نياز پيش عالي آموزش در تحول
توسعه
آن ضامن عالي آموزش ومعنوي فكري رسالت:يونسكو كل مدير فدريكومايور ، *
روزآمد و پرداخته و ساخته مداوم طور به فني دانش و معلومات كه بود خواهد
برآورده را امروز تحول درحال جهان پيچيده متنوع نيازهاي بتواند تا شود
سازد
:عالي آموزش برنامه‌ريزي و پژوهش موءسسه رئيس توكل ، دكتر *
پرچمداري جامعه ، نيازهاي به پاسخگويي دانش ، جهاني مرزهاي پيشبرد و نشر -
است دانشگاه رسالتهاي مهمترين از فرهنگي تحول ايجاد در
پيش‌درآمد
يافته‌اند ، راه دانشگاه به كه ما هموطن جوان هزاران براي تحصيلي سال آغاز
و دشوار رقابتي پي در راهيابي اين.است همراه جذبه و نشاط و شور با
سال دانشجويان فراروي را هيجان‌انگيزي و تازه دنياي پردغدغه ، و نفس‌گير
را راه اين كه دانش‌آموخته هزاران همزمان ، اما است ، داده قرار اول
.دست‌يابند شغلي به تا كارند بازار در سنگين رقابتي درگير پيموده‌اند ،
يافتن براي انتظار زمان كه شده سبب متقاضيان ، فراواني و كار زمينه كمبود
بحران‌هاي سوايباشد طولاني بسي متقاضيان براي تحصيلات هم‌شان حرفه يك
كارشناسان مي‌آيند ، به‌وجود گوناگون عوامل تحت‌تاثير كه مقطعي اقتصادي
جست‌وجو كمبودهايي در را دانشگاهها دانش‌آموختگان بيكاري مشكل از بخشي
كه باورند ، اين بر و دارد وجود ما كشور عالي آموزش نظام در كه مي‌كنند
كارآمد نيروهاي پرورش براي عالي آموزش نظام كمبودها ، اين ساختن برطرف با
كافي توان پايدار و موزون توسعه يك به دستيابي به‌منظور كشور موردنياز و
و كمبودها رفع براي كه را عواملي مجموعه اگر اساس برهمين.داشت خواهد
آوريم ، به‌حساب تحول يك شوند ، گرفته به‌كار بايد عالي آموزش نارسايي‌هاي
محسوب پيشرفت و توسعه پيش‌نيازهاي از مي‌تواند قطع به‌طور تحولي چنين
.شود
ما روي پيش اساسي اصل يك بي‌ترديد جامعه ، متوازن و پايدار توسعه براي
در جامعه موردنياز و كارامد متخصص ، انساني نيروي تربيت آن و دارد قرار
تقويت راهكارهاي بايد رو اين از.است پژوهشي و عالي آموزش نهادهاي
عميق ، ارزيابي مورد مسير اين در را كشور عالي آموزش نهادهاي وتجهيز
.داد قرار همه‌جانبه و دلسوزانه
مشكلات و نيازها متن در تخصصي شكل به ما دانشجويان اندازه چه تا اينكه
بخش‌هاي با دانشگاهها ارتباط اينكه و مي‌باشند جامعه گوناگون بخش‌هاي
آن از پس دانشگاهها دانش‌آموختگان است؟اينكه چقدر كشور صنعتي و اجرايي
برنامه‌ريزي نوع اوليه ، مشكل چون -ناقص چند هر تحصيل طول در تلاش همه
پنجه و دست بيكاري معضل با اندازه چه تا -است امكانات نبود و آموزشي
چه مي‌برند ، جايي به راه كه هم تعدادي همان تازه اينكه و كنند نرم بايد
دانشگاهها در تحصيلي افت و بي‌انگيزگي نهايت در و ;دارند كارآيي اندازه
بدون كه هستند مسايلي جمله از همه و همه ;است عواملي مجموعه چه از ناشي
دكتر.گفت سخن دانشگاهها تقويت مقوله از نمي‌توان آنها حل و ريشه‌يابي
دانشگاه مفهوم":باوراست اين بر شريف صنعتي دانشگاه استاد منصوري ، رضا
به مربوط نوشتارهاي و اسناد.است نشده تعريف تعمق با گاه هيچ ما كشور در
انگيزه كه مي‌دهد نشان ايران در دانشگاهها اندازي راه دست‌اندركاران
بوده معلم تربيت تهران ، دانشگاه بخصوص و دارالفنون اندازي راه در عمده
.متخصص و محقق نه است ،
شريف صنعتي و شيراز مانند معتبري دانشگاههاي اندازي راه مي‌رسد نظر به
تاسيس انقلاب ، از بعد.است داشته علمي و سياسي انگيزه‌هاي از آميزه‌اي
و داشته‌اند غيرتخصصي انگيزه‌هاي"عمدتا انتفاعي غير و دولتي دانشگاههاي
انگيزه‌هاي گاه هر.است نشده ديده آن پي در توسعه‌اي عميق انگيزه‌هاي
اثرهاي انتظار مي‌بود ، دانشگاهها اين ذهن‌بانيان پس در تخصصي و توسعه‌اي
".بود دانشگاهها اين از ديگري
ما عالي آموزش جو در كميت‌زدگي آفت نوعي مجموع در":است باور اين بر وي
صبغه بايد دانشگاهها همه كه است معني آن به نه آفت اين.مي‌شود ديده
نياز مورد و مطلوب آموزش كه است معني اين به بلكه باشند ، داشته پژوهشي
با متناسب كمي آمار دادن نشان بلكه نيست ، دانشگاهها از يك هيچ هدف جامعه
پذيرش...است شده هدف اقتصادي توسعه دوم و اول برنامه يا توسعه اهداف
هيات كه كشور خوب دانشگاه يك در علمي رشته يك در دكتري دانشجوي هفتاد
بيانگر مي‌كنند ، چاپ سال در بين‌المللي علمي مقاله پنج از كمتر آن علمي
".عالي آموزش در است فاجعه
.دارد عميق بازنگري به احتياج عالي آموزش اهداف منصوري ، رضا دكتر گفته به
كشور عالي آموزش راهبردي اهداف مي‌توان كه است بازنگري اين از پس تنها
.پرداخت عالي آموزش براي برنامه‌ريزي به آن دنبال به و كرد تعريف را
سمينار" مناسبت به خود پيام در يونسكونيز كل مدير "مايور فدريكو"
به گونه بدين شد ، برگزار ايران در كه "آينده قرن در عالي آموزش منطقه‌اي
:مي‌كند اشاره عالي آموزش رسالتهاي
كه دارند نياز پايداري علمي مباني به سطوح همه در سياستگزاران و دولتها"
هدايت به عالي آموزش كه دارند اذعان همگان.است وابسته بدان مردم رفاه
شهروندي نشان كه را برابري و عدالت دموكراسي ، اصول و مي‌كند كمك بحثها
معنوي و فكري رسالت ديگر ، سوي از و مي‌نمايد حفظ است ، مسئولانه اجتماعي
ساخته مداوم طور به فني دانش و معلومات كه بود خواهد آن ضامن عالي آموزش
در جهان پيچيده و گوناگون نيازهاي بتواند تا شود آمد روز و پرداخته و
در كيفيت تجديد و نوسازي بر تمركز.سازد برآورده را امروز تحول حال
به.باشد مهم رسالت اين با تنگاتنگ ارتباط در همواره بايد عالي آموزش
رفع براي شرط نخستين روشها در بيشتر تنوع ايجاد مديران كارآيي يقين ، طور
".است دانشگاهي مقطع در آموزشي نظام‌هاي تمام نيازهاي
مهمترين عالي ، آموزش برنامه‌ريزي و پژوهش موءسسه رئيس توكل ، دكتر
و نشر دانشگاه ، رسالت اولين":برمي‌شمارد چنين را دانشگاه رسالتهاي
اين دارد امكان كه آنجا تا كند سعي واينكه است دانش جهاني مرزهاي پيشبرد
رسالت با هم بي‌ارتباط كه دانشگاه ديگر رسالت.ببرد جلو را دانش مرزهاي
مقوله‌هاي كليه نيازها اين است ، جامعه نيازهاي به جوابگويي نيست ، اولي
از ناشي دانشگاه بعدي رسالت.برمي‌گيرد در را اجتماعي و فرهنگي اقتصادي ،
پرچمدار واقع در و نبوده دانش و علم مهد تنها دانشگاه كه است ديدگاه اين
كه نيز دنيا جاي هر در و.مي‌آيد شمار به فرهنگي تحول پايگاه و
از يكي عنوان به اند ، پيداكرده را خود مقبول و مطلوب شكل دانشگاهها
".مي‌باشند مطرح معنوي و اقتصادي فرهنگي ، اجتماعي ، تحول مراكز و پايگاهها
كه بيفتد جا ما جامعه در بايد باور اين":مي‌كند تاكيد نكته اين بر وي
ما و است فرهنگ حوزه مشعلدار دانشگاه ، بلكه نيست پيرو مركز يك دانشگاه
بنابراين.كنيم تشويق را آن نيز مراقبت با و بپذيريم را واقعيت اين بايد
و معنويت اخلاق ، ارتقاي ما اسلامي جامعه در بخصوص دانشگاه نقش سومين
متن به را دانشگاه رسالت ، اين تحقق واقع در كه تمدني‌ماست ، دستاوردهاي
".مي‌كشاند جامعه
تحقق و بوده كشور عالي آموزش نظام توجه مورد حد چه تا رسالتها اين اما
است؟ كرده طي را مسيري چه آن
:مي‌گويد زمينه اين در عالي آموزش برنامه‌ريزي و پژوهش موءسسه رئيس
حوزه‌ها برخي در ما آموزشي برنامه‌ريزي نظام كه داريم قبول خودمان ما"
اين كه هست ذهنيت‌هايي حال بهر انقلاب از بعداست بوده شده ركود دچار
اين بر من تاكيد يعني.كند پيدا تحقق دانشگاهها در بايد رسالتها و اهداف
نظام يك ما ، آموزشي برنامه‌ريزي نظام انقلاب ، از بعد سالهاي در كه است
را زمان تواناييهاي و واقعيتها شرايط ، نيازها ، كه نبوده "به‌روز" و پويا
اساس آن بر و كرده واندازه‌گيري برآورد ما انقلاب از بعد جامعه در
وزارت ، برنامه كار دستور كه مي‌كنيم اعلام اكنون و كند برنامه‌ريزي
".مي‌باشد هدف‌ها همين به دستيابي جهت در آموزشي برنامه ساختار تجديد
كارورزي نبود
نشان دارند مطلوبي وضعيت كه پيشرفته كشورهاي عالي آموزش ساختار بررسي
آموختگان دانش تربيت نظامها ، اين ويژگي‌هاي مهمترين از يكي مي‌دهد
.شوند گوناگون مشاغل جذب بيشتري انعطاف با كه است كارامد و پيشه چند
خدمات توليد ، بخش بين محكمي بسيار پيوند وجود هدف ، اين به دستيابي براي
علمي جامع ديدگاه يك از فارغ‌التحصيلان تا است ضروري عالي آموزش و
پوشش تحت را وسيع‌تري ابعاد ، اشتغال با رابطه در و گرديده برخوردار
.دهند قرار
ايجاد كارآموزي كارگاههاي مانند ويژه‌اي آموزشي واحدهاي راستا اين در
همين در تحقيقاتي كارهاي و ودانشجو استاد مشترك فعاليتهاي بيشتر كه شده
.مي‌شود انجام واحدها
اين عالي آموزش نظام در كه اصولي محسوس‌ترين و مهمترين از يكي بنابراين
كليه در كه است كار و آموزش ادغام گرفته ، قرار توجه مورد كشورها نوع
كشور عالي آموزش نظام در كه حالي در است بوده نظر مورد آموزشي زمينه‌هاي
ناكارآمد جمله از آن زيانبار آثار و دارد ضعيفي بسيار جايگاه كارورزي ما
در دانشجو بي‌انگيزگي و خستگي احساس آنان ، بيكاري و فارغ‌التحصيلان بودن
.است ارزيابي قابل.. و تحصيل ادامه
:مي‌گويد پاسخ در وي.مي‌گذاريم ميان در توكل دكتر با را موضوع اين
هم عالي آموزش شامل تنها و است وحساسي بجا بسيار بحث مي‌كنيد كه نقدي"
را متوسطه تا ابتدايي دوره از پرورش و آموزش نظام تنها نه يعني.نمي‌شود
و آموزش مسئله با اي گونه به كه را دستگاههايي بلكه برمي‌گيرد ، در نيز
و توليدي صنعتي ، وزارتخانه‌هاي اجتماعي ، امور و كار وزارت مثل كارآموزي
اين داشت ، جاذبه متوسطه جديد نظام در آنچه.مي‌شود شامل هم را اقتصادي
گرا مدرك و نظري فارغ‌التحصيلان فزاينده موج اين جلوي مي‌خواست كه بود
آموزش فراگيري روانه نيز را دانش‌آموزان از توجهي قابل بخش و بگيرد را
".كند كارآموزي و حرفه‌اي -فني
نفر ميليون با 60 جامعه‌اي كه است اين هم سكه ديگر روي البته:افزود وي
پاسخگو و كاردان افراد توليد بخش در حاضر حال در و مي‌خواهد توليد جمعيت
فارغ‌التحصيل طرف يك از ما كه است اين ما عجيب مشكل يعني.داريم كم
كه را افرادي ديگر سوي از اما ندارند كار كه داريم زياد بالا به ديپلم
مدرك ديگر عبارت به.داريم بالا ، كم به گرفته تكنسين از باشند متخصص
".محدودند متخصص و توانمند افراد كه حالي در بسيارند داران
مسئولين متاسفانه ، ;عالي آموزش برنامه‌ريزي و پژوهش موءسسه رئيس گفته به
كمبود را متوسطه جديد نظام مطلوب توفيق عدم دلايل از يكي پرورش و آموزش
براي زيرا.كرده‌اند اعلام منظور اين تحقق براي بودجه و امكانات
براي اگر كه حالي در است كافي آموز براي 50دانش معلم يك نظري ، كلاس‌هاي
و است لازم تراش ماشين دستگاه باشد ، 50 نظر مورد تراشكاري آموزش مثال
بدين و كشيد سياه تخته روي را تراش ماشين شكل مثال ، براي نمي‌توان ديگر
طبيعي.شده‌اند تربيت كاربردي صورت به دانش‌آموزان كه كرد ادعا ترتيب
به توجه با و مي‌خواهد سرمايه تراشكاري كارگاه چنين تهيه است
سطح يك در مشكلات همين.سرمايه‌گذاريهاست همين مشكل موجود ، محدوديت‌هاي
مساله اعتباري ، محدوديت‌هاي مثل مي‌كند پيدا نمود دانشگاهها در بالاتر ،
"... و مطلوب ريزي برنامه نبود لازم ، امكانات نبود
و بي‌تحركي":است باور اين بر نيز ارتباطات ارشد كارشناسي دانشجوي يك
روند پيشبرد ودر مي‌شود ديده دانشجويان بين در كه بي‌انگيزگي‌ها برخي
نظام در كارآموزي نبود به مي‌آورد ، وارد توجهي قابل خدشه مطلوب آموزش
نه پراكنده ، و نظري "صرفا آموزش‌هاي فراگيري زيرا.برمي‌گردد ما آموزشي
تحصيلي رشته كارآمدي به نسبت ناباوري نوع يك بلكه است كننده خسته تنها
".مي‌زند دامن دانشجو در نيز را آينده در
ناهماهنگي‌ها و دشواريها
هزار از 200 غيردولتي و دولتي بخش در دانشجويي جمعيت گذشته سال طي 15
دانشجويان شمار.است رسيده نفر هزار و 400 ميليون يك مرز به نفر
/معادل 5 رشدي با سال 63 ، در نفر و 230 هزار چهار از نيز ارشد كارشناسي
تعداد.است يافته افزايش نفر و 832 هزار به 26 سال 76 در درصد ، 18
نكته امااست شده اعلام نفر و 396 هزار نيز 3 تخصصي دكتراي دانشجويان
لحاظ به ما دانشگاههاي مختلف ، مقاطع در دانشجويان كمي افزايش با اينجاست
كرده‌اند؟ تغييري چه كيفي
به توجه عالي ، آموزش و فرهنگ وزارت آموزشي معاون توفيقي ، جعفر گفته به
سطح در كارآمد و مستعد نيروهاي پرورش و كمي رشد موازات به كيفي شاخص‌هاي
.مي‌باشد كشور توسعه سوم برنامه براي عالي آموزش سياستهاي از دانشگاهها ،
تجهيز آموزشي ، كمك امكانات افزايش دانشگاهها ، كاربردي فضاهاي گسترش وي
از را تمركزگرايي از جلوگيري و توانا علمي هيات اعضاي جذب آزمايشگاهها ،
.است كرده عنوان كشور توسعه سوم برنامه در عالي آموزش سياستهاي ديگر
دارد ادامه
|
