏‎ هيچ‌‏‎ ورود‏‎ از‏‎ و‏‎ ماند‏‎ گشاده‌‏‎ سال‌‏‎ ‎‏‏100‏‎
بيش‌از‏‎ قبلي‌ ، ‏‎ بي‌آمادگي‌‏‎ ناگهان‌‏‎ به‌‏‎ شبانه‌‏‎ اوقات‌‏‎ بسا‏‎ و‏‎ است‌‏‎
جامي‌آمدند‏‎ بدان‌‏‎ خود‏‎ حشم‌‏‎ و‏‎ ستوران‌‏‎ با‏‎ تن‌‏‎ دويست‌‏‎ تا‏‎ صد‏‎ يك‌‏‎
آن‌‏‎ جز‏‎ خوراك‌و‏‎ و‏‎ ستوران‌‏‎ علف‌‏‎ از‏‎ نيازمندي‌هايشان‌‏‎ تمام‌‏‎ و‏‎
خودنيازمند‏‎ بند‏‎ و‏‎ بار‏‎ از‏‎ چيزي‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎ بي‌آن‌‏‎ مي‌شد ، ‏‎ فراهم‌‏‎
آنجا‏‎ روزهادر‏‎ چه‌‏‎ اگر‏‎ رفته‌‏‎ رنج‌‏‎ در‏‎ خانه‌‏‎ صاحب‏‎ يا‏‎ باشند ، ‏‎
او‏‎ مايحتاج‌‏‎ و‏‎ گمارده‌اند‏‎ را‏‎ شخصي‌‏‎ كاري‌‏‎ هر‏‎ براي‌‏‎.‎كنند‏‎ اقامت‌‏‎
ورود‏‎ هنگام‌‏‎ كه‌‏‎ چنان‌‏‎ مي‌كنند ، ‏‎ تهيه‌‏‎ بي‌درنگ‌‏‎ مرتبا‏‎ را‏‎
پذيرائي‌‏‎ از‏‎ خانه‌‏‎ صاحب‏‎ و‏‎ نيست‌‏‎ تكلفي‌‏‎ هيچ‌گونه‌‏‎ مهمانان‌ ، ‏‎
نقل‌‏‎ به‌‏‎) است‌‏‎ شادمان‌‏‎ بسيار‏‎ آنان‌ ، ‏‎ درباره‌‏‎ مساوات‌‏‎ و‏‎ مهمانان‌‏‎
(شعار‏‎ جعفر‏‎ دكتر‏‎ ترجمه‌‏‎ ازصوره‌الارض‌‏‎
دارد‏‎ ادامه‌‏‎




© 1998 HAMSHAHRI, All rights reserved.