جنبشهاي و اسلامي ايدئولوژي
پيشرو
(پاياني بخش) اسلام و ايدئولوژي
به اسلام و ايدئولوژي مقاله نخست بخش در:اشاره
براي باابزاري و ايدئولوژي عنوان به اسلام رشد زمينه‌هاي
خليج‌فارس ، جنوبي حاشيه‌ء كشورهاي در حكام حاكميت توجيه
نهايت در و سلفيه جنبشهاي با ايدئولوژي چالشهاي همچنين
در شد ، اشاره اول جهاني جنگ از بعد طلبي اصلاح جنبش رشد
چگونگي و پيشرو جنبشهاي و اسلام موضوع نويسنده شماره اين
را مراكش و مصر در ايدئولوژي افراطي‌شدن و خشونت شكل‌گيري
دو همزيستي از نادرستي برداشت ارائه ضمن و مي‌كند مطرح
جمهوري اساسي قانون در مردم حاكميت و الله حاكميت موضوع
عصر در ديني فكر بازآفريني از نشانه‌اي را آن ايران ، اسلامي
.مي‌داند جديد
غربي متفكران ديدگاههاي با شدن آشنا براي مطلب اين مطالعه
نگرش با ديدگاهها اين تفاوت و اسلام جهان به نسبت
.است مفيد اسلامي ، انديشمندان
مقالات گروه
بود اصلاح‌طلبي ايدئولوژيهاي آن عليه توطئه‌اي مارابوتيسم ،
حاليكه در بودند شده وفراموش داشتند وجود الجزاير در كه
عمومي افكار در نقش ايفاي به عقايد اين و بودند درست
اصلاح‌طلبان ، اصول رسمي ايدئولوژيهاي.مي‌دادند ادامه
نخبگان توسط ابتدا در كه مي‌دادند ارائه اسلام از تفاسيري
يا خودآگاه بطور مدني ، ارزشهايشد جذب و مدون ديده آموزش
و نمود كامل را اصلاح‌طلبان جنبش ديني ناخودآگاه ، مفاهيم
اسلام حاملان.كرد مهيا اسلام ، عقلاني فهم براي را زمينه
اسلام باشند داشته را كاري چنين قصد اينكه بدون اصلاح‌طلب ،
و بخشيدند عينيت اعمال ، و اصول به طرح‌ريزي‌آن طريق از را
.كردند جدا زندگي ديگر جنبه‌هاي از
پيشرو جنبشهاي ايدئولوژي مثابه به اسلام
است جديد دنياي به مقيد مسلمان فرد اعمال و اصول
سنت‌گرايان ، اصولگرايان ، ميان تمايزات و
آنها اگر بود خواهند كننده گمراه واسلامگرايان نوگرايان
اتفاق آن بر همگي كه را عملي ايدئولوژيهاي مشترك زمينه
هنجاري تحولات از فارغ مسلماني هيچ انگارند ، دارندناديده
و نمي‌باشد است ، گرفته فرا را دنيا تمام كه وتكنولوژيكي
تعليم در واقعي اختلافات درگرو اصول ، تمام توسعه و انتشار
در كه صرف اسلامي جنبشهاي.مي‌باشد اجتماعي وضعيت و آموزش و
در كه بود نخبگي پديده يك زيادي حد تا شد آغاز دهه 1880
مسلمانان كنگره‌هاي و مي‌شد برنامه‌ريزي صحبتها ، و نوشته‌ها
و راهها و مي‌كرد تاكيد اجتماعي و سياسي وحدت اهميت بر
همگوني جنبشها اين.مي‌جستند هدف آن تحصيل براي ابزارهايي
آن از كه داشت وآلماني‌گري يوناني‌گري ساختاري‌باجنبشهاي
تفوق برابر در واكنشي مي‌توانست‌به‌عنوان و مي‌كرد پيروي
اولين.شود تلقي قرن‌نوزدهم اواخر در اروپائيان
در امپرياليستي ايدئولوژي ماننديك به اسلامگرايي [حركت]
-1909) حكومت مدت دوم عبدالحميد عثماني سلطان حكومت اثناي
تشكيلات يك به‌عنوان آن از آشكار بطور و شد نمايان (1876
راس به‌عنوان آن نقش افزايش براي ابزاري مانند و رمزي
حمايت.آمد عمل به حمايت مسلمانان جامعه رهبر و امپراتوري
بعد جوان تركهاي گرايان ملي جنبش ظهور با جنبشها اين از
تركهاي اسلامگرايي ، به كنيد نگاه].رفت بين از سال 1908 از
عمل و باور بخشي عينيت نافذتر و موفق‌تر نمونه.[جوان
در كه مصراست (Muslim Brotherhood) اسلامي ، اخوان‌المسلمين
يك ارائه با به‌ويژه و يافت تاسيس يا 1928 سالهاي 1927
مدرن شرايط به مربوط مستقيما كه ديانت از ديگري برداشت
مردان كه گفتگوهايي و ديني مرجعيت به تا مي‌رسيد نظر به
جنبشهاي.كرد رشد سرعت به مي‌دادند تعليم سنتي ديده آموزش
بر.مي‌كرد پيروي مصريان الگوي از ديگر جاهاي در بعدي
اطاعت به كه بودند مجبور اعضاء ديني ، سازمانهاي خلاف‌رقابت
اعضاي براي مجازاتهايي و كنند ياد قسم نهضت از كامل
جنبش اولين اخوان‌المسلمين.مي‌شد گرفته نظر در كار مسامحه
به‌عنوان فردي اصلاح و مجدد وحدت بر كه شد سياسي‌توده‌اي
طرفدار كاملا مسلمان جامعه تحقق براي يك‌مقدمه‌اي
غرب تاثيرات جنبش اين شده ، نهاده بنا دنياي‌مدرن ،
.نمي‌كرد نفي را بودند اسلام به خدمت آماده كه ونهادهايي
ديگر ملل سياسي اهداف با دراصول ايدئولوژيكي عقايد چنين
زمانهايي در المسلمين دليل‌اخوان همين به و است منطبق
سعودي‌در دولت.كردند كشورهادريافت از ضمني حمايتهايي
مخالف جبهه به‌عنوان خصوصا و 1960 دهه‌هاي 1950
ديني غير بعث حزب و جمال‌عبدالناصر ، مصر عربي ناسيوناليسم
نيز اردن.نمود حمايت المسلمين اخوان از عراق ، و سوريه
مستقيم انتقاد از اينكه شرط به دانست روا را جنبشها اين
را جنبشها اين اسرائيل حتي.ورزد اجتناب پادشاهي حكومت
از ديگري جنبه عنوان به دهه 1970 طول در اشغاليش درمناطق
اخوان به كنيد نگاه].كرد تشويق فلسطين آزاديبخش سازمان
[المسلمين
اسلامي ايدئولوژي شدن افراطي
و 1960 دهه 1950 در مصر المسلمين اخوان شديد محدوديت
فراهم افراطي‌تر تفاسير براي را زمينه رهبري ، وفقدان
پيوستند افراطگرا مبارزان از جوانتر نسلي به آنها.نمود
.كنند مصالحه ايالات امور اولياي با كه‌نمي‌خواستند
و دنيوي ايدئولوژيهاي براي ديگر جنبه يك اين‌مبارزان
با كه مي‌جستند عقايدي و مفاهيم مجموعه با جنبشهاي‌سياسي
زنداني اردوگاههاي و زندانها.مي‌رسيد نظر به اسلام ، بيگانه
حكومت اخلاقي انحطاط براي آشكاري نماد ناصردرمصر ،
يك [Jahil] جاهليت.مي‌شد افراطي ديني افكار ومكاني‌براي
شخصي نفع و حرمتي بي جهل ، از وضعيتي كه است اصطلاح‌قرآني
گرايان افراط براي و داشت وجود قرآن وحي از پيش كه است
و اسلامي مبارزان.مي‌شد اسلامي حكومت كامل تحقق از مانع
جاهلي سازمانهاي وجود به ديگر ، مسلمانان از بسياري
با مطابق آنها اينكه براي مي‌دادند ، نشان توجه(barbaric)
.بود متفاوت آنها فهم و نمي‌كردند حكومت اسلامي ، اصول
اودر.است (19661906) افراطي‌سيدقطب ايدئولوگ نماينده
مركز در و شد متولد عليا درمصر السيوط نزديك دهكده‌اي
تهيه مطلب مختلف مجلات براي او.ديد آموزش معلم تربيت
در و رفت متحده ايالات به تحصيلات ادامه برايميكرد
المسلمين اخوان انجمن به سال 1951 در مصر به بازگشتش
اعتبار داشتن ادعاي نمي‌توانست البناء حسن مانند وي.پيوست
در اعدامش زمان تا سال 1954 از كند آموزش در سنتي فردي
.كرد سپري زندان در را ماهها اين تمام او سال 1966
پيشه ، اهل ميان در را خوانندگان‌زيادي سيدقطب ، نوشته‌هاي
از بسياري نزد در.جذبكرد ودانشجويان سركارگران
و سياسي توسعه براي توضيحاتي‌اسلامي ، نوشته‌هايش مسلمانان
ارائه فعلي مشهودحكومت بي‌عدالتي‌هاي و معاصر اقتصادي
مصريان به هرگز المسلمين اخوان دهه 1950 از قبل مي‌داد ،
غيراسلامي (حكومت يك) عنوان به عرب ديگر مسلمان وحكومتهاي
اخوان افراطي عوامل سيدقطب ، مرگ از بعدنميكردند حمله
عرب ديگر ايالات از بسياري و مصر حاكمان مرتبا المسلمين
توسط شديد حملاتدانستند يكي قرآن فرعونهاي با را
نگاه].شد زياد قطب ، ايده‌هاي به توسل با فقط دولت سخنگويان
[سيدقطب زندگينامه به كنيد
و شد موجب را وسيع سطح در مناظره‌اي عقايدش اينكه طرفه
انفتاح كه زماني يعني دهه 1970 در جمعي حمايت تنها
مدت) انورسادات حكومت با (سياسي باز فضاي) (Infitah)
تا داد اجازه ديني مبارزان به شد ايجاد (حكومت 19811970
اين از يكي.بيفزايند افراطي ايده‌هاي به اجرايي اهرمي
جماعه‌المسلمين به معروف حاميانش سوي از كه گروهها ،
به معروف حكومتي دادگاههاي سوي از و (Society of muslims)
of Repentance and Emigration) المجره و جماعه‌التكفير
نام.كردند ترور سال 1981 ، در را سادات شد ، (the Society
اعضاء باور نام ، اين چه اگر ساخت مضطرب را حكومت گروه اين
گروه اين اصول به آنهائيكه اينكه بر مبني مي‌داد ، نشان را
زندگي با برآمدند صدد در آنها.كافرند نياورده‌اند ، ايمان
مناطق در شده واقع امني ، اصطلاح به خانه‌هاي در هم ، كنار در
جوامع از ديگري جاهاي و قاهره حاشيه‌اي نواحي در و دور
والمجره تكفير به كنيد نگاه].باشند جدا عادي و معمولي
.[جماعه‌المسلمين
يافت ، افزايش رويداد پيشامدچند با گروهها ، اين جاذبه
وخيم وضعيت سال 1977 ، در اورشليم از ديدار در سادات جسارت
و اسلامي ، كشورهاي از بسياري در سياسي آشوب و اقتصادي
كوتاه عوامل چنين.1978- سالهاي 1979 در ايرانيان انقلاب
مستحق ديگر مدت بلند عوامل چه اگر هستند مهم شك بدون مدت
تغيير آنها ، مهمترين عوامل اين ميان در.است يكساني توجه
ميزان در توسعه و رشد با كه است ديني و سياسي آگاهي‌هاي در
اولين عصر ظهور شاهد دهه 1970.آمد فراهم عالي ، تحصيلات
از كاملي دوره اينكه تا هستيم ، انقلاب از پس مصريان نسل
.برسانند دبيرستان ، به ابتدايي سطح از را عمومي آموزش
سي يا بيست دهه 1970 ، در افراطي گروههاي در اعضاء اكثر
آموزش به نسبت انقلاب تعهد از ذينفعان اولين كه بود سالشان
بر مبني فردي ، حجيت اصول ساختن جايگير.بودند عمومي
و اتكاء بجاي كه بود جامعه متفكران وكلمات جزوات و كتابها
ديده ، آموزش سنتي بطور ديني روحانيان اقتدار بر اعتماد
سادات حكومت خواندن جاهل سادات ، قاتلان رويه.مي‌رفت بكار
كار واين كنند توجيه بيشتر را خود طريق اين به تا بود
از افراطيون مقصود اما داد تكان عميقا را مصريان بيشتر
بر مبتني ديني مشروعيت بر مبني ادعا ، اين بيان براندازي ،
.بود عمومي حمايت
سكولاري ايدئولوژيهاي اسلامگرايان‌افراطي ، از بسياري عقايد
.مي‌كنند مبارزه آن حال‌با عين در كه مي‌كنند رامنعكس
مراكش در كه استدلال‌مي‌كند مراكشي ، ياسين عبدالله‌سالم
اسلامي حكومت هيچ اولين‌جانشينش ، و (ص) تازمان‌پيامبر
بواسطه مسلمان‌كنوني جوامع.است نداشته وجود
علت‌ناهنجاريهاي به و وارداتي ، وارزشهاي ايدئولوژيها
در مردمان‌مسلمان و شده‌اند اخلاقي ، غيراسلامي و اجتماعي
گرفته‌اند نخبگاني‌قرار طريق از بي‌عدالتي‌ومحروميت معرض
تا مي‌گيرد غربنشات و شرق از بيشتر ومسلكشان عقايد كه
ياسين ، ونوشته‌هاي موعظه‌ها مضمون وجود بااين اسلام ، از
و جوان ، تحصيلكرده قشر مخاطبانش كه‌عمده مي‌دهد نشان
عليه كه‌او مادي وارداتي باايدئولوژيهاي آشناي تقريبا
از كه‌مشتق او كليدي واژگان.مي‌كند ، هستند استدلال آن
به نسبت وي داوطلب مخاطبان براي است عربي و قرآني عبارات
سنتي ديني روحانيون و سكولار سياسي احزاب استدلالهاي و زبان
ايدئولوژيهاي.است هيجان‌انگيزتر و جالبتر ديده آموزش
و دوستي دعوي خلاف بر افراطي ، چه و ميانه‌رو ، چه حاضر اسلامي
دارند اشتراك غيراسلامي و سكولار نمونه‌هاي با بيشتر يگانگي ،
حاميان كه سياسي و اقتصادي زمينه‌هاي در آنها مانند بايد و
.باشند داشته حضور مي‌كنند عمل آنها وحاملان
قانون با پيروانشان ، اسلامي‌و ايدئولوژيهاي كنوني مشكل
متباين عقيده دو همزيستي كه يافته تشخص اساسي‌ايرانيان
سال 1979 اساسي قانون از اصولي.مي‌دهد نشان را حاكميت
كه حالي در دارد ، مطلق‌الله حاكميت سنتي مفهوم بر تاكيد
انسان برتري يعني مي‌كنند تكيه متناقض ايده به ديگر برخي
خودشان ، اجازه سرنوشت تعيين براي آنها حق واگذاري در
مجلس يك و گاهي چند از هر بطور عمومي آراء به مراجعه
فزاينده ، بطور اسلامي ، واعمال عقايد كه ميزاني به.منتخب
اجتناب بطور تعارضاتي چنين مي‌شود صورت‌بندي و مي‌يابد عينيت
از نشانه‌اي يك به‌عنوان شايد كه مي‌يابد گسترش ناپذيري
.باشد جديد عصر در ديني فكر بازآفريني و مداوم مناظرات
ايكلمن -اف-ديل
جلالي محمود:ترجمه
|
انديشه تازه‌هاي
|
انديشه تازه‌هاي
فرمانفرما ميرزا فيروز حكومتي نامه‌هاي
ملي اسناد سازمان انتشارات:ناشر /كشاورز فتح‌الله:كوشش به
ريال قيمت7000 /تاريخ‌نشر1377 /ايران
بودن دسترس در و زماني نزديكي وجود با قاجاريه دوره تاريخ
قرار بررسي مورد كامل طور به هنوز دوره آن مدارك و اسناد
.دارد وجود آن در فراواني ابهامات و نگرفته
فيروزميرزا نامه‌هاي از فقره تعداد 159 شامل مجموعه اين
درجه رجال تلگرافات از برخي و شاه ناصرالدين به فرمانفرما
.است تلگرافات‌مزبور پاسخ و ميرزا فيروز به كشور اول
عباس ذكور فرزند شانزدهمين فيروزميرزافرمانفرما ،
سن در او.آمد بدنيا ق.ه سال 1233 در ميرزانايبالسلطنه ،
سال حدود 53 يعني ق سال 1303 وتا شد فارس والي سالگي 17
مدت دراين وي.بود مهمي مناصب عهده‌دار را خود عمر از
به دوبار و كرمان حكومت به دوبار فارس ، حكومت به دوبار
.شد منصوب آذربايجان در پيشكاري‌وليعهد
مربوط شده ارائه مجموعه اين در كه سه تا يك شماره اسناد
به فيروزميرزا كه است نامه‌هايي شامل و است سال 1285ق به
به ساماندهي كه‌جهت كرده درخواست و نوشته شاه ناصرالدين
.شود محول او به قورخانه مسئوليت نظامي امور
شاه به فرمانفرما نامه‌هاي سه و پنجاه تا چهار شماره اسناد
وزارت در وي تصدي دوران يعني ق تا 1288 سالهاي 1286 طي
عمده طور به نامه‌ها اين موضوع.مي‌باشد جنگ وزارت ومعاونت
فرماندهان ، انتصاب قبيل از كشور نظامي امور به مربوط
اسلحه باروت ، كارخانجات قورخانه ، و توپخانه نواقص و مشكلات
جابجايي قشون ، مواجب و جيره تامين افواج ، مشق سازي ،
...و كشور مناطق ديگر و فارس در امنيت و نظم ايجاد افواج ،
و نظامي وضعيت از توجه شايان و اول دست اطلاعات و مي‌باشد
.مي‌دهد دست به دوره اين در كشور عمومي
تا 30 ، 33 ، 37 ، 39 ، 41 ، 42 ، 46 ، 47 شماره 9 ، 12 ، 28 اسناد
احضار درباره ميرزا فيروز كه است نامه‌هايي شامل و 51 ،
به اعزام آنهابراي نمودن مهيا و مختلف نقاط از افواج
كشور ، خاك به بيگانگان تاز و تاخت از جلوگيري و خراسان
.است نوشته شاه به‌ناصرالدين
ق سال 1294 به مربوط مجموعه اين تا 133 شماره 54 اسناد
شامل مركزي ايالت در ميرزا فيروز فرمانفرمايي دوره يعني
خوانسار ، تويسركان ، گلپايگان ، ملاير ، همدان ، اراك ، شهرهاي
فيروز نامه‌هاي شامل اسناد ايناست بروجرد و نهاوند
رئيس يا رسائل وزير سمت كه است دبيرالملك به ميرزاخطاب
قنوات ، افواج ، درباره آنها در و راداشته شاه مخصوص دفتر
امنيت ، تامين منطقه ، سادات ، طوايف زندگي حكومتي ، هزينه‌هاي
حكومتي اجتماعي‌و امور ديگر و گندم تامين معابر ، ماليات ،
.است شده مذاكره مزبور مناطق
ارائه مجموعه اين در تا 159 شماره‌هاي 134 با كه اسنادي
فيروز حكومت دوره دومين يعني سال 1296ق به مربوط گرديده
شاه ، سوي تلگرافاتي‌از بر مشتمل و است كرمان در ميرزا
و امين‌السلطان امين‌الملك ، الممالك ، مستوفي سپهسالار ،
مزبور تلگرافات به او پاسخ و فيروزميرزا خان‌به نصرالله
دست به كرمان عمومي درباره‌اوضاع سودمندي اطلاعات و مي‌باشد
.مي‌دهد
|
|
