دفاع بهترين خسارت از پيشگيري
طبيعي حوادث برابر در
 
غير حوادث با مقابله براي آمادگي ضرورت به ديگر نگاهي
مترقبه
غيرمترقبه ، حوادث با مقابله دهه جهاني شعار برپايه *
بهترين عملي ، تجربه و علوم انتقال فرصت‌هاي از بهره‌گيري
طبيعي بلاهاي به طبيعي خطرات تبديل از جلوگيري براي روش
است
از پيشگيري در نوجوانان و كودكان ويژه به جامعه آموزش*
است موثر بسيار زلزله مثل طبيعي حوادث خسارات
براثر جهان سراسر در گذشته سال در 30 نفر ميليون اشاره3
داده‌اند دست از را خود جان زلزله جمله از طبيعي بلاياي
قبيل اين براثر دلار ميليارد گذشته 400 سال در 10 تنها و
ملل سازمان.است آمده وارد زيان جهان كشورهاي به رخدادها
حوادث اقتصادي و جاني زيان‌هاي افزايش دليل به متحد
دهه عنوان تحت را برنامه‌اي سال 1990 در غيرمترقبه
آن از و كرد تدوين طبيعي بلاياي اثرات كاهش بين‌المللي
به را روزي جهان سراسر در مردم ساله همه بعد ، به سال
متحد ملل سازمان شعار امسال.مي‌كنند برگزار نام همين
و عملي تجربه و علوم انتقال فرصت‌هاي به توجه" واحد شعار
با.بود "طبيعي بلاياي به طبيعي خطرات تبديل از پيشگيري
كمربند برروي ايران ما سرزمين كه واقعيت اين به توجه
طبيعي حادثه اين چندگاه از هر و دارد قرار زلزله
گزارش در مي‌كند ، وارد ما هموطنان به سنگيني زيان‌هاي
مدارس در زلزله با مقابله تمرينات انجام به توجه با حاضر
خسارات قبيل اين از پيشگيري براي موءثر راهكارهاي كشورمان
.كرده‌ايم بررسي جهاني نوين تجربه‌هاي براساس را
مستعدترين از يكي عنوان به ايران كارشناسان ، گفته به
پايه بر و مي‌شود محسوب دنيا زلزله‌خيز حوزه كشورهاي
كشور جاني تلفات درصد گذشته 6 سال در 25 رسمي آمارهاي
.است بوده زلزله از ناشي
هرساله طبيعي بلاياي براثر كه كردند اعلام كارشناسان
كشور به ريال ميليارد هزار يك از بيش ميانگين به‌طور
.مي‌شود وارد خسارت
كشور زلزله‌شناسي پژوهشگاه رئيس آشتياني غفوري دكتر
خطرخيز بسيار مناطق در كشور بزرگ شهر كه 24 كرد اعلام
.است گرفته قرار زلزله
بلاياي اثرات كاهش ملي كميته سوي از منتشره گزارش‌هاي
ميانگين طور به ايران در كه است آن از حاكي نيز طبيعي
بزرگي به زلزله يك سال هر 10 و ريشتري زلزله 6 يك هرسال
.مي‌دهد رخ ريشتر مقياس در درجه 7
گذشته سال به 2 و كنيم محدودتر را خود نگاه اندكي چنانچه
:مي‌شويم مواجه زير حوادث با متاسفانه بنگريم
قدرت 5/4 با را سميرم شهرستان زلزله‌اي امسال مهرماه -
واحدهاي به خسارتهايي و داد تكان ريشتر مقياس در درجه
.كرد وارد روستايي مواصلاتي راههاي و مسكوني
روستاهاي و گلباف بخش ماه 76 اسفند در 26 لرزه‌اي زمين -
.كرد تخريب را مسكوني واحد و 1200 داد تكان را آن اطراف
خراسان جنوب در پارسال ماه ارديبهشت زلزله 20 براثر -
هزار و 20 شدند مجروح نفر و 2600 كشته نفر از 1500 بيش
.شد نابود مسكوني واحد
استان در ماه 75 اسفند ريشتري زلزله 5/5 جريان در -
واحد هزار به 13 نزديك و تخريب روستا از 140 بيش اردبيل
.شدند مجروح و كشته نيز شماري و ديد آسيب مسكوني
خراسان 33 جنوب و شمال و 76 سال 75 در زلزله دو براثر
.شد تخريب درصد تا 100 بين 30 روستايي مسكوني واحد هزار
در كمتري قدرت‌هاي با امسال كه زلزله‌هايي تعداد البته
زلزله‌ها اين بيشتر و است بوده بيشتر بسيار داد رخ كشور
.بود مواجه ناگوارتري حوادث با روستايي مناطق در
كه كرد اعلام خراسان اسلامي انقلاب مسكن بنياد كل مدير
ناامن روستاهاي و مكانها سيل ، و زلزله خسارات كاهش براي
در فقط و است شده شناسايي صخره‌ها زير يا و گسل‌ها روي
ديگر روستاهاي در يا و جابجا روستا خراسان 123 استان
.شد ادغام
پيامدهاي و لرزه زمين طبيعي پديده با ما از بسياري اكنون
اخير ، دهه دو طول در.داريم كافي آشنايي آن بار خسارت
جهان ، طبيعي حوادث شديدترين از يكي رودبار لرزه زمين
زمين از پس.گذاشت برجا سنگيني بسيار مالي و جاني خسارات
و خراسان جمله از كشورمان از ديگري مناطق در رودبار لرزه
سنگين خسارات با زمين‌لرزه‌هايي وقوع شاهد نيز آذربايجان
جهان مناطق از بسياري در زلزله كلي به‌طور.بوده‌ايم
.است بوده خسارت‌زا
مي‌دهند نظر چنين زلزله وقوع چگونگي مورد در كارشناسان
مناطق در و است زمين پوسته جابجايي دليل به زلزله كه
زياد مختلف شدت‌هاي با متعدد تكانهاي احتمال زلزله‌خيز
مناطق در زلزله وقوع به مربوط آماري سوابق.است
زلزله وقوع متناوب دوره يك طي كه مي‌دهد نشان زلزله‌خيز
كه مورد اين در كارشناسان اما.مي‌شود تكرار منطقه يك در
.دارند متفاوتي نظرهاي مي‌شود تغييرات اين موجب عاملي چه
ميليون يك حدود سالانه كه مي‌دهد نشان موجود برآوردهاي
دروني ساختار از ناشي آن درصد كه 90 مي‌دهد رخ زمين‌لرزه
به نيز درصد و 3 آتشفشانها از ناشي درصد حدود 7 زمين ،
.است زيرزميني حفره‌هاي ريزش دليل
هرسال در كه است شده پيش‌بيني برآوردها همين براساس
.است تصور قابل ريشتر قدرت 8 با بزرگ زلزله وقوع 2 احتمال
و گوشه در متعدد زلزله‌هاي وقوع مي‌نمايد بديهي كه آنچه
چندگاه از هر كه ماست ، زلزله‌خيز كشور جمله از جهان كنار
.مي‌گذارد برجاي بسياري قربانيان
موجود وضعيت از تصويري
بسيار مناطق در كشور بزرگ شهر كه 24 واقعيت اين به آگاهي
كه مهم نكته اين به توجه با و دارد قرار زلزله خطرخيز
تحمل عنوان هيچ به روستايي ويژه به و شهري سازهاي و ساخت
زمينه اين در كه مي‌كند ايجاب ندارند ، را زلزله لرزشهاي
مسكوني مناطق ساز و ساخت در و شود انجام جدي‌تري مطالعات
.گيرد قرار توجه مورد مقاوم‌سازي اصل
وضعيت لحاظ به تهران شهر كه داده‌اند احتمال كارشناسان
اين زمين‌شناختي پيشينه به توجه با و شهر گستره موجود
تهران در خيز لرزه و فعال گسل‌هاي وجود همچنين و منطقه
احتمال كشور ، شهر پرجمعيت‌ترين و شهر ابر يك عنوان به
وجود ريشتر از 7 بيش بزرگي به لرزه‌اي زمين وقوع جدي
.دارد
لغزش و زلزله تخصصي فرعي كميته دبير شكيب حمزه دكتر
انجام بررسي‌هاي با:مي‌گويد مورد اين در زمين لايه‌هاي
پايداري و مقاومت ميزان نظر از تهران شهر ساختمانهاي شده
ذيربط دستگاه‌هاي نداردو مطلوبي وضعيت زلزله برابر در
توجه بيشتر ساز و ساخت استانداردهاي رعايت به نسبت بايد
.كنند
ساخت يعني.است واقعيت همين بيانگر نيز موجود آمارهاي
اين اساس بر.است نامطلوب بسيار تهران بزرگ شهر در وساز
و است آجري تهران ساختمانهاي مصرفي مصالح درصد آمار 1/78
بتني اسكلت از درصد و 2 فولادي اسكلت از درصد فقط 20/18
دارد سال از 30 بيش عمري ساختمانها اغلب.است شده ساخته
ساختمانها درصد حدود 80.ندارد زلزله برابر در مقاومتي و
قوسي طاق و تيرآهني سقف و باربر آجري ديوارهاي از
.است برخوردار
از بسياري نيز شهري ساز و ساخت و كاربري وضع لحاظ از
و تنگ كوچه‌هاي.است سنتي بافت داراي تهران محله‌هاي
در تهران غرب و شرق و جنوب محله‌هاي از بسياري باريك
تراكم.نمي‌گذارد باقي را فراري راه زلزله وقوع صورت
شريانهاي.است شهر اين مشكلات جمله از وجمعيت خانه فشرده
...و تلفن و برق كابلهاي آب ، لوله‌هاي مثل شهر حياتي
.ندارد بهتري وضع نيز
طراحي و مي‌رسد از 30سال بيش به تهران آبرساني شبكه عمر
در را حياتي شريان اين آسيبپذيري آب ، مخازن نادرست
.مي‌بخشد شدت زلزله برابر
پستهاي توسط كه فرعي دستگاه حدود 100 با رساني برق شبكه
برابر در كافي مقاومت مي‌كند توزيع را شهر برق هوايي ،
نيايد پيش مشكلي هم دكلها براي اگر حتي و ندارد زلزله
بسيار اصلي كابلهاي اتصالات يعني آن الحاقي جزئيات
.بود خواهد مساله‌ساز
تغذيه غرب و جنوب مسير دو از كه نيز گازرساني شبكه
از اما است مناسب "نسبتا مقاومت لحاظ از اگرچه مي‌شود
و كنترل تجهيزات ويژه به جانبي لوازم و تجهيزات لحاظ
.است آسيبپذير ارتباط
ترافيكي بار كشش عدم و پيچيدگي و شهري نقل و حمل شبكه
زلزله برابر در آسيبپذيري ميزان نيز عادي شرايط در آن
.مي‌بخشد شدت را
براي مناسب راهكارهاي از بهره‌گيري ضرورت مسائل ، اين
.مي‌كند بيشتر را زلزله زيان‌هاي و خطرات كاهش
بين‌المللي پژوهشگاه رئيس آشتياني غفوري محسن دكتر
تشخيص امروزه:مي‌گويد زلزله مهندسي و زلزله‌شناسي
زمان نمي‌توان اما است امكان‌پذير زلزله‌خيز مكانهاي
كه اكنون كه است اين اساسي پرسش.كرد پيش‌بيني را آن وقوع
حوادث آماده روستاهاي و شده شناسايي خطرخيز بزرگ شهرهاي
كي سازها و ساخت كردن استاندارد وقت است شده مكان‌يابي
مي‌رسد؟ فرا
كشور در زلزله وقوع از ناشي ناگوار اخبار شنونده سال هر
براي ميزان چه كه مي‌شنويم سال هر نيز و هستيم و بوده
وقت هنوز راستي به آيا.شد هزينه مناطق اين بازسازي
قبيل اين احتمالي زيان‌هاي از پيشگيري براي برنامه‌ريزي
است؟ نرسيده حوادث
مناطق بازسازي براي سالانه كه اعتباراتي نخست وهله در
مستعد مناطق در بايد مي‌شود پيش‌بيني شهري يا و روستايي
بناها بهسازي جهت در تدريج به و زلزله وقوع از پيش و
ملي سرمايه‌هاي از مردم مال و جان حفظ ضمن تا شود هزينه
.گردد محافظت نيز
زلزله از ناشي تلفات بالاي درصد كارشناسان ، گفته به
ساخت در استاندارد موازين نكردن رعايت با مستقيم ارتباط
بلكه نمي‌گيرد ، پايان شهرها در فقط موضوع اين.دارد وساز
حال در حتي و شده ساخته بناهاي از بسياري نيز روستاها در
حفظ قديمي معماري بافت همچنان و است استاندارد غير ساخت
دقيق اجراي:مي‌گويد مورد اين در شكيب دكتر.مي‌شود
به درصد حداكثر 10 كشور در ساز و ساخت ضوابط و آئين‌نامه
بر علاوه امر واين مي‌كند اضافه ساختمان شده تمام هزينه
.مي‌شود كشور ملي سرمايه‌هاي حفظ موجب ساختمان دوام تضمين
احتمال درباره كه گوناگوني شايعات از فارغ و اكنون
زبان‌ها سر بر تهران ويژه به شهرها در زلزله وقوع
و طبيعي بلاي اين با مقابله راههاي كه دارد جا مي‌افتد
و جدي صورت به را آن گوناگون زيان‌هاي رساندن حداقل به
شهر در و كنيم اجرا و بررسي منسجم ، برنامه‌هاي قالب در
شريانهاي از مراقبت خصوص در تهران ، پرجمعيت و بزرگ
شديد تكانهاي برابر در برق و آب شبكه‌هاي همچون حياتي
سئوال يك.نمائيم چاره‌انديشي بناها سازي مقاوم و زمين
و برنامه‌ها اين كه مي‌شود مطرح زمينه اين در اساسي
مناسب زمانبندي آيا و دارند قرار مراحلي درچه راهكارها
است؟ شده گرفته نظر در آنها اجراي براي
انقلاب مسكن بنياد مسكن و زمين معاون شناس حق محمدجواد
از ريال ميليارد جاري 300 سال در:مي‌گويد اسلامي
روستايي ديده آسيب مناطق "بازسازي"صرف بانكي اعتبارات
ريال ميليون حدود 5/8 مسكوني واحد هر ساخت براي مي‌شودو
.يابد مي اختصاص بانكي تسهيلات
كشور روستايي مناطق در هادي طرح امسال 300:مي‌گويد وي
از استفاده با آينده سالهاي از تدريج به مي‌شودو تهيه
در اجرا به مردم مشاركت با و استانها اعتباري منابع
.مي‌آيد
آمادگي ضرورت
و سو يك از روستا و شهر خيزي لرزه وضعيت به اساسي توجه
و لرزه زمين پديده با رابطه در ژئوتكنيك وضعيت شناخت نيز
ديگر سوي از موجود سازه‌هاي بر آن اثر و انتقال نحوه
.مي‌طلبد را دقيقي بسيار برنامه‌ريزي
تاكيد زلزله با رابطه در را آموزش نوع سه كارشناسان
شامل كه است زلزله وقوع از قبل آموزش‌هاي نخست:مي‌كنند
براي را آنان كه مي‌شود مردم به لازم اطلاعات و هشدارها
.مي‌كند تشويق خيز خطر منطقه ترك
فرار چگونگي از كه است زلزله وقوع هنگام در دوم مرحله
جلوگيري روشهاي تا حادثه‌ديدگان نجات و خطرناك مناطق از
روشهاي و آشاميدني آب تامين و آن مهار و آتش‌سوزي از
از بعد مرحله "نهايتا و مي‌گيرد دربر را اوليه كمك‌هاي
آسيب مناطق به كمك‌رساني و بازسازي شامل كه است زلزله
.است ديده
برابر در آمادگي:مي‌گويد غيرمترقبه حوادث كارشناس يك
فرهنگ توسعه.مي‌دهد كاهش را آن از ناشي خطرات زلزله ،
و شود داده آموزش مردم به بايد زلزله برابر در ايمني
آموزشي محيط تجهيز و ايمن‌سازي فردي ، آمادگي سطح افزايش
در فرهنگ اين گسترش زمينه‌ساز مدارس ، در گروهي آمادگي و
.است جامعه سطح
وقوع از ناشي حوادث اهميت ، حائز ديگر نكته:مي‌گويد وي
گاهي حتي و آنهاست از يكي آتش‌سوزي وقوع كه است زلزله
از مي‌دهند دست از را خود جان آتش‌سوزي اثر بر كه افرادي
آموزش ارائه بنابراين.است بيشتر زلزله خود تلفات آمار
دامنه و تامين‌كند را افراد ايمني‌بيشتر مي‌تواند كافي
ضروري وسائل كردن فراهم همچنين.سازد محدودتر را حوادث
راديو يك داشتن اوليه ، كمك‌هاي براي لازم داروهاي مانند
كه است فردي ايمني نكات جمله از وغذا آب ترانزيستوري ،
روزه يك همايشهاي برگزاري با امسال.دارد آموزش به نياز
زلزله برابر در آمادگي براي مدارس در سراسري مانور وحتي
شده فراگيرتر ايمني فرهنگ توسعه و شد توجه بيشتر نكات به
.است
رضايي مريم
|
