ساماندهي طرح در روشن‌ها سايه
اقتصادي
در اولويتها و راهبردها مواضع ، ديدگاهها ، بر مروري
دولت اقتصادي كلان برنامه‌ء
نه و پاسخگوست كامل تثبيت سياست نه:موافق ديدگاه يك
موجود وضع با متناسب كنوني طرح و چرا و بي‌چون تعديل سياست
است كشور
در اولويتها و راهبردها مواضع ، ديدگاهها ، مجموعه در
فرهنگي سياسي ، -اجتماعي -اقتصادي توسعه كلان برنامه
كه كشورمان رئيس‌جمهور خاتمي محمد سيد والمسلمين حجت‌الاسلام
جمهوري رياست انتخابات دوره هفتمين برگزاري هنگام به
اقتصادي توسعه بخش در ;يافت انتشار ماه 1376 درارديبهشت
:مي‌خوانيم
اقتصادي خوداتكايي ارتقاي و استقلال حفظ -
اقتصادي عدالت گسترش و تامين -
جانبه همه و درون‌زا متوازن ، پايدار ، توسعه و سازندگي -
اقتصادي ثبات و امنيت ارتقاي و بسط -
تصميمات در محروم و درآمد كم طبقات از حمايت و مراقبت -
.اقتصادي
اقتصادي اولويت‌هاي‌برنامه به مربوط محورهاي بخش همين در
و گراني با مبارزه:است شده مشخص زير شرح به جمهور ، رئيس
نظارت كافي ، درآمد و اشتغال ايجاد تورم ، و نقدينگي مهار
كشاورزان از حمايت توزيع ، و توليد در عادلانه قيمت‌گذاري بر
و صنعتگران براي مطمئن شرايط ايجاد كشاورزي ، بخش و
خدمات و كالاها در تنوع ايجاد ملي ، توليدات شكوفايي
پول تقويت ،(محصولي تك) نفتي اقتصاد از رهايي و صادراتي
توليدي ، امور در سرمايه‌گذاري و پس‌انداز تشويق ملي ،
تقويت و گسترش سرمايه ، بازار بر نظارت و كردن قانونمند
.تعاون بخش
آقاي جمهوري رياست دوره از سال يك گذشت از پس اكنون
قالب در دولت اقتصادي كلان برنامه‌هاي وجهت‌گيري پايه خاتمي ،
طرح اين محتوايماست روي پيش كشور ، اقتصادي ساماندهي طرح
تعديل ساله دوره 8 يك از پس كه است برانگيز بحث رو ، آن از
از بخشي.مي‌شود ارائه سازندگي دوران به موسوم اقتصادي
طرح ، اين درباره را كارشناسان و مسئولان ديدگاهها و نظرات
.مي‌خوانيد شماره همين در
و مشاوران انتخاب در خاتمي سيدمحمد والمسلمين حجت‌الاسلام
مورد ابتدا همان از كه كرد عمل گونه‌اي اقتصادي مسئولان
.قرارگرفت اقتصادي و سياسي كارشناسان توجه
حاضر خود كار محل در جمهوري رئيس آنكه از پس روز چند تنها
طرح كشور اقتصاد براي تا خواست مسئولان و مشاوران از شد
و اقتصادي امور وزير نمازي حسين دكتر.كنند تهيه تازه‌اي
اقتصادي‌از ساماندهي طرح تدوين:مي‌گويد باره اين در دارايي
به كه ستادي در و گرفت قرار كار دستور در پارسال زمستان
اقتصادي مسئولان و صاحبنظر افراد از تشكيل‌شد منظور همين
در اقتصاد درباره‌ساماندهي را خود ديدگاههاي تا شد دعوت
.سازند مطرح ستاد اين
نشان اقتصادي ساماندهي طرح دقيق بررسي گذشته با متفاوت
با طرح اين شده‌در اتخاذ اقتصادي كه‌سياستهاي مي‌دهد
محسوسي به‌طور تا 1374 دوران 1368 اقتصادي سياستهاي
.متفاوت‌است
به برخي:مي‌گويد باره اين در دارايي و اقتصادي امور وزير
پيگير جديد دولت آيا كه بودند اين‌پرسش پاسخ دنبال
خواهد تعديل همان‌سياستهاي يا سال 1374 از قبل سياستهاي
دنبال‌رهاسازي به جديد دولت داد ، نشان طرح اين خير؟ يا بود
.نيست بازار كار و ساز از استفاده و قيمت‌ها
طرح در سياستهايي هستند باور براين نيز اقتصادي كارشناسان
تعديل سياستهاي با كه است گرفته توجه‌قرار مورد ساماندهي
.دارد منافات
توجه مورد يارانه‌ها تدريجي حذف تعديل سياست در مثال به‌طور
در يارانه‌ها افزايش ساماندهي طرح سياستهاي در اما بود ،
چنگ از قيمت‌ها رهاسازي سياستهاي‌تعديل در.است توجه كانون
برخوردار اهميت‌زيادي از دولتي قيمت‌گذاري و دولتي كنترلهاي
عمده‌اي بخش براي دولتي كه‌قيمت‌گذاري حالي در بود ،
طرح در شده اعلام گانه سياستهاي 14 جزء خدمات و ازكالاها
ساله دوران 5 ويژه به تعديل درسياستهاي.است ساماندهي
متغير يك مثابه ارزبه نرخ كه بود براين تلاش تا 1372 1368
تقاضا و عرضه قواي وسيله به و بازار در اقتصادي مهم
اقتصاد ساماندهي براي شده اعلام سياستهاي در اما تعيين‌شود ،
.خواهدشد ارزتثبيت نرخ
:مي‌گويد باره اين در اقتصادي كارشناس نصرتي پرويز
در كه تعديل سياستهاي و اقتصادي ساماندهي طرح تفاوتهاي
از برخي.است ملموس شود گرفته كار به تا 1374 سالهاي 1368
بينش لحاظ به اقتصادي ساماندهي طرح تنظيم ستاد موثر اعضاي
دليل همين به و نيستند موافق تعديل سياستهاي با اقتصادي
.است تعديل سياستهاي با تضاد در اساسي به‌صورت يادشده طرح
سياه سياه تا سفيد سفيد
مسئولان اقتصاددانان ، اقتصادي ، كارشناسان گذشته روزهاي در
طرح اين باره در اجتماعي گروههاي از ديگر برخي و اقتصادي
.كرده‌اند ابراز را خود نظرات
اقتصاد رشته ارشد كارشناسي دانشجوي مراديان گل غلامحسين
روزهاي در كه كساني اكثر نوشته‌هاي و اظهارات من:مي‌گويد
روزنامه‌هاي در را داده‌اند نظر ساماندهي طرح درباره گذشته
يا شده ارايه نظريه‌هاي و اظهارات.كرده‌ام مطالعه گوناگون
و هستند ساماندهي طرح موافق كامل به‌طور و هستند سفيد سفيد
البته.كرده‌اند مخالفت كامل به‌طور آن با و سياه سياه يا
و قوت نقاط داراي را ساماندهي طرح كه بوده‌اند نيز كساني
اما.كرده‌اند نگاه طرح به زاويه اين واز دانسته ضعف نقاط
.است اندك گروه اين تعداد
تاييد را گل‌مراديان نظر زمينه اين در نيز مهدي‌فر عباس
اعلام گانه سياستهاي 14 اينكه به توجه با:مي‌گويد و مي‌كند
و كرد پياده جداگانه صورت به نمي‌توان را طرح اين در شده
مجموعه‌طرح اجراي مي‌تواند سياستها اين از هركدام اجراي عدم
كامل طور به كه كساني من نظر به كند ، مواجه اخلال با را
كه كساني به نسبت مي‌كنند ، قبول يا رد نظررا مورد سياستهاي
اجرا بايد كه است نقاطقوتي داراي ساماندهي طرح معتقدند
شفاف‌تري ديدگاه شوند برطرف مرور به آن ضعف‌هاي و شود
.دارند
موافقان
ويژگيهاي شده ياد طرح مي‌گويند ساماندهي طرح موافقان
.است نداشته وجود گذشته درسياستهاي كه دارد برجسته‌اي
:مي‌گويد رئيس‌جمهور اقتصادي مشاوران از يكي مزروعي علي
اولين كه است اين كشور اقتصادي طرح‌ساماندهي برتري مهمترين
و فكري گوناگون بامشربهاي صاحبنظران جمعي مشاركت تجربه
.است كشور براي اقتصادي طرح يك به دستيابي در سياسي
ما كشور ويژگيهاي‌خاص و است بومي يك‌طرح ساماندهي طرح
.رامي‌طلبد بومي طرح يك
ساماندهي طرح انساني كه‌نگاه است باور اين بر مزروعي
تقدم‌عدالت.است آن ديگر ازبرتريهاي كشور اقتصاد
پاي آن بر اقتصادي ساماندهي طرح در كه برتوسعه اجتماعي
ديگر برتريهاي از مزروعي نظر از است شده فشاري
.است ساماندهي‌اقتصادي
من نظر:مي‌گويد نيز ايران آمار مركز رئيس زالي عباسعلي
راهي اين جز دولت معتقدم و است طرح‌مثبت اين درباره
اقدام مشكلات كردن برطرف به نسبت ديرتر چه هر و نداشت
اعتقاد ايران آمار مركز رئيس.مي‌شد مشكل‌تر آنها حل مي‌كرد
كامل تثبيت سياست نه كه مي‌دهد نشان گذشته تجارب دارد ،
فعلي طرح و چرا و بي‌چون تعديل سياست نه و است جوابگو
طراحي فعلي وضعيت اساس بر و است كشور موجود وضع با متناسب
.است شده
از اقتصادي كارشناسان از شماري ديگر سوي مخالفان‌از
معتقدند و كرده نگاه اقتصادي ساماندهي طرح به ديگري دريچه
.است لازم كارامدي فاقد طرح اين كه
ديدگاه اساس بر ساماندهي طرح:مي‌گويد غني‌نژاد موسي دكتر
مقدم برتوليد را كه‌توزيع شده‌است تدوين كساني
توليد مشكل نمي‌تواند كه است گونه‌اي ديدگاه اين.مي‌دانند
.كند حل را كشور در
كه است بوده اين قضيه طرح اين در:مي‌افزايد غني‌نژاد دكتر
عملي نظر از طرح اين و نگهدارند راراضي همه مي‌خواهند
هم و دارد وجود يارانه هم طرح اين در.نيست جدي خيلي
از حمايت هم و مي‌كند كم را دولت تصدي هم آزادسازي ،
هم با اينهامصرفكنندگان از حمايت هم و توليدكنندگان
دانش‌آموخته قديمي محمدرضانميباشد قابل‌جمع و دارد تناقض
مساله‌اي مهمترين:مي‌گويد طرح اين درباره نيز اقتصاد علم
استراتژي تعيين است شده گرفته ناديده طرح اين در كه
.است اقتصادي
دولت استراتژي آيا كه نمي‌كند مشخص بالاخره ساماندهي طرح
مهم خيلي اين يابرنامه است پيشرفت‌اقتصادي‌بازار براي
.است
بازار از توامان صورت به دارد قصد دولت اگر:مي‌افزايد وي
كه را جاهايي و مداخله حد بايد كند ، استفاده وبرنامه
.سازد آشكار كند ، دخالت اقتصاد در دولت عنوان به مي‌خواهد
طرح كه مي‌گويند هستند مخالف طرح اين با كه كساني بيشتر
.است اقتصادي روشن استراتژي فاقد اولا اقتصادي ، ساماندهي
يكديگر با اساسي و جدي صورتي به شده اعلام سياستهاي ثانيا
.هستند ناسازگار
مسئولان و كارشناسان از اجرايي‌تعدادي راهكارهاي
درباره نبايد كه هستند اعتقاد اين بر اقتصادي
آن اجرايي راهكارهاي اينكه بدون اقتصادي ساماندهي طرح
.كرد داوري شود تدوين
مرحله اين در:مي‌گويد ايران آمار مركز رئيس زالي عباسعلي
سياستها و است شده داده نشان واولويتها جهت‌گيري طرح از
.شد خواهد ارائه دوباره آن اجراي نحوه و
گذاشته صحه مساله اين بر نيز دارايي و اقتصادي امور وزير
.دانست اقتصادي رابرنامه طرح‌ساماندهي نبايد:ومي‌گويد
همين و شد تدوين‌خواهد آينده در طرح اجرايي راهكارهاي
.گيرد قرار توجه مورد بايد كه است مساله
:مي‌گويد نيز انوري مجتبي سرمايه‌گذاري‌مهندس امنيت
گرفته بحران‌قرار در بارها گذشته دهه چند در ايران اقتصاد
دهه‌هاي در گرفته شكل عوامل از ناشي كنوني بحران.است
صدور درآمد به دولت بودجه ساختار شديد بويژه‌وابستگي گذشته
موجب بحرانها.نمي‌شود گذشته‌مربوط يكسال به و است نفت‌خام
شده اقتصادي‌كشور توان از بهره‌گيري و توسعه روند در اختلال
.است
درآمد از توجهي قابل بخش كه شد موجب نفت قيمت كاهش بحران
جمهوربودجه رئيس گفته به بنا يا برود دست از دولت ارزي
منجر نهايت در و دهد قرار نوسان معرض در همواره را كشور
و توسعه برنامه طرحهاي كندي دولت ، بودجه كسري بروز به
.گردد كشور صنايع مشكلات
لحاظ از ما كشور كه است ديدگاهي متاسفانه:مي‌افزايد وي
.است شده شناخته نفت‌خيز كشور يك اقتصادي ، درآمد و فعاليت
مجموع از درصد جهان‌و 15 نفت ذخاير كل از درصد حدود 8
سال پنجاه در.است ايران در دنيا گاز ذخاير
مالي منابع تامين براي كشور اقتصادي اخير ، برنامه‌ريزان
توجه نفت به عمدتا توليد ورشد سرمايه‌گذاري جهت نياز مورد
ارزي اصلي‌درآمدهاي منبع درصد حاضر 80 حال در.داشته‌اند
نوسانات تاثير تحت شدت به آن قيمت كه است نفت كشور
مديريت نوسانات اين.است سياسي مسائل و بازارجهاني
اقتصادي ساختار و كرده خلاتصميم‌گيري دچار را كشور اقتصادي
توجه بايد درآمدهاي‌نفتي جايگزيني براي.مي‌كند آسيبپذير را
توليد معدني ، مواد توليد و توسعه اقتصاد به ويژه
اولويت در كشاورزي محصولات توليد و فرآورده‌هاي‌پتروشيمي
وارد بيشتري افزوده معدني‌ارزش مواد فرآوري با.گيرند قرار
ساماندهي‌بايد طرح در لذا شد ، خواهد كشور اقتصادي چرخه
.شود مبذول معدني مواد اقتصاد به ويژه توجه
كه است مصمم دولت:فرمودند جمهوري رياست كه همانطوري
.كند دنبال را بودجه اصلاح روند
از استفاده ضرورت راستا اين در:مي‌دهد ادامه انوري مهندس
لحظه‌اي كه مي‌گردد مطرح نفت جايگزيني براي بالقوه امكانات
بهتر يا جمهور رئيس ساماندهي‌اقتصادي طرح.كرد درنگ نبايد
كه است روشنگرآن واقع در بناميم ماده‌اي آنرامنشور 6 است
.گيرد قرار عميق بررسي مورد ديگر بار كشور اقتصادي ساختار
از درستي ترسيم كه رسيده آن وقت جمهور ، پيام‌رئيس با
بنا.بپردازيم آن ساماندهي به و باشيم داشته كشور اقتصاد
جهت‌سرمايه‌گذاري لازم منابع تامين جمهوربراي رئيس گفته به
مدنظر آن از حمايت و سرمايه‌گذاري امنيت بايد توليد رشد و
.باشد
هدفهاي تامين راه تنها خارجي و داخلي از اعم سرمايه‌گذاري
كه حقوقي بي‌ثباتي شرايط در.امروزاست جهان در اقتصادي
نمي‌دهند ، سرمايه‌گذاري‌نشان به تمايلي داخلي سرمايه‌داران
كمبود بويژه است ، ترديد در خارجي سرمايه ورود احتمال
كرده مشكل را خارجي سرمايه‌هاي جذب مالي‌بين‌المللي ، منابع
سرمايه ، جلب جهت بي‌رويه‌دستگاهها دخالت‌هاي متاسفانه.است
را رقابت در انگيزه عملا دولتي ، بوروكراسي‌هاي
كه زماني تا.است قرارداده ركود در يا كند درسرمايه‌گذاري
داخلي سرمايه‌گذاري تنها نه شود ، كشورفراهم در حقوقي امنيت
مناسب بستررا خارجي سرمايه‌گذاري بلكه نمي‌گيرد ، شكل
ساماندهي براي انوري مجتبي مهندس گفته به.نمي‌بيند
زنجيره‌اي فرايند جهت‌يك را لازم توانايي‌هاي بايد اقتصادي
سرانه درآمد و ملي توليد سطح بردن بالا -:كاربست به زير
.جمعيت كردن مهار راه از
.بيكاري نرخ كاهش و شغلي فرصت‌هاي ايجاد -
دانش ارتقاء به توجه با) داخلي منابع از بيشتر بهره‌وري -
.(فني مهارت‌هاي و
سرمايه جلب جهت كافي انگيزه‌هاي و حقوقي امنيت ايجاد -
جلب در خارجي شركاي با همكاري امكان -.خارجي و داخلي
.تكنولوژي و سرمايه
مقررات و قوانين حذف و اقتصادي مقررات و قوانين ثبات -
.بازدارنده
براي آمادگي و اقتصادي و سياسي انزواي از آمدن بيرون -
.پيشرفته جهان با همكاري
.سرمايه جلب جهت دستگاهها بي‌رويه دخالت‌هاي از مصونيت -
|
